________________
૧૮ ]
બુપ્રિભા [ તા. ૧૦-૧૨–૧૯૬૪ અને એમનાં આખા જીવનમાં એ આચાર્ય શ્રી હેમચંદ્રાચાર્યને મહાએક પણ પ્રસંગ આવ્યો નથી કે રાજ શ્રી કુમારપાળદેવ સાથે સંબંધ, કેઈપણ પ્રસંગે કોઈપણ એમને તેજે- તેઓ જ્યારે મહારાજા સિદ્ધરાજ તરફના વધ કરી શકયું હેય. ખરે જ માનવ મૃત્યુ ભયથી ત્રાસીને નાસભાગ કરતા જાતિ માટે બધું જ શક્ય હશે પણ હતા તે પ્રસંગે થયે હતા. અને પરસ્પર વિના વાતાવરણ અને કાવા મુખ્યત્વે કરીને ભય પ્રસંગના તેમના દાવાથી ભરપૂર રાજસભામાં અડગપણે રક્ષણની ધાર્મિક વૃત્તિમાંથી જનમે તક રહેવું અને તે પણ સંખ્યાતીત હતા અને આદિથી અંત એ સંબંધ વર્ષોના પાપરિક વિરાધના ભોગ એ રૂપમાં જ કાયમ બન્યા હતા. બનેલ શ્રમણ સંસ્કૃતિનાં ધારક સાંપ્ર-
ઉપદેશની અસર દાયિક પુરુષ માટે–ઘણું જ અધરું છે.
ભગવાન શ્રી હેમચંદ્રાચાર્યના ઉપછતાં આપણે આજે એ પ્રત્યક્ષ દેશે મહારાજ શ્રી કુમારપાળદેવના અનભવી છીએ છીએ કે ભગવાન હૃદયમાં એટલી તીવ્ર અને ઉંડી અસર શ્રી હેમચંદ્રાચાર્ય એ સ્થિતિમાં અડગ- નિપજાવી હતી કે આખરે એ એક પણે ઊભા રહી શકયાં હતાં. એટલે ધાર્મિક અથવા જેન ધર્માવલંબી રાજા આ રીતે વિચાર કરતાં ખરે જ બની ગયો હતો. તે છતાં ભગવાન શ્રી ભગવાન શ્રી હેમચંદ્રાચાર્ય જગત સમક્ષ હેમચંદ્રાચાર્યે તેમની પાસે જૈનધર્મને ધાર્મિકતા પ્રધાન રાજનૈતિક નિપુણતાને લગતાં જ કાર્યો કરાવવામાં તત્પરતા અપૂર્વ આદિ દાખલો ખડે કર્યો છે. રાખી હતી એમ નહતું પરંતુ સર્વ કુમારપાળ સાથે સંબંધ
સામાન્ય હિતનાં કાર્યો પણ તેમણે ભગવાન શ્રી હેમચંદ્રાચાર્ય બે
કરાવ્યાં હતાં. ચૌલુક્યવંશી ગૂર્જરેશ્વરોના ગાઢ સમા
| સર્વ સામાન્ય હિતના કાર્યોમાં ગમમાં આવ્યા હતા. એક મહારાજ
મુખ્યપણે સાત વ્યસન જેમાં જુગાર, શ્રી સિદ્ધરાજ જયસિંહદેવ અને બીજા
માંસ, દારૂ, વેશ્યા, શિકાર, ચેરી અને
વ્યભિચારને સમાવેશ થાય છે અને મહારાજ શ્રી કમારપાળ દેવ એકની
જે પ્રજા જીવનને અને માનવતાને સાથે અમુક અંશે ધાર્મિકતાને સંબંધ
હલકે દરજજે લઈ જનાર છે તે ઉપદેશ હોવા છતાં મુખ્યત્વે વિતાને સંબંધ
અને રાજસત્તા દ્વારા અટકાવવામાં હતા. જે આપને ઉપર જે ગયા
આવ્યા હતાં. જેમાં જાગવગ પહોંચી છીએ; જ્યારે બીજાની સાથેને બંધ
કે તેવાં અન્ય પોમાં પણ વિવિધ ધાર્મિકતામાંથી જનમો હો બને તે દ્વારા તે વાટે પ્રથન કરવામાં પષિક્તામાં જ પરિણમે છે. આ લે.
