________________
૧૦૬
ભકિતમાર્ગની આરાધના
( ઝૂલણા છંદ) “અચેત ચેતન થયે, ભવ તણે અઘ ગયે,
સૂતી ઊઠી મારી આદ્ય વાણી; કીડી હુતો તે કુંજર થઈ ઊટિયે,
પૂરણ બ્રહ-શું દયાન ચેટયું.” આ પ્રસંગ પછી નરસિંહ, પ્રભુની ભક્તિમાં વિશેષપણે રહેવા લાગે છે અને ભાઈ-ભાભીની ઈચ્છા પ્રમાણે જુદો રહે છે. ધર્મપત્ની પણ દરેક પ્રકારે અનુકૂળ થઈને રહે છે. તેમની આજીવિકા કઈ રીતે ચાલતી હશે અને પુત્ર શામળ તથા પુત્રી કુંવરબાઈ સહિત સૌને નિર્વાહ કેવી રીતે થતું હશે તે વિષે કાંઈ માહિતી મળતી નથી, પણ દિવસે દિવસે નરસિંહની ભક્તિની યશગાથા ચારે દિશાઓમાં ફેલાતી જાય છે. બહારમાં જેમ જેમ ભક્તિગંગા અખલિતપણે તેમની કલમમાંથી વહેવા લાગે છે તેમ તેમ દિવ્યપ્રેમની અને પ્રભુમસ્તીની ભરતી પણ તેમના જીવનમાં વૃદ્ધિગત થતી જાય છે અને અતૂટ શ્રદ્ધાવાળા ભક્તનાં સઘળાં કામ પરમેશ્વરની કૃપાથી પાર પડી જાય છે. પુત્રને વિવાહ, પુત્રીનું મામેરું, હૂંડી અને હાર એવા ચારેય પ્રસંગેની કસેટીમાંથી નરસિંહ શુદ્ધ ભક્તસ્વરૂપે પાર ઊતરે છે.
તેમના જીવનકાળમાં જ પુત્ર અને પત્નીને વિયેગ થયેલ આલેખવામાં આવ્યું છે અને વિ. સં. ૧૫૩૬ની આસપાસ તેમની જીવનલીલા સંકેલાઈ હશે એમ વિદ્વાનોનું માનવું છે.
જીવનકાર્ય અને સાહિત્યનિર્માણ : એક મહાન ભક્ત અને શ્રેષ્ઠ કવિ તથા કીર્તનકાર તરીકે નરસિંહ મહેતાનું વ્યક્તિત્વ ઊપસી આવે છે. તેમની વાણીમાં રહેલા પ્રભુપ્રેમના રસમાં મહાલવામાં સૌ કોઈ ભક્ત સાધકોને તૃપ્તિને અનુભવ થાય છે. તેમના રચેલા સાહિત્યમાં મુખ્યત્વે નીચેની કૃતિઓ છેઃ
(૧) સ્વચરિત્રાત્મક કૃતિઓ (૨) આખ્યાને (૩) કૃષ્ણપ્રીતિનાં પદે (૪) ઉપદેશાત્મક પદો (૫) જ્ઞાનભક્તિનાં પદે
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
