Agam Satik Part 12 Bhagavati Sutra Gujarati Anuwad 4

Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Deepratnasagar

Page 88

૧૮/-/૧/૨૨ થી ૨૬
૧૬૧
ભગવન / સંજીવ, સંજ્ઞીભાવથી પ્રથમ છે? પ્રસ્ત ગૌતમ / પ્રથમ નથી, પ્રથમ છે. એ રીતે વિકલેન્દ્રિયને વર્ઝન યાવત્ વૈમાનિક સુધી ગણવું. બહુવચનમાં પણ આમ જ કહેવું. - - અસંજ્ઞી પણ એ રીતે જ એકવચન, બહુવચનથી છે વિશેષ એ કે . યાવત વ્યંતર, નોસંજ્ઞી નોસંજ્ઞી જીવ, મનુષ્ય અને સિદ્ધ પ્રથમ છે, અપથમ નથી. એ રીતે બહુવચનમાં પણ છે.
ભગવન્! સલેશ્વીનો પ્રશ્ન. ગૌતમ ! આહારક મુજબ છે. એ રીતે બહુવચનમાં પણ છે. કૃષ્ણલેયા યાવત શુકલલેસ્થામાં પણ એ રીતે છે. વિશેષ એ કે . જેને જે લેસ્યા હોય તે કહેવી. • • અલેશ્યી જીવ, મનુષ્ય અને સિદ્ધ નોસંજ્ઞીનોઅસંજ્ઞી માફક કહેવા.
ભગવન્! સમ્યગૃtષ્ટિ જીવ સમ્યગૃષ્ટિ ભાવથી શું પ્રથમ છે? પૃચ્છા. ગૌતમકદાચ પ્રથમ, કદાચ પ્રથમ છે. એ પ્રમાણે એકેન્દ્રિયને વજીને વૈમાનિક સુધી કહેવું. સિદ્ધ પ્રથમ છે, અપથમ નથી. બહુવચનમાં જીવો પ્રથમ પણ છે. આપશ્રમ પણ છે. એ રીતે વૈમાનિક સુધી કહેવું. સિદ્ધો પ્રથમ છે, અપથમ નથી. - - મિયાદેષ્ટિ જીવ એક કે બહુવચનમાં આહારક માફક જાણવા. • • - સમ્યગૃમિયાર્દેષ્ટિ જીવ એકવચનમાં કે બહુવચનમાં સમ્યગ્રËષ્ટિ માફક જાણા. વિશેષ એ કે - જેને સભ્ય મિથ્યાËષ્ટિ હોય તેને તે કહેવી.
સંયત જીવ અને મનુષ્ય, એકવચન-બહુવચનમાં સમ્યગ્રષ્ટિ માફક જાણવા. : - - અસંયતને અlહાકવતુ જાણવા. - - સંયતાસંયત જીવ, પંચેન્દ્રિયતિર્યંચયોનિક, મન એકવચન-બહુવચનમાં સમ્યગ્દષ્ટિ સમાન જાણાવો. • • નોસંયતનોઅસંયતનોસંયતાસંયત જીવ અને સિદ્ધ એકવચન-બહુવચનમાં પ્રથમ છે, અપ્રથમ નથી.
સકયાયી, ક્રોધકષાયી યાવતુ લોભકષાયી જીવો એકવચન-બહુવચનમાં આહારકવતુ જાણવા. - - - અકષાયી જીવો કદાચ પ્રથમ, કદાચ પ્રથમ. એ પ્રમાણે મનુણો પણ જાણવા. સિદ્ધ પ્રથમ છે, આપમ નથી. બહુવચનમાં જીવો અને મનુષ્યો પ્રથમ પણ છે, અપમ પણ છે. સિદ્ધો પ્રથમ છે, પથમ નથી.
જ્ઞાની એકવચન-બહુવચનમાં સભ્યર્દષ્ટિ માફક જાણવા. અભિનિભોધિક જ્ઞાની યાવતું મન:પર્યવજ્ઞાની એકવચન-બહુવચનમાં એ પ્રમાણે છે. વિશેષ એ કે જે જેને હોય, તે તેને કહેવું. - - કેવળજ્ઞાની જીવ, મનુષ્ય અને સિદ્ધ એકવચન-બહુવચનમાં પ્રથમ છે, પ્રથમ નથી. • • અજ્ઞાની, મતિજ્ઞાની, શુતજ્ઞાની, વિર્ભાગજ્ઞાની એકવચન-બહુવચનમાં આહારની માફક જાણવા.
સયોગી, મનોયોગી, વચનયોગી, કાયયોગી એકવચન-બહુવચનમાં આહારક માફક કહેa. વિશેષ એ કે . જેને જે યોગ હોય તે કહેવો. અયોગી જીવ, મનુષ્ય, સિદ્ધ, એકવચન-બ્બહુવચનમાં પ્રથમ છે, પથમ નથી.
સાકારોપયુકત, અનાકારોપયુકત જીવ એકવચન-મ્બહુવચનમાં અનાહારક માફક કહેવા. 12/11]
૧૬૨
ભગવતી-અંગસૂત્ર સટીકઅનુવાદ/૪ સવેદક યાવતુ નપુંસકdદક એકd-પૃથકવમાં આહારક માફક કહેવા. વિશેષ એ કે જેને જે વેદ હોય તે કહેવો. • • • અવેદક એક કે બહુવચનમાં જીવ, મનુષ, સિદ્ધમાં અકષાયી માફક કહેવા.
સશરીર, આહાકવ4 કહેવા. એ પ્રમાણે યાવતું કામણશરીરી જાણવા જેને જે શરીર હોય છે. વિશેષ કે - આહાક શરીરી એક કે બહુવચનમાં સમ્યગૃષ્ટિ માફક જાણવા. અશરીરી જીવો અને સિદ્ધો એકવચન-બહુવચનમાં પ્રથમ છે, અપથમ નથી.
પાંચ પયતિથી પતિ, પાંચ અપતિથી પિયતિ જીવો આહારકવત્ જણાવા. વિશેષ એ કે - જેને જે હોય તે કહેવી. વૈમાનિક સુધીના જીવ પ્રથમ છે, પ્રથમ નથી. • - • અહીં લક્ષણ ગાથા છે –
[૩] જેને જે ભાવ પૂર્વેથી પ્રાપ્ત છે તે, તે ભાવથી અપથમ છે, બાકીનાજેમને તે ભાવ પૂર્વે પ્રાપ્ત થયા નથી. તે, તે ભાવે પ્રથમ છે.
[૪] ભગવન જીવ, જીવભાવથી ચશ્મ છે કે અચશ્મ? ગીતમ ! ચરમ નથી, અચરમ છે. • • ભગવન! બૈરાયિક, નૈરયિક ભાવથી ? પ્ર. ગૌતમ કદાચ ચરમ, કદાચ આચરમ. એ પ્રમાણે વૈમાનિક સુધી જાણવું. સિદ્ધોને જીવની માફક કહેવા.
આહારક જીવ સર્વત્ર એકવચનમાં કથંચિત ચરમ, કથંચિત અચરમ છે બહુવચનમાં ચરમ પણ છે, અચરમ પણ છે -- અનાહાક જીવ, સિદ્ધ એકવચનબહુવચનમાં ચરમ નથી, અચરમ છે. બાકીના સ્થાનોમાં એકવચન-ભહુવચનમાં આહારક માફક જાણવું.
ભવસિદ્ધિક જીવપદમાં એક કે બહુવચનમાં ચરમ છે, અચરમ નથી. બાકીના સ્થાનોમાં આહારકવતુ જાણવા. • • • ભવસિહિક સબ એકવચનબહુવચનમાં ચમ નથી, અચરમ છે. નોભવસિદ્ધિકનો અભવસિદ્ધિક જીવો અને સિદ્ધો એક કે બહુવચનમાં અભવસિદ્ધિકવ4 જાણવા.
સંજ્ઞી, હાકવત્ છે, અસંજ્ઞી પણ તેમ છે નોસંજ્ઞીનોઅસંજ્ઞી જીવપદ અને સિદ્ધપદમાં ચરમ છે. મનુષ્ય પદમાં બંને વચનમાં ચશ્મ છે.
સલેશ્ય યાવત શુકલેશ્ય, આહારકવત છે. માત્ર છે જેને હોય તે કહેવું. - - - અલેશ્ય, નોસંજ્ઞીનોઅસંsીવતુ જાણવા.
સમ્યગુર્દષ્ટિ, અણાહારકવતુ છે. • • મિયાદેષ્ટિ, આહારક માફક છે. • .સમ્યગમિથ્યાËષ્ટિમાં એકેન્દ્રિય, નિકલેન્દ્રિયને વજીને કથંચિત ચરમ, કથંચિત અચમ બહુવચનમાં ચરમ પણ છે, અચરમ પણ છે.
સંયત જીવ અને મનુષ્ય, આહાકવત્ છે. • • અસંયત પણ તેમજ છે. - સંયતાસંમત પણ તેમજ છે. માત્ર છે જેને હોય તે કહેવું નોસંયતનોઅસંયતનોસંયતાસંયતને નોભવસિંહિકનો ભવસિદ્ધિક માફક જાણવા.
સંકષાયી યાવતુ લોભકષાયી સસ્થાનોમાં આહારકવવ છે. • • અકષાયી