Agam Satik Part 12 Bhagavati Sutra Gujarati Anuwad 4

Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Deepratnasagar

Page 100

૧૮/-/
૪૪ થી ૪૮
૧૮૫
૧૮૬
ભગવતી-અંગસૂત્ર સટીકઅનુવાદ/૪
તે કેમ માનવું ? વળી સચેતન-અચેતનાદિરૂપે અર્દશ્યમાનવથી અસંભવ છે, અવિદ્વપકૃત છે. જો તે ધર્માસ્તિકાયાદિ વડે કાર્ય સ્વીકારે, તો તે કાર્ય વડે તેને જાણીએ, જોઈએ. જેમકે - ધૂમાડા વડે અગ્નિ. તેના વડે કાર્ય ન કરીએ તો ના જાણીએ ન જોઈએ. કેમકે કાયદિ લિંગ-દ્વાર વડે જ પૂર્વદર્શિત અતીન્દ્રિય પદાર્થો જણાય છે, આપણને ધમતિડાયાદિ પ્રતીત નથી-કાયાદિ લિંગ દેખાતા નથી, તેના અભાવે આપણે જાણતા નથી.
હવે મક ધમસ્તિકાયાદિથી અપરિજ્ઞાત હતો, તેથી તેને ઉપાલંભ આપે છે • તું કેવો શ્રાવક છો ? ધમસ્તિકાયાદિ અસ્તિત્વ લક્ષણને જાણતો નથી. ત્યારે ઉપાલંભ પામેલો તે x + અન્યતીર્થિકોને નિરૂત્તર કરવાને માટે કહે છે - અસ્થિ આદિ. પાUTHUTય - ગંધ ગુણ, તેની સાથે - સહચરિત હોવાથી ઘાણસહગત. અરજી - અગ્નિ માટે કાષ્ઠનું મથન કરવું, તેની સાથે ગયેલ તે, અરણિ સહગત.
| હે મક તેં જે અસ્તિકાયને જાણતો ન હતો, ત્યારે હું જાણું છું એમ કહ્યું, તે સારું કર્યું. અન્યથા ન જાણવા છતાં હું જાણું છું એમ કહેત તો અહ આદિની આશાતનાકાક થયો હોત.
મક શ્રાવક અરુણાભવિમાને દેવ થયો, તેથી દેવાધિકાર -
તા લોહીનું અંતર - તેઓએ વિફર્વેલા શરીરના અંતર. એ પ્રમાણે જેમ શતક-૮-માં આના દ્વારા સૂચવે છે કે - પણ, હાથ, આંગળી, શલાકા, લાકડી કે કલિંચ વડે હલાવે-ચલાવે કે બીજા તીણ શઅજાત વડે છેદે, વિશેષ છેદે કે અનિકાયમાં બાળે, તેના જીવપ્રદેશને આબાધા કે વ્યાબાધા કરે, શરીરચ્છેદ કરે ? ના, આ અર્થ સમર્થ નથી.
અહીં જે તૃણ, કાષ્ઠ આદિ કહ્યું, તે જે દેવોને વૃણાદિ પણ પ્રહરણ થાય છે, તે અચિંત્ય પુણ્ય-સંભારનાવશથી કહ્યું. જેમ સુભૂમ ચકવર્તીને થાળી ચક બની, ગયેલી. અસુરોની જે નિત્ય વિકવણા તે-તે તે દેવની અપેક્ષાએ થાય છે, કેમકે તેઓ મંદતર પુષ્યવાળા હોવાથી તેવા પુરુષો માફક જાણવું.
વીતવન - એક દિશામાં જાય છે. પણ બધે ભમતો નથી. કેમકે તેવા પ્રયોજનનો અભાવ સંભવે છે.
મલ્પિ ર્તિ ! આદિ. આ દેવોના પુણ્યકર્મ પુદ્ગલો પ્રકૃષ્ટ, પ્રકૃષ્ટતર, પ્રકટતમ અનુભાગવાળા, આયુકમની સહચરિતાથી, વેદનીય અનંતાનંત હોય છે, તે હોવાથી, હે ભગવન્! તે દેવો તે અનંતાનંત કમશિોની મળે અનંત કમશિોને જઘન્યથી ૧૦૦ વર્ષો-ઉત્કટથી ૫૦૦ વર્ષે ખપાવે ? વ્યંતરો અનંતકમશિોને ૧૦૦ વર્ષે ખપાવે. અનંતા એવા તે પુદ્ગલોને અપાનુભાગ પણે થોડા કાળમાં ખપાવવા શક્ય હોવાથી આમ કહ્યું - x - ઈત્યાદિ સૂત્રાર્થવત્ જાણવું.
છે શતક-૧૮, ઉદ્દેશો-૮-“અનગારકિયા” છે.
– X - X - X - X - X - X – ૦ ઉદ્દેશા-9ને અંતે કર્મક્ષપણા કહી, અહીં તેનો બંધ કહે છે –
સૂત્ર-૪૯ :રાજગૃહે યાવતુ આમ કહ્યું – ભગવત્ ! સંમુખ અને બંને તરફ યુગમx ભૂમિને જોતાં જયપૂર્વક ગમન કરતાં ભાવિતાત્મા અણગારના પગ નીચે મરઘીનું બચ્ચે. બતકન ભર્યું. કુલિંગછાય, અનીને મરે તો તે અણગારને ઐયપિથિકી કિયા લાગે કે સાંપરાયિકી ક્રિયા લાગે ? ગૌતમ ! યાવતુ તે ભાવિતાત્મા અણગારને ઐયપિથિકી ક્રિયા લાગે, બીજી નહીં
ભગવાન ! એમ કેમ કહ્યું? જેમ શતક-૭માં સંવૃત્ત ઉદ્દેશામાં ચાવતું અર્થના નિક્ષેપ સુધી કહેવું. ભગવન ! તે એમ જ છે, એમ જ છે. ચાવત્ વિચરે છે. પછી ભગવંત મહાવીર બાહ્ય જનપદમાં ચાવત વિરચરે છે. • વિવેચન-૭૪૯ -
ગો - આગળ, દુહઓ - દ્વિઘા, અંતરાઅંતર - બંને પડખે અને પાછળ. યુગમાયા-ચૂપ માત્ર દૃષ્ટિથી, રીયં-ગમન કરતો.
વાપીવણ - કુકડીના બચ્ચા, વટ્ટ - વર્તક, પક્ષી વિશેષ, કુલિંગીછાયો - કીડી જેવું જંતુ. પરિચાવજે - મરે.
શતક-9-મુજબ, આ દ્વારા જે સૂચવ્યું તે કંઈ કહે છે – ભગવદ્ ! એમ કેમ કહ્યું ? ગૌતમ! જેના ક્રોધાદિ નષ્ટ થયા છે, તેમને ઇચપિથિકી ક્રિયા જ લાગે, આદિ. • * * * * પૂર્વે ગમન આશ્રિત વિચાર કર્યો. હવે તેને જ આશ્રીને અન્યતીચિકના મતનો નિષેધ કહે છે –
• સૂઝ-૭૫૦,૭૫૧ -
[૫૦] તે કાળે, તે સમયે રાજગૃહ યાવતુ પૃથ્વીશિલાપક હતો. તે ગુણશીલ ચૈત્યની સમીપે ઘણાં અન્યતીર્થિકો રહેતા હતા.
ત્યારે શ્રમણ ભગવાન મહાવીર યાવત સમોસ ચાવતું પર્ષદા નીકળી. - - - તે કાળે, તે સમયે શ્રમણ ભગવંત મહાવીરના મોટા શિષ્ય ઈન્દ્રભૂતિ અણગાર યાવતુ ઉdજાન યાવ4 વિચરે છે.
ત્યારે તે અન્યતીર્થિકો, ગૌતમસ્વામી પાસે આવ્યા, આવીને ગૌતમસ્વામીને આમ કહ્યું - હે આયા તમે વિવિધ ગિવિધ અસંયત યાવત એકાંતભાવ છો. • - ત્યારે ગૌતમસ્વામીએ, અન્યતીર્થિકોને આમ કહ્યું - હે આયોં કયા કારણથી અમે ગિવિધ ત્રિવિધે અસંયત યાવતું એકાંતબાલ છીએ? •• ત્યારે તે અન્યતીર્થિકોએ ગૌતમસ્વામીને આમ કહ્યું – હે આ તમે ગમન કરતી વેળા જીવોને આકાંત કરો છો, મારો છો યાવત ઉપદ્રવ કરો છો. તેથી તમે જીવોને આકાંત કરતા, યાવતું ઉપદ્રવ કરતા હોવાથી વિવિધ ગિવિધે ચાવત એકાંતબાલ છો.
ત્યારે ગૌતમસ્વામીએ, તે અન્યતીર્થિકોને આમ કહ્યું કે – હે અર્યો ! અમે ગમન કરતી વેળા જીવોને કરાતા નથી ચાવતુ ઉપદ્રવ કરતા નથી. હે આયોં ! અમે ગમન કરતી વેળા કાયા, યોગ, ગતિને આશ્રીને વિશેષ રૂપે નિરીક્ષણ કરીને ચાલીએ છીએ, અમે એ રીતે જોઈ-જોઈને ચાલીએ છીએ,