________________
ભકિતમાર્ગની આરાધના
બાળપણથી જ કુશાગ્ર બુદ્ધિના ધરાવનાર એવા આ બ્રાહ્મણ બાળકે વૈદિક કુળ પરંપરા પ્રમાણે નાની વયમાં જ સિદ્ધાંત, ન્યાય, વ્યાકરણ આદિ શાસ્ત્રોને અભ્યાસ કર્યો હતે, અને મહાન વાદી (વાદવિવાદ દ્વારા ધર્મતત્વને નિર્ણય કરનાર અને અન્ય સાથે ધર્મસંબંધી ચર્ચા કરનાર) તરીકેની કીતિ પણ મેળવી લીધી
હતી.
પ્રસિદ્ધ જૈનાચાર્ય શ્રીવૃદ્ધવાદીની સાથે વાદવિવાદમાં પરાજય થવાથી, તેમણે તેમનું શિષ્યત્વ સ્વીકાર કરી જૈન દીક્ષા લીધી અને તેમનું નામ કુમુદચંદ્ર રાખવામાં આવ્યું. જ્ઞાનનિપુણતા અને ચારિત્રદઢતાથી કુમુદચંદ્ર ગુરુના બધા શિષ્યમાં અગ્રગણ્યતા પ્રાપ્ત કરી લીધી હતી અને ગુરુએ પણ તેમને જ ઉત્તરાધિકારી તરીકે નિયુક્ત કર્યા હતા.
આગમગ્રંથને સંસ્કૃતમાં અનુવાદ કરવાના મુદ્દા પર તેમને બાર વર્ષ સંઘથી બહિષ્કૃત કર્યાની અને પછી સન્માનપૂર્વક સંઘમાં સ્વીકાર્યાની એક ઐતિહાસિક ઘટના તેમના જીવનમાં સેંધાઈ છે.
પિતાની જીવનસંધ્યાનાં વર્ષો તેમણે દક્ષિણ ભારતમાં પૃથ્વીપુર નામના ગામમાં ગાળ્યાં હતાં અને સમાધિમરણ દ્વારા સ્વરિહણ કર્યું હતું.
જીવનકાર્યનું વિહંગાવલેકન: સ્થળે સ્થળે વિહારમાં ધર્મપ્રચાર કરવા ઉપરાંત તેમણે મેટા મેટા રાજાઓને પણ પ્રતિબેધ્યા હતા, જેમાં ઉજજૈનને રાજા વિક્રમાદિત્ય બીજે પણ સમાવેશ પામે છે. તેઓ સંસ્કૃતના પ્રકાંડ વિદ્વાન હતા અને તેઓએ જૈન ન્યાય, અનેકાન્ત અને ભગવદ્ભક્તિ વિષયે ઉપર લખેલા નીચેના ગ્રંથે તેમની અલૌકિક સર્વતમુખી પ્રતિભાનું દર્શન કરાવી જાય છે. તેમની ઉપલબ્ધ કૃતિઓમાં સન્મતિસૂત્ર, શ્રી કલ્યાણમંદિર સ્તંત્ર અને કેટલાક વિદ્વાનેને મતે ઢાત્રિશિકા(૩૨ શ્લેકની એક એવી ૩૨ સ્તુતિએ)ને સમાવેશ થાય છે, કે જેમાં “ન્યાયાવતાર પણ આવી જાય છે.
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
