________________
દાનાવરણીય કમ
દવૈકાલિક સૂત્રમાં પહેલું જ્ઞાન અને પછી યા એમ કહ્યું છે. જ્ઞાન વિના જીવ, ધાંચીના બળદની જેમ, કરે છે તે ધણુ, પણ રહે છે ડેરને ડેર.
દનાવરણીય ક : આ ક આત્માને વસ્તુના સામાન્ય ખાધ થવા દેતું નથી, મનને અસ્થિર દેાલાયમાન રાખે છે. રાજા રાજ સભામાં બેઠા છે; સહુનાં સુખદુખ કાપે છે; પણ પહેરેગીર યાચકને દરવાજા પર જ પ્રવેશનાં રાકે છે, રાજાનાં દન જ કરવા દેતા નથી. આવા પહેરેગીર જેવું આ અટકાયત કરનારું ક છે.
દ”નાવરણીયના નવ ભેદો બતાવ્યા છે, તેમાં પાંચ પ્રકારની નિદ્રા બતાવવામાં આવી છે. નિદ્રા મેહમહારાજાની દાસી લેખાઈ છે; એમાં ત્રણ મેટી નિદ્રાએ છે તે એ નાની છે. આ નિદ્રાથી જગતના સર્વાં જીવા મૂઝાયેલા છે. આ વિશે વિશેષ જાણવું રસિક થઈ પડે તેવું છે.
વેદનીય : આ કમ એ પ્રકારનાં છે: શાતા વેનીય ને અશાતા વેદનીય. તલવારની ધાર પર મધ લગાડેલું છે. માણસ જીભથી ચાટે છે. એને પ્રારભમાં મધને આસ્વાદ મળે છે, પણ પાછળ જીભ કપાવાનું જોખમ ખડું છે; અર્થાત્ સુખ અલ્પ ને દુઃખપ્રધાન ક એ વેદનીય છે. વેદનીયમાં દેવ-મનુષ્યને મુખ્યત્વે શાતા વેદનીય અનેતિય ચ–નરકને
૧૭
