________________
મળે છે, અને તત્કાલીન જૈન શ્રમણસંઘની તાત્ત્વિક વિચારધારા અને વ્યવહારિક સાધનાપદ્ધતિની જીવંત છબી ઉપસે છે. જિજ્ઞાસુઓને નૂતન દષ્ટિ મળે છે, મુમુક્ષુને અનુભવસિદ્ધ દિશાસૂચન પણ મળે છે, અને સાહિત્ય-રસિક જનોને પ્રૌઢ કવિતાનો આસ્વાદ પણ મળે છે. તેમના ભાષાસામર્થ્ય, કલ્પનાશીલતા, વિચારવૈભવ વગેરે ગુણો પણ અહીં સહજપણે સ્કુરાયમાન થાય છે.
આ ગ્રન્થમાં ૩૨ શ્લોકોની બનેલી ૩૨ બત્રીશીઓ છે, જેમાંથી અત્યારે માત્ર ર૧ જ ઉપલબ્ધ થાય છે. આ બત્રીશીઓને ત્રણ વિભાગમાં વહેંચી શકાય -
• ૧ થી ૫, ૧૧, ૨૧મી બત્રીશીઓ સ્તુતિપરક છે. • ૬ અને ૮મી બત્રીશીઓ સમીક્ષાપરક છે.
• ૭, ૯, ૧૦, ૧૨ થી ૨૦ મી બત્રીશીઓ દાર્શનિક ચર્ચાપરક છે.
આ ૨૧માંથી પણ ૧૫માં જ પૂરા બત્રીશ શ્લોકો છે. બાકી કેટલીકમાં ૩ર થી ઓછા છે, એકમાં ૩૩ શ્લોકો અને એકમાં ૩૪ શ્લોકો છે. કુલ ૭૦૬ શ્લોકો મળે છે. આ બત્રીશીઓ પર કોઈ પ્રાચીન ટીકા મળતી નથી, માત્ર છેલ્લી બત્રીશી – મહાવીર દ્વાર્કિંશિકા ઉપર પ્રાચીન વૃત્તિ મળે છે. અર્વાચીનમાં શાસનસમ્રાટુ પૂ.આ.શ્રી વિજયનેમિસૂરીશ્વરજીના વિદ્વાન્ શિષ્યરત્ન પૂ. આ. શ્રી વિજયલાવણ્યસૂરિજી મહારાજે ૨૧ બત્રીશીઓ પર સંસ્કૃત ટીકા લખી છે, જે પ્રકાશિત છે. નવમી વેદવાદ દ્વત્રિશિકાનો વિવેચન સહ અનુવાદ પં. શ્રી સુખલાલજીએ કર્યો છે, ૧૧મી ગુણવચન ત્રિશિકાનો અનુવાદ ફ્રેન્ચ વિદુષી ડૉ. કુ. શાર્લોટ ક્રાઉઝેએ કર્યો છે, જ્યારે ૧૬મી
28
