Adhyatma Mahima Vachna

Author(s): Chandraguptasuri
Publisher: Anekant Prakashan Jain Religious

Page 5

સ૰ પરિણામ ન આવે તો ક્રિયા ન કરવી ?
આવી વાત તો મેં કરી જ નથી, તમે ખોટો પ્રશ્ન પૂછો છો. ‘પૈસો ન મળે તો ધંધો ન કરવો ?’ એમ પૂછો કે ‘પૈસો ન મળતો હોય તો કેવી રીતે મળે ?” એમ પૂછો ? અહીં પણ એમ પૂછો કે ‘પરિણામ ન આવે તો પરિણામ લાવવા શું કરવું ?' પરિણામ નથી, પણ લાવવા છે ખરા ? પરિણામ લાવવા જ ન હોય અને ‘પરિણામ લાવવા શું કરવું' એમ પૂછ્યા કરે એ ન ચાલે.
સ૦ પૂજા કરતી વખતે તો આશય સારો જ હોય ને ?
સાચું કહો છો ? પૂજા કરતી વખતે શેનો આશય હોય ? અરિહંત થવાનો કે સાધુ થવાનો ! તમારે પૂજ્ય થવું છે પણ પૂજક નથી થયું. અરિહંત બનીએ તો પૂજ્ય બનાય, જ્યારે સાધુ બનીએ તો પૂજક થવું પડે ! આપણો આશય પ્રગટ કરી શકાય એવો નથી ને ? આપણે ક્રિયાને શુદ્ધ બનાવવી છે કારણ કે શુદ્ધ ક્રિયા ફળને આપે છે. આપણી ક્રિયાને શુદ્ધ બનાવનાર આશયની શુદ્ધિ છે. આપણો આશય ક્રિયાથી સુખ મેળવવાનો છે, સુખ છોડવાનો નહિ, આ જ અશુદ્ધ આશય છે.
સ૦ જે સુખ ભોગવે નિહ તે સારા કહેવાય ને ?
જે સુખ ભોગવે નહિ તે સારા નહિ, જેને સુખ ભોગવવું નથી તે સારા છે. ઘણાને ભવિષ્યમાં સુખ ભોગવવું છે, માટે વર્તમાનમાં સુખ ભોગવતા નથી - એવાને સારા ન કહેવાય. સુખ ગમતું નથી માટે નથી ભોગવવું - તે સારા છે. જ્યાં સુધી આશય શુદ્ધ નહિ હોય અને ક્રિયા શુદ્ધ નહિ હોય ત્યાં સુધી ફળ નહિ મળે. ડોક્ટર ડ્રેસિંગ કરે,
અધ્યાત્મ-મહિમા
૬
ઓપરેશન કરે તેમાં શુદ્ધિ જાળવે છે માટે સફળતા મળે છે. બાકી શુદ્ધિ ન જાળવે તો ઉપરથી સેપ્ટિક થઈ જાય. તેમ આપણે પણ ફળ મેળવવા માટે શુદ્ધિ જાળવવી છે. આપણી ક્રિયાને શુદ્ધ બનાવનાર અધ્યાત્મ કેવા પ્રકારનું છે તે અહીં સમજાવે છે કે જેના આત્મા ઉપરથી મોહનો અધિકાર ચાલ્યો ગયો હોય તેવા આત્માઓ આત્માને ઉદ્દેશીને જે કોઈ શુદ્ધ ક્રિયા કરે છે તેને અધ્યાત્મ કહેવાય છે.
સ૦ આત્મા ઉપરથી મોહનો અધિકાર કઈ રીતે ઊઠે જ
એ
પહેલાં મોહ કોને કહેવાય, મોહનો અધિકાર કોને કહેવાય સમજવું પડે ને ? તમે પહેલા બે પ્રશ્ન મૂકીને ત્રીજો પ્રશ્ન પૂછ્યો. મોહ કોને કહેવાય એ જાણો છો !
સ૦ સંસારના પદાર્થો ઉપર રાગ તેનું નામ મોહ.
રાગ, દ્વેષ અને મોહ : આ ત્રણે દોષો જુદા છે. રાગને મોહ ન કહેવાય. મોહ એટલે અજ્ઞાન. તમારી ભાષામાં કહીએ તો જ્ઞાન ઉપરની નફરત તેનું નામ મોહ. જે પુદ્ગલ ઉપર રાગદ્વેષ થાય છે તેમાં પણ અજ્ઞાન જ કારણ છે. જે વસ્તુ પોતાની નથી તેને પોતાની માનવી તે એક પ્રકારનું અજ્ઞાન જ છે ને ? તેથી મમત્વને મોહ કહીએ છીએ તેના મૂળમાં પણ અજ્ઞાન કામ કરે છે. માટે અજ્ઞાનને જ મોહ કહેવાય છે. આ અજ્ઞાન પણ બે પ્રકારના છે. જાણતા નથી - એ પણ એક અજ્ઞાન છે અને જાણ્યા પછી કરતા નથી તે પણ એક અજ્ઞાન છે. શરીર એ આત્મા નથી અને આપણી સાથે રહેલા પણ જડ કે ચેતન પદાર્થો આપણા નથી. શરીરને હું માનવું અને બાહ્ય પદાર્થોને મારા માનવા આ અજ્ઞાન છે. શરીર ખાતર બધું કરવાની તૈયારી
અધ્યાત્મ-મહિમા