Book Title: Chakradutt
Author(s): Jagannathsharma Bajpayee Pandit
Publisher: Lakshmi Vyenkateshwar Steam Press

View full book text
Previous | Next

Page 321
________________ (२९४) चक्रदत्तः। [बालरोगा - RWww- चाङ्गेरीघृतम्। मान् व मेधावी होता है । इसे पीनेवाले बालकॉपर पिशाच, राक्षस, भूत और माता आदि किसीका प्रभाव नहीं पड़ता। चाङ्गेरीस्वरसे सर्पिश्छागक्षीरसमे पचेत् । इसे" अष्टमङ्गल" कहते हैं ॥ ७८-८० ॥ कपित्थव्योषसिन्धूत्थसमंगोत्पलबालकैः ॥ ८१ ॥ सबिल्वधातकीमोचैः सिद्धं सर्वातिसारनुत् । लाक्षादितैलम् । ग्रहणीं दुस्तरां हन्ति बालानां तु विशेषतः॥७२॥ लाक्षारससमं सिद्धं तैलं मस्तु चतुर्गुणम् । चांगेरीके स्वरस ३ भाग, घी १ भाग, दूध १ भाग तथा रास्नाचन्दनकुष्ठाब्दवाजिगन्धानिशायुगैः ॥८१ ॥ कैथा, त्रिकटु, सेंधानमक, लज्जालु, नीलोफर, सुगन्धवाला, बेल, धायके फूल, व मोचरसके कल्कसे सिद्ध घृत बालकोंके समस्त शतावादारुयष्टयाह्वमूर्वातिक्ताहरेणुभिः । अतीसारों तथा दुष्ट ग्रहणीको नष्ट करता है । ७१॥७२॥ बालानां ज्वररक्षोनमभ्यगाद्वलवर्णकृत् ।। ८२॥ लाखके रसके समान, चतुर्गुण दहीके तोड़ और रासन, कुमारकल्याणकं घृतम् । . चन्दन, कूठ, नागरमोथा, असगन्ध, हल्दी, दारुहल्दी, सौंफ, शङ्खपुष्पी वचा ब्राह्मी कुष्ठं त्रिफलया सह । | देवदारु, मारेठी, मूर्वा, कुटकी व सम्भालूके बीजके कल्कसे सिद्ध द्राक्षा सशर्करा शुण्ठी जीवन्ती जीरकं बला ॥७३/ तैलकी मालिश करनेसे बालकोंके ज्वर तथा राक्षसदोष नष्ट शठी दुरालभा बिल्वं दाडिमं सुरसास्थिरा। होते हैं ॥ ८१-८२॥ मुस्तं पुष्करमूलं च सूक्ष्मैला गजपिप्पली ।। ७४॥ ग्रहचिकित्सा। एवां कर्षसमैर्भागैर्वृतप्रस्थं विपाचयेत् । कषाये कण्टकार्याश्च क्षीरे तस्मिंश्चतुर्गुणे ॥ ७५ ॥ सहामुण्डितिकोदीच्यक्वाथस्नानं ग्रहापहम् । एतत्कुमारकल्याणघृतरत्नं सुखप्रदम् ।। सप्तच्छदनिशाकुष्ठचन्दनैश्वानुलेपनम् ॥ ८३ ॥ बल वर्णकरं धन्यं पुष्टथग्निबलवर्धनम् । सर्पत्वग्लशुनं मूसिर्षपारिष्टपल्लवाः । छायासर्वग्रहालक्ष्मीक्रमिदन्तगदापहम् । बैडालबिडजालोममेषशृङ्गोवचामधु ।। ८४॥ सर्वबालामयहरं दन्तोद्भेदं विशेषतः ॥ ७७॥ धूपः शिशोवरन्नोऽयमशेषग्रहनाशनः । शंखपुष्पी, बच, ब्राह्मी, कूठ, त्रिफला, मुनक्का, शक्कर, बलिशान्तीष्टकर्माणि कार्याणि ग्रहशान्तये ॥ ८५ ।। सोंठ, जीवन्ती, जीरा, खरेटी, कचूर, यवासा, बेल, अनार, . मन्त्रश्चायं प्रयोक्तव्यस्तत्रादौ सार्वकामिकः॥८६॥ तलसी. शालपर्णी, नागर मोथा, पोहकरमल, छोटी इलायची. मद्रपर्णी, मुण्डी, व सुगन्धवालाके क्वाथसे स्नान ग्रहदोषको व गजपीपल, प्रत्येक १ तोलेका कल्क, छोटी कटेरीका क्वाथ ६ नष्ट करता है। तथा सप्तपर्ण, हल्दी, कूठ, व चन्दनका अनुसेर ३२ तोला, दूध ६ सेर ३२ तो० मिलाकर १२८ तोला, लेप भी ग्रहदोषको नष्ट करता है । और सांपकी केंचुल, लहसुन, घी पकाना चाहिये । यह " कुमारकल्याण " नामक घृत बल व मूर्वा, सरसों, नीमकी पत्ती, विडालकी विष्ठा, बकरीके रोवां, वर्णको बढाता पुष्टि तथा अग्निको बढाता, ग्रहदोष, छाया, मेढाशिङ्गी, बच व शहदकी धूप बालकके ज्वर तथा समग्र क्रिमिदन्त तथा दांत उत्पन्न होनेके समय उत्पन्न होनेवाले रोगोंको ग्रहदोषोंको नष्ट करती है। तथा बलि, शान्ति व इष्टकर्म आदि विशेषतः नष्ट करता है ॥ ७३-७७॥ ग्रहशान्तिके लिये करना चाहिये । और धूप देनेके लिये यह आगे लिखा सार्बकामिक मन्त्र पढना चाहिये ॥ ८३-८६ ॥ अष्टमङ्गलं घृतम् । वचा कुष्ठं तथा ब्राह्मी सिद्धार्थकमथापि च । सार्वकामिको मन्त्रः। शारिवा सैन्धवं चैव पिप्पलीघृतमष्टमम् ॥७८॥ |ॐ नमो भगवते गरुडाय त्र्यम्बकाय सद्यस्तवस्तुतः मेध्यं घृतामदं सिद्धं पातव्यं च दिने दिने । स्वाहा । ॐ कं पं टं शं वैनतेयाय नमः ॐ ह्रीं हूं दृढस्मृतिः क्षिप्रमेधाः कुमारो बुद्धिमान्भवेत् ॥७९॥ न पिशाचा न रक्षांसि न भूता न च मातरः।। क्षः ॥ इति मन्त्रः। प्रभवन्ति कुमाराणां पिबतामष्टमङ्गलम् ॥८०॥ | बालदेहप्रमाणेन पुष्पमालां तु सर्वतः। बच, कूठ, ब्राह्मी, सरसों, शारिवा, सेंधानमक व छोटी पीप- प्रगृह्य मुच्छिकाभक्तबलियस्तु शान्तिकः। लके कल्कमें घृत और जल मिलाकर पकाना चाहिये । घृत बालककी देहके बराबर फूलोंकी माला लेकर भातसे सिद्ध हो जानेपर बालकको प्रतिदिन पिलाना चाहिये । यह भरे शिकोरेके चारों ओर लपेटकर बाल देना चाहिये । मेधाको बढ़ाता है। इसेक सेवनसे बालक स्मृतिमान, बुद्धि-और बलि देते समय नीचे लिखा मन्त्र पढना चाहिये ।

Loading...

Page Navigation
1 ... 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374