Book Title: Jain Darshan Praveshak
Author(s): Vairagyarativijay
Publisher: Pravachan Prakashan
Catalog link: https://jainqq.org/explore/022469/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 EESTISSEMENT YYYY YYYY YY A LBRITISEMINISMETASTERTERSITERAL jainadarzanapravezakaH thana jJAna bhaMDAra dajI beDAvALA bhavana, naramatI, amadAvAda-5 | munizrI vairAgyarativijayajI Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvijayamahodayasUrigranthamAlA-24 jainadarzanapravezakaH (mUlagranthasaGgrahaH) * saMpAdaka 2 tapAgacchAdhirAjapUjyapAdAcAryavaryazrImadvijayarAmacandrasUrIzvarANAM vineyaH muniH vairAgyarativijayaH pravacana prakAzana 448, ravivAra peTha ......pUnA-2 Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ granthanAma zrIvijayamahodayasUrigranthamAlA-24 : jainadarzanapravezakaH : muni vairAgyarativijaya saMpAdakaH prakAzakaH : pravacana prakAzana-pUnA AvRttiH : prathamA mUlya : ru. 30-00 : PRAVACHAN PRAKASHAN, 2009 prAptisthAna pUnA ahamadAbAda : pravacana prakAzana 488, ravivAra peTha, pUnA-411002 phona : 020-66208343, mo. 9890055310 Email : pravachanprakashan@gmail.com website : www.pravachanprakashan.org : sarasvatI pustaka bhaMDAra hAthIkhAnA, ratanapola, ahamadAbAda-380001 phona : 25356692 azokabhAI ghelAbhAI zAha 201, oesIsa, aMkura skUla sAme, pAlaDI, ahamadAbAda-380007 phona : 079-26633085, mo. 9327007579 : virati grAphiksa, ahamadAbAda phona : 079-22684032 akSarAMkana Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzakIya... tenalana praveza ApanA karakamaLamAM mUkatA AnaMda anubhavAya che. zAstrabodhamAM sahAyaka banatA graMthone prakAzita karavAnuM sadbhAgya amane sAMpaDe che. vidvAno ane saMzodhana saMsthAo dvArA maLatA AvakArathI amArI chAtI gajagaja phUle che. - pravacana prakAzana Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ purovacana | darzana eTale tarkazuddha ane pramANasiddha vicAra. narI AMkhe na dekhAtI vyavasthAne samajavAno prayAsa darzana dvArA thAya che. AtmA, jagata, AtmA ane jagata vacceno saMbaMdha ane AtmAnI zuddha avasthA vagere darzanazAstranA viSaya che. bhAratavarSamAM aneka darzano pracalita che. bhagavAnanI syAdvAdamaya dezanAnA eka aMzane grahaNa karI A darzanoe potAnA matanI mAMDaNI karI che. A dareka darzana ekabIjAthI bhinna ane viruddha che. anekAMta darzana sarvadarzananA samUha svarUpa che. jainadarzananA abhyAsathI sarvadarzananA mULabhUta tattvono abhyAsa thaI jAya che. koIpaNa zAstrano abhyAsa traNa tabakkAmAM thavo joIe. eka, te zAstranA mULa zabdo kaMThastha hovA joIe. be, te zAstranA mukhya padArtho upasthita rahevA joIe. traNa, te zAstramAM karavAmAM AvelI vicAraNA para ciMtana thavuM joIe. A rIte abhyAsa karavAthI te zAstra "sthira paricita thAya che. vicAra caMcaLa ane asthira che. vicArane magajamAM bAMdhI rAkhavA mATe "zabda" zreSTha mAdhyama che. arthAtmaka vicAra zabda dvArA sthira karI zakAya che. A mATe ja zAstrone kaMThastha karavAnI paraMparA pracalita thaI che. zabda dvArA sthira banelA arthanuM ciMtana sahaja bane che. ApaNe tyAM prakaraNo ane Agamo kaMThastha karavAnI paraMparA che tema darzanazAstra paNa kaMThastha karavuM joIe. darzanazAstra kevaLa samajI levAthI paricita thaI jAya che evuM nathI. tene sthira karavA mULa graMtho kaMThastha hovA jarUrI che. Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A saMcayamAM jainadarzananA pravezaka zAstrono saMgraha che. pU. zrIsiddhasenadivAkarasUrijI mahArAjAthI laIne mahopAdhyAya zrIvinayavijayajI gaNivara sudhInA samartha zAstrakAronA pramANa viSayaka graMthonuM ahIM saMkalana karavAmAM AvyuM che. jainadarzanano prAthamika paricaya keLavavAnI IcchA dharAvatA jijJAsuo mATe paNa A saMgraha upakAraka banaze. A saMgrahamAM kula cha graMthono samAveza che. te badhA ja athavA to temAMno ekAda graMtha paNa kaMThastha hoya to jainadarzananI vyutpatti saraLa banaze. jIvavicAranI jema ekAda darzanazAstrano padArtha graMtha kaMThastha karavAnI paraMparA hovI joIe. pravacanaprabhAvaka pUjyapAda AcAryadeva zrImavijayakIrtiyazasUrIzvarajI mahArAja sAhebanA praziSyaratna pUjaya munirAjazrI kRtiyazavijayajI ma.sA. e A saMkalanamAM ruci vyakta karI ane AnA saMpAdanamAM sahakArya karyuM che. temanI zrutabhaktinI anumodanA A saMkalana darzanazAstramAM praveza karavA icchatA vidyArthIone ane saMzodhakone sahAyaka banaze tevI AzA che. 2065, caitra vada-12 golIvAlA bhavana - vairAgyarativijaya selesabarIpArka, pUnA Page #7 -------------------------------------------------------------------------- Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yutapremI 3 parama pUjya tapAgacchAdhipati zrImavijayarAmacaMdrasUrIzvarajI mahArAjAnA paTTadhara siddhAMtaniSTha samatAnidhi pUjyapAda AcAryadeva zrImad vijayaravicaMdrasUrIzvarajI mahArAjAnA ziSyaratna pravacanakAra paMnyAsapravara zrI jayadarzanavijayajI gaNivaranI nizrAmAM vi.saM. 2064mAM khImata yAtrikabhavana pAlItANAmAM | kiMvaralI nivAsI zRMdAvI chaganalAla vilIcaMdajI kSArIyA parivAra 19, amIjharA sosAyaTI, sAbaramatI, amadAvAda haste-navalabhAI dvArA AyojIta cAturmAsamAM thayela jJAnadravyanI upajamAMthI A zAstranA prakAzanano lAbha levAmAM Avyo che. Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1. nyAyAvatAraH 2. pramANanayatattvAlokaH 3. pramANamImAMsA: 4. sammatisUtram 5. nayakarNikA anukramaNikA 6. SaDdarzanasamuccayaH 7. anyayogavyavacchedadvAtriMzikA zrIsiddhasenasUriH zrIvAdIdevasUriH zrIhemacandrasUriH zrIsiddhasenasUriH upA. zrIvinayavijayajI ma. zrIharibhadrasUriH zrIhemacandrasUriH S 31 38 54 57 66 Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsiddhasenadivAkarasUrikRtaH nyAyAvatAraH pramANaM svaparAbhAsi jJAnaM, bAdhavivarjitam / pratyakSaM ca parokSaM ca dvidhA, meyavinizcayAt // 1 // prasiddhAni pramANAni vyavahArazca tatkRtaH / pramANalakSaNasyoktau jJAyate na prayojanam // 2 // prasiddhAnAM pramANAnAM lakSaNoktau prayojanam / tadvyAmohanivRttiH syAdvyAmUDhamanasAmiha // 3 // aparokSatayArthasya grAhakaM jJAnamIdRzam / pratyakSamitarajjJeyaM parokSaM grahaNekSayA // 4 // sAdhyAvinAbhuvo liGgAtsAdhyanizcAyakaM smRtam / anumAnaM tadabhrAntaM pramANatvAt samakSavat // 5 // na pratyakSamapi bhrAntaM pramANatvavinizcayAt / bhrAntaM pramANamityetadvirUddhaM vacanaM yataH // 6 // sakalapratibhAsasya bhrAntatvAsiddhitaH sphuTam / pramANaM svAnyanizcAyi, dvayasiddhau prasiddhyati // 7 // Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainadarzanapravezakaH dRSTeSTAvyAvRtAdvAkyAtparamArthAbhidhAyinaH / tattvagrAhitayotpannaM mAnaM zAbdaM prakIrtitam // 8 // AptopajJamanulladhyamadRSTeSTavirodhakam / tattvopedazakRtsArvaM zAstraM kApathaghaTTanam // 9 // svanizcayavadanyeSAM nizcayotpAdanaM budhaiH / parArthaM mAnamAkhyAtaM, vAkyaM tadupacArataH // 10 // pratyakSeNAnumAnena prasiddhArthaprakAzanAt / parasya tadupAyatvAt parArthatvaM dvayorapi // 11 // pratyakSapratipannArthapratipAdi ca yadvacaH / pratyakSaM pratibhAsasya nimittatvAttaducyate // 12 // sAdhyavinAbhuvo hetorvaco yatpratipAdakam / parArthamanumAnaM tat pakSAdivacanAtmakam // 13 // sAdhyAbhyupagamaH pakSaH pratyakSAdyanirAkRtaH / tatprayogo'tra kartavyo hetorgocaradIpakaH // 14 // anyathA vAdyabhipretahetugocaramohinaH / pratyAyyasya bhaveddhetuviruddhArekito yathA // 15 // dhAnuSkaguNasamprekSijanasya parividhyataH / dhAnuSkasya vinA lakSyanirdezena guNetarau // 16 // hetostathopapattyA vA syAtprayogo'nyathApi vA / dvividho'nyatareNApi sAdhyasiddhirbhavediti // 17 // sAdhyasAdhanayorvyAptiyatra nizcIyatetarAm / sAdharyeNa sa dRSTAntaH sambandhasmaraNAnmataH // 18 // Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nyAyAvatAraH sAdhye nivartamAne tu sAdhanasyApyasambhavaH / khyApyate yatra dRSTAnte vaidha\Neti sa smRtaH // 19 // antarvyAptyaiva sAdhyasya siddharbahirudAhRtiH / vyarthA syAttadasadbhAve'pyevaM nyAyavido viduH // 20 // pratipAdyasya yaH siddhaH pakSAbhAso'kSaliGgataH / loka-svavacanAbhyAM ca bAdhito'nekadhA mataH // 21 // anyathAnupapannatvaM hetorlakSaNamIritam / tadapratItisandehaviparyAsaistadAbhatA // 22 // asiddhastvapratIto yo, yo'nyathaivopapAdyate / viruddho yo'nyathApyatra yukto'naikAntikaH sa tu // 23 // sAdharmyaNAtra dRSTAntadoSA nyAyavidIritAH / apalakSaNahetUtthAH sAdhyAdivikalAdayaH // 24 // vaidharyeNAtra dRSTAntadoSA nyAyavidIritAH / sAdhyasAdhanayugmAnAmanivRttezca saMzayAt // 25 // vAdyukte sAdhane proktadoSANAmudbhAvanam / dUSaNaM niravadye tu dUSaNAbhAsanAmakam // 26 // sakalAvaraNamuktAtmakevalaM yatprakAzate / pratyakSaM sakalAtmasatatapratibhAsanam // 27 // pramANasya phalaM sAkSAdajJAnavinivarttanam / kevalasya sukhopekSe zeSasyAdAnahAnadhIH // 28 // anekAntAtmakaM vastu gocaraH sarvasaMvidAm / ekadezaviziSTo'rtho nayasya viSayo mataH // 29 / / Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainadarzanapravezakaH nayAnAmekaniSThAnAM pravRtteH zrutavama'ni / sampUrNArthavinizcAyi syAdvAdazrutamucyate // 30 // pramAtA svAnyanirbhAsI kartA bhoktA vivRttimAn / svasaMvedanasaMsiddho jIvaH kSityAdyanAtmakaH // 31 // pramANAdivyavastheyamanAdinidhanAtmikA / sarvasaMvyavahartRNAM prasiddhApi prakIrtitA // 32 // Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvAdidevasUrikRtaH pramANanayatattvAlokaH prathamaH paricchedaH pramANanayatattvavyavasthApanArthamidamupakramyate // 1 // svaparavyavasAyi jJAnaM pramANam // 2 // abhimatAnabhimatavastusvIkAratiraskArakSamaM hi pramANam, ato jJAnamevedam // 3 // na vai sannikarSAderajJAnasya prAmANyamupapannam, tasyArthAntarasyeva svArthavyavasitau sAdhakatamatvAnupapatteH // 4 // na khalvasya svanirNItau karaNatvam stambhAderivAcetanatvAt // 5 // nApyarthanizcitau, svanizcitAvakaraNasya kumbhAdevi tatrApyakaraNatvAt // 6 // tad vyavasAyasvabhAvam, samAropaparipanthitvAt pramANatvAd vA // 7 // atasmiMstadadhyavasAyaH samAropaH // 8 // sa viparyayasaMzayAnadhyavasAyabhedAt tredhA // 9 // viparItaikakoTiniSTaGkana viparyayaH // 10 // yathA zuktikAyAmidaM rajatamiti // 11 // sAdhakabAdhakapramANAbhAvAdanavasthitAnekakoTisaMsparza jJAnaM saMzayaH // 12 // Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainadarzanapravezakaH yathA'yaM sthANurvA puruSo vA // 13 // kimityAlocanamAtramanadhyavasAyaH // 14 // yathA gacchattRNasparzajJAnam // 15 / / jJAnAdanyo'rthaH paraH // 16 // svasya vyavasAya: svAbhimukhyena prakAzanam, bAhyasyeva tadAbhimukhyena, karikalabhakamahamAtmanA jAnAmi // 17 // kaH khalu jJAnasyAlambanaM bAhyaM pratibhAtamabhimanyamAnastadapi tatprakAraM nAbhimanyeta ? mihirAlokavat // 18 // jJAnasya prameyA'vyabhicAritvaM prAmANyam // 19 // taditarattvaprAmANyam // 20 // tadubhayamutpattau parata eva, jJaptau tu svataH paratazca // 21 // dvitIyaH paricchedaH tad dvibhedaM pratyakSaM ca parokSaM ca // 1 // spaSTaM pratyakSam // 2 // anumAnAdyAdhikyena vizeSaprakAzanaM spaSTatvam // 3 // tad dviprakAraM-sAMvyavahArikaM pAramArthikaM ca // 4 // tatrAdyaM dvividhamindriyanibandhanamanindriyanibandhanaM ca // 5 // etad dvitayamavagrahehAvAyadhAraNAbhedAdekazazcaturvikalpakam // 6 // viSayaviSayisaMnipAtAnantarasamudbhUtasattAmAtragocaradarzanAjjAtamAdyamavAntarasAmAnyAkAraviziSTavastugrahaNamavagrahaH // 7 // . avagRhItArthavizeSA''kAGkSaNamIhA // 8 // Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramANanayatattvAlokaH IhitavizeSanirNayo'vAyaH // 9 // sa eva dRDhatamAvasthA''panno dhAraNA // 10 // saMzayapUrvakatvAdIhAyAH saMzayAd bhedaH // 11 // kathaJcidabhede'pi pariNAmavizeSAdeSAM vyapadezabhedaH // 12 // asAmastyenApyutpadyamAnatvenAsaGkIrNasvabhAvatayA'nubhUyamAnatvAt apUrvapUrvavastuparyAyaprakAzakatvAt kramabhAvitvAccaite vyatiricyante // 13 // . kramo'pyamISAmayameva, tathaiva saMvedanAt; evaMkramAvirbhUtanijakarmakSayopazamajanyatvAcca // 14 // anyathA prameyAnavagatiprasaGgaH // 15 // na khalvadRSTamavagRhyate, na cAnavagRhItaM saMdihyate, na cAsaMdigdhamIhyate, na cAnIhitamaveyate, nApyanavetaM dhAryate // 16 // kvacit kramasyAnupalakSaNameSAmAzUtpAdAt , utpalapatrazatavyatibhedakramavat // 17 // pAramArthikaM punarutpattAvAtmamAtrApekSam // 18 // tad vikalaM sakalaM ca // 19 // tatra vikalamavadhimanaHparyAyajJAnarUpatayA dvedhA // 20 // avadhijJAnAvaraNavilayavizeSasamudbhavaM bhavaguNapratyayaM rUpidravyagocaramavadhijJAnam // 21 // saMyamavizuddhinibandhanAd viziSTAvaraNavicchedAjjAtaM manodravyaparyAyAlambanaM manaHparyAyajJAnam // 22 // sakalaM tu sAmagrIvizeSataH samudbhUtasamastAvaraNakSayApekSaM nikhiladravyaparyAyasAkSAtkArisvarUpaM kevalajJAnam // 23 // Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainadarzanapravezakaH tadvAn arhan nirdoSatvAt // 24 // nirdoSo'sau, pramANAvirodhivAktvAt // 25 // tadiSTasya pramANenA'bAdhyatvAt tadvAcastenAvirodhasiddhiH // 26 // na ca kavalAhAravattvena tasyA'sarvajJatvam, kavalAhArasarvajJatvayoravirodhAt // 27 // tRtIyaH paricchedaH aspaSTaM parokSam // 1 // smaraNa-pratyabhijJAna-tarkAnumAnAgamabhedatastat paJcaprakAram // 2 // tatra saMskAraprabodhasambhUtamanubhUtArthaviSayaM tadityAkAraM vedanaM smaraNam // 3 // 'tattIrthakarabimbam' iti yathA // 4 // anubhavasmRtihetukaM tiryagUrdhvatAsAmAnyAdigocaraM, saMkalanAtmakaM jJAnaM pratyabhijJAnam // 5 // "tajjAtIya evAyaM gopiNDaH", "gosadRzo gavayaH", "sa evAyaM jinadattaH" ityAdi // 6 // upalambhAnupalambhasambhavaM, trikAlIkalitasAdhyasAdhanasambandhAlambanaM, "idamasmin satyeva bhavati" ityAdyAkAraM saMvedanamUhAparanAmA tarkaH / / 7 / / yathA yAvAn kazcid dhUmaH, sa sarvo vahnau satyeva bhavatIti tasminnasati asau na bhavatyeva // 8 // anumAnaM dviprakAraM svArthaM parArthaM ca // 9 // tatra hetugrahaNasambandhasmaraNakAraNakaM sAdhyavijJAnaM svArtham // 10 // nizcAtAnyathAnupapattyekalakSaNo hetuH // 11 // Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramANanayatattvAlokaH na tu trilakSaNakAdiH // 12 // tasya hetvAbhAsasyApi sambhavAt // 13 // apratItamanirAkRtamabhIpsitaM sAdhyam // 14 // zaGkitaviparItAnadhyavasitavastUnAM sAdhyatApratipattyarthamapratItavacanam // 15 // pratyakSAdiviruddhasya sAdhyatvaM mA prasajyatAmityanirAkRtagrahaNam // 16 // anabhimatasyAsAdhyatvapratipattaye'bhIpsitapadopAdAnam // 17 // vyAptigrahaNasamayA'pekSayA sAdhyaM dharma eva anyathA tadanupapatteH // 18 // na hi yatra yatra dhUmastatra tatra citrabhAnoriva dharitrIdharasyApyanuvRttirasti // 19 // AnumAnikapratipattyavasarApekSayA tu pakSAparaparyAyastadviziSTaH prasiddho dharmI // 20 // dharmiNaH prasiddhiH kvacidvikalpataH, kutracitpramANataH, kvApi vikalpapramANAbhyAm // 21 // yathA samasti samastavastuvedI, kSitidharakandhareyaM dhUmadhvajavatI, dhvaniH pariNatimAn // 22 // pakSahetuvacanAtmakaM parArthamanumAnamupacArAt // 23 // sAdhyasya pratiniyatadharmisambandhitAprasiddhaye hetorupasaMhAravacanavat pakSaprayogo'pyavazyamAzrayitavyaH // 24 // trividhaM sAdhanamabhidhAyaiva tatsamarthanaM vidadhAnaH kaH khalu na pakSaprayogamaGgIkurute ? // 25 // pratyakSaparicchinnArthAbhidhAyi vacanaM parArthaM pratyakSaM parapratyakSahetutvAt // 26 // yathA pazya puraH sphuratkiraNamaNikhaNDamaNDitAbharaNabhAriNI jinapatipratimAm // 27 // Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainadarzanapravezakaH pakSahetuvacanalakSaNamavayavadvayameva parapratipatteraGgaM na dRSTAntAdivacanam 10 // 28 // hetuprayogastathopapattyanyathAnupapattibhyAM dviprakAraH // 29 // satyeva sAdhye hetorupapattistathopapattiH, asati sAdhye hetoranupapattirevAnyathAnupapattiH // 30 // yathA kRzAnumAnayaM pAkapradezaH, satyeva kRzAnumattve dhUmavattvasyopapatteH, asatyanupapattervA // 31 // anayoranyataraprayogeNaiva sAdhyapratipattau dvitIyaprayogasyaikatrAnupayogaH ||32|| na dRSTAntavacanaM parapratipattaye prabhavati, tasyAM pakSahetuvacanayoreva vyApAropalabdheH // 33 // na ca hetoranyathAnupapattinirNItaye, yathoktatarkapramANAdeva tadupapatteH // 34 // niyataikavizeSasvabhAve ca dRSTAnte sAkalyena vyApterayogato vipratipattau tadantarApekSAyAmanavasthiterdurnivAra: samavatAraH ||35|| nApyavinAbhAvasmRtaye, pratipannapratibandhasya vyutpannamateH pakSahetupradarzanenaiva tatprasiddheH // 36 // antarvyAptyA hetoH sAdhyapratyAyane zaktAvazaktau ca bahirvyApterudbhAvanaM vyartham ||37|| pakSIkRta eva viSaye sAdhanasya sAdhyena vyAptirantarvyAptiH, anyatra tu bahirvyAptiH // 38 // yathA'nekAntAtmakaM vastu, sattvasya tathaivopapatteriti, agnimAnayaM dezaH dhUmavattvAt, ya evaM sa evaM yathA pAkasthAnamiti ca // 39 // nopanayanigamanayorapi parapratipattau sAmarthyaM pakSahetuprayogAdeva tasyAH - sadbhAvAt // 40 // Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramANanayatattvAlokaH samarthanameva parapratipattyaGgamAstAM, tadantareNa dRSTAntAdiprayoge'pi tadasambhavAt // 41 // mandamatIMstu vyutpAdayituM dRSTAntopanayanigamanAnyapi prayojyAni // 42 // pratibandhapratipatterAspadaM dRSTAntaH // 43 // sa dvedhA sAdharmyato vaidhayaMtazca // 44 // yatra sAdhanadharmasattAyAmavazyaM sAdhyadharmasattA prakAzyate, sa sAdharmyadRSTAntaH // 45 // yathA yatra yatra dhUmastatra tatra vahniryathA mahAnasaH // 46 // yatra tu sAdhyAbhAve sAdhanasyAvazyamabhAvaH pradarzyate sa vaidharmyadRSTAntaH // 47 // yathA-agnyabhAve na bhavatyeva dhUmaH, yathA jalAzaye // 48 // hetoH sAdhyadharmiNyupasaMharaNamupanayaH // 49 // yathA dhUmazcAtra pradeze // 50 // sAdhyadharmasya punarnigamanam // 51 // yathA-tasmAdagniratra // 52 // ete pakSaprayogAdayaH paJcApyavayavasaMjJayA kIrtyante // 53 // uktalakSaNo heturdviprakAra:-upalabdhyanupalabdhibhyAM bhidyamAnatvAt // 54 // upalabdhividhiniSedhayoH siddhinibandhanamanupalabdhizca // 55 // vidhiH sadaMzaH // 56 // pratiSedho'sadaMzaH // 57 // sa caturdhA-prAgabhAvaH, pradhvaMsAbhAva, itaretarAbhAvo'tyantAbhAvazca // 58 // Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainadarzanapravezakaH yannivRttAveva kAryasya samutpattiH, so'sya prAgabhAvaH // 59 / / yathA mRtpiNDanivRttAveva samutpadyamAnasya ghaTasya mRtpiNDaH // 60 // yadutpattau kAryasyAvazyaM vipattiH, so'sya pradhvaMsAbhAvaH // 6 // yathA kapAlakadambakotpattau niyamato vipadyamAnasya kalazasya kapAlakadambakam // 62 // svarUpAntarAt svarUpavyAvRttiritaretarAbhAvaH // 63 // yathA stambhasvabhAvAt kumbhasvabhAvavyAvRttiH // 64 // kAlatrayA'pekSiNI hi tAdAtmyapariNAmanivRttiratyantAbhAvaH // 65 // yathA cetanAcetanayoH // 66 // upalabdherapi dvaividhyamaviruddhopalabdhiviruddhopalabdhizca // 6 // tatrAviruddhopalabdhirvidhisiddhau SoDhA // 68 // sAdhyenAviruddhAnAM vyApyakAryakAraNapUrvacarottaracarasahacarANAmupalabdhiH // 69 // tamasvinyAmAsvAdyamAnAdAmrAdiphalarasAdekasAmagryanumityA rUpAdyanumitimabhimanyamAnairabhimatameva kimapi kAraNaM hetutayA yatra zakterapratiskhalanamaparakAraNasAkalyaM ca // 70 // pUrvacarottaracarayorna svabhAvakAryakAraNabhAvau, tayoH kAlavyavahitAvanupalambhAt // 71 // na cAtikrAntAnAgatayorjAgradazAsaMvedanamaraNayoH prabodhotpatau prati kAraNatvaM, vyavahitatvena nirvyApAratvAt // 72 // svavyApArApekSiNI hi kArya prati padArthasya kAraNatvavyavasthA, kulAlasyeva kalazaM prati // 73 // Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 pramANanayatattvAlokaH na ca vyavahitayostayorvyApAraparikalpanaM nyAyyamatiprasakteH // 74 // paramparAvyavahitAnAM pareSAmapi tatkalpanasya nivArayitumazakyatvAt / / 75 / / sahacAriNoH parasparasvarUpaparityAgena tAdAtmyAnupapatteH, sahotpAdena tadutpattivipattezca sahacarahetorapi prokteSu nAnupravezaH // 76 // dhvaniH pariNatimAn prayatnAnantarIyakatvAt, ya: prayatnAnantarIyakaH, sa pariNatimAn, yathA stambhaH / yo vA na pariNatimAn, sa na prayatnAntarIyakaH yathA vAndhyeyaH / prayatnAnantarIyakazca dhvaniH, tasmAt pariNatimAniti vyApyasya sAdhyenAviruddhasyopalabdhiH sAdharmyaNa vaidharmeNa ca // 7 // astyatra girinikuJja dhanaJjayo dhUmasamupalambhAditi kAryasya // 78 // bhaviSyati varSaM tathAvidhavArivAhavilokanAditi kAraNasya // 79 // udeSyati muhUrtAnte tiSyatArakAH, punarvasUdayadarzanAditi pUrvacarasya // 80 // udagurmuhUrtAtpUrvaM pUrvaphalgunya uttaraphalgunInAmudgamopalabdherityuttaracarasya // 81 // astIha sahakAraphale rUpavizeSaH, samAsvAdyamAnarasavizeSAditi sahacarasya // 82 // viruddhopalabdhistu pratiSedhapratipattau saptaprakArA // 83 // tatrAdyA svabhAvaviruddhopalabdhiH // 84 // yathA nAstyeva sarvathaikAnto'nekAntopalambhAt // 85 / pratiSedhyaviruddhavyAptAdInAmupalabdhyaH SaT // 86 // viruddhavyAptopalabdhiryathA nAsti asya puMsastattveSu nizcayastatra sandehAt // 87 // viruddhakAryopalabdhiryathA-na vidyate'sya krodhAdyupazAntirvadanavikArAdeH (darzanAt) // 88 // Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 jainadarzanapravezakaH viruddhakAraNopalabdhiryathA-nAsya maharSerasatyaM vacaH samasti, rAgadveSakAluSyA'kalaGkitajJAnasaMpannatvAt // 89 // viruddhapUrvacaropalabdhiryathA-nodgamiSyati muhUrtAnte puSyatArA, rohiNyudgamAt // 10 // viruddhotaracaropalabdhiryathA-nodagAnmuhUrtAtpUrvaM mRgaziraH, pUrvaphalgunyudayAt // 91 // viruddhasahacaropalabdhiryathA-nAstyasya mithyAjJAnaM, samyagdarzanAt // 92 / / anupalabdherapi dvairupyam, aviruddhAnupalabdhiviruddhAnupalabdhizca // 93 // tatrAviruddhAnupalabdhiH pratiSedhAvabodhe saptaprakArA // 9 // pratiSedhyenAviruddhAnAM svabhAvavyApakakAryakAraNapUrvacarottaracarasahacarANAmanupalabdhiH // 95 // svabhAvAnupalabdhiryathA-nAstyatra bhUtale kumbha upalabdhilakSaNaprAptasya tatsvabhAvasyAnupalambhAt // 9 // vyApakAnupalabdhiryathA-nAstyatra pradeze panasaH pAdapAnupalabdheH // 97 // kAryAnupalabdhiryathA-nAstyatrApratihatazaktikaM bIjamaGkurAnavalokanAt // 98 // kAraNAnupalabdhiryathA-na santyasya prazamaprabhRtayo bhAvAstattvArthazraddhAnAbhAvAt // 19 // pUrvacarAnupalabdhiryathA-nodgamiSyati muhUrtAnte svAtinakSatraM citrodayAdayA'darzanAt // 100 // uttaracarAnupalabdhiryathA-nodagamat pUrvabhadrapadA muhUrtAtpUrvamuttarabhadrapadodgamAnavagamAt // 10 // Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 pramANanayatattvAlokaH sahacarAnupalabdhiryathA-nAstyasya samyagjJAnaM, samyagdarzanAnupalabdheH // 102 // viruddhAnupalabdhistu vidhipratItau paJcadhA // 103 / / viruddhakAryakAraNasvabhAvavyApakasahacarAnupalambhabhedAt // 104 // viruddhakAryAnupalabdhiryathA-atra zarIriNi rogAtizayaH samasti, nIrogavyApArAnupalabdheH // 105 // viruddhakAraNAnupalabdhiryathA-vidyate'tra prANini kaSTam, iSTasaMyogA'bhAvAt // 106 // viruddhasvabhAvAnupalabdhiryathA-vastujAtamanekAntAtmakam, ekAntasvabhAvAnupalambhAt // 107|| viruddhavyApakAnupalabdhiryathA-astyatra chAyA, auSNyAnupalabdheH // 108 // viruddhasahacarAnupalabdhiryathA-astyasya mithyAjJAnam, samyagdarzanAnupalabdheH // 109 // caturthaH paricchedaH AptavacanAdAvirbhUtamarthasaMvedanamAgamaH // 1 // upAcArAdAptavacanaM ca // 2 // samastyatra pradeze ratnanidhAnam, santi ratnasAnuprabhUtayaH // 3 // abhidheyaM vastu yathAvasthitaM yo jAnIte, yathAjJAnaM cAbhidhatte, sa AptaH // 4 // tasya hi vacanamavisaMvAdi bhavati // 5 // sa ca dveghA, laukiko lokottarazca // 6 // Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ da jainadarzanapravezakaH laukiko janakAdiaukottarastu tIrthaGkarAdiH // 7 // varNapadavAkyAtmakaM vacanam // 8 // akArAdiH paudgaliko varNaH // 9 // varNAnAmanyonyApekSANAM nirapekSA saMhatiH padam, padAnAM tu vAkyam / / 10 / / svAbhAvikasAmarthyasamayAbhyAmarthabodhanibandhanaM zabdaH // 11 // arthaprakAzakatvamasya svAbhAvikaM pradIpavad yathArthAyathArthatve punaH puruSaguNadoSAvanusarataH // 12 // sarvatrAyaM dhvanividhipratiSedhAbhyAM svArthamabhidadhAnaH saptabhaGgImanugacchati // 13 // ekatra vastunyekaikadharmaparyanuyogavazAdavirodhena vyastayoH samastayozca vidhiniSedhayoH kalpanayA syAtkArAGkitaH saptadhA vAkyaprayogaH saptabhaGgI // 14 // tadyathA-syAdastyeva sarvamiti vidhikalpanayA prathamo bhaGgaH // 15 // syAnnAstyeva sarvamiti niSedhakalpanayA dvitIyaH // 16 // syAdastyeva syAnnAstyeveti kramato vidhiniSedhakalpanayA tRtIyaH // 17 // syAdavaktavyameveti yugapavidhiniSedhakalpanayA caturthaH // 18 // syAdastyeva syAdavaktavyameveti vidhikalpanayA yugapadvidhiniSedhakalpanayA ca paJcamaH // 19 // syAnnAstyeva syAdavaktavyameveti niSedhakalpanayA yugapadvidhiniSedhakalpanayA ca SaSThaH // 20 // syAdastyeva syAnnAstyeva syAdavaktavyameveti kramato vidhiniSedhakalpanayA yugapadvidhiniSedhakalpanayA ca saptama iti // 21 // Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramANanayatattvAlokaH vidhipradhAna eva dhvaniriti na sAdhu // 22 // niSedhasya tasmAdapratipattiprasakteH // 23 // aprAdhAnyenaiva dhvanistamabhidhatte ityapyasAram // 24 // kvacit kadAcit kathaJcit prAdhAnyenApratipannasya tasyAprAdhAnyAnupapatteH // 25 // niSedhapradhAna eva zabda ityApi prAguktanyAyAdapAstam // 26 / / kramAdubhayapradhAna evAyamityapi na sAdhIyaH // 27 // asya vidhiniSedhAnyatarapradhAnatvAnubhavasyApyabAdhyamAnatvAt // 28 // yugapadvidhiniSedhAtmano'rthasyAvAcaka evAsAviti ca na caturasram // 29 // tasyAvaktavyazabdenApyavAcyatvaprasaGgAt // 30 // vidhyAtmano'rthasya vAcakaH sannubhayAtmano yugapadavAcaka eva sa ityekAnto'pi na kAntaH // 31 // niSedhAtmanaH saha dvayAtmanazcArthasya vAcakatvAvAcakatvAbhyAmapi zabdasya pratIyamAnatvAt // 32 // niSedhAtmano'rthasya vAcakaH sannubhayAtmano yugapadavAcaka evAyamityapyavadhAraNaM na ramaNIyam // 33 // itarathApi saMvedanAt // 34 // kramAkramAbhyAmubhayasvabhAvasya bhAvasya vAcakazcAvAcakazca dhvanirnAnyathetyapi mithyA // 35 // vidhimAtrAdipradhAnatayA'pi tasya prasiddheH // 36 // ekatra vastuni vidhIyamAnaniSidhyamAnAnantadharmAbhyupagamenAnantabhaGgIprasaGgAdasaGgataiva saptabhaGgIti na cetasi nidheyam // 37 // Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainadarzanapravezakaH vidhiniSedhaprakArApekSayA pratiparyAyaM vastunyanantAnAmapi saptabhaGgInAmeva sambhavAt // 38 // pratiparyAyaM pratipAdyaparyanuyogAnAM saptAnAmeva sambhavAt // 39 // teSAmapi saptatvaM saptavidhatajjijJAsAniyamAt // 40 // tasyA api saptavidhatvaM saptadhaiva tatsandehasamutpAdAt // 41 // tasyApi saptaprakAratvaniyamaH svagocaravastudharmANAM saptavidhatvasyaivopapatteH // 42 // iyaM saptabhaGgI pratibhaGgaM sakalAdezasvabhAvA vikalAdezasvabhAvA ca // 43 // pramANapratipannAnantadharmAtmakavastunaH kAlAdibhirabhedavRttiprAdhAnyAdabhedopacArAd vA yaugapadyena pratipAdakaM vacaH sakalAdezaH // 44 // tadviparItastu vikalAdezaH // 45 // tad dvibhedamapi pramANamAtmIyapratibandhakApagamavizeSasvarupasAmarthyata: pratiniyatamarthamavadyotayati // 46 // na tadutpattitadAkAratAbhyAm, tayoH pArthakyena sAmastyena ca vyabhicAropalambhAt // 47 // paJcamaH paricchedaH tasya viSayaH sAmAnyavizeSAdyanekAntAtmakaM vastu // 1 // anugataviziSTAkArapratItiviSayatvAt prAcInottarAkAraparityAgopAdAnAvasthAnasvarupapariNatyA'rthakriyAsAmarthyaghaTanAcca // 2 // sAmAnyaM dviprakAraM tiryaksAmAnyamUrkhatAsAmAnyaM ca // 3 // prativyakti tulyA pariNatistiryaksAmAnyam, zabalazAbaleyAdipiNDeSu gotvaM yathA // 4 // Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 pramANanayatattvAlokaH pUrvAparapariNAmasAdhAraNaM dravyamUrdhvatAsAmAnyaM kaTakakaGkaNAdyanugAmikAJcanavat // 5 // vizeSo'pi dvirUpo guNaH paryAyazca // 6 // guNaH sahabhAvI dharmo yathA''tmani vijJAnavyaktizaktyAdiH // 7 // paryAyastu kramabhAvI yathA tatraiva sukhaduHkhAdiH // 8 // SaSThaH paricchedaH yatpramANena prasAdhyate tadasya phalam // 1 // tad dvividhamAnantaryeNa pAramparyeNa ca // 2 // tatrAnantaryeNa sarvapramANAnAmajJAnanivRttiH phalam // 3 // pAramparyeNa kevalajJAnasya tAvatphalamaudAsInyam // 4 // zeSapramANAnAM punarupAdAnahAnopekSAbuddhayaH // 5 // tatpramANataH syAd bhinnamabhinnaM ca pramANaphalatvAnyathAnupapatteH // 6 // upAdAnabuddhyAdinA pramANAd bhinnena vyavahitaphalena hetorvyabhicAra iti na vibhAvanIyam // 7 // tasyaikapramAtRtAdAtmyena pramANAdabhedavyavasthiteH // 8 // pramANatayA pariNatasyaivAtmanaH phalatayA pariNatipratIteH // 9 // yaH pramimIte sa evopAdatte parityajatyupekSate ceti sarvasaMvyavahAribhiraskhalitamanubhavAt // 10 // itarathA svaparayoH pramANaphalavyavasthAviplava: prasajyeta // 11 // ajJAnanivRttisvarUpeNa pramANAdabhinnena sAkSAtphalena sAdhanasyAnekAnta iti nAzaGkanIyam // 12 // --- Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 jainadarzanapravezakaH kathaJcittasyApi pramANAd bhedena vyavasthAnAt // 13 // sAdhyasAdhanabhAvena pramANaphalayoH pratIyamAnatvAt // 14 // pramANaM hi karaNAkhyaM sAdhanam svaparavyavasitau sAdhakatamatvAt // 15 // svaparavyavasitikriyArUpAjJAnanivRttyAkhyaM phalaM tu sAdhyam pramANaniSpAdyatvAt // 16 // pramAturapi svaparavyavasitikriyAyAH kathaJcid bhedaH // 17 // kartRkriyayoH sAdhya-sAdhakabhAvenopalambhAt // 18 // kartA hi sAdhakaH, svatantratvAt; kriyA tu sAdhyA, kartRnirvartyatvAt // 19 // na ca kriyA kriyAvataH sakAzAdabhinnaiva, bhinnaiva vA, pratiniyatakriyAkriyAvadbhAvabhaGgaprasaGgAt // 20 // saMvRtyA pramANaphalavyavahAra ityaprAmANikapralApaH, paramArthataH svAbhimatasiddhivirodhAt // 21 // tataH pAramArthika eva pramANaphalavyavahAraH sakalapuruSArthasiddhihetuH svIkartavyaH // 22 // pramANasya svarUpAdicatuSTayAdviparItaM tadAbhAsam // 23 // ajJAnAtmakAnAtmaprakAzakasvamAtrAvabhAsanirvikalpakasamAropAH pramANasya svarUpAbhAsAH // 24 // yathA sannikarSAdyasvasaMviditaparAnavabhAsaka-jJAna-darzana-viparyayasaMzayAnadhyavasAyAH // 25 // tebhyaH svapavyavasAyasyAnupapatteH // 26 / / sAMvyavahArikapratyakSamiva yadAbhAsate tattadAbhAsam // 27 // yathA'mbudhareSu gandharvanagarajJAnaM, duHkhe sukhajJAnaM ca // 28 // Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramANanayatattvAlokaH pAramArthikapratyakSamiva yadAbhAsate tattadAbhAsam // 29 // yathA zivAkhyasya rAjarSerasaMkhyAtadvIpasamudreSu, saptadvIpasamudrajJAnam // 30 // ananubhUte vastuni taditijJAnaM smaraNAbhAsam // 31 // ananubhUte munimaNDale tanmunimaNDalamiti yathA // 32 // tulye padArthe sa evAyamiti, ekasmizca tena tulya ityAdijJAnaM pratyabhijJAnAbhAsam // 33 // yamalakajAtavat // 34 // asatyAmapi vyAptau tadavabhAsastAbhAsaH // 35 // sa zyAmo maitratanayatvAdityatra yAvAnmaitratanayaH sa zyAma iti yathA // 36 // pakSAbhAsAdisamutthaM jJAnamanumAnAbhAsamavaseyam // 37 // tatra pratItanirAkRtAnabhIpsitasAdhyadharmavizeSaNAstrayaH pakSAbhAsAH // 38 // pratItasAdhyadharmavizeSaNo yathA''rhatAn pratyavadhAraNavarjaM pareNa prayujyamAnaH samasti jIva ityAdiH // 39 // nirAkRtasAdhyadharmavizeSaNaH pratyakSAnumAnAgamalokasvavacanAdibhiH sAdhyadharmasya nirAkaraNAdanekaprakAraH // 40 // pratyakSanirAkRtasAdhyadharmavizeSaNo yathA nAsti bhUtavilakSaNa AtmA // 41 // anumAnanirAkRtasAdhyadharmavizeSaNo yathA nAsti sarvajJo vItarAgo vA // 42 // AgamanirAkRtasAdhyadharmavizeSaNo yathA jainena rajanIbhojanaM bhajanIyam // 43 // lokanirAkRtasAdhyadharmavizeSaNo yathA na pAramArthikaH pramANaprameyavyavahAraH // 44 // Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 jainadarzanapravezakaH svavacananirAkRtasAdhyadharmavizeSaNo yathA nAsti prameyaparicchedakaM pramANam // 45 // anabhIpsitasAdhyadharmavizeSaNo yathA syAdvAdinaH zAzvatika eva kalazAdirazAzvatika eva veti vadataH // 46 // asiddhaviruddhAnaikAntikAstrayo hetvAbhAsAH // 47 // yasyAnyathAnupapattiH pramANena na pratIyate so'siddhaH // 48 // sa dvividha ubhayAsiddho'nyatarAsiddhazca // 49 // ubhayAsiddho-yathA pariNAmI zabdazcAkSuSatvAt // 50 // anyatarAsiddho yathA acetanAstaravo vijJAnendriyAyunirodhalakSaNamaraNarahitatvAt // 51 // sAdhyaviparyayeNaiva yasyAnyathAnupapattiradhyavasIyate sa viruddhaH // 52 // yathA nitya eva puruSo'nitya eva vA, pratyabhijJAnAdisattvAt // 53 // yasyAnyathAnupapattiH sandihyate so'naikAntikaH // 54 // sa dvedhA-nirNItavipakSavRttikaH, sandigdhavipakSavRttikazva // 55 // nirNItavipakSavRttiko yathA-nityaH zabdaH prameyatvAt // 56 // sandigdhavipakSavRttiko yathA-vivAdapadApannaH puruSaH sarvajJo na bhavati vaktRtvAt // 57 // sAdharmyaNa dRSTAntAbhAso navaprakAraH // 58 // sAdhyadharmavikalaH sAdhanadharmavikalaH ubhayadharmavikalaH sandigdhasAdhyadharmA sandigdhasAdhanadharmA sandigdhobhayadharmA ananvayo'pradarzitAnvayo viparItAnvayazceti // 59 // tatrApauruSeyaH zabdo'mUrtatvAt duHkhavaditi sAdhyadharmavikalaH // 60 // Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramANanayatattvAlokaH 23 tasyAmeva pratijJAyAM tasminneva hetau paramANuvaditi sAdhanadharmavikalaH // 61 // kalazavadityubhayadharmavikalaH // 62 // rAgAdimAnayaM vaktRtvAt devadattavaditi sandigdhasAdhyadharmA // 63 / / maraNadharmA'yaM rAgAdimattvAt maitravaditi sandigdhasAdhanadharmA // 64 // nAyaM sarvadarzI rAgAdimattvAt munivizeSavaditi sandigdhobhayadharmA // 65 // rAgAdimAn vivakSita puruSo vaktRtvAdiSTapuruSavadityananvayaH // 66 // anityaH zabdaH kRtakatvAt paTavadityapradarzitAnvayaH // 67 // anityaH zabdaH kRtakatvAt, yadanityaM tat kRtakaM ghaTavaditi viparItAnvayaH // 68 // vaidhayeNApi dRSTAntAbhAso navadhA // 69 // asiddhasAdhyavyatireko'siddhasAdhanavyatireko'siddhobhayavyatirekaH, sandigdhasAdhyavyatirekaH, sandigdhasAdhanavyatirekaH, sandigdhobhayavyatireko'vyatireko'pradarzitavyatireko viparItavyatirekazca // 70 // teSu bhrAntamanumAnaM pramANatvAt, yatpunarbhrAntaM na bhavati na tatpramANaM, yathA svapnajJAnamiti asiddhasAdhyavyatirekaH svapnajJAnAt bhrAntatvasyAnivRtteH // 7 // nirvikalpakaM pratyakSaM pramANatvAd, yat tu savikalpakaM na tatpramANaM, yathA laiGgikamityasiddhasAdhanavyatireko laiGgikAt pramANatvasyAnivRtteH // 72 // nityAnityaH zabdaH sattvAt , yastu na nityAnityaH sa na saMstadyathA stambha ityasiddhobhayavyatirekaH stambhAnnityAnityatvasya sattvasya cAvyAvRtteH // 73 // Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 jainadarzanapravezakaH asarvajJo'nApto vA kapilo'kSaNikaikAntavAditvAd, yaH sarvajJa Apto vA sa kSaNikaikAntavAdI yathA sugata iti sandigdhasAdhyavyatirekaH sugate'sarvajJatAnAptatvayoH sAdhyadharmayoAvRtteH sandehAt / / 74 // anAdeyavacanaH kazcid vivakSitapuruSo rAgAdimattvAd, yaH punarAdeyavacanaH sa vItarAgastadyathA zauddhodaniriti sandigdhasAdhanavyatirekaH, zauddhodanau rAgAdimattvasya nivRtteH saMzayAt // 75 // na vItarAgaH kapilaH karuNAspadeSvapi paramakRpayA'narpitanijapizitazakalatvAt, yastu vItarAgaH sa karuNAspadeSu paramakRpayA samarpitanijapizitazakalastadyathA tapanabandhuriti sandigdhobhayavyatireka iti tapanabandhau vItarAgAtvAbhAvasya karuNAspadeSvapi paramakRpayA'narpitanijapizitazakalatvasya ca vyAvRtteH sandehAt // 76 / / na vItarAgaH kazcid vivakSitaH puruSo vaktRtvAt, yaH punarvItarAgo na sa vaktA yathopalakhaNDa ityavyatirekaH // 77 // anityaH zabdaH kRtakatvAdAkAzavadityapradarzitavyatirekaH // 78 / / anityaH zabdaH kRtakatvAdyadakRtakaM tannityaM yathA''kAzamitiviparItavyatirekaH // 79 // uktalakSaNollaGghanenopanayanigamanayorvacane tadAbhAsau // 80 // yatA pariNAmI zabdaH kRtakatvAd, yaH kRtakaH sa pariNAmI, yathA kumbha ityatra pariNAmI ca zabda iti kRtakazca kumbha iti ca // 81 // tasminneva prayoge tasmAt kRtakaH zabda iti, tasmAt pariNAmI kumbha iti ca // 82 // anAptavacanaprabhavaM jJAnAmAgamAbhAsam // 83 // yathA mekalakanyakAyAH kUle tAlahintAlayormUle sulabhAH piNDakharjurAH Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramANanayatattvAlokaH santi, tvaritaM gacchata gacchata zAvakAH // 84|| pratyakSamevaikaM pramANamityAdisaMkhyAnaM tasya saMkhyAbhAsam // 85 / / sAmAnyameva, vizeSa eva, taddvayaM vA svatantramityAdistasya viSayAbhAsaH // 86 // abhinnameva, bhinnameva, vA pramANAt phalaM tasya tadAbhAsam // 87 // saptamaH paricchedaH nIyate yena zrutAkhyapramANaviSayIkRtasyArthasyAMzastaditarAMzaudAsInyataH sa pratipatturabhiprAyavizeSo nayaH // 7 // svAbhipretAdazAditarAMzApalApI punarnayAbhAsaH // 2 // sa vyAsasamAsAbhyAM dviprakAraH // 3 // vyAsato'nekavikalpaH // 4 // samAsatastu dvibhedo dravyArthikaH paryAyArthikazca // 5 // Adyo naigamasaGgrahavyavahArabhedAt tredhA // 6 // dharmayodharmiNordharmadharmiNozca pradhAnopasarjanabhAvena yadvivakSaNaM sa naikagamo naigamaH // 7 // saccaitanyamAtmanIti dharmayoH // 8 // vastuparyAyavad dravyamiti dharmiNoH // 9 // kSaNamekaM sukhI viSayAsaktajIva iti dharmadharmiNoH // 10 // dharmadvayAdInAmaikAntikapArthakyAbhisandhi gamAbhAsaH // 11 // yathAtmani sattvacaitanye parasparamatyantaM pRthagbhUte ityAdiH // 12 // Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 jainadarzanapravezakaH sAmAnyamAtragrAhI parAmarzaH saGgrahaH // 13 / / ayamubhayavikalpaH paro'parazca // 14 // azeSavizeSeSvaudAsInyaM bhajamAnaH zuddhadravyaM sanmAtramabhimanyamAnaH parasaGgrahaH // 15 // vizvamekaM sadavizeSAditi yathA // 16 // sattA'dvaitaM svIkurvANaH sakalavizeSAnnirAcakSANastadAbhAsaH // 17 // yathA sattaiva tattvaM, tataH pRthagbhUtAnAM vizeSANAmadarzanAt // 18 // dravyatvAdInyavAntarasAmAnyAni manvAnastadbhedeSu gajanimIlikAmavalambamAnaH punaraparasaGgrahaH // 19 // dharmAdharmAkAzakAlapudgalajIvadravyANAmaikyaM dravyatvAbhedAdityAdiryathA // 20 // dravyatvAdikaM pratijAnAnastadvizeSAnniDhuvAnastadAbhAsaH // 21 // yathA dravyatvameva tattvaM, tato'rthAntarabhUtAnAM dravyANAmanupalabdherityAdiH // 22 // saGgraheNa gocarIkRtAnAmarthAnAM vidhipUrvakamavaharaNaM yenAbhisandhinA kriyate sa vyavahAraH // 23 // yathA yat sat , tad dravyaM paryAyo vetyAdiH // 24 // yaH punarapAramArthikadravyaparyAyavibhAgamabhipreti sa vyavahArAbhAsaH // 25 / / yathA cArvAkadarzanam // 26 // paryAyArthikazcaturdhA RjusUtraH zabdaH samabhirUDha evambhUtazca // 27 // Rju vartamAnakSaNasthAyi paryAyamAtraM prAdhAnyataH sUtrayannabhiprAya RjusUtraH // 28 // Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramANanayatattvAlokaH 27 yathA sukhavivartaH sampratyastItyAdiH // 29 // sarvathA dravyApalApI tadAbhAsaH // 30 // yathA tathAgatamatam // 31 // kAlAdibhedena dhvanerarthabhedaM pratipadyamAnaH zabdaH // 32 // yathA-babhUva bhavati bhaviSyati sumerityAdiH // 33 / / tadbhedena tasya tameva samarthayamAnastadAbhAsaH // 34 // yathA babhUva bhavati bhaviSyati sumerurityAdayo bhinnakAlAH zabdA bhinnamevArthamabhidadhati bhinnakAlazabdatvAt tAdRksiddhAnyazabdavadityAdiH // 35 // paryAyazabdeSu niruktibhedena bhinnamarthaM samabhirohan samabhirUDhaH // 36 / / indanAdindraH, zakanAcchakraH, pUrdAraNAt purandara ityAdiSu yathA // 37 // paryAyadhvanInAmabhidheyanAnAtvameva kakSIkurvANastadAbhAsaH // 38 // yathendraH zakraH purandara ityAdayaH zabdAH bhinnAbhidheyA eva, bhinnazabdatvAd karikuraGgaturaGgazabdavadityAdiH // 39 // zabdAnAM svapravRttinimittabhUtakriyAviSTamarthaM vAcyatvenAbhyupagacchannevambhUtaH // 40 // yathendanamanubhavannindraH, zakanakriyApariNataH zakraH, pUraNapravRttaH purandara ityucyate // 41 // kriyA'nAviSTaM vastu zabdavAcyatayA pratikSipastu tadAbhAsaH // 42 // yathA viziSTaceSTAzUnyaM ghaTAkhyaM vastu na ghaTazabdavAcyaM, ghaTazabdapravRttinimittabhUtakriyAzUnyatvAt paTavadityAdiH // 43 // eteSu catvAraH prathame'rthanirUpaNapravaNatvAdarthanayAH // 44 // Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 zeSAstu trayaH zabdavAcyArthagocaratayA zabdanayAH // 45 // pUrva: pUrvo naya: pracuragocaraH, paraH parastu parimitaviSayaH // 46 // sanmAtragocarAt saGgrahAnnaigamo bhAvAbhAvabhUmikatvAd bhUmaviSayaH || 474/4/ sadvizeSaprakAzakAd vyavahArataH saGgrahaH samastasatsamUhopadarzakatvAd bahuviSayaH // 48 // vartamAnaviSayAdRjusUtrAd vyavahArastrikAlaviSayAvalambitvAdanalpArthaH jainadarzanapravezakaH // 49 // kAlAdibhedena bhinnArthopadarzinaH zabdAdRRjusUtrastadviparItavedakatvAn mahArthaH // 50 // pratiparyAyazabdamarthabhedamabhIpsataH samabhirUDhAcchabdastadviparyayAnuyAyitvAt prabhUtaviSayaH // 51 // pratikriyaM vibhinnamarthaM pratijAnAnAdevambhUtAt samabhirUDhastadanyathA'rtha - sthApakatvAnmahAgocaraH // 52 // nayavAkyamapi svaviSaye pravartamAnaM vidhipratiSedhAbhyAM saptabhaGgImanuvrajati // 53 // pramANavadasya phalaM vyavasthApanIyam // 54 // pramAtA pratyakSAdiprasiddha AtmA // 55 // caitanyasvarUpaH pariNAmI kartA sAkSAddhoktA svadehaparimANaH pratikSetraM bhinna: paudgalikAdRSTavAMzcAyam // 56 // tasyopAttapuMstrIzarIrasya samyagjJAnakriyAbhyAM kRtsnakarmakSayasvarUpA siddhiH // 57 // Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramANanayatattvAlokaH aSTamaH paricchedaH viruddhayodharmayorekadharmavyavacchedena svIkRtatadanyadharmavyavasthApanArthaM sAdhanadUSaNavacanaM vAdaH // 1 // prArambhakazcAtra jigISuH, tattvanirNinISuzca // 2 // svIkRtadharmavyavasthApanArthaM sAdhanadUSaNAbhyAM paraM parAjetumicchajigISuH // 3 // tathaiva tattvaM pratitiSThApayiSustattvanirNinISuH // 4 // ayaM ca dvadhA svAtmani paratra ca // 5 // AdyaH ziSyAdiH // 6 // dvitIyo gurvAdiH // 7 // ayaM dvividhaH kSAyopazamikajJAnazAlI kevalI ca // 8 // etena pratyArambhako'pi vyAkhyAtaH // 9 // tatra prathame prathamatRtIyaturIyANAM caturaGga eva, anyatamasyA'pyaGgasyApAye jayaparAjayavyavasthAdidauHsthyApatteH // 10 // dvitIye tRtIyasya kadAcid vyaGgaH, kadAcit vyaGgaH // 11 // tatraiva vyaGgasturIyasya // 12 // tRtIye prathamAdInAM yathAyogaM pUrvavat // 13 // turIye prathamAdInAmevam // 14 // vAdiprativAdisabhyasabhApatayazcatvAryaGgAni // 15 // prArambhakapratyArambhakAveva mallapratimallanyAyena vAdiprativAdinau // 16 // pramANata: svapakSasthApanapratipakSapratikSepAvanayoH karma // 17 // Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainadarzanapravezakaH vAdiprativAdisiddhAntatattvanadISNatvadhAraNAbAhuzrutyapratibhAkSAntimAdhyasthyairubhayAbhimatAH sabhyAH // 18 // vAdiprativAdinoryathAyogaM vAdasthAnakakathAvizeSAGgIkAraNA'gravAdottaravAdanirdezaH, sAdhakabAdhakoktiguNadoSAvadhAraNam, yathAvasaraM tattvaprakAzanena kathAviramaNam, yathAsambhavaM sabhAyAM kathAphalakathanaM caiSAM karmANi // 19 // prajJA''jJaizvaryakSamAmAdhyasthyasampannaH sabhApatiH // 20 // vAdisabhyAbhihitAvadhAraNaM kalahavyapohAdikaM cAsya karma // 21 // sajigISuke'smin yAvatsabhyApekSaM sphUrtI vaktavyam // 22 // ubhayostattvanirNinISutve yAvat tattvanirNaya, yAvat sphUrti ca vAcyam // 23 // Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pU. A. zrIhemacandrasUrIzvarajIviracitA pramANamImAMsAH prathamasyAdhyAyasya prathamamAhnikam atha pramANamImAMsA // 1 // samyagarthanirNayaH pramANam // 2 // svanirNayaH sannapyalakSaNam, apramANe'pi bhAvAt // 3 // grahISyamANagrAhiNa iva gRhItagrAhiNo'pi nAprAmANyam // 4 // anubhayatrobhayakoTisparzI pratyayaH saMzayaH // 5 // vizeSAnullekhyanadhyavasAyaH // 6 // atasmiMstadeveti viparyayaH // 7 // prAmANyanizcayaH svataH parato vA // 8 // pramANaM dvidhA // 9 // pratyakSaM parokSaM ca // 10 // vyavasthAnyadhIniSedhAnAM siddheH pratyakSatarapramANasiddhiH // 11 // bhAvAbhAvAtmakatvAdvastuno nirviSayo'bhAvaH // 12 // vizadaH pratyakSam // 13 // pramANAntarAnapekSedantayA pratibhAso vA vaizadyam // 14 // tat sarvathAvaraNavilaye cetanasya svarUpAvirbhAvo mukhyaM kevalam // 15 // Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 jainadarzanapravezakaH prajJAtizayavizrAntyAdisiddhestatsiddhiH // 16 // bAdhakAbhAvAcca // 17 // tattAratamye'vadhimanaHparyAyau ca // 18 // vizuddhikSetrasvAmiviSayabhedAt tadbhedaH // 19 // indriyamanonimitto'vagrahehAvAyadhAraNAtmA sAMvyavahArikam // 20 // sparzarasagandharUpazabdagrahaNalakSaNAni sparzanarasanaghrANacakSuHzrotrANIndriyANi dravyabhAvabhedAni // 21 // dravyendriyaM niyatAkArAH pudgalAH // 22 // bhAvendriyaM labdhyupayogau // 23 // sarvArthagrahaNaM manaH // 24 // nArthAloko jJAnasya nimittamavyatirekAt // 25 // akSArthayoge darzanAnantaramarthagrahaNamavagrahaH // 26 // avagRhItavizeSAkAGkSaNamIhA // 27 // IhitavizeSanirNayo'vAyaH // 28 // smRtiheturdhAraNA // 29 // pramANasya viSayo dravyaparyAyAtmakaM vastu // 30 // arthakriyAsAmarthyAt // 31 // tallakSaNatvAdvastunaH // 32 // pUrvottarAkAraparihArasvIkArasthitilakSaNapariNAmenAsyArthakriyopapattiH // 33 // phalamarthaprakAzaH // 34 // karmasthA kriyA // 35 // Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramANamImAMsAH kartRsthA pramANam // 36 // tasyAM satyAmarthaprakAzasiddheH // 37 // ajJAnanivRttirvA // 38 // avagrahAdInAM vA kramopajanadharmANAM pUrvaM pUrvaM pramANamuttaramuttaraM phalam // 39 // hAnAdibuddhayo vA // 40 // pramANAdbhinAbhinnam // 41 // svaparAbhAsI pariNAmyAtmA pramAtA // 42 // prathamasyAdhyAyasya dvitIyamAhnikam avizadaH parokSam // 1 // smRtipratyabhijJAnohAnumAnAgamAstadvidhayaH // 2 // vAsanodbodhahetukA tadityAkArA smRtiH // 3 // darzanasmaraNasambhavaM tadevedaM tatsadRzaM tadvilakSaNaM tatpratiyogItyAdisaGkalanaM pratyabhijJAnam // 4 // upalambhAnupalambhanimittaM vyAptijJAnam UhaH // 5 // vyAptiApakasya vyApye sati bhAva eva vyApyasya vA tatraiva bhAvaH // 6 // sAdhanAt sAdhyavijJAnam anumAnam // 7 // tat dvidhA svArthaM parArthaM ca // 8 // svArthaM svanizcitasAdhyAvinAbhAvaikalakSaNAt sAdhanAt sAdhyajJAnam // 9 // sahakramabhAvinoH sahakramabhAvaniyamo'vinAbhAvaH // 10 // UhAt tannizcayaH // 11 // Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainadarzanapravezakaH svabhAvaH kAraNaM kAryamekArthasamavAyi virodhi ceti paJcadhA sAdhanam // 12 // siSAdhayiSitamasiddhamabAdhyaM sAdhyaM pakSaH // 13 // pratyakSAnumAnAgamalokasvavacanapratItayo bAdhAH // 14 // sAdhyaM sAdhyadharmaviziSTo dharmI, kvacittu dharmaH // 15 // dharmI pramANasiddhaH // 16 // buddhisiddho'pi // 17 // na dRSTAnto'numAnAGgam // 18 // sAdhanamAtrAt tatsiddheH // 19 // sa vyAptidarzanabhUmiH // 20 // sa sAdharmyavaidhAbhyAM dvedhA // 21 // sAdhanadharmaprayuktasAdhyadharmayogI sAdharmyadRSTAntaH // 22 // sAdhyadharmanivRttiprayuktasAdhanadharmanivRttiyogI vaidharmyadRSTAntaH // 23 // dvitIyasyAdhyAyasya prathamamAhnikam yathoktasAdhanAbhidhAnajaH parArtham // 1 // vacanamupacArAt // 2 // tavedhA // 3 // tathopapattyanyathAnupapattibhedAt // 4 // nAnayostAtparye bhedaH // 5 // ata eva nobhayoH prayogaH // 6 // viSayopadarzanArthaM tu pratijJA // 7 // gamyamAnatve'pi sAdhyadharmAdhArasandehApanodAya dharmiNi pakSadharmopasaMhAravat tadupapattiH // 8 // etAvAn prekSaprayogaH // 9 // bodhyAnurodhAt pratijJAhetUdAharaNopanayanigamanAni paJcApi // 10 // sAdhyanirdezaH pratijJA // 11 // sAdhanatvAbhivyaJjakavibhaktyantaM sAdhanavacanaM hetuH // 12 // dRSTAntavacanamudAharaNam // 13 // Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35 pramANamImAMsAH dharmiNi sAdhanasyopasaMhAra upanayaH bhAratamA sAdhyasya nigamanam // 15 // asiddhaviruddhAnaikAntikAstrayo hetvAbhAsAH // 16 // nAsannanizcitasattvo vA'nyathAnupapanna iti sattvasyAsiddhau sandehe vA'siddhaH // 17 // vAdiprativAdyubhayabhedAccaitadbhedaH // 18 // vizeSyAsiddhAdInAmeSvantarbhAvaH // 19 // viparItaniyamo'nyathaivopapadyamAno viruddhaH // 20 // niyamasyAsiddhau sandehe vA'nyathApyupapadyamAno'naikAntikaH // 21 // sAdharmyavaidhAbhyAmaSTAvaSTau dRSTAntAbhAsAH // 22 // amUrtatvena nitye zabde sAdhye karmaparamANughaTaH sAdhyasAdhanobhayavikalA: // 23 // vaidhayeNa paramANukarmAkAzAH sAdhyAdyavyatirekiNaH // 24 // vacanAdrAge rAgAnmaraNadharmakiJcijjJatvayoH sandigdhasAdhyAdyanvayavyatirekA rathyApuruSAdayaH // 25 // viparItAnvayavyatirekau // 26 // apradarzitAnvayavyatirekau // 27 // sAdhanadoSodbhAvanaM dUSaNam // 28 // abhUtadoSodbhAvanAni dUSaNAbhAsA jAtyuttarANi // 29 // tattvasaMrakSaNArthaM prAznikAdisamakSaM sAdhanadUSaNavadanaM vAdaH // 30 // svapakSasya siddhirjayaH // 31 // asiddhiH parAjayaH // 32 // sa nigraho vAdiprativAdinoH // 33 // na vipratipattyapratipattimAtram // 34 // .. nA'pyasAdhanAGgavacanamadoSodbhAvane // 35 // Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainadarzanapravezakaH sveSTArthasAdhakamabAdhitaM gUDhapadasamUhAtmakaM prasiddhAvayavopetaM vAkyaM patram // 36 // dvitIyasyAdhyAyasya dvitIyamAhnikam atiraskRtAnyapakSo'bhipretapadArthAMzagrAhI jJAturabhiprAyo nayaH // 1 // dravyaparyAyAnyatarasya ubhayasya vA gauNamukhyabhAvena prarupaNapravINo naigamaH // 2 // aniSpannaparyAyasya saMkalpamAtragrAhI negamaH // 3 // abhedarUpatayA vastujAtasya saMgrAhakaH saMgrahaH // 4 // saMgrahagRhItArthAnAM bhedarUpatayA vidhipUrvakaM vyavaharaNaM vyavahAraH // 5 // vartamAnamAtraparyAyagrAhI RjusUtraH // 6 // kAlAdibhedena zabdasya bhinnArthavAcakatvena abhyupagamaparaH zabdaH // 7 // niruktibhedajanyabhinnaparyAyavAcakazabdAt padArthanAnAtvanirupakaH samabhiruDhaH // 8 // zabdapravRttinimittabhUtakriyAyuktasya arthasya tacchabdavAcyatvena prarupaka evambhUtaH // 9 // dvitIyasyAdhyAyasya tRtIyamAhnikam saMyoga-samavAya-viziSTasAmAnyAnyatamAvacchedena nAstIti pratItiviSayo'tyantAbhAvaH // 1 // kAryAkAravyAvRttimAn kAryapUrvaparyAya eva prAgbhAvaH [pratiyogyupAdAne kAryaprAkkAlAvacchedena etatkAryaM bhaviSyati iti pratItiviSayatvaM prAgabhAvaH] // 2 // kAryakAravyAvRttimAn kAryottaraparyAyodhvaMsaH [pratiyogyupAdAne kAryottara ditIya Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramANamImAMsAH kAlAvacchedena etatkAryaM na upalabhyate ( naSTam ) iti pratItiviSayatvaM dhvaMsaH ] // 3 // svarUpAvacchedena svarUpAntaravyavacchedAno'nyo'nyAbhAvaH ||4|| 37 jJAnadarzanacAritraguNavAn jIvAtmA // 5 // jaDatve sati Atmano vibhAvadazAjanakattvaM karma // 6 // mithyAtvAviratikaSAyayogena karmaNa AtmanA saha ekIbhavanaM karmabandhaH // 7 // yathAdhyAtmam asati satprakArikA buddhiH tatkAraNaM vA mithyAtvam // 8 // SaTkAyavadhaSaDindriyebhyo yatanayA anivartanaM aviratiH // 9 // jAtimlAnivRddhiprabhRtidharmavAn sajIvaH // 10 // pramAdavazAt prANipIDanaM hiMsA // 1 // [ pramAdayogena zubhasaMkalpAbhAve sati prANavyaparopaNaM hiMsA ||11||] rAgadveSajanyo manasaH pariNAmaH kaSAyaH // 12 // [bhavaprayojakAdhyavasAyaH kaSAyaH ] AtmaparispandanaprayojakatvaM yogatvam // 13 // jinavacanaviSayakAstikyaprayojakatvaM samyaktvam // 14 // samyakzraddhayA yathAvasthitapadArthAvagamaH samyagjJAnam // 15 // jJaparijJAnapUrvakaH pApavyApAraparihAraH saMyamaH // 16 // upAdhimAtradhvaMso mokSaH // 17 // Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pU. A. zrIsiddhasenadivAkarAcAryaviracitam sammatisUtram nayakaMDam siddhaM siddhatthANaM ThANamaNovamasuhaM uvagayANaM / kusamayavisAsaNaM sAsaNaM jiNANaM bhavajiNANaM // 1 // samayaparamatthavittharavihADajaNapajjuvAsaNasayaNho / AgamamalArahiyao jaha hoti tamatthamunnesu // 2 // titthayaravayaNasaMgahavisesapatthAramUlavAgaraNI / davvaTThio a pajjavaNao a sesA viappA siM // 3 // davvaTThianayapayaDI suddhA saMgahaparUvaNAvisao / paDirUve puNa vayaNatthanicchao tassa vavahAro // 4 // mUlanimeNaM pajjavanayassa ujjusuavayaNavicchedo / tassa u saddAIA sAhapasAhA suhumabheA // 5 // nAmaM ThavaNA davie ti esu davvaTThiassa nikkhevo / bhAvo u pajjavaTThiassa parUvaNA esa paramattho // 6 // pajjavaNisAmannaM vayaNaM davvaTThiassa atthi tti / avaseso vayaNavihI pajjavabhayaNA sapaDivakkho // 7 // Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sammatisUtram pajjavanayavokkaMtaM vatthu davvaTThiassa vayaNijjaM / jAva daviovaogo apacchimaviappanivvayaNo // 8 // davvaTThio tti tamhA natthi nao niamasuddhajAIo / na ya pajjavaTThio nAma koi bhayaNAya u viseso // 9 // davvaTThiavattavvaM avatthu niyameNa hoi pajjAe / taha pajjavavatthu avatthumeva davvaTThianayassa // 10 // uppajjaMti vayaMti a bhAvA niameNa pajjavanayassa / davvaTThiyassa savvaM sayA aNuppannamaviNaTuM // 11 // davvaM pajjavaviuyaM davvaviuttA ya pajjavA natthi / uppAyaThiIbhaMgA haMdi davialakkhaNaM eaM // 12 // ee puNa saMgahao pADikkamalakkhaNaM duveNhaM pi / tamhA micchaTThiI patteaM do vi mUlanayA // 13 // Na ya taio atthi nao na ya sammattaM na tesu paDipuNNaM / jeNa duve egaMte vibhajjamANA aNegaMto // 14 // jaha ee taha anne patteyaM duNNayA nayA anne / haMdi hu mUlanayANaM pannavaNe vAvaDA te vi // 15 // savvanayasamUhammi vi natthi nao ubhayavAyapaNNavao / mUlanayANa u ANaM patteavisesi biMti // 16 // Na ya davvaTThiapakkhe saMsAro Neya pajjavanayassa / sAsayaviyattivAI jamhA uccheavAiA // 17 // suhadukkhasaMpaogo na jujjaI niccavAyapakkhammi / egaMtuccheammi vi suhadukkhaviappaNamajuttaM // 18 // Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 jainadarzanapravezakaH kammaM joganimittaM bajjhai baMdhaTThiI kasAyavasA / apariNaucchiNNesu a baMdhaTThiI kAraNaM natthi // 19 // baMdhammi apUraMte saMsArabhaohadaMsaNaM mojjhaM / baMdhaM ca viNA mokkhasuhapatthaNA Natthi mokkho ya // 20 // tamhA savve vi nayA micchaddiTThI sapakkhapaDibaddhA / annonnanissiA uNa havaMti saMmattasabbhAvA // 21 // jaha NegalakkhaNaguNagaNaveruliAimaNI visaMjuttA / rayaNAvalivavaesaM na lahaMti mahagghamullA vi // 22 // taha niayavAyasuvinicchiA vi annonnapakkhaniravekkhA / sammaddaMsaNasaddaM savve vi nayA na pAvaMti // 23 // jaha puNa te ceva maNI jahA guNavisesabhAgapaDibaddhA / rayaNAvali tti bhaNai jahanti pADikkasannAo // 24 // taha savve nayavAyA jahANurUvaM vi NiuttavattavvA / sammaddaMsaNasaddaM lahaMti na visesa ( sa ) nnAo // 25 // loiaparicchiasuho nicchayavayaNapaDivattimaggo a / aha patravaNAvisao tti teNa vIsatthamavaNIo // 26 // iha samUhasiddho pariNAmakau vva jo jahiM attho / te taM ca Na taM taM ceva va tti NiameNa micchattaM // 27 // niavayaNijjasaccA savvanayA pariviAlaNe dosA / te uNa adiTThasamao vibhayai sacce va alie vA // 28 // davvaTThiavattavvaM saccaM sacceNa niccamaviappaM / Araddho a vibhAgo pajjavavattavvamaggo a // 29 // Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 41 sammatisUtram so puNa samAsao cia vaMjaNaniao a atthaniao a / atthagao a abhinno bhaiavvo vaMjaNavigappo // 30 // egadaviammi je atthapajjavA vayaNapajjavA vA vi / tIANAgayabhUA tAvaiaM taM havai davvaM // 31 // purisammi purisasaddo jammAImaraNakAlapajjato / tassa u bAlAIA pajjavajogA bahuvigappA // 32 // atthi tti nivviappaM purisaM jo bhaNai purisakAlammi / so bAlAivigappaM na lahai tul va pAvijjA // 33 // vaMjaNapajjAyassa u puriso puriso tti niccamaviappo / bAlAivigappaM puNa pAsai se atthapajjAo // 34 // saviappanivviappaM ia purisaM jo bhaNijja aviappaM / saviappameva vA nicchaeNa na ya nicchio samae // 35 / / atyaMtarabhUehi aniaehi a dohi samayamAIhiM / vayaNavisesAIaM davvamavattavvayaM paDai // 36 / / aha deso sabbhAve deso sabbhAvapajjave niao / taM daviamatthi natthi a Aesavisesi jamhA // 37|| sabbhAve AiTTho deso deso a ubhayahA jassa / taM atthi avattavvaM ca hoi daviaM viappavasA // 38 // AiTTho'sabbhAve deso deso a ubhayahA jassa / taM Natthi avattavvaM ca hoi daviaM viappavasA // 39 // sabbhAvAsabbhAve deso deso a ubhayahA jassa / taM atthi NatthiavattavvayaM ca daviaM viappavasA // 40 // Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainadarzanapravezakaH evaM sattaviappo vayaNapaho hoi atthapajjAe / vaMjaNapajjAe puNa saviappo nivviappo a // 41 // jaha daviamappiaM taM taheva atthi tti pajjavanayassa / na ya samayapannavaNA pajjavanayamettapaDipuNNA // 42 // paDipuNNajovvaNaguNo jaha lajjai bAlabhAvacariehiM / kuNai a guNapaNihANaM aNAgayasuhovahANatthaM // 43 // Na ya hoi jovvaNattho bAlo anno vi lajjai na teNa / na vi a aNAgayavayaguNapasAhaNaM jujjhai vibhatte // 44 // jAikularUvalakkhaNasannAsaMbaMdhao ahigayassa / bAlAibhAvadiTThavigayassa jaha tassa saMbaMdho // 45 // tehiM aiANAgayadosaguNadugaMchaNa'bbhuvagamehiM / taha baMdhamokkhasuhadukkhapatthaNA hoi jIvassa // 46 // annonnANugayANaM imaM ca taM ca tti vibhayaNamajuttaM / jaha duddhapANiANaM jAvaMta visesapajjAyA // 47 // rUvAipajjavA je dehe jIvadaviammi suddhammi / te annonnANugayA paNNavaNijjA bhavatthammi // 48 // evaM ege AyA ege daMDo a hoi kiriA ya / karaNaviseseNa ya tivihajogasiddhI u aviruddhA // 49 // na ya bAhirao bhAvo abhitarao a atthi samayammi / noiMdiaM puNa paDucca hoi abhitaro bhAvo // 50 // davvaTThiassa AyA baMdhai kammaM phalaM ca veei / biiassa bhAvamettaM na kuNai naya ko vi veei // 51 // Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sammatisUtram davvaTThiassa jo ceva kuNai so ceva veaI niama / anno karei anno paribhuMjai pajjavanayassa // 52 // jaM vayaNijjaviappA saMjujjaMtesu hoMti eesu / sA sasamayapaNNavaNA titthayarAsAyaNA annA // 53 // purisajjAyaM tu paDucca jANao paNNavejja aNNayaraM / parikammaNAnimittaM dAehI so visesaM pi // 54 // // jIvakaMDam // jaM sAmannaggahaNaM daMsaNameaM visesiaM nANaM / doha vi NayANa eso pADekkaM atthapajjAo // 55 // davvaTThio vi houNa daMsaNe pajjavaTThio hoi / uvasamiAIbhAvaM paDicca nANe u vivarIaM // 56 // maNapajjavaNANato nANassa ya daMsaNassa ya viseso / kevalanANaM puNa daMsaNaM ti nANaM ti a samANaM // 57 // keI bhAMti jaiA jANai taiA Na pAsai jiNo tti / suttamavalaMbamANA titthayarAsAyaNAbhIrU // 58 // kevalanANAvaraNakkhayajAyaM kevalaM jahA nANaM / taha daMsaNaM pi jujjai niaAvaraNakkhayassaMte // 59 // bhannai khINAvaraNe jaha mainANaM jiNe na saMbhavai / taha khINAvara Nijje visesao daMsaNaM natthi // 60 // suttammi ceva sAI apajjavasiaM ti kevalaM bhaNiaM / suttAsayaNabhIrUhiM taM pi daTThavviyaM hoi // 61 // saMtammi kevale daMsaNammi nANassa saMbhavo natthi / kevalanANammi a daMsaNassa tamhA sanihAI // 62 // 43 Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 jainadarzanapravezakaH daMsaNanANAvaraNakkhae samANammi kassa puvvayaraM / hojja samaM uppAo haMdi duve natthi uvaogA // 63|| jai savvaM sAyAraM jANai savvasamaeNa savvannU / jujjai sayA vi evaM ahavA savvaM na yANAi // 64 // parisuddhaM sAgAraM aviattaM daMsaNaM aNAgAraM / na ya khINAvaraNijje jujjai saviattamaviattaM // 65 / / addiTuM annAyaM kevalI eva bhAsai sayA vi / egasamaeNa haMdI vayaNaviappo na saMbhavai // 66 // annAyaM pAsaMto adiTuM ca arahA viANato / kiM jANai kiM pAsai kaha savvaNNu tti vA hoi // 67 // kevalanANamaNaMtaM jaheva taha daMsaNaM pi paNNattaM / sAgAraggahaNAhi a niamaparittaM aNAgAraM // 68 // bhaNNai jaha caunANI jujjai niamA taheva eaM pi / bhaNNai na paMcanANI jaheva arahA taheaM pi // 69 / / paNNavaNijjA bhAvA samattasuanANadaMsaNA visao / ohimaNapajjavANa u annonnavilakkhaNo visao // 70|| tamhA cauvibhAgo jujjai na u nANadaMsaNajiNANaM / sayalamaNAvaraNamaNaMtamakkhayaM kevalaM nANaM // 71 // paravattavvayapakkhA avisiTThA tesu tesu suttesu / atthagaI ya u tesi viaMjaNaM jANao kuNaI // 72 // jeNa maNovisayagayANa daMsaNaM natthi davvajAyANaM / to maNapajjavanANaM niamA nANaM tu niddiTuM / / 73 / / Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 45 sammatisUtram cakkhuacakkhuavahikevalANa samayammi daMsaNavigappA / paripaDhiA kevalanANadaMsaNA teNa te annA // 74 // daMsaNamoggahamettaM ghaTa tti nivvaNNaNA havai nANaM / jaha ettha kevalANaM visesaNaM ettiaM ceva // 75 / / daMsaNapuvvaM nANaM nANanimittaM tu daMsaNaM natthi / teNa suviNicchiAmo daMsaNanANA Na aNNattaM // 76 / / jai uggahamittaM daMsaNamiti manasi visesiaM nANaM / mainANameva daMsaNameva saha hoi nipphaNNaM // 77 // evaM sesidiadaMsaNesu niyameNa hoi na ya juttaM / aha tattha nANamettaM ghippai cakkhummi vi taheva // 78 // nANaM appuDhe avisae a atthammi daMsaNaM hoi / mottUNa liMgao jaM aNAgayAIavisaesu // 79 // maNapajjavanANaM daMsaNaM ti teNeva hoi na ya juttaM / bhannai nANaM noiMdiraM ti na ghaDAdao jamhA // 80 // maisuanANanimitto chaumatthe hoi atthauvalaMbho / egayarammi vi tesiM na daMsaNaM daMsaNaM katto // 81 // jaM paccakkhaggahaNaM Na inti suanANasaMsiA atthA / tamhA daMsaNasaddo na hoi sayalo vi suanANe // 82 // jaM appuTThA bhAvA ohInANassa huMti paccakkhA / tamhA ohInANe daMsaNasaddo vi uvautto // 83 // jaM appuDhe bhAve jANai pAsai a kevalI niamA / tamhA taM nANaM daMsaNaM ca avisesao siddhaM // 84 // Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 jainadarzanapravezakaH sAIapajjavasiaMti do vi te sasamayao havai evaM / paratitthiavattavvaM ca egasamayaMtaruppAo // 85 / / evaM jiNapannatte saddahamANassa bhAvao bhAve / purisassAbhiNibohe daMsaNasaddo havai jutto // 86 / / sammAnANe niameNa daMsaNaM daMsaNe u bhaiavvaM / sammaNNANaM ca imaM ti atthao hoi uvavaNNaM // 87|| kevalanANaM sAI apajjavasiaMti dAiaM samae / tettiamettottUNA keI visesaM na icchaMti // 88 // je saMghayaNAIA bhavatthakevalivisesapajjAyA / te sijjhamANasamayammi hoMti vigaI tao hoi // 89 // siddhattaNeNa ya puNo uppanno esa atthapajjAo / kevalabhAvaM tu paDucca kevalaM dAiaM samae // 90 // jIvo aNAinihaNo kevalanANaM tu sAiamaNaMtaM / ia thorammi visese kaha jIvo kevalaM hoi // 91 // tamhA anno jIvo anne nANAipajjavA tassa / uvasamiAIlakkhaNavisesao ke vi icchaMti // 12 // aha puNa puvvapautto attho egaMtapakkhapaDisehe / taha vi udAharaNamiNaM ti heupaDijoaNaM vocchaM // 93 / / jaha koi saTivariso tIsaivariso narAhivo jAo / ubhayattha jAyasaddo varisavibhAgaM visesei // 14 // evaM jIvaddaviaM aNAinihaNamavisesiaM jamhA / rAyasariso u kevalipajjAo tassa saviseso // 95 // Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 47 sammatisUtram jIvo aNAinihaNo jIva tti aniamao na vattavyo / jaM purasAuajIvo devAuajIviavisiTTho // 96 // saMkhijjamasaMkhijjaM aNaMtakappaM ca kevalaM nANaM / taha rAgadosamohA anne vi a jIvapajjAyA // 97 // ___ // davva kaMDam // sAmaNNammi viseso visesapakkhe a vayaNaviNNAso / davvapariNAmamaNNaM dAei tayaM va niamei // 98 // egaMtanivvisesaM egaMtavisesiyaM ca vayamANo / davvassa pajjave pajjavA hi davi niattei // 99 / / paccuppannaM bhAvaM vigayabhavissehiM jaM samANei / eaM paDucca vayaNaM davvaMtaranissiaM jaM ca // 10 // davvaM jahA pariNayaM taheva atthi tti tammi samayammi / vigayabhavissehi u pajjavehi bhayaNA vibhayaNA vA // 101 // parapajjavehiM asarisagamehiM niameNa niccamavi natthi / sarisehi vi vaMjaNao atthI Na puNa atthapajjAe // 102 // paccuppannammi vi pajjayammi bhayaNAgaiM paDai davvaM / jaM egaguNAIyA aNaMtakappA guNavisesA // 103 / / kovaM uppAyaMto puraso jIvassa kArao hoi / tatto vibhaeavvo parammi sayameva bhaiavvo // 104 // rUvarasagaMdhaphAsA asamANaggahaNalakkhaNA jamhA / tamhA davvANugayA guNa tti te kei icchaMti // 105 / / dUre tA annattaM guNasadde ceva tAva pAricchaM / jaM pajjavAhi(i)o hojja pajjave ceva guNasannA // 106 // Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainadarzanapravezakaH do puNa nayA bhagavayA davvaTThiapajjavaTThiA niayA / etto a guNavisese guNaTThianao vi jujjaMto // 107 // jaM ca puNa arahayA tesu tesu suttesu goamAINaM / pajjavasaNNA niamA vAgariA teNa pajjAyA // 108 // parigamaNaM pajjAo aNegakaraNaM guNo tti egatthA / taha vi na guNo tti bhaNai pajjavanayadesaNA jamhA // 109 / / jaMpaMti atthi samae egaguNo dasaguNo aNaMtaguNo / rUvAIpariNAmo bhaNai tamhA guNaviseso // 110 // guNasaddamaMtareNAvi taM tu pajjavavisesasaMkhANaM / sijjhai navaraM saMkhA na satthadhammo tai guNo tti // 111 // jaha dasasu dasaguNammi egammi dasattaNaM samaM ceva / ahiammi vi guNasadde taheva eaM pi daTThavvaM // 112 / / egaMtapakkhavAo jo puNa davvaguNajAibheyammi / aha puvvaM paDikuTTho u AharaNamettameyaM ti // 113 // piaputtamittabhajjayabhAUNaM egapurisasaMbaMdho / na ya so egassa piu tti sesayANaM piA hoi // 114|| jaha saMbaMdhavisiTTho so puriso purisabhAvaniraisao / taha davvamiMdiagayaM rUvAivisesaNaM lahai // 115 / / hojjAhi duguNamahuraM aNaMtaguNakAlayaM ca jaM davvaM / na hu Daharao mahallo va hoi saMbaMdhao puriso // 116 // bhannai saMbaMdhavasA jai saMbaMdhittaNaM aNumayaM te / NaNu saMbaMdhavisesaM saMbaMdhivisesaNaM siddhaM // 117 // Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 49 sammatisUtram jujjai saMbaMdhavasA saMbaMdhavisesaNaM na puNa eaM / nayaNAivisesagao rUvAivisesapariNAmo // 118 // bhannai visamapariNayaM kaha eaM hohii tti uvaNIaM / taM hoi paranimittaM na va tti ettha'tthi egaMto // 119 // davvassa ThiI jamma vigamA ya guNalakkhaNaM tu vattavvaM / eaM sai kevaliNo jujjai taM no u daviassa // 120 / / davvatthaMtarabhUA muttA'muttA va te guNA hojjA / jai muttA paramANU natthi amuttesu aggahaNaM // 121 // sIsamaIvitthAraNaNimittattho'yaM kao samullAvo / iharA kahAmuhaM ceva natthi evaM sasamayammi // 122 // na vi atthi annavAo na vi tavvAo jiNovaesammi / taM ceva ya mannaMtA avamaNNaMtA na yANaMti // 123 // bhayaNA vi hu bhaiavvA jaha bhayaNA bhayai savvadavvAiM / evaM bhayaNAniamo a hoi samayAviroheNaM // 124 // niameNa saddahaMto chakkAe bhAvao na saddahai / haMdI apajjavesu vi saddahaNA hoi avibhattA // 125 / / gaipariNayaM gaI ceva kei niameNa daviamicchaMti / taM pi a uDDagaIaMtahA gaI annahA agaI // 126 // guNanivvattiyasannA evaM dahaNAdao vi daTThavvA / jaM tu tahA paDisiddhaM davvamadavvaM tahA hoi // 127 // kuMbho na jIvadaviaM jIvo vi na hoi kuMbhadaviaM ti / tamhA do vi adaviaM annonnavisesiA hoMti // 128 / / Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainadarzanapravezakaH uppAo duvigappo paogajaNio a vissasA ceva / tattha u paogajaNio samudayajaNio a parisuddho // 129 / / sAbhAvio samudayakau vva egatio vva hojjAhi / AgAsAIANaM tiNhaM parapaccao niamA // 130 // vigamassa vi esa vihI samudayajaNiammi so u duvigappo / samudayavibhAgamettaM atyaMtarabhAvagamaNaM ca // 131 // tinni va uppAyAI abhinnakAlA ya bhinnakAlA ya / atyaMtaraM aNatyaMtaraM ca daviAhiM nAyavvA // 132 / / jo AkuMcaNakAlo so ceva pasAriassa no jutto / tesuM paDivattI vigame kAlaMtaraM natthi // 133 // uppajjamANakAlaM uppannaM ti vigayaM vigacchaMtaM / davi paNNavayaMto tikAlavisayaM visesei // 134 // davvaMtarasaMjoAhiM ke vi daviassa biti uppAyaM / uppAyatthAkusalA vibhAgajAiM na icchaMti // 135 // aNuduaNuehiM Araddhe davve tiaNuaMti niddeso / tatto a puNa vibhatte aNu tti jAo aNU hoi // 136 / / bahuANa egasadde jai saMjogAhi hoi uppAo / naNu egavibhAgammi vi jujjai bahuANa uppAo // 137 / / egasamayammi egadaviassa bahuA vi huMti uppAyA / uppAyasamA vigamA ThiIo ussaggao niamA // 138 // kAyamaNavayaNakiriArUvAigaIvisesao hoi / saMjoabheao jANaNA vi daviassa uppAo // 139 / / Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sammatisUtram duviho dhammAvAo aheuvAo a heuvAo a / tattha u aheuvAo bhaviAbhaviAdao bhAvA // 140 // bhavio sammaddaMsaNanANacarittapaDivattisaMpanno / niamA dukkhaMtaviattilakkhaNaM heuvAyassa // 141 // jo heuvApakkhammi heuo Agame a Agamio / so samaya paNNatto siddhaMtavirAhao anno // 142 // parisuddho nayavAo AgamamettatthasAhao bhaNio / so ceva dunnayiNo doNi vi pakkhe vihamme vi // 143 // jAvaiA vayaNapahA tAvaiA ceva huMti nayavAyA / jAvaiA nayavAyA tAvaiyA ceva parasamayA // 144 // jaM kAvilaM darisaNaM eyaM davvaTThiassa vattavvaM / suddhoaNataNayassa u parisuddho pajjavavigappo // 145 // dohiM vi naehiM nIaM satthamulUeNa taha vi micchattaM / jaM savisayapahANattaNeNa annonnaniravikkhA // 146 // 51 je saMtavAyadose sakkoluA vayaMti saMkhANaM / saMkhA ya asavvAe tesiM savve vi te saccA // 147 // te u bhayaNovaNIA sammaddaMsaNamaNuttaraM hoMti / jaM bhavadukkhavimukkhaM do vi na pUraMti pADikkaM // 148 // natthi puDhavIvisiTTho ghaDo tti jaM teNa jujjai anno / jaM supuNa ghaDo tti puvvaM na Asi puDhavI tao anno // 149 // kAlo sahAvaniao (I) puvvagayaM purisakAraNegaMtA / micchattaM taM ceva u samAsao hoMti sammattaM // 150 // Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 52 jainadarzanapravezakaH natthi na nicco na kuNai kayaM na veei natthi nivvANaM / Natthi ya mokkhovAo chammicchattassa ThANA // 151 // atthi aviNAsadhammA karei veei atthi nivvANaM / atthi ya mokkhovAo cha saMmattassa ThANAI // 152 // sAhaMmau vva atthaM sAhijja paro vihammao vA vi / annonnaM paDikuTThA doNNi vi ee asavvAyA // 153 // davvaTThiavattavvaM sAmannaM pajjavassa ya viseso / ee samovaNIA vibhajjavAyaM viseseMti // 154 // heuvisaovaNIaM jaha vayaNijjaM paro niatteI / jai taM tahA purillo dAyaMto keNa jippaMto // 155 // egaMtAsabbhUaM sabbhUaM aNicchiaM ca vayamANo / loiaparicchyANaM vayaNijjapahe paDai vAI // 156 // davvaM khettaM kAlaM bhAvaM pajjAyadesasaMjoge / bheaM ca paDucca samA bhAvANaM paNNavaNapajjA // 157 // pADekkanayapahagayaM suttaM suttadharasaddasaMtuTThA / avikoviasAmatthA jahAgamavibhAgapaDivattI // 158 // sammadaMsaNamiNamo sayalasamattavayaNijjaniddosaM / attukkosaviNaTThA salAhamANA viNAsaMti // 159 // na hu sAsaNabhattImettaeNa siddhaMtajANao hoi / na vi jANao a niamA pantravaNAnicchio nAmaM // 160 // suttaM atthanimeNaM na suttamitteNa atthapaDivattI / atthagaI vi a nayavAyagahaNalINA durahigammA // 169 // Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sammatisUtram tamhA ahigayasutteNa atthasaMpAyaNammi jaiavvaM / AyariadhIrahatthA haMdi pahANaM vilaMbaMti // 162 // jaha jaha bahussuo sammao a sIsagaNasaMparivuDo a / aviNicchao a samae taha taha siddhaMtapaDiNIo // 163 // caraNakaraNappahANA sasamayaparaMsamayamukkavAvArA / caraNakaraNassa sAraM nicchayasuddhaM na yAti // 164 // nANaM kiriArahiaM kiriAmittaM ca do vi egaMtA / asamatthA dAeuM jammamaraNadukkhamAbhAi // 165 // jeNa viNA logassa vi vavahAro savvahA na nivvaDai / tassa bhuvaNekkaguruNo namo agaMtavAyassa // 166 // bhaddaM micchadaMsaNasamUhamaiassa amayasAyassa / jiNavayaNassa bhagavao saMviggasuhAhigammassa // 167 // 53 Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upAdhyAya zrIvinayavijayajIkRtanayakarNikA vardhamAnaM stumaH sarvanayanadyarNavAgamam / saMkSepatastadunnItanayabhedAnuvAdataH // 1 // naigamaH saGgrahazcaiva, vyavahArarjusUtrakau / zabdaH samabhirUdvaivambhUtau ceti nayA smRtAH // 2 // arthAH sarve'pi hi sAmAnyavizeSobhayAtmakAH / sAmAnyaM tatra jAtyAdi, vizeSAzca vibhedakAH // 3 // aikyabuddhirghaTazate, bhavetsAmAnyadharmataH / vizeSAcca nijaM nijaM, lakSayanti ghaTaM janAH // 4 // naigamo manyate vastu, tadetadubhayAtmakaM / nirvizeSaM na sAmAnyaM, vizeSo'pi na tadvinA // 5 // saGgraho manyate vastu, sAmAnyAtmakameva hi / sAmAnyavyatirikto'sti, na vizeSaH khapuSpavat // 6 // vinA vanaspati ko'pi, nimbAmrAdirna dRzyate / hastAdyanta vinyo, nAmulyAdyAstataH pRthak // 7 // vizeSAtmakamevArthaM, vyavahArazca manyate / vizeSabhinnaM sAmAnyamasatkharaviSANavat // 8 // Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nayakarNikA vanaspati gRhANeti, prokte gRhNAti ko'pi kim / vinA vizeSAnnAmrAdIMstannirarthakameva tat // 9 // vraNapiNDIpAdalepAdike lokaprayojane / upayogo vizeSaiH syAt, sAmAnyena hi kahicit // 10 // RjusUtranayo vastu, nAtItaM nApyanAgatam / manyate kevalaM kintu, vartamAnaM tathA nijam // 11 // atItenAnAgatena, parakIyena vastunA / na kAryasiddhirityetadasad gaganapadmavat // 12 // nAmAdiSu caturveSu, bhAvameva ca manyate / na nAmasthApanAdravyANyevamagretanA api // 13 // arthaM zabdanayo'nekaiH, paryAyairekameva ca / manyate kumbhakalazaghaTAghekArthavAcakAH // 14 // brUte samabhirUDho'rthaM, bhinnaM paryAyabhedataH / bhinnArthAH kumbhakalazaghaTa ghaTapaTAdivat // 15 // yadi paryAyabhede'pi, na bhedo vastuno bhavet / bhinnaparyAyayorna syAt, sa kumbhapaTayorapi // 16 // ekaparyAyAbhidheyamapi vastu ca manyate / kAryaM syakIyaM kurvANamevambhUtanayo dhruvam // 17 // yadi kAryamakurvANo'pISyate tattayA sa cet / tadA paTe'pi na ghaTavyapadezaH kimiSyate ? // 18 // yathottaraM vizuddhAH syurnayAH saptApyamI tathA / ekaika: syAcchataM bhedAstataH saptazatAnyamI // 19 // Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainadarzanapravezakaH athaivambhUtasamabhirUDhayoH zabda eva cet / antarbhAvastadA paJca, naya paJcazatIbhidaH // 20 // dravyAstikaparyAyAstikayorantarbhavantyamI / / AdAvAdicatuSTayamantye cAntyAstrayastataH // 21 // sarve nayA api virodhabhRto mithaste, sambhUya sAdhusamayaM bhagavan ! bhajante / bhUpA iva pratibhaTa bhuvi sArvabhaumapAdAmbujaM praghanayuktiparAjitA drAk // 22 // itthaM nayArthakavacaH kusumaijinendu, vIrocitaH savinayaM vinayAbhidhena / zrIdvIpabandaravare vijayAdidevasUrIziturvijayasiMhagurozca tuSTayai // 23 // Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SaDdarzanasamuccayaH saddarzanaM jina natvA vIraM syAdvAdadezakam / sarva-darzana-vAcyo'rthaH saMkSepeNa nigadyate // 1 // darzanAni SaDevAtra mUla-bheda-vyapekSayA / devatA-tattva-bhedena jJAtavyAni manISibhiH // 2 // bauddhaM naiyAyikaM sAGkhyaM jainaM vaizeSikaM tathA / jaiminIyaM ca nAmAni darzanAnAmamUnyaho ! // 3 // bauddhadarzanam tatra bauddhamate tAvad devatA sugataH kila / caturNAmAryasatyAnAM duHkhAdInAM prarupakaH // 4 // duHkhaM saMsAriNaH skandhAste ca paJca prakIrtitAH / vijJAnaM vedanA saJjJA saMskAro rUpameva ca // 5 // samudeti yato loke rAgAdInAM gaNo'khilaH / AtmAtmIyabhAvAkhyaH samudayaH sa udAhRtaH // 6 // kSaNikAH sarvasaMskArA ityevaM vAsanA yakA / sa mArga iha vijJeyo nirodho mokSa ucyate // 7 // paJcendriyANi zabdAdyA viSayAH paJca mAnasam / dharmAyatanametAni dvAdazAyatanAni ca // 8 // Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainadarzanapravezakaH pramANe dve ca vijJeye tathA saugatadarzane / pratyakSamanumAnaM ca samyagjJAnaM dvidhA yataH // 9 // pratyakSaM kalpanApoDhamabhrAntaM tatra budhyatAm / trirupAlliGgato liGgajJAnaM tvanumAnasajJitam // 10 // rupANi pakSadharmatvaM sapakSe vidyamAnatA / vipakSe nAstitA hetorevaM trINi vibhAvyatAm // 11 // nyAyadarzanam bauddharAddhAnta-vAcyasya saMkSepo'yaM niveditaH / naiyAyikamatasyetaH kathyamAno nizamyatAm // 12 // AkSapAdamate devaH sRSTisaMhArakRcchivaH / vibhunityaikasarvajJo nityabuddhisamAzrayaH // 13 // tattvAni SoDazAmutra pramANAdIni tadyathA / pramANaM ca prameyaM ca saMzayazca prayojanam // 14 // dRSTAnto'pyatha siddhAnto'vayavAstarkanirNayau / vAdo jalpo vitaNDA ca hetvAbhAsAzchalAni ca // 15 // jAtayo nigrahasthAnAnyeSAmevaM prarupaNA / arthopalabdhihetuH syAt pramANaM taccaturvidham // 16 // pratyakSamanumAnaM copamAnaM zAbdikaM tathA / tatrendriyArthasaMparkotpannamavyabhicAri ca // 17 // vyavasAyAtmakaM jJAnaM vyapadezavivarjitam / pratyakSamanumAnaM tu tatpUrvaM trividhaM bhavet // 18 // pUrvavaccheSavaccaiva dRSTaM sAmAnyatastathA / tatrAdyaM kAraNAt kAryAnumAnamiha gIyate // 19 // Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SaDdarzanasamuccayaH rolamba-gavala-vyAla-tamAla- malinatviSaH / vRSTiM vyabhicarantIha naivamprAyAH payomucaH ||20|| kAryAtkAraNAnumAnaM yacca tat zeSavanmatam / tathAvidhanadIpUrAd devo vRSTo yathopari // 21 // yacca sAmAnyatodRSTaM tadevaM gatipUrvikA / puMsi dezAntaraprAptiryathA sUrye'pi sA tathA // 22 // prasiddhavastusAdharmyAdaprasiddhasya sAdhanam / upamAnaM samAkhyAtaM yathA gaurgavayastathA // 23 // zAbdamAptopadezastu mAnamevaM caturvidham / prameyaM tvAtmadehAdyaM buddhIndriyasukhAdi ca // 24 // kimetaditi sandigdhaH pratyayaH saMzayo mataH / pravartate yadarthitvAt tattu sAdhyaM prayojanam // 25 // dRSTAntastu bhavedeSa vivAdaviSayo na yaH / siddhAntastu caturbhedaH sarvatantrAdibhedataH // 26 // pratijJA - hetu - dRSTAntopanayA nigamastathA / avayavAH paJca tarkaH sandehoparamo bhavet // 27 // yathA kAkAdisampAtAtsthANunA bhAvyamatra hi / UrdhvaM sandeha - tarkAbhyAM pratyayo nirNayo mataH // 28 // AcAryaziSyayoH pakSa pratipakSa parigrahAt / yA kathAbhyAsahetuH syAdasau vAda udAhRtaH // 29 // vijigISukathA yA tu chalajAtyAdidUSaNA / sa jalpaH vitaNDA tu yA pratipakSavarjitA // 30 // 59 Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 60 jainadarzanapravezakaH hetvAbhAsA asiddhAdyAzchalaH kUpo navodakaH / jAtayo dUSaNAbhAsAH pakSAdirdUSyate na yaiH // 31 // nigrahasthAnamAkhyAtaM paro yena nigRhyate / pratijJAhAni-saMnyAsa-virodhAdivibhedataH // 32 // sAGkhyadarzanam naiyAyikamatasyaiSa samAsaH kathito hyasau / sAGkhyAbhimatabhAvAnAmidAnImayamucyate ||33|| sAGkhyA nirIzvarAH kecit kecidIzvara - devatAH / sarveSAmapi teSAM syAt tattvAnAM paJcaviMzatiH // 34 // sattvaM rajastamazceti jJeyaM tAvad guNatrayam / prasAda-tApa-dainyAdi-kAryaliGgaM krameNa tat // 35 // eteSAM yA samAvasthA sA prakRtiH kilocyate / pradhAnAvyaktazabdAbhyAM vAcyA nityasvarupikA ||36|| tataH saJjAyate buddhirmahAniti yakocyate / ahaGkArastato'pi syAt tasmAtSoDazako gaNaH ||37|| sparzanaM rasanaM ghrANaM cakSuH zrotraM ca paJcamam / paJca buddhIndriyANyatra tathA karmendriyANi ca // 38 // pAyUpasthavaca:pANipAdAkhyAni manastathA / anyAni paJca rUpAditanmAtrANIti SoDaza // 39 // rupAttejo rasAdApo gandhAd bhUmiH svarAnnabhaH / sparzAdvAyustathaivaM ca paJcabhyo bhUtapaJcakam // 40 // evaM caturviMzatitattvarUpaM niveditaM sAGkhyamate pradhAnam / Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SaDdarzanasamuccayaH anyastvakartA viguNazca bhoktA tattvaM pumAnnityacidabhyupetaH // 41 // paJcaviMzatitattvAni saGkhyayaivaM bhavanti ca / pradhAnanarayozcAtra vRttiH paGgvandhayoriva // 42 // prakRti-viyogo mokSaH puruSasya bataitadantarajJAnAt / mAnatritayaM cAtra pratyakSaM laiGgikaM zAbdam // 43 / / jainadarzanam evaM sAGkhyamatasyApi samAso gadito'dhunA / jainadarzanasaMkSepaH kathyate suvicAravAn // 44 // jinendro devatA tatra rAgadveSavivarjitaH / hata-moha-mahAmallaH kevala-jJAna-darzanaH // 45 // surAsurendrasampUjyaH sadbhUtArtha-prakAzakaH / kRtsnakarmakSayaM kRtvA samprAptaH paramaM padam // 46 // jIvAjIvau tathA puNyaM pApamAsravasaMvarau / bandho vinirjarAmokSau nava tattvAni tanmate // 47 // tatra jJAnAdidharmebhyo bhinnAbhinno vivRttimAn / zubhAzubhakarmakartA bhoktA karmaphalasya ca // 48 // caitanyalakSaNo jIva: yazcaitadviparItavAn / ajIva: sa samAkhyAtaH puNyaM satkarmapudgalAH // 49 // pApaM tadviparItaM tu mithyAtvAdyAstu hetavaH / ye bandhasya sa vijJeya Asravo jinazAsane // 50 // saMvarastannirodhastu bandho jIvasya karmaNaH / anyo'nyAnugamAtmA tu ya: sambandho dvayorapi // 51 // Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 62 jainadarzanapravezakaH baddhasya karmaNaH sATo yastu sA nirjarA matA / Atyantiko viyogastu dehAdermokSa ucyate // 52 // etAni nava tattvAni yaH zraddhAte sthirAzayaH / samyaktvajJAnayogena tasya cAritrayogyatA // 53 // tathAbhavyatvapAkena yasyaitattritayaM bhavet / samyagjJAna-kriyAyogAjjAyate mokSabhAjanam // 54 // pratyakSaM ca parokSaM ca dve pramANe tathA mate / anantadharmakaM vastu pramANaviSayastviha // 55 // aparokSatayArthasya grAhakaM jJAnamIdRzam / pratyakSamitarajjJeyaM parokSaM grahaNekSayA // 56 // yenotpAda-vyaya- dhrauvyayuktaM yat tat sadiSyate / anantadharmakaM vastu tenoktaM mAnagocaraH // 57 // jainadarzanasaMkSepa ityeSa gadito'naghaH / pUrvAparaparAghAto yatra kvApi na vidyate // 58 // vaizeSikadarzanam devatAviSayo bhedo nAsti naiyAyikaiH samam / vaizeSikANAM tattve tu vidyate'sau nidizyate // 59 // dravyaM guNastathA karma sAmAnyaM ca caturthakam / vizeSasamavAyau ca tattvaSaTkaM tu tanmate // 60 // tatra dravyaM navadhA bhUjalatejo'nilAntarikSANi / kAladigAtmamanAMsi ca guNAH punaH paJcaviMzatidhA // 61 // sparza-rasa-rupa-gandhAH zabdaH saGkhyA vibhAga - saMyoge / parimANaM ca pRthaktvaM tathA paratvAparatve ca // 62 // Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SaDdarzanasamuccayaH buddhiH sukhaduHkhecchA dharmAdharmaprayatnasaMskArAH / dveSaH snehagurutve dravatvavegau guNA ete // 63 // utkSepAvakSepAvAkuJcanakaM prasAraNaM gamanam / paJcavidhaM karmaitat parApare dve tu sAmAnye // 64 // tatra paraM sattAkhyaM dravyatvAdyaparamatha vizeSastu / nizcayato nityadravyavRttirantyo vinirdiSTaH // 65 / / ya ihAyutasiddhAnAmAdhArAdheyabhUtabhAvAnAm / sambandha iha pratyayahetuH sa hi bhavati samavAyaH // 66 / / pramANaM ca dvidhAmISAM pratyakSaM laiGgikaM tathA / vaizeSikamatasyaiSa saMkSepaH parikIrtitaH // 67 // .. mImAMsAdarzanam jaiminIyAH punaH prAhuH sarvajJAdivizeSaNaH / devo na vidyate ko'pi yasya mAnaM vaco bhavet // 68 // tasmAdatIndriyArthAnAM sAkSAddaSTurabhAvataH / nityebhyo vedavAkyebhyo yathArthatvavinizcayaH // 69 // ata eva purA kAryo vedapAThaH prayatnataH / tato dharmasya jijJAsA kartavyA dharmasAdhanI // 70 // nodanAlakSaNo dharmo nodanA tu kriyAM prati / pravartakaM vacaH prAhuH sva:kAmo'gni yathA yajed // 71 // pratyakSamanumAnaM ca zAbdaM copamayA saha / arthApattirabhAvazca SaT pramANAni jaimineH // 72 // tatra pratyakSamakSANAM saMprayoge satAM sati / Atmano buddhijanmetyanumAnaM laiGgikaM punaH // 73 // Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 64 jainadarzanapravezakaH zAbdaM zAzvatavedotthamupamAnaM tu kIrtitim / prasiddhArthasya sAdharmyAdaprasiddhasya sAdhanam // 74 // dRSTArthAnupapatyA tu kasyApyarthasya kalpanA / kriyate yadbalenAsAvarthApattirudAhRtA // 75 // pramANapaJcakaM yatra vasturUpe na jAyate / vastusattAvabodhArthaM tatrAbhAvapramANatA // 76 // jaiminIyamatasyApi saGkSepo'yaM niveditaH / evamAstikavAdAnAM kRtaM saGkSepakIrtanam // 77 // naiyAyikamatAdanye bhedaM vaizeSikaiH saha / na manyante mate teSAM paJcaivAstikavAdinaH // 78 // SaDdarzanasaGkhyA tu pUryate tanmate kila / lokAyatamatakSepe kathyate tena tanmatam // 79 // cArvAkadarzanam lokAyatA vadantyevaM nAsti jIvo na nivRtiH / dharmAdharmo na vidyete na phalaM puNyapApayoH // 80 // etAvAneva loko'yaM yAvAnindriyagocaraH / bhadre ! vRkapadaM pazya yad vadanyatyabahuzrutAH // 81 // piba khAda ca cArulocane ! yadatItaM varagAtri ! tanna te / na hi bhIru ! gataM nivartate samudayamAtramidaM kalevaram // 82 // pRthvI jalaM tathA tejo vAyurbhUtacatuSTayam / AdhAro bhUmireteSAM mAnaM tvakSajameva hi // 83 // pRthvyAdibhUtasaMhatyA tathAdehapariNateH / madazaktiH surAGgebhyo yadvat tadvaccidAtmani // 84 // Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 65 SaDdarzanasamuccayaH tasmAd dRSTaparityAgAd yadadRSTe pravartanam / . lokasya tad vimUDhatvaM cArvAkAH pratipedire // 85 // sAdhyavRttinivRttibhyAM yA prItirjAyate jane / nirarthA sA mate teSAM dharmaH kAmAt paro na hi // 86 // lokAyatamate'pyevaM sakSepo'yaM niveditaH / abhidheyatAtparyArthaH paryAlocyaH subuddhibhiH // 87 // vedAMtamatam lokAyatamate'pyevaM sakSepo'yaM niveditaH / vedAntinAM matasyAsau kathyamAno nizamyatAm // 1 // vedAntinaH punaH prAhubaitamatavAdinaH / brahma satyaM jaganmithyA jIvo brahmaiva nAparaH // 2 // anirvAcyA hi mAyAtra yA vivartavidhAyinI / vikSepAvArazaktibhyAM sahitAdhyAsakAraNam // 3 // AvArazaktirmAyAyAH proktA kartRtvakAraNam / zaktivikSeparUpA ca prapaJcajananI matA // 4 // sarvasattvAnusyUtaM ca brahmaivaikaM ca nirguNam / sadAzuddhaM svataH siddhaM tadbhinnaM vidyate na sat // 5 // zravaNAnmananAccaiva nididhyAsAnnirantaram / samAdherapyanuSThAnAt prApyate brahma nizcayam // 6 // pramANAdivyavasthA ca mImAMsAsaMmatA matA / abhidheyArthatAtparyaM paryAlocyaM sabuddhibhiH // 7 // vairAgyaratinAjJena vedAntamataprakriyA / saMkSiptA pUritA hyatra bodhAya svAlpamedhasAm // 8 // Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalikAlasarvajJazrIhemacandrAcAryaviracitA anyayogavyavacchedadvAtriMzikA anantavijJAnamatItadoSamabAdhyasiddhAntamamartyapUjyam / zrIvardhamAnaM jinamAptamukhyaM svayambhuvaM stotumahaM yatiSye // 1 // ayaM jano nAtha tava stavAya guNAntarebhyaH spRhayAlureva / vigAhatAM kiM tu yathArthavAdamekaM parIkSAvidhidurvidagdha; // 2 // guNeSvasUyAM dadhataH pare'mI mA zizriyannAma bhavantamIzam / tathApi sammIlya vilocanAni vicArayantAM nayavartma satyam // 3 // svato'nuvRttivyativRttibhAjo bhAvA na bhAvAntaraneyarUpAH / parAtmatattvAdatathAtmatattvAd dvayaM vadanto'kuzalAH skhalanti // 4 // AdIpamAvyoma samasvabhAvaM syAdvAdamudrAnatibhedi vastu / tannityamevaikamanityamanyaditi tvadAjJAdviSatAM pralApAH // 5 // kartAsti kazcijjagataH sa caikaH sa sarvagaH sa svavazaH sa nityaH / imAH kuhevAkaviDambanAH syusteSAM na yeSAmanuzAsakastvam // 6 // na dharmadharmitvamatIvabhede vRttyasti cenna tritayaM cakAsti / ihedamityasti matizca vRttau na gauNabhAvo'pi ca lokabAdhaH // 7 // satAmapi syAt kvacideva sattA caitanyamaupAdhikamAtmano'nyat / na saMvidAnandamayI ca muktiH susUtramAsUtritamatvadIyaiH // 8 // Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anyayogavyavacchedadvAtriMzikA 67 yatraiva yo dRSTaguNaH sa tatra kumbhAdivanniSpratipakSametat / tathApi dehAbahirAtmatattvamatattvavAdopahatAH paThanti // 9 // svayaM vivAdagrahile vitaNDApANDityakaNDUlamukhe jane'smin / mAyopadezAt paramarma bhindannaho virakto muniranyadIyaH // 10 // na dharmaheturvihitApi hiMsA notsRSTamanyArthamapodyate ca / svaputraghAtAnnRpatitvalipsA sabrahmacAri sphuritaM pareSAm // 11 // svArthAvabodhakSama eva bodhaH prakAzate nArthakathAnyathA tu / pare parebhyo bhayatastathApi prapedire jJAnamanAtmaniSTham // 12 // mAyA satI ced dvayatattvasiddhirathAsatI hanta kutaH prapaJcaH / mAyaiva cedarthasahA ca tat kiM mAtA ca vandhyA ca bhavetpareSAm // 13 // anekamekAtmakameva vAcyaM dvayAtmakaM vAcakamapyavazyam / ato'nyathA vAcakavAcyaklRptAvatAvakAnAM pratibhApramAdaH // 14 // cidarthazUnyA ca jaDA ca buddhiH zabdAdi tanmAtrajamambarAdi / na bandhamokSau puruSasya ceti kiyajjaDaina grathitaM virodhi // 15 // na tulyakAlaH phalahetubhAvo hetau vilIne na phalasya bhAvaH / na saMvidadvaitapathe'rthasaMvidvilUnazIrNaM sugatendrajAlam // 16 / / vinA pramANaM paravanna zUnyaH svapakSasiddheH padamaznuvIta / kupyet kRtAntaH spRzate pramANamaho sudRSTaM tvadasUyidRSTam // 17 // kRtapraNAzAkRtakarmabhogabhavapramokSasmRtibhaGgadoSAn / upekSya sAkSAt kSaNabhaGgamicchannaho mahAsAhasikaH paraste // 18 // sA vAsanA sA kSaNasantatizca nAbhedabhedAnubhayairghaTate / tatastaTAdarzizakuntapotanyAyAttvaduktAni pare zrayantu // 19 // Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 68 jainadarzanapravezakaH vinAnumAnena parAbhisandhimasaMvidAnasya tu nAstikasya / na sAmprataM vaktumapi kva ceSTA kva dRSTamAtraM ca hahA pramAdaH // 20 // pratikSaNotpAdavinAzayogi sthiraikamadhyakSamapIkSamANaH / jina ! tvadAjJAmavamanyate yaH sa vAtakI nAtha ! pizAcakI vA // 21 // anantadharmAtmakameva tattvamato'nyathA sattvamasUpapAdam / iti pramANAnyapi te kuvAdikuraGgasantrAsanasiMhanAdAH // 22 // aparyayaM vastu samasyamAnamadravyametacca vivicyamAnam / AdezabhedoditasaptabhaGgamadIdRzastvaM budharUpavedyam // 23 // upAdhibhedopahitaM viruddhaM nArtheSvasattvaM sadavAcyate ca / ityaprabudhyaiva virodhabhItA jaDAstadekAntahatAH patanti // 24 // syAnnAzi nityaM sadRzaM virUpaM vAcyaM na vAcyaM sadasattadeva / vipazcitAM nAtha nipItatattvasudhodgatodgAraparampareyam // 25 / / ya eva doSAH kila nityavAde vinAzavAde'pi samAsta eva / parasparadhvaMsiSu kaNTakeSu jayatyadhRSyaM jina ! zAsanaM te // 26 // naikAntavAde sukhaduHkhabhogau na puNyapApe na ca bandhamokSau / durnItavAdavyasanAsinaiva paraiviluptaM jagadapyazeSam // 27 // sadeva satsyAt saditi tridhArtho mIyeta durnItinayapramANaiH / yathArthadarzI tu nayapramANapathena durnItipathaM tvamAsthaH // 28 // mukto'pi vAbhyetu bhavaM bhavo vA bhavasthazUnyo'stu mitAtmavAde / SaTjIvakAyaM tvamanantasaGkhyamAkhyastathA nAtha ! yathA na doSaH // 29 // anyonyapakSapratipakSabhAvAdyathA pare matsariNaH pravAdAH / nayAnazeSAnavizeSamicchannapakSapAtI samayastathA te // 30 // Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anyayogavyavacchedadvAtriMzikA vAgvaibhavaM te nikhilaM vivektumAzAsmahe cenmahanIyamukhya ! / laGghama jaGghAlatayA samudraM vahema candradyutimapAnatRSNAm // 31 // idaM tattvAtattvavyatikarakarAle'ndhatamase jaganmAyAkArairiva hataparairhA vinihitam / / taduddhartuM zakto niyatamavisaMvAdivacanastvamevAtastrAtastvayi kRtasaparyAH kRtadhiyaH // 32 // Page #79 -------------------------------------------------------------------------- Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvijayamahodayasUrigraMthamAlA - 24 MEANITALIATELLITELETTERSITrimmalinimum A000OOSUppUaiRDCOOD utivitr444144SSHAVE doo Loc0 TharahA A 60 zrI AzApurA dhAvA GO nAbha: leja: zA. vimaLAbena saremala jac hIrAjaina sosAyaTI, rAmanagara, pravacana prakAzana