________________
પાલખી પરથી નીચે ઊતર્યા ને તેમના પગે પડી ગયા. આશાતનાની ક્ષમા માગી અને પ્રાયશ્ચિત્ત માગ્યું.
ગુરુભગવત્તે ઠપકો આપી કહ્યું – “આ કાળ જ એવો છે કે ભલભલા જીવોનાં પરિણામો નબળાં પડે. પણ તારા જેવા શ્રુતજ્ઞાની પણ જ્ઞાનને પચાવી ન શકે, પ્રમાદને વશ થઈ જાય તો બીજા અલ્પસત્ત્વવાળા જીવો શું કરવાના ? દેવતાએ તારા હાથમાંથી વિદ્યાનું પુસ્તક લઈ લીધું તેમાં પણ આ જ કારણ છે. ગંભીરતા કેળવીને જ્ઞાનને પચાવવાની કોશિશ કર.”
સિદ્ધસેનમુનિ કહે – “આપની વાત સાચી છે. પરંતુ અજ્ઞાન-પ્રસાદના દોષથી શિષ્ય દુષ્કત જ ન કરે તો આ પ્રાયશ્ચિત્તના ગ્રન્થો નિરર્થક થઈ જાય. કૃપા કરી અવિનયી એવા મને પ્રાયશ્ચિત્ત આપો.' ગુરુભગવત્તે આલોચના-પ્રાયશ્ચિત્ત આપ્યું. પછી તેમને પોતાના પદે સ્થાપી – આચાર્ય બનાવી, પોતે વિધિવત્ અનશન કરી, આરાધક બની વૃદ્ધવાદીજી સ્વર્ગ સંચર્યા. સિદ્ધસેનસૂરિજી પણ પૂર્વગત-શ્રુતજ્ઞાન મેળવી જિન પ્રવચનની પ્રભાવના કરતાં વિચરે છે.
હવે, તે દેશ-કાળમાં સર્વત્ર સંસ્કૃત ભાષાની બોલબાલા હતી, આજે જેમ અંગ્રેજી ભાષાની બોલબાલા છે તેમ. એમાં તે સમય સુધી આપણા સર્વ આગમો અને અન્ય શાસ્ત્રો પ્રાય પ્રાકૃત ભાષામાં જ રચાયાં હોવાથી અન્ય દર્શનીઓ જૈનદર્શનનો ઉપહાસ કરતા હતા કે – “જિનશાસન તો પ્રાકૃત છે.” પ્રાકૃત એટલે સાધારણ - પામર, એવો પણ અર્થ થાય. આ સાંભળી સિદ્ધસેનસૂરિજીને ખૂબ દુઃખ થયું. વળી, પોતે પણ બાલ્યવયથી સંસ્કૃત ભાષાના જ અભ્યાસી હતા એટલે એમણે વિચાર્યું કે – સમગ્ર જૈન સિદ્ધાન્તોને સંસ્કૃતમાં જ પરાવર્તિત કરી દીધા હોય તો કેવું સારું ! જેમ નમસ્કાર મિત્રનો સંસ્કૃત-સંક્ષેપ “નમો સિદ્ધાવાર્થોપાધ્યાય સર્વસાધુગ:" છે તેની જેમ !
25
