Book Title: Chakradutt
Author(s): Jagannathsharma Bajpayee Pandit
Publisher: Lakshmi Vyenkateshwar Steam Press

View full book text
Previous | Next

Page 328
________________ धिकारः] भाषाटीकोपेतः। (३०१) सन्न्नन्न्न्न्नन्नन् सिरसाके बीज, सेहुण्डके दूधके साथ अथवा काले अंको- धनधान्यकार्यसिद्धिश्रीपुष्टिवर्णायुर्वर्धनो धन्यः । हरकी जड़ और कूठका ३ दिन लेप करनेसे मण्डूकविष नष्ट | मृतसञ्जीवन एष प्रागमृताद् ब्रह्मणाभिहितः॥२८॥ होता है ॥२७॥ मालतीके फूल, केवटी मोथा, गठीना, फिटकरी, छरीला, लालाविषचिकित्सा । गोरोचन, तगर, रोहिष, केशर, जटामांसी, तुलसी, त्रिफला मरिचमहौषधवालकनागालैमक्षिकाविषे लेपः। छोटी इलायची, कत्था, बड़ी कटेरी, सिरसाके फूल, गन्धा. लालाविषमपनयतो मूले मिलिते पटोलनीलिकयोः।। बिरोजा, कमल, भुइआमला, इन्द्रायण, देवदारु , कमलका केशर, शावरलोध, मनाशिल, सम्भालूके बीज, चमेलीके फूल, काली मिर्च, सोंठ, सुगन्धवाला तथा नागकेशरको पीसकर | आकके फूल, सरसों, हल्दी, दारुहल्दी, हींग, छोटी पीपल, बनाया गया लेप मक्खियोंके विषको तथा परवल और नीलकी मुनक्का, सुगन्धवाला, मुद्गपर्णी, मौरेठी, देवना, सम्भालू, जड़का लेप लालाविषको नष्ट करता है ॥ २८ ॥ अमलतास, लोध, अपामार्ग, प्रियंगु, कलिहारी व वायविडङ्ग, नखदंतविषे लेपः। समस्त द्रव्य समान भाग ले कूट पीसकर पुष्य नक्षत्रमें गोली सोमवल्कोऽश्वकर्णश्च गोजिह्वा हंसपाद्यपि । | बनानी चाहिये । यह समस्त विषोंको नष्ट करता, विषसे रजन्यौ गैरिकं लेपो नखदन्तविषापहः ॥ २९ ॥ मरते हुएको बचाता तथा ज्वर नष्ट करता है । यह पोने, लेप करने, धारण करने, धूम पीने तथा घरमें रखनेसे सफेद कत्था, राल, गाउजुबां, हंसराज, हल्दी, दारु-1. भी लाभ करता है। तथा भूत, विष, क्रिमि, दरिद्रता, मन्त्र हल्दी, और गेरूका . लेप नख और दन्तविषका नष्ट प्रयोग, अग्नि, वज्र और शत्रुओंके भय, दुःस्वप्न, स्त्रीदोष, करता है ॥ २९ ॥ अकाल मृत्यु, जल तथा चोरभयको दूर करता है । यह “ मृतकीटविषचिकित्सा। सजीवन "घन, धान्य, कार्यसिद्धि, लक्ष्मी, पुष्टि, वर्ण और वचा हिङ्गु विडङ्गानि सैन्धवं गजपिप्पली।। आयुको अधिक बढाता, अतः धन्य है। इसे श्रीब्रह्माजीने अमृ. तके पहिले कहा है ॥ ३२-३८॥ पाठा अतिविषा व्योषं काश्यपेन विनिर्मितम् ३० इति विषाधिकारः समाप्तः।। दशाङ्गमगदं पीत्वा सर्वकीटविषं जयत् । कीटदष्टक्रियाः सर्वाः समानाः स्युर्जलौकसाम्॥३॥ अथ रसायनाधिकारः। बच, हींग, वायविडङ्ग, सेंधानमक, गजपीपल, पाढ, अतीस, व त्रिकटु इन दश चीजोंका लेप "दशांग अगद" कहा जाता है । यह समस्त कीटविषोंको नष्ट करता है। इसी प्रकार सामान्यव्यवस्था। जोंकोंके विषमें भी समस्त कीटविषनाशक चिकित्सा करनी चाहिये ॥३०॥३१॥ बजराव्याधिविध्वंसि भेषजं तद्रसायनम् । मृतसञ्जीवनोगदः। पूर्वे वयसि मध्ये वा शुद्धदेहः समाचरेत् ॥ १॥ नाविशुद्धशरीरस्य युक्तो रासायनो विधिः ॥१॥ स्पृक्काप्लवस्थौणेयकांक्षीशैलेयरोचनातगरम् । नाभाति वाससि म्लिष्टे रङ्गयोग इवार्पितः॥२॥ ध्यामकं कुङ्कुमं मांसी सुरसात्रिफलैलकुष्ठन्नम् ॥ जो औषधवृद्धावस्था व रोगको नष्ट करती है, उसे “रसायन" बृहतीशिरीषपुष्पश्रीवेष्टकपद्मचाटिविशालाः। ! कहते हैं। उसका प्रयोग बाल्यावस्था व युवावस्थामें शुद्ध शरीर सुरदारुपद्मकेशरशावरकमनःशिलाकौन्त्यः ॥३३॥ (वमनादिसे ) होकर करना चाहिये, शरीरकी शुद्धि विना रसाजात्यर्कपुष्पसर्षपरजनीद्वयहिगुपिप्पलीद्राक्षाः ॥ यनप्रयोग लाभ नहीं करता, जिस प्रकार मैले कपड़ेपर रङ्ग नहीं जलमुद्गपर्णीमधूकदमनकमथ सिन्धुवाराश्च ॥३४॥ चढ़ता ॥१॥२॥ सम्पाकलोध्रमयूरकगन्धफलीलागलीविडंगाः। पथ्यारसायनम् । पुष्ये समुद्धृत्य समं पिष्ट्वा गुडिका विधेयाःस्युः३५/ गुडेन मधुना शुण्ठ्या कणया लवणेन वा। सर्वविषघ्नो जयकृद्विषमृतसञ्जीवनो ज्वरनिहन्ता । द्वे द्वे खादन्सदा पथ्ये जीवेद्वर्षशतं सुखी ॥३॥ पेयविलेपनधारणधूम्रग्रहणैर्गृहस्थश्च ।। ३६ ॥ | गुड़, शहद, सोंठ, छोटी पीपल, व नमक इनमेंसे किसी एक भूतविषजन्त्वलक्ष्मीकार्मणमन्त्राग्न्यशन्यरीन्हन्यात् | के साथ प्रतिदिन २ छोटी हर्र खानेसे १०० वर्षतक नीरोग दुःस्वप्नस्त्रीदोषानकालमरणाम्बुचौरभयम् ॥३६॥ रहकर १०० वर्षतक मनुष्य जीता है ॥ ३ ॥

Loading...

Page Navigation
1 ... 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374