________________
R:
જ રીતે
fમો
વેદનીય કામ
અશાતા વેદનીય હોય છે. શાતા વેદનીયથી સુખ મળે, પણ ત્યારે પ્રભુને સંભાર્યા ન હોય, તે તે નિરર્થક છે; એનાથી અશાતા વેદનીય સારું, જે પ્રભુને યાદ કરાવે. સુખે સાંભરે સેની, દુઃખે સાંભરે રામ, એ લકિત જાણીતી છે.
મહનીય આ કર્મ આઠેય પ્રકારનાં કર્મોમાં મુખ્ય છે, આત્માને આગળ વધતો અટકાવનારું છે, ને ભલભલા મહાન આત્માઓ એનાથી મુક્ત થઈ શક્તા નથી. મોહભરી મદિરા પીને જગત ઉન્મત્ત બનેલું છે. દારૂડિયે દારૂ પીને તત્ત્વને તત્ત્વ ને સારાખેટાને સારું બેટું સમજી શકતો નથી; સમજ્યા છતાં આચરી શકતો નથી, એવું આ કર્મના કારણે બને છે. મોહનીય કર્મ બે પ્રકારનાં છેઃ દર્શનમોહનીય ને ચારિત્રમેહનીય. દર્શનમેહનીય દર્શન એટલે શ્રદ્ધાને અર્થત આત્મવિકાસના પ્રથમ પગથિયા રૂપ સમકિતને રોકે છે; અને ચારિત્રમોહનીય વિરતિ અર્થાત વ્રત-નિયમ–પચ્ચખાણ તરફ અભિરુચિ થવા દેતું નથી; તેથી આઠેય કર્મોમાં આ મહા બળવાન કર્મ છે. આ તૂટતાં સાતેય કર્મ જલદી જલદી તૂટી જાય છે.
‘ચાર ચતુર ચિત્ત રટા રે,
મોહ મહીપતિ ઘેર રે.'
