________________
પ્રકરણ ત્રીજી
===
બૌદ્ધમતખંડન
( ૧ )
સ્યાદ્વાદીની સભામાં આત્માનું સ્વરૂપ સુન્દર ચર્ચાતું તેમાં અનેક જિજ્ઞાસુએ આવતા ને રસ લેતા હતા. આત્મા છે, એ. નક્કી થયું એટલે તે કેવા છે? તેની ચર્ચા શરુ થઈ. તેમાં પ્રથમ ૌઢ પ્રશ્ન કર્યાં.
ઐાદ્—આત્મા વિજ્ઞાનસ્વરૂપ છે.
આત્મા છે એ નક્કી છે પણ તે વિજ્ઞાનસ્વરૂપ છે. અમે અનેક રીતે તેને તે સ્વરૂપે સિદ્ધ કરેલ છે. તમે તે રીતે માનતા હૈ તા ચર્ચાને કંઈ સ્થાન નથી ને તેમ ન હાય તેનું શું સ્વરૂપ છે તે દર્શાવે.
સ્યા-આત્મા કેવળ વિજ્ઞાનસ્વરૂપ જ નથી.
આત્માનું વિજ્ઞાનસ્વરૂપ છે એ માન્યતા સત્ય છે, પણુ આત્મા વિજ્ઞાનસ્વરૂપ જ છે તે મિથ્યા છે. વિજ્ઞાન સિવાયના આત્માના બીજા પણ અનેક સ્વરૂપે છે.
બે—વિજ્ઞાન સિવાય અન્ય કાંઇ નથી માટે આત્મા વિજ્ઞાનરૂપ જ છે.
વિશ્વમાં વસ્તુમાત્ર વિજ્ઞાનસ્વરૂપ જ છે. જગત્ વિજ્ઞાન
