________________
હકીકતમાં પણછ આપણી તરફ આવે અને બાણ સામી દિશામાં જાય તેવું હોય ને ! પણ અહીં તેમણે માર્ગણ અને ગુણ શબ્દો ૫૨ શ્લેષ કર્યો છે. માર્ગણ એટલે બાણ, અને માર્ગણ એટલે માગણ-યાચક. એમ જ, ગુણ એટલે પણછદોરી, અને ગુણ એટલે ગુણગાન-યશોગાન. તો હવે અર્થ આ રીતે થશે કે –
-
“હે રાજન્ ! તમારી આ ધનુર્વિદ્યા અપૂર્વ છે કે જેમાં માર્ગણ યાચકો દાન લેવા આપની પાસે આવે છે, અને આપના ગુણ - યશગાન દિગ-દિગન્તમાં ફેલાઈ જાય છે.”
=
આ શ્લોક સાંભળી રાજા પૂર્વદિશામાં બેઠો હતો તે ફરીને દક્ષિણ દિશા તરફ બેસી ગયો. એટલે આચાર્ય તેની સામે જઈ ઊભા રહ્યા અને બીજો શ્લોક કહ્યો
-
સરસ્વતી સ્થિતા વત્રે, લક્ષ્મી: સરોદે । ઋીતિ: વિં પિતા રાખનૢ !, યેન વેશાન્તાં થતા ? ॥
“હે રાજન્ ! સરસ્વતી તમારા મુખમાં વસે છે, લક્ષ્મી કરકમળમાં વસે છે, તો કીર્તિ શું કોપાયમાન થઈ ગઈ કે દેશાન્તરમાં ચાલી ગઈ ?’
આ સાંભળી રાજા પશ્ચિમાભિમુખ ફરીને બેસી ગયો. એટલે આચાર્ય પણ એની સામે જઈ ઊભા રહ્યા અને ત્રીજો શ્લોક કહ્યો –
सर्वदा सर्वदोऽसीति, मिथ्या संस्तूयसे बुधैः । नाऽरयो लेभिरे पृष्ठं, न वक्षः परयोषितः ॥
“રાજન્ ! પંડિતો આપને “સદા સર્વ વસ્તુને આપનારા’ કહી બિરદાવે છે તે મિથ્યા છે. કારણ કે, તમે કદી તમારા
33
