________________
કરી સ્વર્ગે સિધાવ્યા. વૃદ્ધવાદીસૂરિએ હવે વિશાલા નગરી તરફ વિહાર કર્યો. વિશાલા નગરી એટલે ઉજ્જયિની નગરી.
એ વિશાલા નગરીમાં વિક્રમાદિત્ય રાજા છે. ત્યાં કાત્યાયનગોત્રીય દેવર્ષિ બ્રાહ્મણ પુરોહિત છે. તેને દેવશ્રી પત્ની છે. તે દમ્પતીને સિદ્ધસેન નામે પુત્ર છે. તે ૪ વેદ અને ૧૪ વિદ્યામાં પારગામી છે. દર્શનોનો જ્ઞાતા છે. અપ્રતિહત વાદશક્તિ ધરાવે છે. પ્રજ્ઞાના બળે આખા જગતને તૃણવત્ ગણે છે. એટલે તેણે એવી પ્રતિજ્ઞા લીધી છે કે જે મને વાદમાં જીતે તેનો હું શિષ્ય થાઉં. એવામાં તેણે વૃદ્ધવાદીસૂરિની પ્રસિદ્ધિ સાંભળી, વાદનું આહ્વાન સાંભળ્યું. તેને વાદની ચટપટી લાગી. તપાસ કરી કે તેઓ ક્યાં છે ? અને સમાચાર મળ્યા કે - ભરુચમાં છે. તરત જ ઉપડ્યા, ભરુચ તરફ ઝડપથી ચાલ્યા.
આ તરફ વૃદ્ધવાદીજી ભરુચથી નીકળ્યા ને નજીકમાં કોઈ ગામ બહાર વિહાર કરી રહ્યા હતા ત્યાં જ સિદ્ધસેન પંડિતને તેમનો ભેટો થઈ ગયો. સિદ્ધસેન તેમને ઓળખતા ન હતા, પણ સરળ હતા. સહજપણે અભિવાદન કરી પૂછયું કે – “તમે જૈન સાધુ છો તો વૃદ્ધવાદીને ઓળખતા હશો. તે કોણ છે અને ક્યાં છે ? મને જણાવો. મારે તેમની સાથે વાદ કરવો છે.” વૃદ્ધવાદીજીએ કહ્યું કે – “હું જ વૃદ્ધવાદી છું. પણ તમારે વાદ કરવો હોય તો ચાલો ભરુચ - રાજસભામાં. ત્યાં મધ્યસ્થો વચ્ચે વાદ થશે.” સિદ્ધસેન કહે – “ના ના, મારે તો અહીં જ વાદ કરવો છે.” વૃદ્ધવાદી કહે – “પણ અહીં સભ્યો કોણ છે? હારજીતનો નિર્ણય કોણ કરશે?” સિદ્ધસેને આમ તેમ જોઈ કહ્યું કે – આ ગોવાળિયા અહીંયા બેઠા છે ને તેમને જ સભ્યો બનાવો.” વૃદ્ધવાદીજીએ ઘણું સમજાવ્યા પણ સિદ્ધસેન ન માન્યા. છેવટે વાદ શરુ થયો. સિદ્ધસેન પંડિતે પૂર્વપક્ષ સ્થાપ્યો કે – “આ જગતમાં કોઈ સર્વજ્ઞ નથી,” અને ધારાબદ્ધ સંસ્કૃતમાં તેનાં
12
