________________
જૈન ડાયજેસ્ટ
તા. ૧૦-૧૨-૧૯૬૪ ]
આ સિવાય અતિ પ્રાચીન સમયથી ચાલ્યે આવતે નિર્વારસદાર વિધવા એની મિલકત પડાવી રિવાજ જેની વાર્ષિક આવક લાખની આસપાસની હતી, તેને પણ જતા કરવામાં આવ્યા હતા.
લેવાના ખેત્તર
શ્રી
મહાભારત
આ બધાય કરતાં ભગવાન હેમચંદ્રાચાય નાં ઉપદેશની અસર એ થઇ હતી કે, માંસાહાર નિમિત્તે તેમજ યજ્ઞ યાગાદિમાં નિરક રીતે થતા અનેક પશુઓના સહ રને દયાળુ ગૂર્જરેશ્વર દ્વારા અટકાવવામાં આવ્યા હતા. ટૂંકમાં આપણે એમ કહી શકીએ કે ગુજરાત વગેરે દેશે!માં આજે પણ જે દુર્વ્ય સનાના અલ્પ પ્રચાર છે, નિશીયાનું ધન પડાવી લેવાને રિવાજ જોવામાં નથી આવતા તેમજ યજ્ઞયાગાદિન નિમિત્ત થતા પશુવધ લગભગ અટકી ગયા છે એ ભગવાન શ્રી હેમચંદ્રસૂરિના પવિત્ર ઉપદેશ અને ગૂર્જરેશ્વર શ્રી કુમારપાળની અનેડ ધાર્મિકતાના જ પ્રતાપ છે.
પ્રથ રચના
[ લેખક મુનિશ્રીએ જે પ્રથાની દી આ લેખમાં આપી છે તે આ અકમાં અન્યત્ર અલગ પ્રગટ કરેલી છે. -મ પાદક | ભગવાન શ્રી હેમચંદ્રસૂરિષ્કૃત ચૈાના નામેાતી જે યાદી આપવામાં આવી છે. તેમાંના વિવિધ વિષયા, તે તે મઢમાં કરવામાં આવેલા તે તે વિષયાને ઉત્તાપાહ અને તે તે ગ્રંથમાં
[ ર
રૈવી તતષિયક અનેકાનેક શાસ્ત્રોની ઝીણવટભરી ચર્ચા–આ બધા તરફ્ ધ્યાન આપતાં જાણી શકાય છે કે તેએાશીએ સાહિત્યના પ્રત્યેક અંગને કૈટલે ન્યાય આપ્યા છે, એ પ્રત્યેક અગની કેટલી ઝીણવટથી મીંમાસા કરી છે અને એ પ્રત્યેક અંગને વિચાર કરવા માટે તે સમયના વિશાળ સાહિત્યનું તેમણે કેટલી ગ‘ભારતાથી અવગાહન. કર્યું હશે અને તે સાથે તેમની પ્રતિભા તેમનુ સૂક્ષ્મદર્શ પણ, તેમનું સ દિગ્ગામાં પાંડિત્ય અને તેમના બહુશ્રુતપણાના પરિચય આપણને મળી રહે છે.. પ્રથાનુ ગૌરવ
ભગવાન શ્રી હેમચ`દ્રસૂરિએ રચેલા પ્રથા એટલે ગભીર અને સર્વાંગપૂર્ણ રચના સિદ્ધ્હેમ વ્યાકરણ, કાયાશ્રય મહાકાવ્ય, અભિધાનકરો। કે કાવ્યાનુશાસન આદિ જેવા પ્રસાદદ્ભૂત ગ્રંથો જ નહિ પણ અન્યયેાગ-વ્યવચ્છેદ દ્વાત્રિશિકા જેવા ફક્ત કર કાવ્યના એક નાના સરખા સ્તુતિ ગ્રંથને લઇને વિચાર કરવામાં આવે તાપણુ આપણે એમ જ કહેવું પડે કે આચાર્ય શ્રી હેમચંદ્રસૂરિએ આ નાનીશી કૃતિમાં સ્યાદવાદ, નય, પ્રમાણુ અને સપ્તભગી વિષે તેમજ સ્વપર દર્શનનાં સિદ્ધાંત ઉપર અતિ ગંભીર અને સૂક્ષ્મ વિચારા રજૂ કુરી જગતને પેાતાના મહાન વિજ્ઞાનનેદ પરિચય કરાવ્યે છે.
માત સ્થાન આચાર્યશ્રી દ્વેષ દ્રસુરિની કૃતિન
