________________
તૃતીયકાંડમાં ૬૯ ગાથાઓ છે. અહીં તેમણે, અનેકાન્તદષ્ટિએ શેય તત્ત્વ કેવું હોય તેની ચર્ચા કરી છે. અનેકાન્તવાદને સિદ્ધ કરી શકે તેવા અનેક વાદો, જેમ કે, સામાન્ય-વિશેષવાદ, તર્કઆગમવાદ, કાર્ય-કારણનો ભેદભેદવાદ, પંચકારણવાદ, આત્મવિષયક અસ્તિત્વ વગેરે છ વાદ, ઇત્યાદિ અનેક વિષયોનું સૂક્ષ્મ-વિસ્તૃત અને સ્પષ્ટ વિવરણ કર્યું છે, તથા એકાન્તવાદના દોષો અને અનેકાન્તવાદના ગુણો દૃષ્ટાન્તપૂર્વક સમજાવી અનેકાન્તવાદની અજેયતા સિદ્ધ કરી છે.
સાથે જ, અન્ત, એકદેશીય સૂત્રાભ્યાસ કે અર્થશૂન્ય સૂત્રમાત્રના પાઠથી આગમજ્ઞ નથી થવાતું એવું ભારપૂર્વક જણાવી, સ્વ-પરદર્શનના અભ્યાસ વિનાનો ક્રિયાકલાપ વ્યર્થપ્રાય છે તથા જ્ઞાન અને ક્રિયા, બન્ને મળીને જ કાર્યસાધક બને છે એવું નિર્દેશી, અનેકાન્તદષ્ટિરૂપ શ્રીજિનવચનની કલ્યાણ-કામના કરી ગ્રન્થ-સમાપ્તિ કરી છે.
આ ગ્રન્થ, જૈન પ્રવચનનો અત્યન્ત પ્રભાવક ગ્રન્થ છે અને આગમ-પંચાંગીમાં પણ તેનો ખૂબ આદરપૂર્વક ઉલ્લેખ કરવામાં આવ્યો છે તે આપણે શરૂઆતમાં જોયું. આ ગ્રન્થ પર તર્કપંચાનન શ્રીઅભયદેવસૂરિજી ભગવત્તે વાદમહાર્ણવ અથવા તત્ત્વબોધવિધાયિની નામક ૨૫૦૦૦ શ્લોકપ્રમાણ માટીકાનું નિર્માણ કર્યું છે.
આચાર્યશ્રી હરિભદ્રસૂરિજી તથા મહોપાધ્યાય શ્રીયશોવિજયજી - આ બન્ને મહાપુરુષોએ જૈનશાસનની જ્ઞાનસમૃદ્ધિને અજવાળવામાં તનતોડ પરિશ્રમ કર્યો છે અને આપણે આજે આટલા પણ ઊજળા હોઈએ તો તેમને લીધે છીએ.
પરન્તુ, આ બન્ને મહાપુરુષોએ પોતાના અનેક ગ્રન્થોમાં તથા પ્રતિપાદ્ય વિષયોમાં સિદ્ધસેન દિવાકરસૂરિજીના ગ્રન્થોમાંથી
18
