Book Title: Abhaykumar Mantrishwar Jivan Charitra Part 03
Author(s): Motichand Oghavji, Satyasundarvijay
Publisher: Jinshasan Aradhana Trust
View full book text
________________
ગયો. ત્યાં ઊંચા સિંહાસન પર વિરાજેલા સુવર્ણસમાન ગૌરવર્ણા જિનેશ્વરની, પોતાના સમગ્ર પરિવાર સહિત ત્રણ પ્રદક્ષિણા દેતો મગધપતિ શ્રેણિકરાય, જાણે સુમેરુ-હેમાચળની આસપાસ તારામંડળ સહિત ફરતો શીતળુતિચંદ્રમાં જ હોય નહીં એવો શોભી રહ્યો. પછી ત્રણ જગતના નાથની સ્તુતિ કરી એમને વંદન કરી ધર્મ શ્રવણ કરવા ઉચિત સ્થાને બેઠો. ભગવાને પણ યોજનગામિની વાણીવડે ભવ્યજનોને ઉપદેશાત્મક ધર્મ સંભળાવવાનો આરંભ કર્યો.
આ આધિ, વ્યાધિ ને ઉપાધિથી ભરેલા સંસારમાં એક ધર્મ માત્ર જ સારભૂત હોઈ સમગ્ર દુઃખોને નિવારનારો છે. પંચ પરમેષ્ઠીને હૃદયના સત્ય ભાવસહિત નમસ્કાર કરવો એ ધર્મનું મૂળ છે; રાજા જેમ રાજ્યના સાત અંગોનું મૂળ કહેવાય છે તેમ. અરિહંત, સિદ્ધ, આચાર્ય, ઉપાધ્યાય અને સાધુ-એમ પાંચ પરમેષ્ઠી છે. અરિહંત, સર્વથા પ્રથમ પૂજાને યોગ્ય છે-એઓ કર્મરૂપી અરિ એટલે શત્રુને હણનારા હોવાથી “આરહંત' કહેવાય છે. સર્વ કર્મરૂપી બીજને પુનઃ ન ઉગે એવી રીતે બાળી નાખીને એમનો (કર્મનો) ક્ષય કરે તે “સિદ્ધ'. તે પંદર પ્રકારે છે; સ્ત્રિસિદ્ધ, સ્વલિંગસિદ્ધ, અન્યલિંગસિદ્ધ, ગૃહિલિંગસિદ્ધ, એકસિદ્ધ, તીર્થસિદ્ધ, તીર્થકરસિદ્ધ, અતીર્થસિદ્ધ, પંસિદ્ધ, નપુંસકસિદ્ધ, અનેકસિદ્ધ, પ્રત્યેકબુદ્ધસિદ્ધ, સ્વયંબુદ્ધસિદ્ધ અને અન્યબોધિતસિદ્ધ. જ્ઞાન, દર્શન, ચારિત્ર, તપ અને વીર્ય એ પાંચ આચારોથી યુક્ત જેઓ છે એઓ આચાર્ય કહેવાય છે. નિરંતર સ્વાધ્યાય અને અધ્યાપન આદિમાં ઉદ્યતા રહેનારા-એ ઉપાધ્યાય અને ક્રિયાઓનું અનુપાલન કરી મોક્ષ સાધે છે એઓ સાધુ કહેવાય છે. આ પાંચ પરમેષ્ઠીનું પ્રત્યેક મનુષ્ય દિવસે ને રાત્રિ એ, સુખમાં તેમજ દુઃખમાં, હર્ષમાં ને શોકમાં, ઘરની બહાર તેમજ અંદર, સુધાતુર હો કે તૃપ્ત હો ત્યારે ય, અને જતાં કે આવતાં સર્વદા
૧. સ્વામિ, અમાત્ય, સુહત, કોષ, રાષ્ટ્ર, દુર્ગ અને સેના-એ સાત રાજ્યનાં અંગો કહેવાય છે.
૨. અભ્યાસ કરવો અને કરાવવો.
૨૪
અભયકુમાર મંત્રીશ્વરનું જીવનચરિત્ર (ભાગ-૩)
