________________
પડે છે. પહેલું સ્થાન ધર્મ પૂછવાનો વિચાર આવે છે. ત્યાર બાદ બીજાં સ્થાન ધર્મ પૂછવાની ઈચ્છા જાગે છે. ત્રીજું સ્થાન ધર્મ પૂછવાની ઈચ્છા થયા પછી ધર્મ પૂછવા માટે સાધુ પાસે જવાની ઈચ્છા જાગે તે. ચોથું સ્થાન સાધુ પાસે જઈને ધર્મ પૂછવો તે. આ ધર્મ પણ વંદનાદિ ક્રિયામાં રહીને વિનયપૂર્વક પૂછવો તે ચોથું સ્થાન. ત્યાર બાદ સમ્યત્વ ધર્મને સ્વીકારવાની ઈચ્છાવાળો, સમ્યકત્વને સ્વીકારતો અને સમ્યત્વને સ્વીકારેલો; એ જ પ્રમાણે શ્રાદ્ધ-તિમાં પણ ત્રણ-ત્રણ પ્રકાર છે. આ દરેક સ્થાનમાં ક્રમસર અસંખ્યાત-અસંખ્યાત ગુણ નિર્જરા થાય છે. શ્રાદ્ધ એટલે દેશવિરતિધર, યતિ એટલે સર્વવિરતિધર, તેમ જ અનંતાનુબંધીના ચાર કષાયની ક્ષપણા કરનાર, દર્શનમોહનીય કર્મની ક્ષપણા કરનાર, મોહ એટલે ચારિત્રમોહને ઉપશમાવનાર, ચારિત્રમોહનીય કર્મ જેણે ઉપશાંત કર્યું છે તે, મોહને ખપાવનારો, મોહ જેનો
ય પામ્યો છે તે, ચાર ઘાતકર્મનો ક્ષય જેમણે કર્યો છે તેવા જિન અને અંતે ચાર અઘાતીને ખપાવનારા અયોગી કેવલી ભગવંત... આ બધા જ સ્થાને રહેલા જીવો ક્રમસર અસંખ્યાતગુણ નિર્જરા કરનારા છે તેનું કારણ એ છે કે તેમાં ક્રમસર અધ્યાત્મભાવની વૃદ્ધિ થાય છે. તેથી કાયમ માટે અધ્યાત્મભાવની વૃદ્ધિ માટે પ્રયત્ન કરવો જોઈએ. અહીં અગિયાર ગુણશ્રેણીને આશ્રયીને વૃદ્ધિ જણાવેલી છે.
અનંતાનુબંધીના કષાયોની ક્ષપણા કરનાર; યતિ કરતાં અસંખ્યાતગુણ નિર્જરા કરે છે. આ વાત સાતમા ગુણઠાણાની અપેક્ષાએ સમજવાની. ચોથા ગુણઠાણે અનંતાનુબંધીની ક્ષપણા કરે તેના પરિણામ સાતમાં કરતાં ચઢિયાતા હોય એવું નથી. અનંતાનુબંધીના કષાય જેને ખરાબ લાગે તેના માટે ક્ષપણાની વાત કરવાની. આપણને તો કષાય કરવા જરૂરી લાગે છે ને ? જે દિવસે કષાય ખરાબ લાગશે તે દિવસે અનંતાનુબંધીની ક્ષપણા કરવાનું મન થશે.
સવ અનંતાનુબંધીનો લોભ કોને કહેવાય ?
સામાનું ગમે તે થાય, જે થવું હોય તે થાય, ગમે તે ભોગે મારે જોઈએ છે - એનું નામ અનંતાનુબંધીનો લોભ, એક વાર લોભ જો ટળે તો બાકીના ત્રણને ટાળવાનું સહેલું છે.
સવ જ્ઞાનીને પણ અનંતાનુબંધીના કષાય નડે ?
જેને કષાય નડે તે જ્ઞાની જ નથી – એમ સમજવું. રોગની હાજરીમાં જેમ શરીરની શક્તિ હણાઈ જાય તેમ મિથ્યાત્વ અને અનંતાનુબંધીના ચાર કષાયની હાજરીમાં જ્ઞાન કટાઈ જાય.
સ૦ કષાયો એટલા ખરાબ લાગતા નથી.
લાગતા નથી આથી તો લગાડવા માટે આ શાસ્ત્રોની રચના છે. શ્રી આચારાંગ સૂત્રમાં જણાવ્યું છે કે જેઓ પોતાની મેળે સમજી જાય તેના માટે શાસ્ત્રની રચના નથી, જેઓ સમજાવ્યા પછી પણ ન સમજે તેના માટે પણ શાસ્ત્રની રચના નથી. જેઓ જાતે ન સમજવા છતાં સમજાવે તો સમજી શકે તેના માટે શાસ્ત્રની રચના છે.
- સ0 વરસથી વધુ ટકે તે અનંતાનુબંધી કષાય હોય તો ચાર-પાંચ વર્ષ સુધી કેસ ચાલુ હોય તેમાં શું સમજવું ?
શ્રાવકનો દીકરો અર્થકામ માટે કોર્ટમાં જાય જ નહિ. અનંતાનુબંધીના કષાયો કાઢવા હશે તો દુનિયાની નાશવંત ચીજો માટે ઝઘડો કર્યો નહિ ચાલે. જેઓ કષાયો દબાવીને આગળ વધે તેના કરતાં જેઓ કષાયને ખપાવવા પ્રયત્ન કરે તેઓ અસંખ્યાતગુણ નિર્જરા કરે છે. તમે રોગ દબાવવા માટે પ્રયત્ન કરો કે રોગ કાઢવા માટે ? કષાયો રોગ કરતાં પણ ભયંકર લાગવા જોઈએ.
૩૨
% % % % % % % %
અધ્યાત્મ-મહિમા
અધ્યાત્મ-મહિમા
% %
% *e 6%
% % %
% % ૩૩
