Agam Satik Part 12 Bhagavati Sutra Gujarati Anuwad 4

Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Deepratnasagar

Page 53

૧૫/-/-/૬૪૧ થી ૬૪૪
ત્યારે તે ગોશાલકે મારા એ કથનની યાવત્ પ્રરૂપેલા એ અર્થની શ્રદ્ધાદિ ન કર્યા, એ કથનની અશ્રદ્ધા યાવત્ અરૂચિ કરી, જ્યાં તલનો છોડ હતો, ત્યાં જઈને તલના છોડની તલફળી તોડી તોડીને તેને હથેલીમાં રાખીને મસળીને સાત તલ બહાર કાઢ્યા. ત્યારપછી તે ગૌશાળાઓ તે સાત તલને ગણતાં આ આવા પ્રકારનો મનોગત સંકલ્પ યાવત્ ઉત્પન્ન થયો - બધાં જીવ આ પ્રકારે પરિવૃત્ય પરિહાર કરે છે. હે ગૌતમ ! આ ગોશાલકનો પરિવર્ત છે અને તે ગૌતમ ! આ ગૌશાળાનું મારી પાસેથી પોતાનું પૃથક્ વિચરણ છે.
[૬૪૩] ત્યારે તે ગોશાલક મંલિપુત્રે નખસહિત એક મુઠ્ઠીમાં આવે તેટલાં અડદના બાકુળા અને એક કોગળા જેટલું પાણી લઈને નિરંતર છટ્ઠછઠ્ઠના તપોકર્મ પૂર્વક, બે હાથને ઉંચા રાખીને યાવત્ વિચરવા લાગ્યો. ત્યારે તે ગૌશાળાને છ માસને અંતે સંક્ષિપ્ત વિપુલ તેજોલેશ્યા ઉત્પન્ન થઈ.
[૬૪૪] ત્યારે તે ગોશાલક મંખલિપુત્રને અન્ય કોઈ દિવસે આ છ દિશાચરો, તેની પાસે આવ્યા. તે આ - શાણ આદિ પૂર્વવત્ કહેવું યાવત્ અજિન હોવા છતાં જિન શબ્દ પ્રકાશતો વિચરે છે.
૧
હે ગૌતમ! ખરેખર તે ગોશાળો જિન નથી, તે જિનપ્રલાપી યાવત્ જિનશબ્દને બોલતો વિચરે છે. વસ્તુતઃ ગોશાળો અજિન છે, જિનપલાપી છે યાવત્ જિન શબ્દને સ્વયં પ્રકાશતો વિચરે છે.
ત્યારપછી તે મહા મોટી મહત્ પદાશિવની જેમ પાછી ફરી.
ત્યારે શ્રાવસ્તી નગરીના શ્રૃંગાટકે યાવત્ ઘણાં લોકો પરસ્પર યાવત્ પ્રરૂપવા લાગ્યા કે હે દેવાનુપિયો! ગૌશાળો પોતાને જિન, જિનપલાપી કહેતો યાવત્ વિરે છે, તે મિથ્યા છે. શ્રમણ ભગવન્ મહાવીર એ પ્રમાણે કહે છે યાવત્ પ્રરૂપે છે કે તે ગોશાલક મંખલિપુત્રના મંખલી નામે મંખ પિતા હતા, ઈત્યાદિ બધું પૂર્વોત કથન જાણવું - કહેવું યાવત્ તે જિન નથી છતાં જિન શબ્દ બોલતો વિચરે છે. પણ તે ગોશાળો જિન નથી, માત્ર નિપલાપી થઈ વિચરે છે. શ્રમણ ભગવન્ મહાવીર જિન છે, જિન કહેતા એવા યવત્ જિન શબ્દને પ્રકાશતા વિચારે છે. ત્યારે તે ગોશાળાએ ઘણાં લોકો પાસે આ કથા સાંભળીને અવધાર્યું. તે અતિ ક્રોધિત થયો યાવત્ દાંત કચકચાવતો આતાપના ભૂમિથી નીચે ઉતર્યો, ઉતરીને શ્રાવસ્તીનગરી વચોવચથી હાલાહલા કુંભારણની કુંભારપણે આવ્યો. આવીને હાલાહલા કુંભારણની કુંભારપણમાં આજીવિક સંઘથી પવૃિત્ત થઈને, અતિ રોષ ધારણ કરતો ત્યાં રહ્યો.
• વિવેચન-૬૪૧ થી ૬૪૪ :
પ્રાણાદિની સામાન્યથી જે દયા, તેના વડે અથવા ‘જૂ’ જ ઉચ્છ્વાસાદિ પ્રાણથી ભાવથી પ્રાણ છે, હોવાના ધર્મકત્વથી ભૂત, ઉપયોગ લક્ષણત્વથી જીવ, સત્વ યુક્તતાથી સત્ત. વિ મયં મુળી મુખિય્ . શું તમે તપસ્વી છો કે જ્ઞાત તત્ત્વ છો અથવા શું તમે તપસ્વી છો અથવા શું તમે યતિ કે ગ્રહગૃહિત છો? કે વિકલ્પે જૂઓના સ્થાન દાતા છો?
ભગવતી-અંગસૂત્ર સટીકઅનુવાદ/૪
0
સત્તરૃ પાડું પ્રત્યન વિશેષાર્થે ઉંટની જેમ પ્રહાર કરવા, સીસિપ્ન તેવÒÍ પોતે કરેલી ઉષ્ણ તેજોલેશ્યા. મે યમેનું યંળવવમેય - હે ભગવન્ ! મેં તે જાણ્યે-સમજી લીધું કે ભગવત્ આપની કૃપાથી આ બળ્યો નથી. સંભ્રમાર્ગે ગત શબ્દનું પુનઃ પુનઃ ઉચ્ચારણ છે અહીં ભગવંતે ગોશાળાનું સંરક્ષણ કર્યુ, તે સરાગત્વ અને સત્ત્વદયાથી છે, જે સુનક્ષત્ર-સર્વાનુભૂતિ મુનિઓનું ન કર્યું તે વીતરાગત્વથી અને અનુપજીવકત્વ લબ્ધિ અથવા અવશ્ય ભાવિભાવત્વથી જાણવું.
સંચિતવિન તેમનેશે - સંક્ષિપ્ત અપ્રયોગકાળમાં અને વિપુલ-પ્રયોગકાળમાં તેજોલેશ્યા લબ્ધિ વિશેષ. સામ્ - નખ સહિત અર્થાત્ જે મુઠ્ઠી બંધ કરાતા આંગળીના નખ અંગુઠા નીચે રહે ધુમ્મા પિડિયાટ્ - કુભાષ એટલે અડધા પક્વ મગ આદિ કે અડદ, વિવકાસĪ - વિકટ એટલે જળ, તેનો આશય કે આશ્રયસ્થાન. તેને વૃદ્ધો ચુલ્લુભર (કોળીયા જેટલું) કહે છે - ૪ - ૪ -
વાસાવાઓ પટ્ટાર - પરિવૃત્ય એટલે મરી મરીને તે જ વનસ્પતિશરીરનો પરિંભોગ, તેમાં જ ઉત્પાદ. રઘુકુર - તોડે છે, પટ્ટ - પરિવર્તવાદ, - ૪ - ૪ - ના સિવે - શિવરાજર્ષિ ચરિત્ર મુજબ. વં યવિ - પ્રજ્ઞાપકને જણાવતું ઉપચિહન.
- સૂત્ર-૬૪૫ થી ૬૪૭ :
[૬૪૫] તે કાળે, તે સમયે શ્રમણ ભગવન્ મહાવીરના શિષ્ય, આનંદ નામે સ્થવિર, જે પ્રકૃતિભદ્રક યાવત્ વિનીત હતા, નિરંતર છટ્ઠ-છઠ્ઠના તપોકર્મ વડે સંયમ અને તપથી આત્માને ભાવિત કરતા વિચરતા હતા. ત્યારે તે આનંદ સ્થવિર છટ્ઠ તપના પારણે પ્રથમ પોિિસમાં જેમ ગૌતમસ્વામીમાં કહેલું તેમ પૂછે છે, તે રીતે યાવત્ ઉચ્ચ-નીચ-મધ્યમ યાવત્ (ગૃહોમાં) ભ્રમણ કરતાં હાલાહલા કુંભારણની કુંભારાપણની નજીકથી પસાર થયા.
૯૨
ત્યારે તે ગોશાલક મંખલિપુત્રે આનંદસ્થવિરને હાલાહલા કુંભારણની કુંભારાપણની નીકટથી પસાર થતાં જોયા. જોઈને આમ કહ્યું – હે આનંદ ! અહીં આવ. એક મોટું દૃષ્ટાંત સાંભળ.
ત્યારે તે આનંદ સ્થવિર ગોશાળાએ આમ કહ્યું ત્યારે હાલાહલા કુંભારણની કુંભારાપણમાં જ્યાં ગોશાળો હતો ત્યાં આવ્યા. ત્યારે તે ગોશાલકે આનંદ સ્થતિને કહ્યું – હે આનંદ ! એ પ્રમાણે આજથી ઘણાં વર્ષો પૂર્વે કેટલાંક ઉચ્ચનીય વણિકો અર્થાઅર્થી, અથલુબ્ધ, અર્થગવેષી, અર્થકાંક્ષિત, અર્થપિપાસુ, અર્થની ગવેષણાર્થે વિવિધ વિપુલ કરિયાણાના વાસણાદિના ગાડા-ગાડી ભરીને અને ઘણું જ ભોજન-પાનનું પાથેય લઈને એક મહાન્ અગામિક, અનૌધિક, છિન્નપાત, લાંબા માર્ગવાળી અટવીમાં પ્રવેશ્યા.
ત્યારે તે વણિકોએ, તે અકામિત, અનૌધિક, છિન્નાપત દીર્ઘ માર્ગવાળી અટવીના કોઈ દેશમાં પહોંચીને તે પૂર્વગૃહિત પાણી અનુક્રમે પીતા-પીતા તે પાણી પુરુ થઈ ગયું. ત્યારે તે વણિકો, પાણી ખલાસ થઈ જવાથી તૃષાથી પરાભૂત થઈને પરસ્પર બોલાવીને, એકબીજાને કહ્યું – હે દેવાનુપિયો! આ પ્રમાણે આપણે આ અગ્રામિક યાવત્ અટવીમાં કોઈ દેશ ભાગમાં પહોંચતા જ તે પૂર્વગૃહિત ઉદક