Agam Satik Part 12 Bhagavati Sutra Gujarati Anuwad 4

Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Deepratnasagar

Page 51

૧૫/-I-I૬૩૯
ત્યારે તે ગોશાલક મંખલિયુગ ઘણાં લોકો પાસે આ અર્થ સાંભળી, અવધારીને આ - આવા પ્રકારનો તેને મનોગત સંકલ્પ યાવ ઉત્પન્ન થયો. મારા ધમચિાય, ધમપદેશક શ્રમણ ભગવાન મહાવીરની જેવી ઋદ્ધિ, ધુતિ, યશ, બળ, વીર્ય, પરાકાર પરાક્રમ લધ-પ્રાપ્ત અને અભિસન્મુખ થયેલ છે, તેવી બીજ કોઈ તથારૂપ શ્રમણ કે બ્રાહ્મણની ઋદ્ધિ, ધુતિ યાવતું પરાક્રમ લબ્ધપ્રાપ્ત-અભિસન્મુખ થયેલ નથી. તેથી નિઃસંદેહ આ મારા ધમચિાર્ય, ધર્મોપદેશક, શ્રમણ ભગવંત મહાવીર અહીં જ હશે, એમ કરીને કોલ્લમ સંનિવેરામાં દર બહાર, ચારે તરફ મારી માણા-ગવેષણા કરી, મને ચોતરફ ચાવતું શોધતાં કોલ્લાસ સંનિવેરાની બાહ્ય પણિતભૂમિમાં મારી સન્મુખ આવી મળ્યો.
ત્યારે તે ગોશાળો હર્ષિત-સંતુષ્ટ થઈ મને ત્રણ વખત દક્ષિણપદક્ષિણા કરી યાવત્ નમન કરીને આમ કહ્યું - હે ભગવાન! તમે મારા ધિમચિાર્ય છો, હું તમારો શિષ્ય છું. ત્યારે હે ગૌતમાં મેં ગોશાળાની આ વાતનો સ્વીકાર કર્યો. ત્યારપછી હે ગૌતમાં હું ગોશાલક મંખલિપુત્ર સાથે પ્રણિત ભૂમિમાં છ વર્ષ સુધી લાભ-લાભ, સુખ-દુ:ખ, સકાર-સત્કારને અનુભવતો અનિત્ય જગરિકા કરતો વિચર્યો.
• વિવેચન-૬૩૯ -
HTTRવાસ - ગૃહવાસ, સેવીને, એ પ્રમાણે વાર સૂત્રના બીજા શ્રુતસ્કંધના ૧૫માં ભાવના અધ્યયનમાં કહ્યા મુજબ. આના દ્વારા એમ સૂચવે છે કે – અભિગ્રહ સમાપ્ત થતાં, હિરચ-સવાણદિનો ત્યાગ કરીને, પ્રવજ્યા સ્વીકારના પ્રથમ વર્ષે, નિશ્રા કરીને પહેલું અંતરાવાસ-વર્ષના પ્રથમ અવસરમાં - જેમાં વષ થાય તે અંતર વર્ષ અથવા અંતરમાં અર્થાત્ શોધેલ ક્ષેત્ર પ્રાપ્ત ન થવા છતાં સાધુને અવશ્ય આવાસ કરસ્વો જોઈએ તે અંતરાવાસ અર્થાત્ વર્ષાકાળ એટલે ચાતુમિિસક અવસ્થાન.
બીજા વર્ષે, કુવિંદશાળામાં. મુકલાકાર હાથ કર્યા છે જેણે તે ‘સંજલિ મહેલિય હત્યે'વશુદ્ધ • ઓદનાદિ દ્રવ્ય શુદ્ધ-ઉદ્ગમાદિ દોષરહિત દાન, થાયTTA - આશંસાદિ દોષરહિત દાયક, એમ બીજું પણ. વિદળ - ઉક્ત લક્ષણથી વિવિધ અથવા કૃત-કારિત-અનુમિત ભેદથી, ત્રિકરણ-મન, વચન, કાયાથી શુદ્ધ. વસુધારાદ્રવ્યરૂપ ધારાની વૃષ્ટિ.
- X - યW - સ્વ પ્રયોજનગૃત. યેતવમવન - ફળવત્ કૃત. સયા - આ લોક, પરલોકના શુભ ફળને કરેલ, જન્મ અને જીવિતનું જે ફળ છે. તણાવ - તથાવિધ અવિજ્ઞાતવત વિશેષ. સાયા - શ્રમણમાં, સાધુપ - સાધુ આકાર, ધર્મતવાસ • શિયાદિના ગ્રહણને માટે પણ શિષ્ય થાય, તેથી કહે છે - ધર્મ-શિષ્ય.
અનrtવાણી - ખંડ-ખાધાદિ લક્ષણ ભોજન વડે. ગુfunય - અભિલાષભૂત સાદિથી થયેલ, તે સર્વ કામગુણિત, પરમગ્ન • ખીર વડે. માથામ0 - તે ભોજનદાન પછી, તેની શુદ્ધિ માટે આચમન કરાવીને અર્થાત્ જમાડીને. સામતર વારિ - બાહ્ય અને અત્યંતર સહિત. મયTUTRાર્વસT - અન્વયથી માર્ગણ અને વ્યતિરેકથી ગવેષણ. • x • પુરુ - સંભળાય તે શ્રુતિ-શબ્દ, તેમાં આંખ વડે જોતાં,અર્થ શબ્દશી નિશ્ચય
૮૮
ભગવતી-અંગસૂત્ર સટીકઅનુવાદ/૪ કરાયેલ શ્રુતિ લેવી. - ક્ષતિ, છીંક. આ પણ ન દેખાતાં મનુષ્યની હોય. પથર - પ્રવૃત્તિ, વાત.
સfથા - પરઘાન વસ્ત્રો, પાયા - ઉત્તરીય વસ્ત્રો, ક્યાંક fકવા - રાંધવાના વાસણ, પણ દેખાય છે. માદો આયામ - શાટિકાદિ બ્રાહ્મણને આપે છે. કરોડું - દાઢી-મૂંછ સહિત. મું - મુંડન કરાવ્યું. પાયમૂનિ - ભાંડ વિશ્રામ સ્થાન અથવા મનોજ્ઞભૂમિમાં. મfજસમત્રા - મળ્યો. -x- ભગવંતે અક્ષીણ સગપણાથી, પરિચયથી કિંચિત નેહ ગર્ભિત અનુકંપાવી, છાસ્થતાથી અનામત દોષ ન જાણીને અને અવશ્ય થનાર એમ સમજીને એ (અર્થ) વાતને સ્વીકારી, અનિત્ય યિતા કરી.
• સૂત્ર-૬૪૦ :
ત્યારપછી હે ગૌતમ! હું અન્ય કોઈ દિવસે પ્રથમ શરદકાળ સમયમાં (જ્યારે) અનાવૃષ્ટિ થયેલ (ત્યારે) ગોશાળા સાથે સિદ્ધાર્થગ્રામ નગરથી કુમરિગ્રામ નગરે વિહાર કરવા નીકળ્યો, તે સિદ્ધાર્થગ્રામ નગરથી કુમરિગ્રામ નગરના અંતરમાં એક મોટો તલનો છોડ, પુષ-પત્ર યુક્ત હર્યોભર્યો, શ્રી વડે અતિ શોભતો રહેતો હતો. ત્યારે તે ગોશાળા તલનો છોડ જોઈને, મને વંદનનમસ્કાર કરીને આમ પૂછયું કે - હે ભગવન્! આ તલનો છોડ નિuઝ થશે કે નહીં? આ સાત તલપુuઅને મરીને ક્યાં જશે ? ક્યાં ઉતાણ થશે ? (ભારે મેં ક0 આ તલનો છોડ નિrm થશે, આ સાd dલ પંપ મરીને આજ તલના છોડમાં સાત તલ રૂપે ઉત્પન્ન થશે.
ત્યારે તે ગૌશાળાએ મેં આમ કહેતા, આ વાતની શ્રદ્ધા ન કરી, પ્રતીતિ ન કરી, રચી ન કરી, કથનની અશ્રદ્ધા, આપતિ, અરુચિ કરીને મારા નિમિતે “આ મિથ્યાવાદી થઈ જાય” એમ વિચારીને મારી પાસેથી ધીમે-ધીમે પાછળ સરક્યો, સરકીને જ્યાં તલનો છોડ હતો ત્યાં ગયો. જઈને તે તલના છોડને માટી સહિત સમૂલ ઉખાડીને એકાંતે ફેંકી દીધો. હે ગૌતમ! તે જ ક્ષણે દિવ્ય વાદળો પ્રગટ થયા, ત્યારપછી તે દિવ્ય વાદળ જલ્દીથી ગર્જવા લાગ્યા, તુરંત જ વિજળીઓ થવા લાગી, શીઘતાથી અતિ માટી કે અતિ પાણી ન થાય તે રીતે પાણીની બંદો વરસી, રજ અને ધૂળને શાંત કરી દીધી, દિવ્ય સલીલઉદક વર્ણ વસ્ત્ર જ્યાં તે તલનો છોડ રહેલો, તે ત્યાં જ ચોંટી ગયો, ત્યાં જ બદ્ધમુલ થઈને ત્યાંજ સ્થિર થઈ ગયો. તે સાત વણપુના જીવો મરીને ફરી તે જ તલના છોડમાં એક તલફલિકામાં સાત તલરૂપે ઉત્પન્ન થયા.
• વિવેચન-૬૪o :
સિદ્ધાંત ભાષાથી માણસર-પોષને શરદ કહે છે. તેમાં પ્રથમ શરતુકાળ એટલે માગસરમાં, વર્ષા થયેલ ન હતી ત્યારે, બીજા કોઈ આસો અને કારતકને શરત્રનું કહે છે. “અાવૃષ્ટિને કારણે તેમાં પણ વિચરણમાં કોઈ દોષ નથી “– આ વાત અસંગત છે. ભગવંત પણ અવશ્ય પર્યુષણના કતવ્યપણાચી, પર્યુષણ કણ કરે. હfથાનિHTTI - વનસ્પતિથી અતિ શોભતું. • • “ત્યારે મેં ગોશાળાને આમ કહ્યું.” અહીં જો કે ભગવંતને પૂર્વકાળે સ્વીકૃત મૌનનો અભિગ્રહ છતાં ઉત્તર