Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhasena divAkarasUri jIvana ane sAhitya sarjana muni zrI kalyANakIrtivijayajI ALIIKTI HTTTTTTT TTTTITUTIVITI/
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAsanasamrATa bhavana graMthamAlA - 10 (guruguNagAnamaya pravacanamALA : saMpuTa-2) siddhasena divAkarasUri : jIvana ane sAhityasarjana : pravacanakAra : muni zrI kalyANakItivijayajI : prakAzaka : zrIbhadrakarodaya zikSaNa TrasTa, godharA vi.saM. 207ra I.sa. 2016
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhasena divAkarasUriH jIvana ane sAhityasarjana vaktA: muni zrI kalyANakIrtivijayajI pravacana - samaya tathA sthaLa : mAgasara vadi 7, saM. 2072, tA. 1-1-2016, zukravAra, sAbaramatI, amadAvAda nizrA AcArya zrI vijayazIlacandrasUrijI mahArAja prata: 1000 (c) sarvAdhikAra surakSita 21 jAnazALA, daha001 prakAzaka: zrI bhadraMkarodaya zikSaNa TrasTa clo. yazobhadra zubhaMkara jJAnazALA jaina sosAyaTI, godharA paMcamahAla) - 389001 prAptisthAna : 1) sarasvatI pustaka bhaMDAra 112, hAthIkhAnA, ratanapoLa, amadAvAda-1 phona: 079-25356692 2) zrIvijayanemisUri jaina svAdhyAyamaMdira 12, bhagatabAga, jenanagara, pAlaDI, amadAvAda-7 phona : 079-26622465 zrIvijayanemisUri jJAnazALA zAsanasamrATa bhavana, haThIbhAInI vADI, dilhI daravAjA bahAra, zAhIbAga roDa, amadAvAda-4. phona : 079-22168554 mUlyaH 2200-00 (seTa) eka pustakanuM 40-00 mudrakaH kirITa grAphiksa phona : 079-25330095
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakAzakIya amArA parama upakArI gurubhagavaMta zrIvijayasUryodayasUrIzvarajI ma.nI nizrAmAM, teonA ziSya zrIvijayazIlacandrasUrijInI preraNA anusAra sthApavAmAM AvelA amArA TrasTanA upakrame Aja sudhImAM ghaNAM pustako prakAzita thayelAM che. te zRMkhalAmAM Aje A pravacanamALAnI pustikAono bIjo saMpuTa prakAzita karavAno lAbha amane maLyo che, te mATe amo pUjya AcAryazrInA atyaMta RNI rahIzuM. vizeSa karIne, navI zarU thayelI "zAsanasamrATa bhavana graMthamALAnAM prathama che prakAzano amArA TrasTanA upakrame thayAM hatAM. ane te ja zRMkhalAnAM AgaLanAM prakAzano paNa amArA TrasTanA upakrame thAya che, tenuM amAre mana ghaNuM gaurava che. A prakAzanamAM zrIsAbaramatI-rAmanagara jaina zve.mU.pU. saMgha - amadAvAda taraphathI potAnA jJAnakhAtAmAMthI udAra Arthika sahayoga maLyo che, te mATe teono paNa amo AbhAra mAnIe chIe. sughaDa mudraNa mATe kirITa grAphiksano AbhAra mAnIe chIe. li. zrIbhadraMkarodaya zikSaNa TrasTa, godharA -no TrasTIgaNa
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ prAsaMgika saM. 2072nA varSe mAgasara mAsamAM sAbaramatIrAmanagaranA zrIsaMghanI vinaMtIthI tyAM javAno yoga thayo. saMghanA mobhIonI bhAvanA hatI ke tame sUrata, vaDodarA vagere sthAne pravacanamALA goThavI tevI amAre tyAM paNa goThavo. amAre sAMbhaLavuM che. emanI e bhAvanAne anurUpa ame eka pravacanamALA goThavI, ane badhA munioe je bhinna bhinna mahApuruSo viSe pravacano ApyAM te badhAM A pustikAonA rUpamAM have pragaTa thaI rahyAM che. 2071nA cAturmAsamAM vaDodarA-akoTA upAzrayamAM paNa AvI pravacanamALA yojAI hatI. ane keTalAka viSayo yathAvat rAkhIne te ja pravacanamALA sAbaramatImAM paNa yojAI. te baMne sthAnanAM pravacanonuM saMkalana A pustikAomAM thayuM che, ane te rIte eka suMdara pravacanazreNi taiyAra thaI che. pravacanamALAnA bahAne ApaNane mahAna jyotirdhara pUjya puruSonA guNagAnanI anupama taka maLI teno ghero AnaMda che. sAthe ja anya bAhyapravRttirUpa-anuSThAnone badale AvAM antarmukhatA vadhAranAra anuSThAno paNa saphaLa thaI zake che teno ahesAsa haiye che ja. A pUrve prakAzita thayelA pravacanamALAnA prathama saMpuTane caturvidha zrIsaMgha taraphathI ghaNo ja AvakAra maLyo che. ane aneka jijJAsu jIvo tenA vAMcanathI lAbhAnvita thayA che. teonI ghaNA samayathI te prakAranA anya prakAzano mATenI mAMgaNI hatI. jijJAsuonI e zubha bhAvanAno pratisAda ApyAnA AnaMda sAthe. ASADha, 2002 - zIlacandravijaya
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhUmikA vijayazIlacandrasUri devAdhideva paramakaruNAnidhAna zrIvIravibhunA lokottara zAsanane ajavALanArA - prakAzamAna rAkhanArA, rAga, dveSa ane ajJAnane ApaNAthI vikhUTA pADIne ApaNane niraMtara vairAgya ane vItarAgatA tarapha AgaLa dorI janArA evA guru bhagavaMto, zramaNa bhagavaMto, AcArya bhagavaMto A zAsanamAM asaMkhya thayA che. emanuM eka ja mizana hatuM : dayAmaya dharma badhAne pahoMcADavo ane rAga-dveSathI badhAyane ugAravA. A sivAya emanI pAse koI lakSya na hatuM. paraMparAmAM AvA asaMkhya mahApuruSo thayA. eka eka bhagavaMtanuM caritra, emanA prasaMga, emanA jIvananI adbhuta ghaTanAonI vAta kaho, tyAre prazna thAya ke konI vAta karavI ane kone choDI devA? ekanI vAta karIe to bIjA ekaso ne eka hajAra rahI jAya che ! badhAnI vAta kevI rIte karI zakAya?
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ A bhagavaMtonI nisabata to juo ! emaNe kyAMya pote kyA gAmanA hatA, kayA varSamAM janmyA hatA, jyAre dIkSA lIdhI hatI, kyAre padavI pAmyA hatA, AvI kazI ja vigata kyAMya noMdhI nathI; kyAMya tenA zilAlekho nathI kotarAvyA ke koI graMthamAM noMdhyuM nathI ! pote ItihAsa racI gayA jarUra, chatAM temano itihAsa bhAgye ja lakhAyo ! je thoDoghaNo maLe che temAM itihAsa Acho pAtaLo ane vadhu daMtakathAo che. emAMthI emanA skecane ApaNe doravAno che, upasAvavAno che, ane emAMnI keTalIka vAto Aje ApaNe vAgoLavAnI che. Ajano ApaNo viSaya che - zrIsiddhasena divAkarajI bhagavaMta. mahAna Rtadhara puruSa ! emanA guruno eka nAnakaDo prasaMga kahuM : AcArya audilasUri bhagavaMta ! vihAra karatAM karatAM pote kosala nAme gAmamAM padhAryA che. tyAM eka brAhmaNa, nAme mukuMda, moTI uMmarano - sAThI vaTAvI gayelo; e vairAgyavAsita thaIne emanI pAse Avyo. bhagavaMtane vinaMti karI ke "mane saMsArathI ugAro !" bhagavaMte ene ugAryo. dIkSA ApI. have dIkSA le eTale bhaNavuM to paDe ja. moTI uMmaranAne dIkSA nahi ApavAnAM ghaNAM kAraNo, emAMnuM eka kAraNa A : e bhaNI na zake. ane amuka to bhaNavuM ja paDe, emAM chUTako ja nahi. A AdheDa nUtana sAdhune paNa bhaNavA besADyA. otaprota thaI gayA che. bhaNavA bese tyAre evA layalIna thaI jAya ke pachI gAthA gokhe ke pATha karavA mAMDe tyAre khyAla na rahe ane avAja moTo thato jAya ! pahelAM dhIme dhIme bole, paNa pachI potAne paNa khabara na rahe ane cheka daravAjA sudhI emano avAja pahoMcI jAya ! e gAthA bole eTale bIjA badhA sAdhuone aMtarAya paDe !
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ zabda che ne, e aMtarAya karAve. ghoMghATa thato hoya to svAdhyAyamAM mana parovAya nahi. huM ghaNI vakhata ghoMghATa ane avAja mATe TokuM chuM. tamane lokone ema lAge che ke mahArAja zuM Akho dahADo "avAja karo cho, avAja na karo' - evI TakaTaka kare che? paNa avAja e aMtarAya che. e tamane - avAjano aMtarAya karanArane aMtarAya karyo ane jJAnAvaraNIya karmo baMdhAve che. eTale ja mahArAja sAheba vAMcatAM-lakhatAM hoya ke bhaNatAMsvAdhyAya karatAM hoya tyAre vaMdana paNa moTethI karavAnI nA pADI che. dAkhala thAya tyAMthI "svAmI zAtA chejI?" nI rADa pADatA Ave. moTethI vaMdana kare, ane "svAmI zAtA chejI' ema pUchyA ja kare. javAba na ApIe to enuM vaMdana adhUruM rahI jAya bApaDAnuM ! mahArAja bicArA duHkhI duHkhI ! ema thAya manamAM ke TaLe to sAruM ! Ave ke savAla pUche : "vaMdana karUM? - javAba na ApIe to ame tamArA gunegAra ! bahAra jaIne niMdA cAlu! alyA paNa koNe cokhA mUkyA hatA ke vaMdana karavA Ava ? karavuM hoya to kara, nahitara ghera jA ! sAheba ! vaMdana karuM? - ema pUche tyAre mane ghaNIvAra ThoLa thAya. huM nA pADI dauM ke nathI karavuM. tame pUchyuM ke nA pADI ! hA ja pADavI evo koI kAyado to che nahi. ane tamArA vaMdana vinA amAruM kAMI bagaDI nathI javAnuM ! ane majA to tyAre paDe ke evAya sempala Ave ke Ama nA pADIe to vaMdana karyA vinA jatAMya rahe ! "sAhebe nA pADI ne !' majA Ave. kharekhara to "vaMdana karuM chuM ema haLavA avAje nivedana mAtra karavAnuM hoya che, pUchavAnI vAta ja nathI, eTale mahArAje javAba ApavAnI paNa vAta nathI. tame dhImA svare "vaMdana karuM ema nivedana karIne vaMdana karI lo ane ravAnA thAva, A paddhati che. AmAM avAja kare, vikSepa sarjI ane aMtarAya karma
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAMdhI jAya. bane evuM ke mArAmAM koIka sarjanAtmaka unmeSa jAgato hoya ane te ja kSaNe tame "sAheba, zAtAmAM cho ?' ema bUma pADo, ane mArA kSayopazama para AvaraNa AvI jAya ane pelo unmeSa TaLI jAya. to e aMtarAya kone? tamane, avAja ane vikSepa karanArane. ahIM pelA sAdhunA moTA avAjathI kaMTALelA bIjA sAdhuo emane TokavA mAMDyA. AtmA saraLa hato, eTale bhUla kabUla kare ane micchA mi dukkaDuM Ape, pachI dhImethI bole, paNa pAchI emane sarata na rahe, ane moTethI bolavA mAMDe. AthI badhAne bahu khalela pahoMce. eka dahADo eka sAdhu barAbaranA akaLAyA ane bolI UThyA ke "mahArAja ! tamane so vAra nA pADI; dhImethI bolo, moTethI nA bolo' ema samajAvyA, paNa tame samajatA ja nathI ! zuM pAke ghaDe tamAre kAMThalA caDAvavAnA che? sAme eka sAMbeluM paDeluM. lAkaDAnuM hoya, anAja khAMDavA kAma lAge e. pelA sAdhue pelA nUtana sAdhune e sAMbeluM dekhADIne kahyuM ke "tame ATaluM badhuM bhaNo cho te zuM A sAMbelAne phUla ugADazo tame ? tAkAta hoya to ugADI do ! bAkI have moTethI bolIne badhAne herAna na karo !" pelA sAdhune A sAMbhaLIne lAgI AvyuM. AvuM bane che. koIkane kAyama na lAge, paNa kyAreka AkarAM veNa lAgI AvatAM hoya che. emaNe nakkI karyuM ke have A sAMbelA para phUla ugADyuM ja pAra ! teo te ja dahADe guru mahArAjanI rajA laIne sarasvatI devInI upAsanAmAM besI gayA. 21 divasanI sAdhanA, annajaLano tyAga - upavAsanAM paccakakhANa ane eka dhyAna ! vAvatAnI ArAdhanA ! ekavIsame upavAse devI AkAzamAM
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ pragaTa thayAM ane pUchyuM ke "mahArAja! zuM joie? - je joIe te kaho - tamAro manoratha siddha thayo che. mahArAje kIdhuM : "basa mA ! varadAna Apa. vANI ane vidyAnuM varadAna Apa." varadAna maLyuM. UbhA thayA. divya darzana thavAne kAraNe 21 divasanI azakti vartAtI nathI. e gayA sIdhA guru pAse. viMdanA karI. gurue pUchyuM: "bhAgyazALI, zuM thayuM?' to kahe ke ApanI kRpAthI phaLa siddha thayuM." guru prasanna thaI gayA. tyAM sAdhuo ToLe vaLyA che. temane vIMTaLAIne kahe ke "mahArAja, tamane devIe varadAna ApyuM hoya to amane batADo ne! badhAne laIne teo gayA pelA sAMbelA pAse. pANI hAthamAM lIdhuM ne te sAMbelA para chAMTatAM chAMTatAM bolyA : asmAdRzA api jaDA bhArati ! tvatprasAdataH / bhaveyurvAdinaH prAjJAH muzalaM puSSyatAM tataH // arthAta te vAgyAdinI devI ! amArA jevA jaDa mANaso paNa tamArI kRpAthI vidvAna thaI zakatA hoya to A sAMbelA para phUla Ugajo ! ane e sAthe ja e sAMbelA para phUla ane pAMdaDAM UgI nIkaLyAM ! AnuM nAma vANInuM varadAna ! pachI to AkhA saMghe temane jhIlI lIdhA. samagra samudAyamAM gurue temane pasaMda karIne emane AcAryapadavI ApI. 70 varSanI uMmaranA sAdhu AcArya ane gacchanA nAyaka. e bhagavaMtanuM nAma paDyuM vRddhavAdIsUri mahArAja. emanA paTTadhara te siddhasenadivAkarajI mahArAja. emanI vAta have muni kalyANakIrtivijayajI tamane karaze.
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhasena divAkarasUri jIvana ane sAhityasarjana -muni zrI kalyANakIrtivijayajI bhadaM micchAdaMsaNasamUhamaiyassa amayasArassa / jiNavayaNassa bhagavao saMviggasuhAhigammassa // badhAM ja mithyAdarzanonA samUha svarUpa, amRtatulya sAravALA ane mAtra saMvegI janothI ja sukhe jANavA yogya evA bhagavatusvarUpa zrIjinavacana - jinapravacananuM kalyANa thAo. carama tIrthapati, Asanna tathA asIma upakArI zrI mahAvIrasvAmI paramAtmAnA sarvahitakara zAsanamAM, paMcama gaNadhara zrIsudharmasvAmInI ujjavaLa paramparAmAM jinazAsanarUpI AkAzane ajavALanArA aneka tejasvI tAralA jevA mahApuruSo thaI gayA. kevA? vaMde, nimartayarA, gAtre ahiyaM prayAsathI - candrothI paNa nirmaLa ane sUryothI paNa vadhu tejasvI !; ane
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ keTalA? gaNyA gaNAya nahi ne vINyA vINAya nahi, ne to ya mArA AbhalAmAM mAya nahi !!! ane emaNe kevAM kevAM kAryo karyA ! jJAnamArgane, darzanapathane ane cAritradharmane ajavALanArAM evAM evAM prabhAvaka kAya emaNe karyo che ke tenuM varNana to dUra rahyuM, ApaNe vicArI paNa na zakIe tenAM vize. We are not worth to think that too. ApaNI pAse tenuM varNana karavAnI yogyatA ke sAmagrI paNa nathI. sAme khaMDera paNa hoya to, vaMDara hI vatA rahA hai ki rUmarata jitanI bulaMda hI - e nyAye imAratanuM varNana karI zakIe. paNa ApaNI pAse dIvAsaLInAM ya ThekANAM nathI ne sUryanuM varNana karavA nIkaLI paDyA chIe ! camacI laI dariyo mApavA nIkaLI paDyA chIe. zenA jore A dussAhasa karyuM? thoDA zabdonA jore ! sAruM thayuM zabdo maLyA tArA nagare jAvA caraNo laI doDavA besuM to varasonAM varaso lAge... cAlo, thoDA zabdonA sahAre A mahApuruSone ane emanAM kAryone pichANavA thoDo prayatna karIe... amerikAmAM eka Times nAmanI saMsthA che je Times nAmaka sAmayika prakAzita kare che. te saMsthA dara varSe aneka viSayomAM duniyAbharanA Top ten nI yAdI bahAra pADe che, jema ke, abhinetAo, dhanADhyo, gaNitajJo, vaijJAniko vagere. ApaNA jinazAsananA mahApuruSomAM Top ten mAM konAM nAmo Ave? are, ekanuM nAma lo ne bIjAnuM bhUlo, evA evA to pratibhAvaMta mahApuruSo thaI gayA che! chatAM, eka kalpanArUpe paNa Top ten nAM nAmo vicArIe to - bhadrabAhusvAmI, sthUlabhadrajI, suhastisUrijI, vajasvAmI, umAsvAtijI, devardhigaNi, are ! yAdI eTalI badhI lAMbI thaI
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAya ke kyAM aTakavuM? chatAM, A nAmomAM eka nAma to avazya Ave, ne te che AcArya zrIsiddhasena divAkara sUrijI bhagavaMtanuM. temanuM nAma anivAryapaNe levuM paDe. zA mATe levuM paDe? to teno purAvo bhagavAna haribhadrasUrijI Ape che. ApaNe tyAM zrutakevalI keTalA thayA ? - cha, prabhavasvAmIthI mAMDIne sthUlabhadrajI sudhInA, pachI koIne paNa zrutakevalI nathI kahyA. paraMtu, haribhadrasUrijIe sAtamA zrutakevalI paNa kahyA, siddhasena divAkarasUrijIne !! juo, paMcavastuka graMthano pATha - bhaNNaiM egateNaM, amhANaM kammavAya No iTTo / Na ya No sahAvavAo, suyakevaliNA jao bhaNiyaM // AyariyasiddhaseNeNa, sammaIe paiTThiyajaseNa / dUsamaNisAdivAyarakappattaNao tadakkheNaM // vicAro ke, siddhasena divAkaranuM pota kevuM haze ? haribhadrasUrijI, e pote ja evI virATa pratibhA, e paNa jyAre temane A rIte biradAve tyAre mAnavuM paDe ke teo kevI mahA virATa pratibhA haze? eTale temanuM nAma to Top ten mAM levuM ja paDe ne anivAryapaNe ! bIjo eka purAvo Ape che bhagavaMta jinadAsagaNi mahattara, AgamanI paMcAMgImAM mULasUtra, niryukti, bhAga, cUrNi tathA vRtti Ave, ane te badhAM Agama-svarUpa ja gaNAya. emAMthI chedasUtra-evA nizIthasUtranI cUrNimAM cUrNikAra zrIjinadAsagaNi mahattara bhagavaMte prAyazcittanI carcA karatAM vividha doSonA prAyazcittanI vAta karI che. temAM gocarInA doSonI paNa vAta Ave. temAM AdhAkarma vagere doSonA prAyazcita vize lakhatAM temaNe apavAda jaNAvyo ke -
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ vaMsadI - darzananA prabhAvaka graMthone bhaNavA mATe sAdhune koI evA kSetramAM rahevuM paDe jyAM nirvAha thAya tema na hoya athavA zuddha AhArAdi upalabdha na thatAM hoya, to, jayaNApUrvaka akathya evAM AdhAkarmAdinuM paNa jo sevana kare to tene prAyazcitta na Ave. ahIM darzananA prabhAvaka graMthomAM sarvaprathama nAma temaNe sanmatitanuM noMdhyuM che. to, A vAta parathI ja ApaNe anumAna karI zakIe ke, kevI e javalaMta pratibhA haze jemanA racelA graMthane bhaNavAmAM AdhAkarmAdi doSa na Ave evuM AgamanI paMcAgImAM ullekhAyuM? to, A to temane Top tenmAM anivAryapaNe gaNavA paDe te mATenAM ekAda-be vAjabI kAraNo jaNAvyAM. hajI te vize AgaLa vadhu carcA karIzuM. paNa atyAre to temanA vyaktitva vize thoDuM vicArIe. temanAM vyaktitvanAM ghaNAM badhAM pAsAM che. ApaNe samayanI maryAdAmAM rahI be-traNa pAsAM tapAsIe. 1. bAhya vyaktitva - temanA jIvananI ghaTanAo ane prasaMgo. - 2. bauddhika vyaktitva - samagra dArzanika paraMparAmAM prasiddha temano tarkavAda - tArkika ane dArzanika graMtha racanAo. 3. AMtarika vyaktitva - sAdhanA - sAdhutA, guNo, kavitva zakti, bhakti, zraddhA, aMtarazuddhi, adhyAtma vagere AMtarika vaibhava. - sauprathama ApaNe temanA bAhya vyaktitva vize thoDuM vicArIe -
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ vajrasvAmI bhagavaMtanA ziSya AcArya vajrasenasUrijInA cAra ziSyo thayA - nAgendra, candra, nivRti ane vidyAdhara. te cAreya ziSyonAM nAmathI cAra kuLa prasiddha thayAM. temAM vidyAdharakuLamAM Arya skaMdilAcArya nAme prabhAvaka AcArya thayA, jemaNe mAthurI vAcanAmAM sakriya bhAga lIdho hato. te bhagavaMta viharatAM gauDa dezamAM padhAryA. gauDa dezamAM kozalA grAma nAme gAma che. tyAM bhagavaMta padhAryA che. bhavikajanone dezanA Ape che. dezanA sAMbhaLavA mukunda nAmaka brAhmaNa Ave che. dharma sAMbhaLI dayA-saMyama-vairAgyano raMga lAgyo. gurubhagavaMta pAse jaI kahe - 'bhatte ! viSaya-kaSAyoe mane khUba lUMTyo - chetaryo che. have A trAsa sahana nathI thato - kRpA karI mane viSaya-kaSAyothI ane saMsArathI bacAvo-tAro.' gurubhagavaMte paNa temane yogya jANI dIkSA ApI. pachI vihAra karatAM lATa deza - bharuca pahoMcyA. mukundamunie prauDha vaye dIkSA lIdhI che. paNa bhaNavAno rasa ghaNo che. eTale khUba moTA avAje gokhe che. uMmara moTI che eTale caDatuM nathI. parantu utsAha eTalo badho che ke thAkatA ke kaMTALatA nathI. jora jo2thI gokhyA kare. bIjA nAnA sAdhuone takalIpha paDe. gurubhagavaMte samajAvyA. paNa jyAre bhaNavA bese tyAre bhUlI jAya. rAtre paNa moTethI ja pATha kare che. vRddhAvasthA che eTale yAda nathI rahetuM ke dhIme dhIme gokhavuM joie. jaDatA vadhAre che, tethI jorathI ja pATha kare. eka yuvAna munithI na rahevAyuM. , svAdhyAya na thAya, UMgha bagaDe eTale sahaja ja gusso Ave. jaIne kahe - 'uMmaranuM ThekANuM nathI, ne bhaNavA nIkaLI paDyA cho ! ATalI ugratAthI pATha karo cho to zuM sAMbelAne phUla ugADavAnA che ?' kaTutAthI bolAyeluM vacana munine vasamuM paDI gayuM. maheNuM hADamAM lAgI gayuM. viSaNa thaI gayA. vicAre che ke - mAruM jJAnAvaraNa karma udayamAM che, kSayopazama nathI, mATe ja mAre A 10
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAMbhaLavuM paDyuM ne ! have huM zrutadevatAnI ArAdhanA karI varadAna meLavIne maheNuM bhAMgIza, tyAre ja cenathI zvAsa laIza." savAre gurubhagavaMta pAse jaI ArAdhanAnI rajA mAgI. gurubhagavatte paNa premathI rajA ApI. bharUcanA nALiyera vasatinA jinAlayamAM saMkalpa karI 21 divasanA upavAsanA paccakakhANa karI mRtadevatAnI ArAdhanA karavA besI gayA. zraddhA - ananyacittatA - daDhatApUrvaka sAdhanA karI. devI prasanna thayAM. pragaTa thaI varadAna ApyuM - tamArA sarva manoratho pUrNa thAo' mukundamuni atyanta AnaMdita thayA. upAzrayamAM padhAryA. badhA ja munio bhegA thaI gayA. temanuM tejasvI mukhAravinda joI badhAnA mukha para utsukatA che. mukundamunie Amatema najara karI ne khUNAmAM paDeluM sAMbeluM dekhAyuM. maheNuM yAda AvyuM. sahaja ja mukhamAMthI zloka nIkaLyo - asmAdRzA api yadA, bhArati ! tvatprasAdataH / bhaveyurvAdinaH prAjJA, muzalaM puSyatAM tataH // "he sarasvatI devI ! tamArI kRpAthI jo amArA jevA jaDa loko paNa paMDita ane vAdI thaI jatA hoya to A sAMbelAne phUla Ugo." ane sAMbelA para phUla UgI gayAM. gurubhagavaMta paNa prasanna thayA. mukundamunie, e pachI, badhA ya vAdIone vAda mATe AhvAna ApyuM ke - "je koI paNa vAdI, game te viSayamAM, vAda karavA Icchato hoya te AvI jAya - huM badhA sAthe vAda karIza." je AvyA tene harAvI dIdhA. have badhA ja vAdIo temanAthI DarI gayA. temanuM nAma paNa jagatamAM vRddhavAdI - evuM prasiddha thaI gayuM. gurubhagavaMte paNa temane yogya jANI AcAryapada ApyuM ane gaNano bhAra soMpyo, tathA pote Atmahita sAdhI, anazana 11
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ karI svarge sidhAvyA. vRddhavAdIsUrie have vizAlA nagarI tarapha vihAra karyo. vizAlA nagarI eTale ujjayinI nagarI. e vizAlA nagarImAM vikramAditya rAjA che. tyAM kAtyAyanagotrIya devarSi brAhmaNa purohita che. tene devazrI patnI che. te dampatIne siddhasena nAme putra che. te 4 veda ane 14 vidyAmAM pAragAmI che. darzanono jJAtA che. apratihata vAdazakti dharAve che. prajJAnA baLe AkhA jagatane tRNavat gaNe che. eTale teNe evI pratijJA lIdhI che ke je mane vAdamAM jIte teno huM ziSya thAuM. evAmAM teNe vRddhavAdIsUrinI prasiddhi sAMbhaLI, vAdanuM AhvAna sAMbhaLyuM. tene vAdanI caTapaTI lAgI. tapAsa karI ke teo kyAM che ? ane samAcAra maLyA ke - bharucamAM che. tarata ja upaDyA, bharuca tarapha jhaDapathI cAlyA. A tarapha vRddhavAdIjI bharucathI nIkaLyA ne najIkamAM koI gAma bahAra vihAra karI rahyA hatA tyAM ja siddhasena paMDitane temano bheTo thaI gayo. siddhasena temane oLakhatA na hatA, paNa saraLa hatA. sahajapaNe abhivAdana karI pUchayuM ke - "tame jaina sAdhu cho to vRddhavAdIne oLakhatA hazo. te koNa che ane kyAM che ? mane jaNAvo. mAre temanI sAthe vAda karavo che." vRddhavAdIjIe kahyuM ke - "huM ja vRddhavAdI chuM. paNa tamAre vAda karavo hoya to cAlo bharuca - rAjasabhAmAM. tyAM madhyastho vacce vAda thaze." siddhasena kahe - "nA nA, mAre to ahIM ja vAda karavo che." vRddhavAdI kahe - "paNa ahIM sabhyo koNa che? hArajItano nirNaya koNa karaze?" siddhasene Ama tema joI kahyuM ke - A govALiyA ahIMyA beThA che ne temane ja sabhyo banAvo." vRddhavAdIjIe ghaNuM samajAvyA paNa siddhasena na mAnyA. chevaTe vAda zaru thayo. siddhasena paMDite pUrvapakSa sthApyo ke - "A jagatamAM koI sarvajJa nathI," ane dhArAbaddha saMskRtamAM tenAM 12
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ pramANo ApyAM. kalAka - be kalAka sudhI temano pUrvapakSa cAlyo. teo jevA aTakyA tevA ja vRddhavAdIsUrijI govALiyAo tarapha joI bolyA - bolo bhAIo ! kaMI samajaNa paDI?" vRddha che ne ! eTale vyavahArakuzaLa paNa che, mAtra jJAnI nathI. govALiyA kahe - "are ! A to mATInI hAMDImAM kAMkarA khakhaDatA hoya tema lAgyuM. kAnamAM pIDA ja thaI, bIjuM kAMI samajAyuM nahi !" vRddhavAdI kahe - "mane samajAyuM che. e kahe che ke - A jagatamAM koI sarvajJa-jina nathI. have tame mane kaho ke - tamArA gAmamAM jina-sarvajJa che ke nahi ?" govALo kahe - hA hA ! amArA gAmamAM maMdiramAM jina-sarvajJa vidyamAna che. AmanuM vacana mithyA che. tene ame mAnya nathI karatA." - have vRddhavAdIjIno vAro Avyo. emaNe to jamAno joyo. hato. anubhavI hatA. colapaTTAno kachoTo vALyo, ne tALI pADatAM pADatAM nAcavA lAgyA, sAthe gAvA lAgyA - navi mAriyai navi coriyai paradAraha gamaNu nivAriyai / thovAthovaM dAiyai, sagmi Taka Taku jAiyai // govALone majA paDI gaI. e loko paNa tALI pADatAM nAcavA lAgyA. kahe "A mahArAja sAcu-bole che, sarasa bole che, A jItyA !! siddhasena to joI ja rahyA, "kharekhara jevA sabhyo evo ja khela pADI dIdho AmaNe !" UbhA thaI gayA. vRddhavAdIjI pAse jaI hAtha joDI kahe - "Apa jItyA, huM hAryo. have mane ApanA ziSya tarIke svIkAro." vRddhavAdIjI kahe - ema nahi. ApaNe rAjasabhAmAM madhyastho samakSa vAda karIe. pachI nirNaya thaze." siddhasena nA pADe che. chatAM vRddhavAdIjI prAmANika che. tethI kahe che ke - "huM tamane sarvajJanI siddhi paNa karI ApuM. te tame svIkAro pachI ja AgaLanI vAta. juo - 13
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvomAM prajJAnI taratamAtA pratyakSa ja jaNAya che. koI jIvamAM alpa prajJA hoya, koImAM adhika. udAharaNarUpe parimANa laIe to, koI vastu alpa parimANanI hoya, tRNa-pAMdaDuM vagere; ane koI vastu adhika parimANavALI hoya - vRkSa vagere. have, sarvathA alpa parimANa jema paramANamAM hoya, ane sarvathI adhika parimANa jema AkAzamAM hoya, ema sarvathI alpa prajJA nigodanA jIvamAM jema hoya, tema sarvathI adhika prajJA - jJAnano atizaya - kevalajJAna - paNa kyAMka hovuM joIe, teno AdhAra koI hovo joIe. te AdhAra che sarvajJa, sarvajJamAM ja savadhika prajJA hoI zake. A rIte jo vicAro to avazya sarvajJanI siddhi thaI jAya." A rIte yuktio-pramANo vagerethI sarvajJanI siddhi karI vRddhavAdIjIe siddhasenane vAdamAM jItI lIdhA. siddhasena paNa atyaMta saraLa jIvAtmA hatA. vRddhavAdIjI pAse temaNe tarata dIkSA lIdhI ane temanA ziSya banyA. vidvAn to hatA ja, eTale thoDA ja samayamAM jaina Agamo tathA zAstronA paNa pAragAmI banyA. temanI prajJA atyanta sUkSma, gaMbhIra ane vyApaka hatI. teno upayoga temaNe grantho racavAmAM karyo. kevA Akara grantho racyA ! jaina pravacananA AdhArabhUta grantho racyA. A che temanuM bauddhika vyaktitva. thoDuM temanA bauddhika vyaktitva vize paNa vicArIe - pahelAM, temanA samayanI paristhiti vize thoDuM vicArI laIe. jainadarzana e anekAnta darzana che. anekavidha dRSTio jyAM bhegI thAya, aneka Points of viewthI jyAM vicAra karavAmAM Ave - te anekAnta darzana. eka ja dRSTi ke eka ja Point of view ahIM mAnya nathI. anya darzano eka ja dRSTine avalaMbe che
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ mATe ekAnta darzana kahevAya che. jyAre jainadarzana aneka dRSTimaya che, arthAta anyAnya badhAM ja darzano bhegAM thAya to jainadarzana - anekAnta darzanuM bane. A ja vAta A pravacananI zarUAta karatAM kahelA zlokamAM kahI che, mad micchAvaMsamUhamayao ityAdi. pUjaya AnaMdaghanajI mahArAja paNa naminAtha bhagavAnanA stavanamAM kahe che - SaDu darisaNa jina aMga bhaNIne, nyAsa SaDaMga jo sAdhe re; nami jinavaranA caraNa upAsaka, SaDu darisaNa ArAdhe re... jaina AgamomAM je rIte anekAntadRSTinuM spaSTa ane vyavasthita nirUpaNa karavAmAM AvyuM che tevuM bIjAM darzanonAM koI zAstromAM nathI maLatuM. paraMtu, A anekAntadaSTi ane temAMthI phalita thatA vAdonI carcA mULa jaina AgamomAM khUba saMkSepamAM - ochI vigata ane ochAM udAharaNovALI che. pachIthI racAyela niryukti-bhASya-cUrNi vageremAM e carcA laMbAya che, chatAM temAM tarkazailI ke dArzanika carcAo maryAdita hatA. have, te arasAmAM brAhmaNa paramparAmAM sau prathama gautama RSie nyAyasUtranuM saMkalana karyuM ane tarkanI paramparAno pAyo nAkhyo. tenuM pracalana joI bauddha paMDita nAgArjune madhyamAvatAra grantha racI potAne tyAM paNa tarkavAdanI sthApanA karI. te pachI bauddho ane brAhmaNo vacce grantho-vAdo vagerethI tarkazAstrIya yuddho thavAM lAgyAM. A badhAthI anabhijJa jaina nircanho to vanamAM vasI AtmasAdhanAmAM nirata rahetA. A joI vidvajarjagata temanA ArAdhyadeva mahAvIrasvAmInA upadezelA mokSamArgano upahAsa karavA lAgyuM. eTale emaNe paNa zAsanarakSAnA upAyo zodhavA kaTibaddha thavuM paDyuM. 15
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ A nirjhanthomAM sarva prathama hatA vAcaka zrIumAsvAtijI mahArAja, jemaNe jaina-pravacananA itihAsamAM sarvaprathamavAra saMskRta bhASAmAM tattvArthAdhigama sUtranI racanA karI, jemAM emaNe jaina pravacananAM samagra tattvone saMkalita karI, jagata-samakSa mUkI dIdhAM. A sUtramAM temaNe, tattvabodha zenAthI prApta thAya che - tevI jijJAsAnA uttararUpe, nirdeza karyo ke - vmAnadhiyAma: - tattvabodha pramANo ane nayothI thAya che. have, pramANo kayAM? ane nayo kayAM? keTalA? vagerenI vyavasthA karavA mATe AgaLa AvyA siddhasenadivAkarasUrijI. temaNe pramANonI vyavasthA mATe saMskRta bhASAmAM cAyAvatAra nAmaka graMthanI racanA karI. A grantha mAtra 32 (batrIsa) zlokano ja che. paraMtu temAM pramANonuM je nirUpaNa karyuM che tenuM UMDANa anupama che. mukhyatve pramANonI ja carcA karatAM, temaNe parAthanumAnanuM paNa vistArathI nirUpaNa karyuM che, jemAM pakSa, sAdhya, hetu, daSTAnta, hetvAbhAsa vagerenAM lakSaNo jaina daSTie carcavAmAM AvyAM che, ane chevaTe nayavAda tathA anekAntavAda vaccenuM attara spaSTapaNe darzAvavAmAM AvyuM che. A grantha upara zrIsiddharSigaNie 2000 zloka pramANa TIkA racI che, A.devabhadrasUrijIe 1000 karatAM vadhu zlokonuM TippaNa racyuM che, te sivAya pUrNatallagacchIya A.zrIzAntisUrijIe vArtika paNa racyuM che ane vividha bhASAomAM A granthanA anuvAdo paNa thayA che. jaine nyAya ane jaina tarkaparamparAno A Adi grantha che, jaina tarkasAhityano pAyo che. temAM jaina tarkaparibhASAnuM je 16
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ prasthAna thayuM che te adyAvadhi akhaMDita che. dA.ta. temAM pramANanuM lakSaNa svapa2vyavasAyi jJAna pramANam - evuM karyuM che, to atyAre paNa pramANanuM lakSaNa e ja che. nayonA bodha mATe siddhasena divAkarajIe sanmatitarka granthanI racanA karI. prAkRta bhASAnA A granthamAM traNa kAMDa che ane kula 166 gAthAo che. prathamakAMDamAM 54 gAthAo che. emAM nayavAda tathA saptabhaMgIvAdanuM vizada nirUpaNa che. ApaNe tyAM paramparAgata rIte 7 (sAta) nayo mAnya che - naigama, saMgraha, vyavahAra, RjusUtra, zabda, samabhirUDha ane evaMbhUta. emAMthI prathama cAra nayo dravyAstika che ane pAchaLanA traNa nayo paryAyAstika che. parantu siddhasenadivAkarasUrijI paramparAthI thoDA judA paDe che. temaNe naigamanayane saMgraha ane vyavahAramAM samAvI laI 6 (cha) ja nayo svIkAryA che, ane vaLI saMgraha tathA vyavahAra naya, ema be ja nayane dravyAstika kahyA ane RjusUtra-zabda-samabhirUDha tathA evaMbhUta, ema 4 (cAra) nayone paryAyAstika kahyA che. dvitIyakAMDamAM darzana-jJAnanI mImAMsA karavAmAM AvI che. gAthAo 43 che. ApaNe tyAM paramparAgata rIte chAbasthika bodhamAM prathama darzana thAya pachI jJAna thAya, evo krama svIkArAyo che, jyAre kevalajJAnI saMbaMdhI bodhamAM prathama samaye jJAna thAya pachInA samaye darzana thAya, evo krama svIkArAyo che. A banne vAto kramavAda athavA bhedavAra tarIke oLakhAya che. tenI sAme keTalAka AcAryoe jJAna ane darzana, banne sAthe ja thAya che evuM pratipAdana karI yugapaTvAdane mAnyatA ApI. paratu, siddhasena divAkarasUrijIe A banne vAdonuM mArmika rIte khaMDana karI darzana ane jJAna, banne eka ja che, evo abhedavAda sthApyo. 17
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ tRtIyakAMDamAM 69 gAthAo che. ahIM temaNe, anekAntadaSTie zeya tattva kevuM hoya tenI carcA karI che. anekAntavAdane siddha karI zake tevA aneka vAdo, jema ke, sAmAnya-vizeSavAda, tarkaAgamavAda, kArya-kAraNano bhedabhedavAda, paMcakAraNavAda, AtmaviSayaka astitva vagere cha vAda, ityAdi aneka viSayonuM sUkSma-vistRta ane spaSTa vivaraNa karyuM che, tathA ekAntavAdanA doSo ane anekAntavAdanA guNo dRSTAntapUrvaka samajAvI anekAntavAdanI ajeyatA siddha karI che. sAthe ja, anta, ekadezIya sUtrAbhyAsa ke arthazUnya sUtramAtranA pAThathI AgamajJa nathI thavAtuM evuM bhArapUrvaka jaNAvI, sva-paradarzananA abhyAsa vinAno kriyAkalApa vyarthaprAya che tathA jJAna ane kriyA, banne maLIne ja kAryasAdhaka bane che evuM nirdezI, anekAntadaSTirUpa zrIjinavacananI kalyANa-kAmanA karI grantha-samApti karI che. A grantha, jaina pravacanano atyanta prabhAvaka grantha che ane Agama-paMcAMgImAM paNa teno khUba AdarapUrvaka ullekha karavAmAM Avyo che te ApaNe zarUAtamAM joyuM. A grantha para tarkapaMcAnana zrIabhayadevasUrijI bhagavatte vAdamahArNava athavA tattvabodhavidhAyinI nAmaka 25000 zlokapramANa mATIkAnuM nirmANa karyuM che. AcAryazrI haribhadrasUrijI tathA mahopAdhyAya zrIyazovijayajI - A banne mahApuruSoe jainazAsananI jJAnasamRddhine ajavALavAmAM tanatoDa parizrama karyo che ane ApaNe Aje ATalA paNa UjaLA hoIe to temane lIdhe chIe. parantu, A banne mahApuruSoe potAnA aneka granthomAM tathA pratipAdya viSayomAM siddhasena divAkarasUrijInA granthomAMthI 18
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ ja preraNA tathA vicArabIjo grahaNa karyA che. haribhadrasUrijIe zAstravArtAsamuccaya, anekAntajayapatAkA, padarzanasamuccaya dharmasaMgrahaNI, paMcavastuka, upadezapada vagere aneka granthomAM temanA pratipAdita padArthono Thera Thera upayoga karyo che, ane siddhasenadivAkarajIno zrutakevalIrUpe samAdara karyo che. upAdhyAyajI mahArAje to siddhasenadivAkarasUrijInA vidyAziSyapaNAnI yogyatA meLavI che. temanI kRtionuM avalokana ke abhyAsa ghaNAe karyo haze, paNa tenuM UMDuM sarvAgINa rasapAna jeTaluM upAdhyAyajI mahArAje karyuM che teTaluM bIjA koIe karyuM nathI. temaNe potAnI saMskRta-prAkRta-gujarAtI bhASAnI aneka kRtio phakta sanmatitarkanA traNa kAMDonA AdhAre ja racI che. te sivAya paNa aneka kRtiomAM sanmatitarkanA padArtho gUMthI lIdhA che, ane tenI lagabhaga badhI ja gAthAonuM vivaraNa potAnI kRtiomAM judA judA hetusara karyuM che. te sivAya, siddhasenadivAkarasUrijInA samakAlInaakAlIna aneka jainAcAryo - pUjyapAda, samantabhadra, vaTTakera, malavAdI, jinabhadragaNi, sihakSamAzramaNa, gandhahastI, akalaMkadeva, virasena, vidyAnandI, zIlAMkAcArya, vAdivetALazAntisUrijI, vAdI devasUrijI, hemacandrAcArya - ke jeo jaina darzananA kramika vikAsanAM sopAna-samA che, evA A badhA AcAryoe temanA granthonA padArthono upayoga, temanI sAkSI, temanAM uddharaNo vagere badhuM ja potAnA grantho-zAstromAM khUba chUTathI ane atyanta sanmAnapUrvaka karyuM che, te ja jaNAve che ke temanA grantho kevA prabhAvaka che! sanmatitarka granthanAM keTalAMka udAharaNo joIe - kAlo sahAva NiyaI, puvvakayaM purisakAraNegaMtA / micchattaM te cevA, samAsao hoMti sammattaM // 19
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ kALa, svabhAva, niyati, karma ane puruSArtha - A pAMca kAraNone ekAnta - judAM judAM athavA ekalAM mAno to te mithyAtva che, jayAre te pAMceyane bhegAM kAraNarUpe mAno to te samyakatva che. Na hu sAsaNabhattImattaeNa siddhaMtajANao hoi / Na vi jANao vi NiyamA, paNNavaNANicchio NAma // zAsana pratyenI bhaktimAtrathI koI siddhAntano jJAtA nathI thaI jato, (tenA mATe parizramapUrvaka abhyAsa karavo paDe) ane siddhAntano jJAtA hoya te paNa kaMI prarUpaNA karavAne lAyaka nathI banI jato, (tenA mATe UMDo anubhava joIe). jaha jaha bahussuo sammao a sissagaNasaMparivuDo a| aviNicchio a samae, taha taha siddhaMtapaDiNIo // A gAthAno beTho anuvAda upAdhyAyajI mahArAje zrIpALarAsamAM avatAryo che te juo - jima jima bahuzrutane bahujana sammata, bahula ziSyano zeTho re tima tima jinazAsanano vayarI, jo navi anubhava neTho re.. jema jema bahaRtapaNuM meLave - ghaNA graMtho bhaNI le, khUba lokapriya thAya ane ghaNA badhA ziSyono guru thAya, tema tema, jo samaya-Agamano sAra na jANyo ho to - jo anubhava na hoya to, te jinazAsanano - siddhAntano zatru bane che. caraNakaraNappahANA, sasamaya-parasamayamukkavAvArA / caraNakaraNassa sAraM NicchayasuddhaM na jANaMti // je sAdhuo caraNa-karaNane ja, arthAt cAritranI kriyAone ja mahattva ApI sva-Agama ane para-Agamano abhyAsa karatA nathI teo, caraNa-karaNanA nizcayanayathI zuddha rahasyane jANatA nathI - pAmatA nathI. 20
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ NANaM kiriyArahiyaM, kiriyAmettaM ca do vi egaMtA / asamatvA vAvuM, namma-maraLadruva-mA-mArUM || kriyA virahita koruM jJAna, ane jJAnarahita kevaLa kriyA, A banne ekAntavAdarUpa che, ane te banne janma-maraNanA du:khathI nirbhayatA ApavA samartha nathI. juo, hRdayamAM soMsaravA UtarI jAya tevAM TaMkazALI vacano kevAM tarkabaddha rajU karyAM che ! to A che temanI bauddhikatArkika pratibhA. have AgaLanI jIvana ghaTanAo tarapha thoDo daSTipAta karIe. - vidvAn, zAstrapAragAmI, tArkikaprajJa siddhasenamunino potAno ziSyaparivAra che. gurvajJA laI alaga vihAra karatAM karatAM ujjayinI padhAryA che. sakaLa saMghamAM temanI 'sarvajJaputra' evI prasiddhi hatI eTale AkhuM nagara temanAM darzana-vaMdana mATe utsuka che. samagra saMghajano vAjate-gAjate temanuM sAmaiyuM kare che. sarvatra eka ja vAta cAle che - gurubhagavanta sarvajJaputra che - evI. evAmAM nagarIno rAjA vikramAditya hAthI para besI rayavADIe nIkaLyo che, tenA kAne A vAta paDe che. te vicAre che ke - 'A sAdhu potAne sarvajJaputra tarIke oLakhAve che. to ke tenI parIkSA to karuM ?' ane jevA guru najIka AvyA eTale teNe manathI ja temane namaskAra karyA. eTale gurubhagavande paNa tene saMbhaLAya tevA avAje dharmalAbhanA AzIrvAda ApI hAtha UMco karyo. rAjA kahe - 'zuM ApanA AzIrvAda sastA che ke vagara vandene paNa maLe ?' guru kahe - 'karoDo ratno Apo toya na maLe evA A AzIrvAda che, paNa vandana karanArane to ApavA ja paDe. ane tame namaskAra nathI karyA tevuM to nathI ja ! tame mArA sarvajJatvanI parIkSA karavA manathI ja namaskAra karyA eTale meM AzIrvAda ApyA.' 21
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAjA atyanta prasanna thaI gayo. tarata eka karoDa sonAmahoranuM dAna jAhera karI, nIce UtarI vandana karyAM. dharmalAbha iti prokte, dUrAduddhRtapANaye / sUraye siddhasenAya, dadau koTi narAdhipaH / guru kahe - "amane suvarNa na khape." rAjA kahe - "jAhera thaI gayuM, vahImAM lakhAI gayuM. have levuM ja paDe." ghaNI AnAkAnI pachI gurubhagavaMte saMghanA AgevAno dvArA levaDAvI anukammA - sAdharmika bhakti - tIrthajIrNoddhAra vageremAM vaparAvyuM. ujjayinIthI vihAra karatAM teo citrakUTa (cittoDa) padhAryA. ahIM ati prAcIna jina caitya che. tenAM darzana karavA gayA. tyAM caityaparisaramAM eka prAcIna mahAstambha joyo. tenA vize pRcchA karI to jANavA maLyuM ke - A stanma kASTha ke pASANa vagereno banAvelo nahoto, parantu auSadhadravyothI nirmita hato. te agni-jalAdithI paNa abhedya, vaja jevo hato. siddhasena to atyanta tINa prajJAvAna tathA anekAneka viSayomAM pAragAmI hatA, tethI temaNe te auSadha dravyonI ganya grahaNa karI, tenI parIkSA karI, te dravyo jANyAM. pachI te dravyonAM pratidravyo - viruddha dravyo meLavI, teno rasa kaDhAvI stambha para chaMTAvyo ane ghasAvyo. eTale stambhamAM chidra thayuM. temAMthI aMdara rahelAM ghaNAM pustako dekhAyAM. te pustako paikI eka pustaka temaNe hAthamAM laI, kholI, tenuM prathama patra vAMcyuM. temAM be vidyAo ullikhita hatI - 1. sarSapa vidyA - jeTalA sarasavanA dANA abhimatrita karI jaLamAM nAkhavAmAM Ave teTalAM ghoDesavAra sainiko 42 zastropakaraNo sAthe bahAra nIkaLe. 2. suvarNasiddhi - A vidyAthI evo yoga bane ke jeno upayoga karatAM koIpaNa dhAtu suvarNarUpe pariName.
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ A banne vidyA-yogo yAda rAkhI jyAM teo AgaLanuM patra vAMcavA gayA tyAM devatAe temanA hAthamAMthI pustaka jhUMTavI lIdhuM ane stambhanuM chidra-dvAra paNa baMdha thaI gayuM. sAthe AkAzavANI thaI ke - "AvAM rahasyo jANavA mATe tame ayogya cho. vadhu capaLatA na karazo. anyathA nukasAna thaze." teo tyAMthI nIkaLI gayA. parantu be vidyA-yogo yAda rahI gayA hatA. viharatAM viharatAM teo karmArapura pahoMcyA. tyAMnA rAjA devapAlane pratibodha pamADI jainadharmAnurAgI banAvyo. rAjAne paNa temanA para prIti-bahumAna thayAM eTale Agraha karI tyAM ja rokI lIdhA. dararoja rAjasabhAmAM jAya che ane vividha goSThIo thAya che. evAmAM zatrurAjAe karmArapura 52 AkramaNa karI nagarane cAre taraphathI gherI lIdhuM; devapAla rAjA gabharAI gayo. parantu siddhasenamunie temane sAndvana ApyuM ke - 'cintA na karo. huM beTho chuM pachI zA mATe Daro cho ?' rAjA Azvasta thayo. siddhasenamunie paNa sarSapavidyA ane suvarNasiddhinA baLe sainya tathA dhana utpanna karI rAjAne sahAya karI,, ane rAjAe zatrusainyane ramatamAtramAM jItI lIdhuM. ahIM eka vAtanI spaSTatA karavI Avazyaka che. AvI vidyA ke AvA camatkAronI vAta ApaNI buddhimAM na bese te svAbhAvika che. ane ApaNe tene kiMvadantI ke dantakathA mAnavA paNa prerAIe. parantu, A vAta satya hakIkata che, ane tenA purAvA tarIke, AgamapaMcAMgImAM AvatI zrInizIthasUtranI cUrNimAM jinadAsagaNi mahattara yoniprAmRtanA adhikAramAM jaNAve che ke - vividha yogothI vividha jIvo utpanna thAya che, jema zrIsiddhasene azvone utpanna karyA. A prasaMga pachI devapAla rAjAnI siddhasenamuni pratyenI zraddhA-bhakti khUba vRddhiMgata thaI. teo rAjamAnya thaI gayA. dareka 23
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAtamAM temanI salAha levAvA lAgI. sAthe ja, rAjadarabAre AvavA mATe pAlakhI-gajarAja vagerenI paNa sagavaDa karavAmAM AvI, tenA phaLa svarUpe teo kriyA-dharmakaraNImAM zithila thaI gayA. ziSyaparivAramAM abhimAnanI vRddhi thaI gaI. zrAvakone pauSadhazALAmAM praveza ja nahoto maLato. A badhAne lIdhe temano apayaza phelAyo ane vAta loko dvArA vRddhavAdIsUrijI sudhI pahoMcI. eTale gurumahArAja veza badalI karmArapura padhAryA. pAlakhImAM besI rAjasabhAmAM jatA siddhasenane joyA. sAme jaIne kahe - "Apa mahAvidvAnuM cho. mAre thoDA prazno che tenAM samAdhAna Apo.' temaNe kahyuM - "pUcho." gurubhagavaMta kahe - A gAthA mane samajAtI nathI, teno artha karI Apo - aNahulliyaphulla ma toDahu, maNa ArAmA ma moDahu / maNakusumehiM acci niraMjaNu, hiMDaha kAMi vaNeNa vaNu // apabhraMza bhASAmAM kahevAyelI gAthAno artha siddhasenamunie ghaNo vicAryo paNa kaMI beTho nahi. eTale emaNe kahyuM - "tame bIjo prazna pUcho. Ano artha huM pachI kahIza' guru kahe - "paNa Ano artha bese to ja bIjo prazna pUchAya' temaNe pharI ghaNI mathAmaNa karI chatAM na beTho, tethI kahe - "to Apa ja A gAthAno artha kaho' gurubhagavatte artha kahyo - "(rAjasammAnanA garvanI lAkaDIthI) AyuSyarUpI aNakhIleluM puSpa toDa nahi, mUlaguNa-uttaraguNonA bagIcAne ujADI na nAkha, kSamA-namratAdi mAnasika puSpo vaDe vitarAganI pUjA kara, mohavanamAM eka sthAnathI bIjA sthAne zA mATe bhamyA kare che?" A sAMbhaLI siddhasenane thayuM - "nakkI A vANI mArA gurubhagavatta sivAya koInI na hoya; dhArIne joyuM ane oLakhI gayA ke A gurubhagavanta ja che. tarata kUdako mArI 24
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAlakhI parathI nIce UtaryA ne temanA page paDI gayA. AzAtanAnI kSamA mAgI ane prAyazcitta mAgyuM. gurubhagavatte Thapako ApI kahyuM - "A kALa ja evo che ke bhalabhalA jIvonAM pariNAmo nabaLAM paDe. paNa tArA jevA zrutajJAnI paNa jJAnane pacAvI na zake, pramAdane vaza thaI jAya to bIjA alpasattvavALA jIvo zuM karavAnA ? devatAe tArA hAthamAMthI vidyAnuM pustaka laI lIdhuM temAM paNa A ja kAraNa che. gaMbhIratA keLavIne jJAnane pacAvavAnI koziza kara." siddhasenamuni kahe - "ApanI vAta sAcI che. paraMtu ajJAna-prasAdanA doSathI ziSya duSkata ja na kare to A prAyazcittanA grantho nirarthaka thaI jAya. kRpA karI avinayI evA mane prAyazcitta Apo.' gurubhagavatte AlocanA-prAyazcitta ApyuM. pachI temane potAnA pade sthApI - AcArya banAvI, pote vidhivat anazana karI, ArAdhaka banI vRddhavAdIjI svarga saMcaryA. siddhasenasUrijI paNa pUrvagata-zrutajJAna meLavI jina pravacananI prabhAvanA karatAM vicare che. have, te deza-kALamAM sarvatra saMskRta bhASAnI bolabAlA hatI, Aje jema aMgrejI bhASAnI bolabAlA che tema. emAM te samaya sudhI ApaNA sarva Agamo ane anya zAstro prAya prAkRta bhASAmAM ja racAyAM hovAthI anya darzanIo jainadarzanano upahAsa karatA hatA ke - "jinazAsana to prAkRta che." prAkRta eTale sAdhAraNa - pAmara, evo paNa artha thAya. A sAMbhaLI siddhasenasUrijIne khUba duHkha thayuM. vaLI, pote paNa bAlyavayathI saMskRta bhASAnA ja abhyAsI hatA eTale emaNe vicAryuM ke - samagra jaina siddhAntone saMskRtamAM ja parAvartita karI dIdhA hoya to kevuM sAruM ! jema namaskAra mitrano saMskRta-saMkSepa "namo siddhAvArthopAdhyAya sarvasAdhuga:" che tenI jema ! 25
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ - temaNe samagra saMghane bhego karI A mATe vinatti karI potAnI icchA darzAvI, rajA mAMgI. saMghasthaviro A sAMbhaLI nArAja thaI gayA. kahe - 'A to tame tIrthaMkaro - gaNadharonI mahAna AzAtanA karI. badhA ja jIvo samajI zake te mATe temaNe AgamonI racanA prAkRta bhASAmAM karI che. zuM temane saMskRtabhASA nahotI AvaDatI ? samagra 14 pUrve saMskRta bhASAmAM ja racAyAM hatAM ane viccheda pAmyAM che. AvA vicAramAtrathI paNa moTuM prAyazcitta Ave.' siddhasenasUrijIe khUba vinayapUrvaka temanI kSamA mAgI ane prAyazcittanI yAcanA karI. saMghasthaviroe vimarza karI temane pArAMcita prAyazcitta ApyuM, jemAM 12 varSa sudhI kaThora tapa karI, veza choDI, saMghathI dUra rahI ajJAtapaNe viharavAnuM hoya, ane e kALamAM jo teo zAsanaprabhAvanAnuM koI mahAna kArya kare to temane pAchA saMghamAM laI levAmAM Ave, bAkIno kALa mApha thAya. siddhasenasUrijIe natamastake prAyazcitta svIkArI lIdhuM. saraLatAno guNa che ne ! pahelethI ja che te ApaNe dIkSA vakhate joyuM. bAkI, pote paNa eTalA samartha - jJAnI hatA ja. paDakAra ApI zakyA hota. parantu namratA ane saraLatA paNa bhArobhAra hatI. tethI prAyazcitta svIkArI, veza choDI, ugra tapa karatAM karatAM 7 varSa sudhI ajJAtapaNe vicaryA. ekavAra ajJAtavezamAM ja ujjayinI padhAryA che. rAjamandiranA dvAra para AvI dvArapAlane kahe che - 'rAjAjIne jaIne pUcho ke - didRkSubhikSurAyAtastiSThati dvAri vAritaH 1 hastanyastazcatuHzloka utA''gacchatu gacchatu ? // ' dvArapAla rAjA pAse gayo ne A zloka kahyo. rAjA to sAMbhaLIne camakI UThyo. 'AvuM kavikarma konuM ? anumati 26
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ mATeno zloka Avo hoya to bIjAM kAvyo kevAM haze ?' upAdhyAyajI mahArAja samyaktvanA 67 bolanI sajjhAyamAM ATha prabhAvakanI DhALamAM pharamAve che ke - - "kAvya sudhArasa madhura aratha bharyA, dharma hetu kare jeha; siddhasena pare rAjA rIjhave, akrama varakavi teha... dhana dhana zAsanamaMDana munivarA..." rAjAne thoDIvAra vicAra karato rahevA daI ApaNe siddhasenasUrijInA vyaktitvanuM trIjuM pAsuM vicArI laIe. hakIkatamAM, temanI pratibhA bahu AyAmI hatI. paNa sUrya sAthe jema uSNatAno khyAla joDAI gayo che tema temanI paNa tArkika-mantravAdI-uddAmavAdI tarIkenI chApa ja pramukha banI gaI. nyAyAvatAra-sanmatitarka jevA grantho vadhu dhyAna kheMcanArA banyA ane tarkavAda ja temanI oLakha banI gayo. parantu, vAstavamAM teonuM Antarika pota ghaNAM pAsAM dharAvatuM hatuM. teo tArkika hovA uparAMta bhakta-bhAvaka-sAdhaka-cintaka-kavi ane guru paNa hatA... hemacandrAcArye anusiddhasena vaya: ke kva siddhasenastutayo mahArthA azikSitAlApakalA kva caiSA ? evuM kahI temanuM kavitva-cittakatva svIkAryuM che, siddha karyuM che. jyAre keTalAya granthakAroe yavAda stutiAra: kahIne temanA cintanane pramANyuM che. temanA vyaktitvanAM A badhAM pAsAM pramANavA mATe temano trIjo upalabdha grantha dvAtrizat-dvAtriMziA avalokavo paDe. A granthanuM avalokana karIe to ApaNane jaNAya ke temanA vyaktitvanA kharA raMgo to ahIM ja nIkharyA che. temanA bhAvavizvano ahIM pade pade paricaya thAya che. to sAthe ja, tatkAlIna bhAratamAM pracalita mukhya darzanadhArAonI rUparekhA 27
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ maLe che, ane tatkAlIna jaina zramaNasaMghanI tAttvika vicAradhArA ane vyavahArika sAdhanApaddhatinI jIvaMta chabI upase che. jijJAsuone nUtana daSTi maLe che, mumukSune anubhavasiddha dizAsUcana paNa maLe che, ane sAhitya-rasika janone prauDha kavitAno AsvAda paNa maLe che. temanA bhASAsAmarthya, kalpanAzIlatA, vicAravaibhava vagere guNo paNa ahIM sahajapaNe skurAyamAna thAya che. A granthamAM 32 zlokonI banelI 32 batrIzIo che, jemAMthI atyAre mAtra ra1 ja upalabdha thAya che. A batrIzIone traNa vibhAgamAM vaheMcI zakAya - * 1 thI 5, 11, 21mI batrIzIo stutiparaka che. * 6 ane 8mI batrIzIo samIkSAparaka che. * 7, 9, 10, 12 thI 20 mI batrIzIo dArzanika carcAparaka che. A 21mAMthI paNa 15mAM ja pUrA batrIza zloko che. bAkI keTalIkamAM 3ra thI ochA che, ekamAM 33 zloko ane ekamAM 34 zloko che. kula 706 zloko maLe che. A batrIzIo para koI prAcIna TIkA maLatI nathI, mAtra chellI batrIzI - mahAvIra dvArkiMzikA upara prAcIna vRtti maLe che. arvAcInamAM zAsanasamrATu pU.A.zrI vijayanemisUrIzvarajInA vidvAn ziSyaratna pU. A. zrI vijayalAvaNyasUrijI mahArAje 21 batrIzIo para saMskRta TIkA lakhI che, je prakAzita che. navamI vedavAda dvatrizikAno vivecana saha anuvAda paM. zrI sukhalAlajIe karyo che, 11mI guNavacana trizikAno anuvAda phrenca viduSI DaoN. ku. zArloTa krAujhee karyo che, jyAre 16mI 28
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ niyati dvArnAizikAno anuvAda pAzvacandragathvIya upAdhyAya zrIbhuvanacaMdrajI mahArAje karyo che. parantu upalabdha dhAtrizikAonI prAcIna pratio khUba ochI maLe che, je maLe che te paNa atyanta azuddha jaNAya che, ane gADha parizrama karyA chatAM tenA ghaNAM sthAno saMdigdha ja rahyAM che. chatAM je che temAM aDhaLaka khajAno che, jene khobe khobe lUMTAvIe to ya khUTe nahi ! thoDo AsvAda laIe - siddhasenadivAkarasUrijIe potAnI pUrvAvasthAmAM vedo, upaniSado ane vividha darzanono saghana abhyAsa karyo hato. tethI te te viSayanI badhI ja batrIzIonuM nirUpaNa te te viSayanA adhikArI AcArya ja jANe karI rahyA hoya tevuM jaNAya che. vaLI, pote vAdavidyAnA paNa pAraMgata AcArya ane vAdavijetA paNa hatA. tethI vAdaviSayaka sarva vyavasthAonuM nirUpaNa temaNe tadviSayaka batrIzImAM karyuM che. ane chatAM AdhyAtmika dRSTie temaNe vAdonuM saheja paNa mahattva nathI ApyuM. teo kahe che ke - anyata eva zreyAMsyanyata eva vicaranti vAdivRSAH / vAksaMrambhaM kvacidapi, na jagAda muniH zivopAyam // (8-7) "zreyano mArga eka tarapha rahI gayo ane vAdavijetA dhurandharo bIjI dizAmAM ja doDyuM jAya che ! vANInA ADambarane koI jJAnIe kyAMya muktino upAya kahyo nathI." koIpaNa vAta-mAnyatAne ema ne ema ja na svIkArI levI parantu tene tarkanI kasoTIe cakAsIne ja svIkAravI evo temano daDha Agraha che. mAtra prAcIna che eTalA mAtrathI ja tenI hA mAM hA karavI e temane mAnya nathI -
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ purAtanairyA niyatA vyavasthiti tathaiva sa iiinatya seti ? | tatheti vaktuM mRtarUDhagauravA huM na nAta: prathayaDu vidiSa: . (6-2) pUrvanA lokoe je vyavasthA karI che te, UMDo vicAra karatAM, Aje paNa jemanI tema kAma Avaze kharI? mRta ane rUDha vyakti-vyavasthAonAM gaurava khAtara hA e hA karavA huM jabhyo nathI, virodhIo vadhatA hoya to bhale vadhe !!" zAstro - paramparAo ane granthomAM AvatI dareka vAtane AMkha mIMcIne svIkArI na levI, parantu yuktithI kharI Utare pachI ja svIkAravI, te temanA vyaktitvanuM eka sabaLa pAsuM che. kevalaM zAstramAzritya, na kartavyo vinirNayaH / yuktihInavicAre tu, dharmahAniH prajAyate // (bRhaspatismRtiH) "mAtra zAstrane ja anusarIne koI nirNaya na karAya. kAraNa ke, yukti vinAnA vicArone anusaravAthI dharmahAni thAya che." svataMtra vicArasaraNI, cAlu paramparAthI judA paDavAnuM sAhasa vagere temanAM pramukha lakSaNo che. sAthe ja pracaMDa sAmarthya, UMDuM jJAna, agAdha zraddhA, anubhava - A badhAM paNa temanAM lakSaNo che. bhagavAna mahAvIra svAmI pratyenI temanI UMDI zraddhA temanI stutiomAM pragaTa thAya che. bhagavAnane teo kahe che - tiSThantu tAvadatisUkSmagabhIragAdhAH, saMsArasaMsthitimastava vAvayamudrAH | paryAptamekamupapattisacetanasya, rAgAciSaM zamayituM tava rUpameva // (2-15)
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ atisUkSma, atigambhIra tathA bhavabhramaNano anta karanArI tamArI vANI to bAjue raho, tamAruM mAtra rUpa ja saMvedanazIla sujJajananA rAga-dveSanI javALAone zAnta karavA mATe pUratuM che." vaLI kahe che - na rAganirbhartsanayantramIdRzaM, tvadanyadRgbhizcalitaM vigAhitam / yatheyamantaHkaraNopayuktatA, bahizca citraM kalilAsanaM tapaH // (-24) "antaHkaraNamAM akhaMDa jAgRti ane bahAra kaThina Asana Adi vicitra tapa - rAgane kacaDI nAkhatuM AvuM yatra tamArA sivAya koIe calAvyuM jANyuM nathI !!" eka tarapha AvI zraddhA-bhakti ane gaMbhIratA to bIjI tarapha haLavAza paNa eTalI ja. kaTAkSo evA chUTathI kare ke vIMdhAI javAya - grAmAntaropagatayo-rekAmiSasaGgajAtamatsarayoH / syAt sakhyamapi nanu zunomA'trorapi vAdinorna syAt // (8-1) "mAMsanA eka ja TukaDA para Asakta hovAthI jemane paraspara IrSyA-dveSa thayA che evA judA judA gAmanA be kUtarA vacce hajIya kadAca mitratA thaI zake, paNa pratispardhI be paMDitonI vacce, banne sagA bhAI hoya to paNa, mitratA zakya nathI." vaLI, kahe che ke vidvattA meLavavI khUba jarUrI che, paNa tethI ya vadhu jarUra prazamaguNa keLavavAnI - upazAnta thavAnI che. yatnaH zrutAcchataguNaH zama eva kAryaH / 31
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ "jeTalo prayatna zrutajJAna meLavavA karo, tenA karatAM so gaNo yatna zAnta-svastha thavA karavo." bIjAne sudhAravA karatAM potAnuM saMbhALavuM vadhu agatyanuM che, evuM teo bhArapUrvaka kahe che - svahitAyaivottheyaM, ko nAnAmativicetanaM lokam / yaH sarvane kRtA, asthati taM tuMnematam ? I (8-ra0) ApaNe to svahita sAdhavA mATe ja mathavuM. bhinna bhinna vicAradhArAomAM gUMcavAyelA lokone sarvajJa paNa ekamata na karI zakyA to bIjuM koNa karI zakavAnuM?" AvAM AvAM to aDhaLaka ratno A khajAnAmAM che, paNa alpa samayamAM keTalAM levAya? to, eka eka batrIzI - mAtra batrIza ja zloka, paNa eka mahAgrI mATenuM cintana pUruM pADe tevI che. AvI jemanI kAvyazakti ane cittanazakti che evA siddhasenasUrijI ajJAta veze rAjadarabAranA dvAre UbhA che. tyAre rAjA dvArapAla pAse zloka sAMbhaLI camakI UThe che ane tene kahe che - "are ! jaldI laI Ava aMdara temane !" dvArapAla temane aMdara laI Ave che. rAjA pahelAM paNa temane maLyo ja che, parantu atyAre gupta vezamAM hovAthI oLakhI zakato nathI. teo dhIra-gambhIra cAle aMdara AvI rAjAnI sAme UbhA rahe che ane tenI stuti karatAM zloka bole che - apUrveyaM dhanurvidyA, bhavatA zikSitA kutaH / mArgaNaughaH samAyAti, guNo yAti digantaram ? // "he rAjan ! tame A apUrva dhanurvidyA kyAM zIkhI, ke jemAM mArgaNa = bANa ApaNI tarapha Ave ane, guNa = paNacha bIjI dizAmAM jatI rahe che ?"
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ hakIkatamAM paNacha ApaNI tarapha Ave ane bANa sAmI dizAmAM jAya tevuM hoya ne ! paNa ahIM temaNe mArgaNa ane guNa zabdo 52 zleSa karyo che. mArgaNa eTale bANa, ane mArgaNa eTale mAgaNa-yAcaka. ema ja, guNa eTale paNachadorI, ane guNa eTale guNagAna-yazogAna. to have artha A rIte thaze ke - - "he rAjan ! tamArI A dhanurvidyA apUrva che ke jemAM mArgaNa yAcako dAna levA ApanI pAse Ave che, ane ApanA guNa - yazagAna diga-digantamAM phelAI jAya che." = A zloka sAMbhaLI rAjA pUrvadizAmAM beTho hato te pharIne dakSiNa dizA tarapha besI gayo. eTale AcArya tenI sAme jaI UbhA rahyA ane bIjo zloka kahyo - sarasvatI sthitA vatre, lakSmI: sarode / RIti: viM pitA rAkhanlR !, yena vezAntAM thatA ? // "he rAjan ! sarasvatI tamArA mukhamAM vase che, lakSmI karakamaLamAM vase che, to kIrti zuM kopAyamAna thaI gaI ke dezAntaramAM cAlI gaI ?' A sAMbhaLI rAjA pazcimAbhimukha pharIne besI gayo. eTale AcArya paNa enI sAme jaI UbhA rahyA ane trIjo zloka kahyo - sarvadA sarvado'sIti, mithyA saMstUyase budhaiH / nA'rayo lebhire pRSThaM, na vakSaH parayoSitaH // "rAjan ! paMDito Apane "sadA sarva vastune ApanArA' kahI biradAve che te mithyA che. kAraNa ke, tame kadI tamArA 33
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatruone pITha nathI ApI ane kadI parastrIone tamAruM vakSa:sthaLa nathI ApyuM." have rAjA uttaradizA sammukha thaI besI eTale AcAryo paNa tenI sAme gayA ane cotho zloka bolyA - bhayamekamanekebhyaH, zatrubhyo vidhivat sadA / dadAsi tacca te nAsti, rAjazcitramidaM mahat ! // "he rAjan ! koIpaNa vyakti potAnI pAse je vastu hoya tene ja bIjAne ApI zake, paNa tame tamArA aneka zatruone vidhipUrvaka bhaya Apo cho, ane tamArI pAse to te che ja nahi. A kevI Azcaryajanaka ghaTanA che !!" A sAMbhaLI rAjA pharI pUrva dizA tarapha besI gayo, ane prasannatAthI kahe ke - "kavivara ! tamArA A cAra zloko para huM mAruM cAre ya dizAnuM saghaLuM ya rAjya nyocchAvara karuM chuM, svIkAro !'. AcArya kahe - "ame to akiMcana chIe. amAre rAjyane zuM karavuM ?" rAjA kahe - "to cAra zloko badala cAra karoDa suvarNamudrA svIkAro" AcArya kahe - "amane kaMI na joIe. Apano sadUbhAva che te ja paryApta che. A sAMbhaLI rAjA atyanta prabhAvita thaI gayo ane AcAryane dararoja sabhAmAM padhAravA mATe AmaMtraNa ApyuM. AcArya paNa niyamita rAjyasabhAmAM Ave che ane rAjA sAthe vidragoSThI kare che, dhIme dhIme rAjAnA manamAM jainadharma pratyeno sadbhAva jagADe che, ane thoDA ja samayamAM tene pratibodha pamADI, jainadharmano anurAgI banAvI, anekavidha zAsanaprabhAvanAnAM kAryo karAve che, jainadharmano mahimA vadhAre che.
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ A joI, saMghe temanA prAyazcittanAM pAMca varSa mApha karyA ane temane saMghamAM laI potAnA pade punaH prasthApita karyA. zAsanano jabaradasta udyota temaNe karyo eTale temane "divAkara" evuM biruda maLyuM. siddhasenasUrijI have siddhasena divAkarasUrijI banyA. A rIte adUbhuta zAsanaprabhAvanA karI teo potAnA parivAra sAthe ujjayinIthI nIkaLI bharuca tarapha AvavA prasthAna karyuM. rastAmAM te sthaLa AvyuM jyAM govALonI sabhAmAM temano vRddhavAdIjI sAthe vAda thayelo. A sthaLe temaNe te ja rAsa-kaDIo tAla sAthe gAI, navi mAriya; nava variyaDuM vagere, ane govALone pratibodha pamADyo. govALo paNa dharma pAmI prasanna thayA ane te sthaLe tAlArAsaka gAma vasAvyuM, tathA jinacaityanuM nirmANa karI temAM zrI RSabhadevanI pratiSThA karI. tyArabAda teo bharuca padhAryA. tyAM dhanaMjaya nAme rAjAne pratibodhyo ane zatrunA AkramaNa daramyAna tene sahAya karI. tethI teNe paNa jainazAsanano mahimA vadhe tevAM anekavidha kAryo karyA. A rIte potAnA jIvanakALamAM temaNe traNa traNa rAjAone pratibodha pamADI jainadharmAnurAgI banAvyA. bharucathI vihAra karatAM teo dakSiNApathamAM pratiSThAnapura (paiThaNa) padhAryA. ahIM paNa temaNe anekavidha zAsanaprabhAvanAnAM kAryo karyA. ane potAno anna samaya jANI, potAnA pade yogya ziSyane sthApI, anazanapUrvaka svarge saMcaryA. temanAM bahena siddhazrI, jemaNe paNa jaina dIkSA grahaNa karI hatI ane sAdhvI banyAM hatAM, te tyAre ujjayinImAM vicaratAM hatAM. temane samAcAra ApavA mATe koI dUta dakSiNanA saMghe
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ mokalela. te temanI pAse AvI, AvA samAcAra kaI rIte ApavA tenI dvidhAmAM mAtra aDadho zloka bole che - sphuranti vAdikhadyotAH, sAmprataM dkssinnaapthe| "dakSiNApathamAM atyAre vAdIo rUpI AgiyA jhabUkI rahyAM che." e sAMbhaLI emanAM bahena sAdhvI samajI jAya che ane duHkhapUrvaka bAkIno aDadho zloka pUro kare che - nUnamastaGgato vAdI, siddhaseno divAkaraH // kharekhara sUrya jevA tejasvI siddhasena nAmanA vAdI AthamI gayA lAge che" ane pote paNa anazana karI svarge sidhAvyAM. to, A rIte emaNe potAnA jIvanamAM 3 rAjAone pratibodha pamADyo, adbhuta zAsanaprabhAvanAnAM kAryo karyA, jainadarzanamAM tarkaparamparAno pAyo nAkhyo, darzanaprabhAvaka mahAna granthanuM sarjana karyuM, abhuta kAvyazaktino paricaya Apyo ane potAnI pracaMDa pratibhAnI jhAMkhI karAvI zrutakevalI evuM biruda sArthaka karyuM. temanuM bahu thoDuM ja sAhitya ApaNA sudhI pahoMcyuM che, bIjuM ghaNuM to kALanA pravAhamAM vilIna thaI gayuM. chatAM je che te paNa ApaNA mATe aDhaLaka khajAnAtulya che. AvI apUrva-anupama-pracaMDa pratibhAnA svAmI evA zrIsiddhasena divAkarasUrijIne zata zata praNAma karI viramIe.
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( zAsanasamrATa bhavana graMthamALAnAM prakAzano ( ) ' guruguNagAnamaya pravacanamALA : saMpuTa 1 1. zrIharibhadrasUrIzvarajInI sAhitya-prasAdI 2. zrI hemacandrAcAryanI sAhitya-prasAdI 3. somasuMdarayuganI sAhitya-prasAdI '4. hIrayuganI sAhitya-prasAdI 5. upAdhyAyajInI sAhitya-prasAdI 6. zAsanasamrATa ane temanA ziSyonI sAhitya-prasAdI ' Adarza gaccha Adarza gacchanAyaka ' jayavaMtuM jinazAsana - zAsanasamrAT bhavana kI punita yAdeM ENa guruguNagAnamaya pravacanamALA : saMpuTa 2 (1. siddhasena divAkarasUri jIvana ane sAhitya sarjana 2. vairAgyarasanA ugatA zrIsiddharSi gaNi 3. jIvadayA jyotirdhara zrI hemacandrAcArya 4. vastupAlanA ghaDavaiyA gurubhagavaMto 5. saMvegamArganA punaH pravartaka traNa paMjAbI mahApuruSo * zAsanasamrATa ke bhavana KIRIT GRAPHICS 09898490091