Aashirwad 1969 08 Varsh 03 Ank 10

Author(s): M J Gordhandas, Kanaiyalal Dave
Publisher: Aashirwad Prakashan

Page 9

અગ્નિકુંડમાં ઊગેલું ગુલામ |
ઓગસ્ટ ૧૯૬૯ ]
મને જે રાઈ લાગે તે એમને પહાડ લાગે તે? તદ્રારહિત રહીને પચાસ પચાસ વર્ષોં થયાં ધર્માચરણ કરનાર ધ' વધારે સમજે કે રાગદ્વેષથી ભરેલા હું ધમ સમજુ ? અને એમની સાથે રૂસણું શું? એમની પાસેથી જઈ તે કથાં જવાપણું હતું? એમને સંતનું પદ આપીને સ્વર્ગના દેવત્તા બનાવવા એ ન્યાય કહેવાય? એ તેા પેાતાને દેવતા કદી માનતા નથી, મહાત્માયે નથી માનતા, આપણા જેવા કાળા માથાના માનવી માને છે; અને એટલા માટે જ એમની
*
[ ૭
સાથે રહી શકાય છે. કાઈ વાર એમને તાપ ઉગ્ર થાય તેથી કે! કંટાળાય? અને કંટાળીને ભાગીએ કે એ તાપમાં ભગવાન આપણુને પણ ખાક કરી નાંખે એમ માગીએ ?'
કાકાના સ્વવાસ પછી શ્રી ઝવેરચંદ મેધાણીએ એમને વિશે જે લેખ લખ્યા હતા તેનુ ં મથાળું આપ્યું હતું : અશિક ડમાં ઊગેલું ગુલામ.' એ મથાળુ આ પ્રસંગે શબ્દશઃ સિદ્ધ થતું હતું.
જેમ તલમાંથી તેલ નીકળવા માટે એને પિસાવુ' જરૂરી હૈાય છે, તેમ જીવનમાં પ્રકાશ, બુદ્ધિ અથવા અધિક ચેતનતા પ્રકટ થવા માટે એને કઠિન તથા ખારીક પરિસ્થિતિમાંથી પસાર થવુ' જરૂરી હાય છે.
દેહ અને આત્મા
એક વખત ગામના નિશાળિયાએ શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર પાસે એધ સાંભળવા આવ્યા હતા. શ્રીમદ્દે તેઓને પૂછ્યું : ‘છેકરાએ, એક પ્રશ્ન પૂછું, તેને જવામ તમે આપશે ?’ કરાઓએ કહ્યું : ‘હા જી.'
શ્રીમદ્ મેલ્યા : ‘તમારા એક હાથમાં છાશના ભરેલે લેાટા હાય અને ખીજા હાથમાં ઘી ભરેલા લાટા હાય; અને તમને માગે જતાં કાઈ ને ધક્કો વાગે તા તે વખતે તમે કયા હાથના લેાટાને જાળવશે ??
ગિરધર નામના છે.કરાએ જવામ આપ્યા : ધીના લેટા સાચવીશું.’
શ્રીમદ્દે પૂછ્યું : કેમ ? ઘી અને છાશ તેા એકમાંથી ઉત્પન્ન થાય છે ને ?’
છોકરો કહે : 'છાશ ઢળી જાય તે ઘણાયે ફેરા કેાઈ ભરી આપે; પણ ઘીના લેટ કાઈ ભરી આપે નહિ.
એ પરથી શ્રીમદ્ સાર સમજાવતા ખેલ્યા :
છાશના જેવા આ દેહ છે, તેને આ છત્ર સાચવે છે; અને ઘીની માફક આત્મા છે, તેને જતા કરે છે. એવી અવળી સમજણવાળા આ જીવ છે પણ જો આત્માને ઘીની તુલ્ય મૂલ્યવાન જાણે તે આત્માને પણ સાચવે; અને આંચ આવે ત્યારે છાશની માફક દેહને જતા કરે. કારણ દેહ તા એની મેળે જ મળવાના છે. કૅમ ઉપાર્જન થયાં એટલે તે ભાગવવા રૂપે દેહ તેા મતના જ મળવાના છે.’
*