Aatm Utthanno Payo

Author(s): Bhadrankarvijay
Publisher: Bhadrankar Prakashan

Page 762

७२९
આત્મ-ઉત્થાનના પાયે
अभ्यास - वैराग्य- महिमा
निरोद्धव्यो महामोहादिसैन्यस्य यत्नतो बहिः प्रचारः । निहन्तव्या यथादर्श बलान्निर्गच्छंतस्तत्सैनिकाः, संधारणीयं चारित्रधर्मसैन्यं, स्थिरीकर्तव्या चित्तवृत्ति - राज्यभूमिः, प्रवर्तितव्या मैत्रीमुदिता करुणोपेक्षाश्चतस्रो महादेव्यः ।
- उपमिति पृ. ५९७
અભ્યાસ અને વૈરાગ્યના મહિમા
મહામાહાદિ સૈન્યને બહાર થતા પ્રચાર યત્નપૂર્વક અટકાવવા અને ખલાત્કારે મહાર નીકળતા તેના સૈનિકાને જ્યાં દેખાય ત્યાં જ તે જ સમયે હણી નાંખવા. ચારિત્રધર્મનાં સૈન્યને ધારણ કરવું', ચિત્તવૃતિ-રાજ્યભૂમિને સ્થિર કરવી.
મૈત્રી-મુદિતા-કરૂણા અને ઉપેક્ષારૂપી ચાર મહાદેવીએને પ્રવૃત્તિશીલ બનાવવી X
અહીં ક્ષમાધમ ની પ્રાપ્તિ માટે સમસ્ત જન્તુસમૂહ પ્રત્યે મૈત્રીભાવના ભાવવાનું જણાવ્યું છે, અને બધા ઉપાયામાં તેને પ્રથમ સ્થાન આપ્યું છે.
46
'कन्यादशक - परिणयनोपायः "
आर्य ! क्षान्तिमभिवाञ्छता तावदनेन भावनीया समस्त - जन्तुषु मैत्री, सहनीयः परविहितः परिभवः । अनुमोदनीयस्तद्वारेण परप्रीतियोगः, चिन्तनीयस्तत्संपादनेन आत्मानुग्रहः । निन्दनीयः परिभावक दुर्गतिहेतुतयाऽऽत्मा, श्लाघनीयाः परकोपकारणभावरहिता धन्यतया भगवन्तो मुक्तात्मनः, गृहितव्या कर्मनिर्जरणहेतुतया - न्यकारकर्तारो हितबुद्धया प्रतिपत्तव्या संसाराऽसारत्वदर्शितया त एव गुरुभावेन सर्वथा विधेयं निष्प्रकम्पमन्तःकरणमिति,
दयां पुनः परिणिनीषताऽनेन सर्वथा वर्जनीयः स्तोकोऽपि परोपतापः, दर्शनीयः सर्वदेहिनां बन्धुभावः, प्रवर्तितव्यं परोपकारकरणे, नोदासितव्य' परव्यसनेपु, सर्वथा भवितव्यं समस्तजगदाह्लादक रामृताशयधारिणेति— उपमिति पृ. ७१७
ક્ષાંતિ=ક્ષમા આદિ દશ કન્યાઓને પરણવાનેા ઉપાય
હૈ આય...! ક્ષમાને ઇચ્છનાર મનુષ્યે સમસ્ત પ્રાણીઓમાં મૈત્રીને ભાવિત કરવી જોઈએ. બીજાએ કરેલા પરાભવ સહન કરવા જોઇએ. તે દ્વારા થયેલા બીજા સાથેના પ્રેમ સંબ`ધ અનુમાવા જોઇએ, તેથી ઉત્પન્ન થતા આત્માનુગ્રહ વિચારવા જોઈએ. પરાભવ કરનાર આત્માની દુર્ગતિમાં હું નિમિત્તભૂત બનું છું' એ રીતે આત્માની નિંદા કરવી. બીજા ઉપર કાપ કરવાના ભાવથી રહિત એવા પૂજ્ય સિદ્ધભગવતે ધન્ય છે