________________
૨૧
ૐ વિધાતા ! આમ કયાં સુધી ?
惦
DIK
છ માસના વાયદો આપી ભીમસેન ચાલ્યા ગયા હતા.
દેવસેન અને કેતુસેનની સઘળી જવાબદારી હવે સુશીલાના માથે પડી હતી. એક સમયની રાજાણી આજ રસ્તાની ભિખારણુ ખની ગઈ હતી.
સુશીલાનાં દુઃખ અને યાતનાઓના પાત્ર ન હતેા. પતિના વિરડુમાં તે સુકાતી જતી હતી. તેનુ મન ઘણીવાર ચંચળ બની જતું હતુ. દેવસેન અને કેતુસેન તે સમયે તેને સારા સહાયરૂપ બની રહેતા હતા. તે એને જોઈ હિંમત ટકાવી રાખતી હતી અને અનેક દુઃખાને એ સમભાવે સહી લેતી હતી.
ભદ્રા શેઠાણીએ કાળા કકળાટ કરી તેમને ઘર બહાર ધકેલી મૂક્યા ત્યારથી સુશીલા ગામની બહાર એક ઘાસની ઝૂંપડીમાં રહેતી હતી. ત્યાં રહી આજુખાજુના પાડીશીએ વગેરેનાં ઘરકામ કરતી. કોઇનાં વાસણ માંજતી, કેાઈનાં પાણી. ભરતી. કેાઈનાં કપડાં ધાવા જતી. કુંભારના ઘરના માટલાં