________________
વજ્રસ્વામી ભગવંતના શિષ્ય આચાર્ય વજ્રસેનસૂરિજીના ચાર શિષ્યો થયા - નાગેન્દ્ર, ચન્દ્ર, નિવૃતિ અને વિદ્યાધર. તે ચારેય શિષ્યોનાં નામથી ચાર કુળ પ્રસિદ્ધ થયાં. તેમાં વિદ્યાધરકુળમાં આર્ય સ્કંદિલાચાર્ય નામે પ્રભાવક આચાર્ય થયા, જેમણે માથુરી વાચનામાં સક્રિય ભાગ લીધો હતો. તે ભગવંત વિહરતાં ગૌડ દેશમાં પધાર્યા. ગૌડ દેશમાં કોશલા ગ્રામ નામે ગામ છે. ત્યાં ભગવંત પધાર્યા છે. ભવિકજનોને દેશના આપે છે. દેશના સાંભળવા મુકુન્દ નામક બ્રાહ્મણ આવે છે. ધર્મ સાંભળી દયા-સંયમ-વૈરાગ્યનો રંગ લાગ્યો. ગુરુભગવંત પાસે જઈ કહે – ‘ભત્તે ! વિષય-કષાયોએ મને ખૂબ લૂંટ્યો - છેતર્યો છે. હવે આ ત્રાસ સહન નથી થતો - કૃપા કરી મને વિષય-કષાયોથી અને સંસારથી બચાવો-તારો.' ગુરુભગવંતે પણ તેમને યોગ્ય જાણી દીક્ષા આપી. પછી વિહાર કરતાં લાટ દેશ - ભરુચ પહોંચ્યા.
મુકુન્દમુનિએ પ્રૌઢ વયે દીક્ષા લીધી છે. પણ ભણવાનો રસ ઘણો છે. એટલે ખૂબ મોટા અવાજે ગોખે છે. ઉંમર મોટી છે એટલે ચડતું નથી. પરન્તુ ઉત્સાહ એટલો બધો છે કે થાકતા કે કંટાળતા નથી. જોર જો૨થી ગોખ્યા કરે. બીજા નાના સાધુઓને તકલીફ પડે. ગુરુભગવંતે સમજાવ્યા. પણ જ્યારે ભણવા બેસે ત્યારે ભૂલી જાય. રાત્રે પણ મોટેથી જ પાઠ કરે છે. વૃદ્ધાવસ્થા છે એટલે યાદ નથી રહેતું કે ધીમે ધીમે ગોખવું જોઇએ. જડતા વધારે
છે, તેથી જોરથી જ પાઠ કરે. એક યુવાન મુનિથી ન રહેવાયું.
,
સ્વાધ્યાય ન થાય, ઊંઘ બગડે એટલે સહજ જ ગુસ્સો આવે. જઈને કહે – ‘ઉંમરનું ઠેકાણું નથી, ને ભણવા નીકળી પડ્યા છો ! આટલી ઉગ્રતાથી પાઠ કરો છો તો શું સાંબેલાને ફૂલ ઉગાડવાના છે ?' કટુતાથી બોલાયેલું વચન મુનિને વસમું પડી ગયું. મહેણું હાડમાં લાગી ગયું. વિષણ થઈ ગયા. વિચારે છે કે – મારું જ્ઞાનાવરણ કર્મ ઉદયમાં છે, ક્ષયોપશમ નથી, માટે જ મારે આ
10
