________________
વીતરાગ વચન વ્યવહારની સિદ્ધિ:
: ૩૧ :
કારણ વગર કાર્ય બનતું જ નથી, માટે જ્યાં અજ્ઞાન છે છતાં વચનવ્યવહાર ચાલે છે ત્યાં સમજવુ. જોઇએ કે આ ખેલવામાં કાંઇક પ્રત્યેાજન-કારણ છે. વસ્તુસ્વરૂપને અભિજ્ઞ મિથ્યાભિનિવેશથી માને છે કે ' સર્વ જાણું છું. જગત્ એમ ન સમજે કે આને કાંઇ નથી આવડતું તે માટે તે પેાતાને જેનું ભાન ન હેાય તેને માટે અગડ અગડ હાંકે રાખે છે. મુન્નમસ્તીતિ વયં દ્રાદ્દશ્તા દૂરીતજી-મેહુ' છે માટે કહેવુ કે હરડે દશ હાથની હાય છે, એવી તેમની સ્થિતિ હાય છે.
તુ પણ સ્વગ કે નરકનું સ્વરૂપ કહેવા તત્પર બને છે. ત્યાં તને તે વસ્તુ પ્રત્યે રાગદ્વેષ નથી એમ નથી, કારણ કે તું તે માનતા જ નથી—તને તેનું જ્ઞાન નથી છતાં તું તેનુ વર્ણન કરીશ તે તેમાં તે વસ્તુ હશે તેના કરતાં ખરામ વર્ણવીશ. તારા મતાગ્રહ તને તેમ કરાવશે. અને એ જ રાગદ્વેષની છાયા છે, જેમના રાગદ્વેષ મૂળથી નાશ પામ્યા હોય છે તેમનુ અજ્ઞાન પણ નાશ પામ્યું જ હાય છે. સર્વ પદાર્થાંનું સમ્પૂર્ણ જ્ઞાન તેમને હાવાથી તેઓ કદી પણ વસ્તુસ્વરૂપના કથનમાં ફેરફાર કરતા નથી. જે જેવું ડાય તેવું જ જણાવે છે, માટે જ તેમના વચન પ્રમાણભૂત છે.
(3)
ચા—વીતરાગને વચનવ્યવહારનુ કાંઈ કારણ નથી. તમે જે રાગદ્વેષ વગરના અને સમ્પૂર્ણ જ્ઞાની મહાપુરુષનુ સ્વરૂપ જણાવા છે, તેવા મહાપુરુષને ખેલવાનુ કાંઇપણ પ્રયાજન નથી. વચનવ્યવહાર રાગદ્વેષથી જ થાય છે, અર્થાત્ વીતરાગતા અને વચનવ્યવહાર એ મને પરસ્પરવિરુદ્ધ છે; માટે જે વચનવ્યવહાર હાય તે તેઓ વીતરાગ જ નથી અને વીતરાગ છે તે તેમનું વચન જ સંભવતુ નથી એટલે આગમને પ્રમાણપણે સ્વીકારાય નહિ,
