Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ | I namo namo namUnarvasAsa .. Agamasa saTaka anuvAda anuvAda zreNI sarjaka - muLA TIyara chAsAgara
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ AgamasUtra saTIka anuvAda bAlabrahmacArI zrI neminAthAya namaH namo namo nimmaladasaNassa pa.pU. zrI AnaMda-kSamA-lalita-suzIla-sudharmasAgara gurabhyo nama: AgamasaTIka anuvAda Agama saTIka anuvAdanA A bhAga - 2 mAM che.. A bhAga - AcAra-2 -: anuvAda-zreNInA sarjaka : * "AcAra" - aMgasUtra-1-nA.... -0- zrutaskaMdha-1-nA... - adhyayana-6 thI 9 muni dIparatnasAgara tA. 23/10/2009 zukravAra 2066 kA.su.pa ane Agama saTIka anuvAda bhAga 1 thI 42 saMpUrNa mUlya-rA-10,000 -- zrutaskaMdha-ra-saMpUrNa - X - X - X - X - X - X - x - 0 zrI zruta prakAzana nidhi 0 saMparka sthaLa) Agama ArAdhanA kendra, zItalanAtha sosAyaTI phleTa naM. 13, cothe mALe, vhAI senTara, khAnapura, amadAvAda. & TAIpa seTIMga -: mudraka :zrI mahAkAlI enTaraprAIjha navaprabhAta prinTIMga presa cAMdaloDiyA, amadAvAda. |III ghIkAMTA roDa, amadAvAda. (M) 9824419736 | ||| Tel. 079-25508631 [21]
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ RNasvIkAra 0 vaMdanA e mahAna AtmAne 0 vikrama saMvata-2061mAM phAgaNasuda-3 no divasa ane maMgalapArekhanA khAMcAmAM zrI zAMtinAtha paramAtmAnI varSagAMThano prasaMga, atibhavya ane ghaNI ja lAMbI cayAtrAnA prayANanI ghaDIe, AgamonA TIkA sahitanA anuvAda karavA mATenI manobhAvanAnuM jemanA mukhethI vacana prAgaTya thayuM, aMtaranA AzIrvAda, sUrimaMtrathI abhimaMtrita vArA cUrNano kSepa ane dhanarAzinI javAbadArInA yathAzakya svIkAra saha jemanI kArya preraNAnI saravANImAM bhIMjAtA mArA citte AzirSa anero harSollAsa anubhavyo. jemanI hayAtI daramyAna ke hayAtI bAda paNa, jemanA nAmasmaraNa mAtrathI A kArya vighnarahitapaNe mUrta svarUpane pAmyuM, evA... pUjya AcAryazrI RcakacaMdrasUrIzvarajI ma nA caraNa kamaLamAM sAdara koTIza: vaMdanA * O * g * d 0 kema bhUlAya e gurudevane paNa ? 0 cAstri prati aMtaraMga prItithI yukta, aneka AtmAone pravrajyA mArge prayANa karAvanAra, saMyamamUrti, prati varSa upadhAna tapa vaDe zrAvakadharmanA dIkSA dAtA, zArIrika samasyAo vacce paNa baMne zAzvatI oLInI ArAdhanAne na cUkanArA, sAgara samudAyamAM gacchAdhipati padane zobhAvanArA ane samartha ziSya parivArayukta evA mahAna vibhUtiratna- pUjya AcAryazrI devendrasAgarasUrIzvarajI ma jemanA AjIvana aMtevAsI, zAsanaprabhAvaka pUjya AcAryazrI harSasAgarasUrijI ma.sA. jemaNe A anuvAda kArya mATe ghaNAM varSo pUrve preraNA karelI ane A kArya sAdhaMta pAra pahoMcADavA mATe vipula dhanarAzi moklAvI. ukta baMne AcArya bhagavaMtonI asIma kRpA ane teo dvArA presti saMgho thakI thayela dhanavarSAnA baLe prastuta kArya mUrtasvarUpa pAmyuM. AgamasUtra saTIka anuvAda Agama saTIka anuvAdanA A bhAga 2 nI saMpUrNa dravya sahAyanA preraNAdAtAzrI 5.pU. gacchAdhipati AcAryadeveza zrI devendrasAgarasUrIzvarajI ma.nA ziSya pUjya AcAryazrI harSasAgarasUrijI ma. teozrInI preraNAthI lAbhalenAra zrI aThavAlAInsa jaina zve.mU.pU.saMgha tathA zrI zeTha phUlacaMda kalyANacaMda TrasTa surata
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvavyasahAyako (anudAna dAtA, agama saTIka AnuvAdA koI eka bhAganA saMpUrNa sahAyadAtA saccAstri cuDAmaNI pUjya gacchAdhipati sva. AcAryadeva zrImad devendrasAgarasUrIzvarajInA AjIvana aMtevAsI saguNAnurAgI pUjya AdevazrI harSasAgarasUrijI ma.nI jJAnaanumodaka preraNAthI prerita zrI AThavAlAInsa jaina zvetAMbara mUrtipUjaka saMgha tathA zrI zeTha phUlacaMda kalyANacaMda jhaverI TrasTa, surata. 16 bhAgonA saMpUrNa sahAyaka thayela che. paramapUjaya saraLa ravAbhAvI, bhaki pariNAmI, bhutAna gI sva AcAravizrI vijaya cakacaMsUrIzvarajI ma.sA.nI punita preraNAthI 10 bhAgo mATe nIcenA saMgho sahAyaka thayA che. (1) zrI maMgalapArekhano khAMco, jainasaMgha, amadAvAda be bhAga. (2) zrI bhAvanagara jaina zve bhU.pU. saMgha, bhAvanagara - be bhAga. (3) zrI AdinAtha jaina zve. mUpU. saMgha, navasArI be bhAga. (4) zrI girirAja sosAyaTI AdinAtha jaina saMgha, boTAda be bhAga. (5) zrI jaina zvemUpU. tapAgaccha saMgha, boTAda eka bhAga (6) zrI pArthabhaktidhAma jaina dhArmika TrasTa, taNasA eka bhAga piramapujya AcAryadiva zrI RcakacaMdrasUrIzvarajInI preraNAthI temanA samudAyavartI zramaNIvaryAo taraphathI prApta sahAyanI noMdha AgaLa che.]
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ AgamasUtra saTIka anuvAda suvizAla gacchAdhipati AcAryadeveza zrImad vijaya rAmacaMdra sUrIzvarajI ma.sA.nA samudAyavartI vaiyAvacca parAyaNa paMnyAsa pravara zrI vajrasenavijayajI ma.sA.nI preraNAthI eka bhAgazrI hAlAratIrtha ArAdhanA dhAma, vaDAliyA, sIMhaNa, taraphathI Agama saTIka anuvAda zreNInA sarjaka munizrI dIparatnasAgarajInI preraNAthI A be dAtAoe maLIne eka bhAga mATe sahAya karI che. (1) zrI jaina zve mUrti saMgha, thAnagaDha (2) zAha haMjArImalajI bhUramalajI, karnala. pUpU kriyArUcivaMta, prabhAvaka, Adeya nAmakarmaghara svargastha AcAryadeva zrImadvijaya AcakacaMdrasUrIzvarajIthI prerita punyavaMtI zramaNIvarsAonI preraNAthI prApta anudAno 1- vardhamAna taponidhi AcAryadeva zrImadvijaya bhaktisUrIzvarajI samudAyavartI milanasAra sAdhvIthI saumyajJAzrIjInI preraNAthI traNa bhAgo mATenI dravya sahAya prApta thaI che, te A pramANe - (1) zrI kArelIbAga, zvempU jainasaMgha, vaDodarA. (2) zrI kArelIbAga, jaina saMghanI zrAvikA baheno, vaDodarA. * (3) zrI bhagavAna nagarano Tekaro, jainasaMgha, amadAvAda. - - 2- suvizALa parivArayuktA sAdhvIzrI bhAvapUrNAzrIjI manI preraNAthI zrI kSetrapAla bhakti TrasTa" - navasArI taraphathI. 3- vardhamAna taponidhi pUjya AcAryadevazrI bhaktisUrIzvarajI manA samudAyavartI pa.pU. sAdhvIzrI dhyAnasAzrIjI tathA sAdhvIzrI praphullitAzrIjInI preraNAthI - "zrI mAMgaroLa jaina zve ta50 saMgha, mAMgaroLa - taraphathI.
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ dravyasahAyako 4- paramapUjyA jayazrIjI-lAvaNyazrIjI manA parivAravartInI sAdhvIzrI satyAnaMdazrIjI ma.sA.nI punita preraNAthI "zrI gAMdhInagara jaina saMgha, beMgalora - taraphathI." 5- paramapUjya kriyArUcIvaMta AdevazrI bhaktisUrIzvarajI maLyA samudAyavartI zramaNIvaryA mokSanaMditAzrIjI manI preraNAthI "zrI vallabhanagara jaina zvebhUpU. saMgha, vallabhanagara, Indaura paramapUjya AgamoddhAraka, sAmAcArI saMrakSaka, bahuzruta AcAryadeva AnaMdasAgarasUrIzvarajI ma.sA.nA samudAyavartI zruta anurAgINI zramaNIvaryAonI preraNAthI prApta sahAyo. (1) paramapUjyA nIDaravaktA sAdhvIzrI caMdrayazAzrIjI mAthI prerita -1- zrI trilokapadma ciMtAmaNidhAma jaina saMgha, aMdherI, muMbaI. -2- zrI mahAvIranagara jaina daherAsarajI TrasTa, navasArI. (2) apratima vaiyAvRtyakArikA 5.pU. malaya-praguNAzrIjI manA ziSyA susaMvAdI parivArayuktA sAdhvIzrI prazamazIlAzrIjI manA zrutAnurAgI ziSyA sAzrI prazamaratnAzrIjInI preraNAthIzrI zvetAMbara jaina tapAgaccha saMgha," vAMkAnera. (3) paramapUjyA mAtRhRdayA sAdhvIzrI amitaguNAzrIjI ma.nI preraNAthI zrI AdinAtha jaina zve saMgha," bhopAla. 66 (4) paramapUjyA vardhamAnatapasAdhikA, zatAvadhAnI sAdhvIzrI amitaguNAzrIjI ma.nI preraNAthI-100 oLInI pUrNAhUti nimitte "karacelIyA jaina zve mahAjana peDhI,' karacelIyA, surata.
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ AgamasUtra saTIka anuvAda (5) zramaNIvaryA bhaktirasika pUjya malayAzrIjI manA vyavaradakSa ziSyA sALIzrI hitAzrIjI manI preraNAthI zrI jaina maracanTa saMghanI zrAvikA baheno, amadAvAda. (6) paramapUjyA malaya-kaivalya-bhavyAnaMdazrIjI manA suvinitA miSTa bhASI, tapasvIranA sAnIthI pUrapakvAzrIjInI preraNAthI "sarvodaya pArzvanAtha ceriTebala TrasTa," muMbaI (Agama-sIka anuvAda sahAyasko) (1) papU. bhagavatIjI dezanAdakSAdevazrI naradevasAgarasUrijI masAnI preraNAthI - "zrI vizAzrImALI tapagaccha jJAti," jAmanagara. (2) vardhamAna taponidhi pUjya A.deva zrI vijaya prabhAkrasUrIzvarajI mae nI preraNAthI - "abhinava jaina zvebyU saMgha," amadAvAda, (3) zrutasaMzodhanarasika pUjya A devazrI munisUrijI manI preraNAthI - "zrI vijayabhadra ceriTebala TrasTa," bhIlaDIyAjI. | (4) papU. jayalAvaNyazrIjI masAnA suziSyA sArA sUryapabhAzrIjI manI preraNAthI - "zrI bhagavatInagara upAzrayanI baheno," amadAvAda. (5) paramapUjyA varadhamazrIjI manA ziSyA tapasvIratnA sAdanIzrI prItighamazrIjI manI pAvana preraNAthI. - (1) zrI pArthabhakti zremUvapUcha jainasaMgha, DoMbIvalI. - (2) zrI rAjAjI roDa cempU tapAjaina saMgha, DoMbIvalI. (6) svanAmadhanyA zramadIvayazrI samyagANAzrIjI manI preraNAthI. "zrI parama AnaMda zempU jenasaMgha, pAlaDI, amadAvAda.
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ amArA prakAzano - - - - - - - muni dIparatnasAgarajI dvArA prakAzita sAhitya-eka jhalaka kula prakAranono aMka 301 -mAluiLa-mUe. 49-prakAzano A saMpuTamAM mULa Agamo che. jemAM 45 Agamo 45 alaga-alaga pustakomAM mudrita karAvAyela che. cAra vaikalpika Agamo paNa temAM samAvAI gayela che. e rIte 45 + 4 kula (49) AgamonuM A saMpuTamAM saMpAdana che. temaja pratyeka sUtrane aMte pUjya sAgarAnaMdasUrizvarajI saMpAdita Agamo tathA tenI vRttinA aMko paNa TAMkyA che. amArA A prakAzanamAM zrutaskaMdha, zataka/adhyayana/vakSaskAra/pada, pratipatti, uddezaka, sUtra/gAthA Adi spaSTatacA judA najare paDe tevI viziSTa mudraNakalAne prayojela che. pustako alaga-alaga ane nAnA kadanA hovAthI vAMcana ke kaMThastha karavAnI ati saraLatA rahe che. 45-AgamanI pUjA, pUjana, rathayAtrA ke zrI gautamasvAmI pUjanAdi mATe alaga-alaga pIstALIsa pustako hovAthI goThavaNI saraLa bane che. sAmaroso, sAmAoiso, AgamaviSayadarzana, AgamakathAnuyoganA mULa saMdarbha jovA mATe A prakAzana vasAvavuM jarUrI ja che. jenI kiMmata che rUA. 1500 -darzana-pUjana mATe AjIvana upayogI che. 2. Agama-gujarAtI anuvAda prakArano ApaNA mULa Agamo ardhamAgadhI bhASAmAM che. jeo bhASAjJAnathI vaMcita che, zAstrIya kAraNothI AgamanA abhyAsathI vaMcita rahyA che, AgamonI vAMcanA prApta karI zakatA nathI ItyAdi kAraNe Agamika padArthonuM jJAna pAmI zakyA na hoya tevA bhavyAtmAo zrI kalpasUtra mAphaka saraLatAthI AgamonuM vAMcana ane bodha prApta karI zake, temaja bhavabhIru AtmAo potAnuM jIvana mArgAnusAra banAvI zake tevuM prakAzana. sAta bhAgomAM samAviSTa 2800 jeTalA pRSThomAM pIstALIza Agamono akSarazaH anuvAda dharAvatA A "AgamadIpa" saMpuTamAM bIjA be vaikalpika AgamonuM gujarAtI paNa Apela ja che. aMdAje 90,000 zloka pramANa mULa Agamano A gujarAtI anuvAda rUA. 2000/-nI kiMmate upalabdha thaI zake che. paNa hAla tenI eka paNa nakala bacelI nathI. e ja amArA A prakAzananI lokapriyatAno pUrAvo che. aneka pUjyazrIe A gujarAtI anuvAdano svAdhyAyAdi arthe upayoga karelo che.
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 AgamasUtra saTIka anuvAda 3. AgamasuttANi saTIkaM 46-prakAzano jeone mULa Agamo vAMcyA pachI tenI vistRta samaja meLavavI che. temAM rahelA padArthone UMDANathI avagAhavA che, temAM rahelA tattvo AdhArita kathA, dRSTAMta ke dravyAnuyogane jANavo che, tevA viziSTa jJAnapipAsu mATenuM amAruM A 13,000 jeTalA pRSThomAM patharAyela ane trIza bhAgomAM vibhAjIta evuM daLadAra prakAzana che. A prakAzanamAM mULa Agamo para prApta badhI ja niryuktio, 39 Agamo paranI vRtti, zeSa AgamonI saMskRta chAyA, keTalAMka bhASyo tathA cUrNio ItyAdi sarve vivecanono samAveza karAyela che. sUtro ane gAthAnA spaSTa alaga vibhAjana, pracura peregrAphasa, adhyayana, uddezaka, sUtra AdinI suspaSTa alaga peja lAIna temaja amArA mULa ane anuvAdita AgamomAM apAyelA kramAMka mujabanA ja sUtra kramAMkana tathA vyavasthita anukramaNikAne lIdhe koIpaNa pasaMdita cokkasa viSayavastu ke samagra adhyayananA vAMcanamAM saraLatA rahe te rIte A saMpuTanuM saMpAdana ane mudraNa karAyeluM che. A prakAzananA abhyAsamUlya ane saMzodhanakSetre upayogitA temaja samagra vizvamAM Agama prakAzananI AvI eka ja mAtra zrRMkhalA upalabdha hovAne kAraNe rUA. 11,000/- mUlya hovA chatAM tenI eka paNa nakala sTokamAM rahelI nathI. e ja amArA A prakAzananI mahattA sAbita kare che. 4. Agama-viSaya-darzana A eka evuM prakAzana che, jemAM 45-AgamonI vizarUpe anukramaNikA apAyela che, chatAM tenA pRSTho che. M 384. pratyeka AgamanA pratyeka sUtra ke gAthAnA viSayone e ja AgamonA sUtronA kramAMkana anusAra, atIva suspaSTa rUpe ane pRthakpRthak svarUpe apAyelI A anukramaNikAthI tame tamAro managamato-Avazyaka ke tamArA saMzodhana ane lekhanane anurUpa viSaya sahelAIthI pasaMda karI zako cho. gujarAtI bhASAmAM taiyAra karAyela A anukramaNikAthI tame amArA anuvAdita AgamomAM to mULa viSaya joI ja zako cho. taduparAMta mULa Agamo ke AgamasaTIkaM mAM paNa tamArI pasaMdagIno viSaya zodhavo A bRhat anukrama parathI khUba ja saraLa che. rUA. 400/-nI kiMmatane lakSamAM na laI tenuM upayogitA mUlya samajazo.
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ amArA prakAzano 5. Agamasaikroso 4-prakAzano A zabdakoza - eTale saMdarbhasthaLa nirdeza sahitanI "Agama-DIkSanerI" jemAM tamane maLe che mULa AgamamAMthI levAyelA 46,000 zabdo ane tenA 3,75,000 jeTalA Agama saMdabha sahita mULa-ardhamAgadhI zabdonA saMskRta artha ane gujarAtI eka ke vadhu artho. cAra bhAgomAM samAviSTa 2400 jeTalA pAnAono A pustakano seTa mepalIyo kAgaLa, pAku bAInDIMga ane AkarSaka mukhapRSTha to dharAve ja che. paNa tamAre mATe tenI upayogitA che - e thI daparvatano koIpaNa zabda zodhavA mATe. tyAM phakta zabdano artha ja joIne besI nathI rahevAnuM. paNa pIstAlIze pIstAlIza AgamomAM A zabda jyAM jyAM vaparAyo hoya te-te badhAM sthAnono nirdeza paNa maLaze ja - jenA dvArA eka ja zabda ja judA judA saMdarbhamAM vaparAyo haze, to te bhinna-bhinna saMdarbhayukta artha ke vyAkhyA paNa jANI zakAze. - vaLI AvA saMdarbho jovA mATe tamAre judA judA prakAzanonA Agamone pheMdavAnI koI jarUra nathI. tame mAtra amAruM gAmasuttapi- saMpuTa sAthe rAkho. tamAre upayogI zabdo mULa Agama ke Agama-saTIkaM mAM maLI ja javAnA 6. AgamanAmakoso Agama zabdakozanI eka pUraka DIkSanerI te A "Agama nAmakoza". A prakAzana AgamasaTIkaM mAM AvatA nAmo (kathAo)nI DIkSanerI che. A DIkSanerImAM kathAnA pAtronA nAmo to kakkAvArI kramamAM ApelA ja che. sAthe sAthe te pAtro ke nAmono saMkSipta paricaya paNa che. tamAre mULa Agama uparAMta niryukti, bhASya, mUrti ke vRttimAM jo A nAma ke te nAma sAthe saMkaDAyela kathA ke daSTAMta jANavA che to amArI DIkSanerImAM tete nAmane aMte nirdeza karAyela Agama saMdarbha jovo. Agama saMdarbha jotAM ja tamane te saMdarbhavALA AgamanuM nAma, paMcAMgIno prakAra ane sUtrakama maLI jaze. jenA AdhAre tame te kathA ke daSTAMtano sahelAIthI abhyAsa karI zakazo. A nAmakozanuM mahattva to tyAre ja samajAya jyAre eka ja nAma dharAvatA ekathI vadhAre pAtrono alaga-alaga parIcaya ke judI judI kathAo tamane jovA maLe. te paNa phakta rU. 200/-nI kiMmatamAM. saMdarbha mujaba kathA jovA mATe amAruM mAmasuttaLi-saTI to che ja.
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ AgamasUtra saTIka anuvAda 7. AgamasUtra hindI anuvAda gAkArano mULa AgamanA 90,000 jeTalAM zloka pramANa sAhityanA mULa prakAzana pachI jema teno gujarAtI anuvAda karyo, tema hindI anuvAda paNa karyo. pharka eTalo ja ke A hindI anuvAda bAra bhAgomAM Azare 3200 jeTalA pAnAomAM patharAyelo che. gujarAtI anuvAda karatA 300thI paNa vadhAre pRSTho temAM umerAyA che. je phakta kadanI vRddhi ja nathI, paNa arthavistAra ane peregrAphonI pracUratA paNa dharAve ja che. hindIbhASI mahAtmAone paNa AgamanA padArthajJAnathI vaMcita na rahevuM paDe te AzayathI taiyAra karAyela A AgamasUtra hindI anuvAda hindI bhASAnI samRddhi ane sAhityika mUlya to dharAve ja che. te gujarAtI bhASI Agamarasiko ane tatvajijJAsuo mATe paNa mahattvanuM saMdarbhazAstra banI rahyuM che. rUA. 2700/-nuM mUlya dharAvatA A gAmasUtra-hindI anuvA mAM paNa kramAMkana to mULa Agama, Agama gujarAtI anuvAda ane mArAma sarI anusAra ja thayela che. tethI abhyAsIone tulanA karavI saraLa paDe che. 8. Agama kathAnuyoga prakAzano Agama kArya viSayaka A amAruM navamuM prakAzana che. jemAM "kathAnuyoga" nAme anuyoganI mukhyatA che. A prakAzanamAM mULa Agamo, Agamo paranI niyukti, bhASya, cUrNi, vRtti ke avasUrI e tamAmano samAveza karI A Agama kathAnuyogano saMkalana ane gujarAtI anuvAda karavAmAM Avela che. je cha bhAgomAM vibhAjIta che 2200 jeTalA pRSThomAM samAviSTa che ane kathAone daza vibhAgamAM goThavela che. A kathAnuyogamAM tIrthakara, cakravartI, vAsudeva, baladeva e uttamapuraSo saMbaMdhI kathAnaka ke mAhitIno saMgraha che, zramaNa vibhAgamAM gaNadharo, pratyekabuddho, nilavo, anya zramaNonI kathAo che. te sAthe Azare 90thI vadhu pRSThomAM gozALAnuM kathAnaka tenA pUrvabhava, vartamAnabhava ane bhAvi bhavo sahita mUkela che. te sivAya zramaNI kathA, zrAvaka kathA, zrAvikA kathA, anyatIrthI kathA, prANI kathA, prakIrNa kathA ane daSTAMtonA alaga vibhAgo che. pratyeka kathAne aMte tenA Agama saMdarbho paNa mUkelA che, jethI mULa mAhitI srota joI zakAya. chaTThA bhAgamAM akArAdikrame pratyeka kathAnA nAmonI goThavaNI ane tenI sAthe pRSThoka ApelA che, jethI koIpaNa kathA zodhavI atyaMta saraLa bane che. - A "Agama kathAnuyoga" kevaLa kathArasiko tathA vyAkhyAtAo mATe atyaMta upayogI prakAzana che. jenuM mUlya mAtra rU. 1,500/- che. temaja sana-2004mAM ja prakAzita thayela hovAthI hajI saraLatAthI upalabdha che.
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ amArA prakAzano 9. Agama mahApUjanavidhi A eka laghu pustikA che. jemAM pIstALIza Agama mahApUjana bhaNAvavA mATenI saraLa, spaSTa, zAstrIya vidhi che. sAthe-sAthe paMDita zrI rUpavijayajI kRt 45Agama pUjAo paNa ApI dIdhela che. aSTaprakArI pUjAnA abhinava duhA paNa che. koIpaNa vidhikArakane sahelAIthI pUjana karAvatA phAve te rIte vidhi sAthe sUcanAono nirdeza che. temaja Agama maMDapanI racanA, mAMDalu, Avazyaka sAmagrI, vidhimAM pratyeka kArya mATe jarUrI evA sahAyakonI kArya vaheMcaNI paNa jaNAvela che. moTA TAIpa, padhonI suMdara goThavaNI, pratyeka pUjana mATenuM alaga peja, dareka pUjanane mATenI sUcanA, te pUjananI sAthe ja apAyelI hoya tevuM A eka mAtra prakAzana che. 43 10. AgamasUtra saTIka anuvAda 48-prakAzano prastuta prakAzanamAM AgamonA mULasUtrono akSarazaH anuvAda to che ja. sAthe sAthe AgamonI niyukti ane TIkAno paNa anuvAda karela hovAthI ame "saTIka anuvAda'' evuM nAmakaraNa karela che. jemAM 45 Agamo uparAMta be vaikalpika Agamo ane kalpa [bArasA] sUtranA samAvezathI 48 prakAzano thAya che. jene A sAthe ame 42-bhAgomAM prakAzita karela che. saTIka A saTIka anuvAdamAM cha cheda sUtrono anuvAda mAtra mULano ja che, temAM anuvAda nathI. saMskRta ane / prAkRta bhASAjJAnathI vaMcita zrutarasiko ke svAdhyAya premIone A atyaMta upayogI prakAzana che, jenuM saMyukta mUlya rUA. 10,000/- che, ke je kiMmatamAM to koI 45 saTIka Agamono anuvAda paNa na karI Ape. A saTIka anuvAda saMpuTamAM-aMgasUtro, upAMga sUtro ane mULasUtrono saMpUrNa saTIka anuvAda che. payannA sUtromAM paNa upalabdha TIkAono anuvAda karelo ja che, naMdI ane anuyoga baMne sUtronuM vartamAna paddhatithI sAnuvAda vivecana karela che ane chedasUtro, kalpasUtra ane keTalAMka payajJAono mULano anuvAda che. -- -- -- A hatI. Agama saMbaMdhI amArA 250 prakAzanonI yAdI -- -- --
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 AgamasUtra saTIka anuvAda Agama sivAyanA sAhitya sarjananI jhAMkhI (1) vyAkaraNa sAhitya - 0 abhinava haima laghuprakriyA bhAga-1 thI 4 - mahopAdhyAya vinayavijayajI kRt "laghuprakriyA' para siddhahema zabdAnuzAsana ane tenI sAthe, saMbaMdhita aneka saMdarbhagraMthonA upayogathI taiyAra karAyelo evo A daLadAra graMtha che. je krAuna ATha pejamAM taiyAra thayela che. saMskRta vyAkaraNanA abhyAsa mATenuM A prakAzana che. je gujarAtI bhASAnA mAdhyamathI taiyAra thayela che. temAM mULasUtra, teno artha, vRtti, nRtyartha, anuvRtti, vizeSa vivecana jevA sAta vibhAgo ane pracUra pariziSTo che. 4 1 0 kRdantamAlA : A laghu sarjanamAM 125 dhAtuonA 23 prakAre thatAM kRdantonuM koSTaka che. 3 (2) vyAkhyAna sAhitya - 0 abhinava upadeza prAsAda bhAga-1 thI 3. A eka svataMtra vyAkhyAnamALA che. "mannaha jiNANuM" nAmaka sajjhAyamAM AvatA zrAvakanA 36 kartavyo uparanA 108 vyAkhyAno temAM goThavelA che. pratyeka vyAkhyAna mATe daza-daza peja phALavela che. je pratyekamAM zloka-jainettara prasaMga saMbaMdhita kartavyanI tAttvika vyAkhyA ane samaja-jainakathA ane kartavyane anurUpa stavanAdi paMktinI suMdara guMthaNI che. 0 navapada-zrIpAla 1 zAzvatI oLInA vyAkhyAnarUpe A pustakanuM sarjana thayuM che, jemAM nave padanuM alaga-alaga vivecana sAthe nava divasamAM zrIpAlacaritra paNa pUruM thAya, te rIte goThavelA nava vyAkhyAnono samanvaya che. (3) tatvAbhyAsa sAhitya : 0 tattvArthasUtra prabodha TIkA-adhyAya-1 0 tattvArthAdhigama sUtra abhinava TIkA-adhyAya-1 thI 10 A graMthamAM tattvArtha sUtranA daze adhyAyonuM alaga-alaga daza pustakamAM ati vistRta vivecana dharAvatuM dazAMga vivaraNa che. jemAM sUtrahetu, mULasUtra, saMdhirahita sUtra, sUtrArtha, zabdajJAna, anuvRtti, aneka saMdarbha graMthone AdhAre taiyAra karAyela abhinava TIkA, sUtrasaMdarbha, sUtrapadha, sUtraniSkarSa jevA daza vibhAgo che. 1 10
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ amArA prakAzano 15 pratyeka adhyAyane aMte sUvakrama, akArAdi krama, zvetAmbara-digambara pAThabheda jevA pariziSTho tathA dazamA adhyAyanA pustakamAM aMte zabdasUci, viSayasUci, saMbaMdhakArikA jevA upayogI pariziSTho che. 0 tatvArtha sUtranA Agama AdhAra sthAno. - A saMzodhana kakSAnuM eka viziSTa pustaka che. jemAM tatvArtha sUtranA pratyeka sUtrano mULa AgamamAMthI upalabdha saMdarbha, saMdarbha pATha, saMdarbha sthaLano ullekha che. temaja zvetAmbara-digambara pAThabhedanI tAlikA ane vizleSaNa che. (4) ArAdhanA sAhitya - o samAdhimaraNa - aMta samaye ane bhAvi gati sudhAravA mATe maraNa samaye cittanI samAdhi jaLavAya rahe tevI ArAdhanA vidhi, ArAdhanA sUtro, ArAdhanA padho, ArAdhanA prasaMgo vagere sAta vibhAgomAM A graMtha sarjelo che. - sAdhu aMtima ArAdhanA 0 zrAvaka aMtima ArAdhanA sAdhu-sAdhvI, zrAvaka-zrAvikAono aMta samaya sudhAravA mATe nitya karavAnI evI A ArAdhanA che, mULa prAkRta ane saMskRtamAM graMthastha thayela A vidhine saraLa gujarAtImAM rajU karela che. paMcAMganA kadanI A pustikA sAthe rAkhavI paNa saraLa che. (5) vidhi sAhitya - 0 dIkSA-cogAdi vidhi o vidhi saMgraha bhAga-1 0 sAdhu-sAdhvI kALadharma vidhi (6) pUjana sAhitya - 0 Agama mahApUjana vidhi-jenI noMdha Agama vibhAgamAM che. 0 pAThya padmAvatI pUjanavidhi (9) catra sarojana - 0 45-Agama yaMtra 0 viMzati sthAnaka yaMtra
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 (8) jinabhakti sAhitya - * caityavandana parvamAlA * caityavandanasaMgraha - tIrthajina vizeSa * caityavandana covisI 0 caityavaMdana mALA A eka saMpAdana graMtha che. jemAM parvadina tathA parvatithinA caityavaMdano, covisa jinanI covisI rUpa caityavaMdano, vividha tIrthamAM bolI zakAya tevA ane jinezvara paramAtmA viSayaka vividha bola yukta evA 779 caityavaMdanono vizALa saMgraha che. d zatruMjaya bhakti * zatruJjaya bhakti 0 siddhAcalano sAthI - siddhAcala bhAvayAtrA, stuti-caityavaMdanAdi 0 vItarAga stuti saMcaya-1151 bhAvavAhI stutino saMcaya 0 caitya paripATI (9) prakIrNa sAhitya - 0 zrI navakAra maMtra-nava lAkha jApa noMdhapothI 0 zrI cAritra pada eka karoDa jApa noMdhapothI AgamasUtra saTIka anuvAda 0 abhinava jaina paMcAMga * abhinava jaina paJcAGga 0 amadAvAda jinamaMdira-upAzraya Adi DirekTarI 0 bAra vrata pustikA tathA anya niyamo 0 zrI jJAnapada pUjA 0 kAyamI saMparka sthaLa 0 coghaDIyA tathA horA kAyamI samayadarzikA (10) sUtra abhyAsa-sAhitya - 0 jaina eDyukezanala sarTiphikeTa korsa . pratikramaNasUtra abhinava vivecana bhAga-1 thI 4 A rIte amArA 301 prakAzano thayA che. = = X = E G ma
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ dravyasahAyako AgamasUtra saTIka anuvAda (anudAna dAtA suvizAla gacchAdhipati AcAryadeveza zrImad vijaya rAmacaMdra sUrIzvarajI ma.sA.nA samudAyavartI vaiyAvacca parAyaNa paMnyAsa pravara zrI vajasenavijayajI ma.sA.nI preraNAthI eka bhAgazrI hAlAratIrtha ArAdhanA dhAma, vaDAliyA, sIMhaNa, taraphathI Agama saTIka anuvAdanA koI eka bhAganI saMpUrNa sahAyadAtA Agama saTIka anuvAda zreNInA sarjaka munizrI dIparatnasAgarajInI preraNAthI A be dAtAoe maLIne eka bhAga mATe sahAya karI che. saccAtri cuDAmaNI pUjya gacchAdhipati sva AcAryadeva zrImad devendrasAgarasUrIzvarajInA AjIvana aMtevAsI sadguNAnurAgI pUjya AdevazrI harSasAgarasUrijI ma.nI jJAnaanumodaka preraNAthI prerita zrI aThavAlAInsa jaina zvetAMbara mUrtipUjaka saMgha tathA zrI zeTha phUlacaMda kalyANacaMda jhaverI TrasTa, surata. 16 bhAgonA saMpUrNa sahAyaka thayela che. (1) zrI jaina zreo mUrti saMgha, thAnagaDha (2) zAha haMjArImalajI bhUramalajI, karnala. pUtapU kiyArUcivata, prabhAvaka, Adeya nAmakarmaghara svargastha AcAryadiva zrImadvijaya cakacaMdrasUrIzvarajIthI prerita punyavatI zramaNIvayaoinI preraNAthI prApta anadAno paramapUjya saraLa svabhAvI, bhadrika pariNAmI, zrutAnurAgI sva AcAryadivazrI vijaya cakacaMdrasUrIzvarajI ma.sA.nI punita preraNAthI 10 bhAgo mATe nIcenA saMgho sahAyaka thayA che. (1) zrI maMgalapArekhano khAMco, jainasaMgha, amadAvAda be bhAga. (2) zrI bhAvanagara jaina zempU. saMgha, bhAvanagara be bhAga. (3) zrI AdinAtha jaina zeo mU.pU. saMgha, navasArI be bhAga. (4) zrI girirAja sosAyaTI AdinAtha jaina saMgha, bAToda be bhAga. (5) zrI jaina zveo mU5. tapAgaccha saMgha, boTAda eka bhAga. (6) zrI pArzabhaktidhAma jaina dhArmika TrasTa, taNasA eka bhAga. 1- vardhamAna taponidhi AyAdiva zrImadvijaya bhaktisUrIzvarajI samudAyavartI milanasAra sAdevIzrI saumyaprajJAzrIjInI preraNAthI traNa bhAgo mATenI dravya sahAya prApta thaI che, te A pramANe- (1) zrI kArelIbAga, zempU o jainasaMgha, vaDodarA. * (2) zrI kArelIbAga, jaina saMghanI zrAvikA baheno, vaDodarA. * (3) zrI bhagavAna nagarano Tekaro, jenasaMgha, amadAvAda, - suvizALa parivArayuktA sAdhvIzrI bhAvapUNazrIjI manI preraNAthI "zrI kSetrapAla bhakti TrasTa" - navasArI taraphathI. 3- vardhamAna taponidhi pUjya AcAryadivazrI bhaktisUrIzvarajI ma0 nA samudAyavartI papU sALIzrI dhyAnarasAzrIjI tathA sAdhvIzrI praphullitAzrIjInI preraNAthI - "zrI mAMgaroLa jaina zveo tapa saMgha, mAMgaroLa - taraphathI. [paramapUjaya AcAradiva zrI RcakacaMdrasUrIzvarajInI preraNAthI temanA samudAyavartI zramaNIvaryAo taraphathI prApta sahAyanI noMdha AgaLa che.]
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ dravyasahAyako 4- paramapUjyA jayazrIjI-lAvaNyazrIjI manA parivAravartInI sAdhvIzrI satyAnaMdazrIjI ma.sA.nI punita preraNAthI "zrI gAMdhInagara jaina saMgha, beMgalora - taraphathI.' 5- paramapUjya kriyArUcIvaMta AdevazrI bhaktisUrIzvarajI maLyA samudAyavartI zramaNavaryA mokSanaMditAzrIjI manI preraNAthI "zrI vallabhanagara jaina zvebhUpU saMgha, vallabhanagara, Indaura paramapUjya AgamoddhAraka, sAmAcArI saMrakSaka, bahuzruta AcAryadeva AnaMdasAgarasUrIzvarajI ma.sA.nA samudAyavartI zruta anurAgINI zramaNIvaryAonI preraNAthI prApta sahAyo. (1) paramapUjyA nIDaravaktA sAdhvIzrI caMdrayazAzrIjI mathI prerita -1- zrI trilokapA ciMtAmaNidhAma jaina saMgha, aMdherI, muMbaI. -2- zrI mahAvIranagara jaina daherAsarajI TrasTa, navasArI. (2) apratima vaiyAvRtyakArikA 5.pU. malaya-praguNAzrIjI manA ziSyA susaMvAdI parivArayuktA sAdhvIzrI prazamazIlAzrIjI manA zrutAnurAgI ziSyA sAzrI prazamaratnA zrIjInI preraNAthI"zrI zvetAMbara jaina tapAgaccha saMgha," vAMkAnera. (3) paramapUjyA mAtRhRdayA sAdhvIzrI amitaguNAzrIjI ma.nI preraNAthI - "zrI AdinAtha jaina zve saMgha," bhopAla. (4) paramapUjyA vardhamAnatapasAdhikA, zatAvadhAnI sAdhvIzrI amitaguNAzrIjI ma.nI preraNAthI-100 oLInI pUrNAhUti nimitte "karacelIyA jaina zve mahAjana peDhI,'' karacelIyA, surata. AgamasUtra saTIka anuvAda (5) zramaNIvaryA bhaktirasika pUjya malayAzrIjI manA vyavaradakSa ziSyA sAdhvIzrI hitajJAzrIjI manI preraNAthI "zrI jaina maracanTa saMghanI zrAvikA baheno, amadAvAda. (6) paramapUjyA malaya-kaivalya-bhavyAnaMdazrIjI manA suvinitA miSTa bhASI, tapasvIratnA sAdhvIzrI pUrNaprajJAzrIjInI preraNAthI sarvodaya pArzvanAtha ceriTebala TrasTa, muMbaI Agama-saTIka anuvAda sahAyako (1) 5.pU. bhagavatIjI dezanAdakSa AdevazrI naradevasAgasUrijI masAnI preraNAthI . "zrI vizAzrImALI tapagaccha jJAti, jAmanagara, (2) vardhamAna taponidhi pUjya A.deva zrI vijaya prabhAkara sUrIzvarajI ma0 nI preraNAthI - "abhinava jaina mUnyU saMgha, amadAvAda. (3) zrutasaMzodhanarasika pUjya AdevazrI municaMdrasUrijI manI preraNAthI - "zrI vijayabhadra ceriTebala TrasTa, bhIlaDIyAjI. (4) 5.pU. jayalAvaNyazrIjI masAnA suziSyA sA sUryaprabhAzrIjI manI preraNAthI - "zrI bhagavatI nagara upAzrayanI baheno, amadAvAda. (5) paramapUjyA varadharmAzrIjI manA ziSyA tapasvIratnA sAdhvIzrI prItidharmAzrIjI manI pAvana preraNAthI, - (1) zrI pArzvabhakti zemUnyU jainasaMgha, DoMbIvalI. - (2) zrI rAjAjI roDa zremU.pU. tapA jaina saMgha, DoMbIvalI. (6) svanAmadhanyA zramaNIvaryAzrI saumyaguNAzrIjI manI preraNAthI. "zrI parama AnaMda AmUhapUrva jainasaMgha, pAlaDI, amadAvAda.
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ amArA prakAzano AgamasUtra saTIka anuvAda 3. AgamasuttAANiA-saTIkaM 46-prakAzano muni dIparatnasAgarajI dvArA prakAzita sAhitya-eka jhalaka kula prakAzanono aMka-301 1-AgamasuttAANiA-mUlaM 49prakAzano A saMpuTamAM mULa Agamo che. jemAM 45 Agamo 45 alaga-alaga pustakomAM mudrita karAvAyela che. cAra vaikalika Agamo paNa temAM samAvAI gayela che. rIte 45 + 4 kula (49) AgamonuM A saMpuTamAM saMpAdana che. temaja pratyeka sUrane aMte pUjya sAgarAnaMdasUrizvarajI saMpAdita Agamo tathA tenI vRttinA aMko paNa TAMkyA che. amArA A prakAzanamAM zrutaskaMdha, zataka/adhyayana/vAskAra/pada, pratipatti, uddezaka, sUtra/gAthA Adi spaSTatayA judA najare paDe tevI viziSTa mudraNakalAne prayojela che. pustako alaga-alaga ane nAnA kadanA hovAthI vAMcana ke kaMThastha karavAnI ati saraLatA rahe che. 45-AgamanI pUjA, pUjana, rathayAtrA ke zrI gautamasvAmI pUjanAdi mATe alaga-alaga pItALIza pustako hovAthI goThavaNI saraLa bane che. TFTFHvAno, mAmalAmono, AgamaviSayadarzana, AgamakathAnuyoganA mULa saMdarbha jovA mATe A prakAzana vasAvavuM jarUrI ja che. jenI kiMmata che rUA. 15oo/ -darzana-pUjana mATe AjIvana upayogI che. 2. Agama-gujarAtI anuvAda 43-prakAzano ApaNA mULa Agamo ardhamAgadhI bhASAmAM che. jeo bhASAjJAnathI vaMcita che, zAstrIya kAraNothI AgamanA abhyAsathI vaMcita rahyA che, AgamonI vAMcanA prApta karI zakatA nathI ItyAdi kAraNe Agamika padArthonuM jJAna pAmI zakyA na hoya tevA bhavyAtmAo zrI kakSAsUtra mAphaka saraLatAthI AgamonuM vAMcana ane bodha prApta karI zake, temaja bhavabhIru AtmAo potAnuM jIvana mAganusAra banAvI zake tevuM prakAzana. sAta bhAgomAM samAviSTa 2800 jeTalA pRSThomAM pIstAlIza Agamono akSaraza: anuvAda dharAvatA A "AgamadIpa" saMpuTamAM bIjA be paikalika AgamonuM gujarAtI paNa Apela ja che. aMdAje 90,000 zloka pramANa mULa Agamano A gujarAtI anuvAda rUA. 2000/-nI kiMmate upalabdha thaI zake che. paNa hAla tenI eka paNa nakala bayelI nathI. e ja amArA A prakAzananI lokapriyatAno purAvo che. aneka pUjyazrIe A gujarAtI anuvAdano svAdhyAyAdi arthe upayoga karelo che. jeone mULa Agamo vAMcyA pachI tenI vistRta samaja meLavavI che. temAM rahelA padArthone UMDANathI avagAhavA che, temAM rahelA tatvo AdhArita kathA, daSTAMta ke dravyAnuyogane jANavo che, tevA viziSTa jJAnapipAsu mATenuM amAruM A 13,ooo jeTalA pRSThomAM patharAyela ane trIza bhAgomAM vibhAjIta evuM daLadAra prakAzana che. A prakAzanamAM mULa Agamo para prApta badhI ja niryuktio, 39 Agamo pastI vRtti, zeSa AgamonI saMskRta chAyA, keTalAMka bhASyo tathA cUrtio ItyAdi sarve vivecanono samAveza karAyela che. sUtro ane mAthAnA spaSTa alaga vibhAjana, prayura peregrAphasa, adhyayana, uddezaka, sUtra AdinI suspaSTa alaga peja lAIna temaja amArA mULa ane anuvAdita AgamomAM apAyelA kramAMka mujabanA ja sUtra kramAMkana tathA vyavasthita anukramaNikAne lIdhe koIpaNa pasaMdita cokkasa viSayavastu ke samagra adhyayananA vAMcanamAM saraLatA rahe te rIte A saMpuTanuM saMpAdana ane mudraNa karAyeluM che. A prakAzananA abhyAsamUlya ane saMzodhanakSetre upayogitA temaja samagra vizvamAM Agama prakAzananI AvI eka ja mAtra zRMkhalA upalabdha hovAne kAraNe rUA. 11,000/- mUlya hovA chatAM tenI coka paNa nakala sTokamAM rahelI nathI. e ja amArA A prakAzananI mahattA sAbita kare che. 4. Agama-viSaya-darzana A eka evuM prakAzana che, jemAM 45-AgamonI vizape anukramaNikA apAyela che, chatAM tenA pRSTho che. - 384. pratyeka AgamanA pratyeka sUtra ke gANAnA viSayone e ja AgamonA sUtronA kramAMkana anusAra, atIva suspaSTa rUpe ane pRthaka-pRthaka svarUpe apAyelI A anukramaNikAthI tame tamAro managamato-Avazyaka ke tamArA saMzodhana ane lekhanane anurUpa viSaya sahelAIthI pasaMda karI zako cho. gujarAtI bhASAmAM taiyAra karAyela A anukramaNikAthI tame amArA anuvAdita AgamomAM to mULa viSaya joI ja zako cho. taduparAMta mULa Agamo ke AgamasaTIka mAM paNa tamArI pasaMdagIno viSaya zodhavo A bRhatu anukama parathI khUba ja saraLa che. rUA. 400/-nI kiMmatane lakSamAM na laI tenuM upayogitA mUlya samajazo.
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ amArA prakAzano 5. Agamasaddakoso 4-prakAzano A zabdakoza - eTale saMdarbhasthaLa nirdeza sahitanI "Agama-DIkSanerI" jemAM tamane maLe che mULa AgamamAMthI levAyelA 46,000 zabdo ane tenA 3,75,000 jeTalA Agama saMdarbho sahita mULa-ardhamAgadhI zabdonA saMskRta artha ane gujarAtI eka ke vadhu caryo. cAra bhAgomAM samAviSTa 2400 jeTalA pAnAono A pustakano seTa mepalIyo kAgaLa, pAku bAIDIMga ane AkarSaka mukhapRSTha to dharAve ja che. paNa tamAre mATe tenI upayogitA che - thI 4 parvatano koIpaNa zabda zodhavA mATe. tyAM phakta zabdano artha ja joIne besI nathI rahevAnuM. paNa pIstALIse pIstALIza AgamomAM A zabda jyAM jyAM vaparAyo hoya te-te badhAM sthAnono nirdeza paNa maLaze ja * jenA dvArA eka ja zabda jo judA judA saMdarbhamAM vaparAyo haze, to te bhinna-bhinna saMdarbhayukta artha ke vyAkhyA paNa jANI zakAze. - vaLI AvA saMdarbho jovA mATe tamAre judA judA prakAzanonA Agamone pheMdavAnI koI jarUra nathI. tame mAtra amAruM mAnasurA - saMpuTa sAthe rAkho. tamAre upayogI zabdo mULa Agama ke Agama-saTIkaM mAM maLI ja javAnA AgamasUtra saTIka anuvAda 7. AgamasUtra hindI anuvAda 43-prakAzano mULa AgamanA 90,000 jeTalAM zloka pramANa sAhityanA mULa prakAzana pachI jema teno gujarAtI anuvAda karyo, tema hindI anuvAda paNa karyo. pharka eTalo ja ke A hindI anuvAda bAra bhAgomAM Azare 1200 jeTalA pAnAomAM patharAyelo che. gujarAtI anuvAda karatA 300thI paNa vadhAre pRSTho temAM umerAyA che. je phakta kadanI vRddhi ja nathI, paNa arthavistAra ane peregrAphonI pracUratA paNa dharAve ja che. hindIbhASI mahAtmAone paNa AgamanA padArthajJAnathI vaMcita na rahevuM paDe te AzayathI taiyAra karAyela A AgamasUtra hindI anuvAda hindI bhASAnI samRddhi ane sAhityika mUlya to dharAve ja che. te gujarAtI bhASI Agamarasiko ane tatvajijJAsuo mATe paNa mahatvanuM saMdarbhazAstra banI rahyuM che. rUA. 2300/-nuM mUlya dharAvatA A mAmasUa-fzanarI manuvA mAM paNa kramAMkana to mULa Ama, Agama gujarAtI anuvAda ane ArAma kaTIva anusAra ja thayela che. tethI abhyAsIone tulanA karavI saraLa paDe che. 8. Agama kathAnayoga 6-prakAzano Agama kArya viSayaka A amAruM navamuM prakAzana che. jemAM "kathAnuyoga" nAme anuyoganI mukhyatA che. A prakAzanamAM mULa Agamo, Agamo paranI niyukti, bhASya, cUrNi, vRtti ke avasUrI e tamAmano samAveza karI A Agama kathAnuyoganuM saMkalana ane gujarAtI anuvAda karavAmAM Avela che. je cha bhAgomAM vibhAjIta che 2200 jeTalA pRSThomAM samAviSTa che ane kathAone daza vibhAgamAM goThavela che. A kathAnuyogamAM tIrthakara, cakravartI, vAsudeva, baladeva e uttamapuruSo saMbaMdhI kathAnaka ke mAhitIno saMgraha che, zramaNa vibhAgamAM gaNadharo, pratyekabuddho, nilavo, anya zramaNonI kathAo che. te sAthe Azare 90thI vadhu pRSThomAM gozALAnuM kathAnaka tenA pUrvabhava, vartamAnabhava ane bhAvi bhavo sahita mUkela che. te sivAya zramaNI kathA, zrAvaka kathA, zrAvikA kathA, anyatIrthI kathA, prANI kathA, prakIrNa kathA ane daSTAMtonA alaga vibhAgo che. pratyeka kathAne aMte tenA Agama saMdarbho paNa mUkelA che, jethI mULa mAhitI mota joI zakAya. chaThThA bhAgamAM akArAdikrame pratyeka kathAnA nAmonI goThavaNI ane tenI sAthe pRSThAMka ApelA che, jethI koIpaNa kathA zodhavI atyaMta saraLa bane che. A "Agama kathAnuyoga" kevaLa kArasiko tathA vyAkhyAtAo mATe atyaMta upayogI prakAzana che. jenuM mUlya mAtra rUA. 1,5oo/- che. temaja sana-2004mAM ja prakAzita thayela hovAthI hajI saraLatAthI upalabdha che. 6. AgamanAmakoso Agama zabdakozanI eka pUraka DIkSanerI te A "Agama nAmakoza". A prakAzana AgamasaTIkaM mAM AvatA nAmo (kathAo)nI DIkSanerI che. A DIkSanerImAM kathAnA pagonA nAmo to kakkAvArI kramamAM ApelA ja che. sAthe sAthe te pAtro ke nAmono saMkSipta paricaya paNa che. tamAre mULa Agama uparAMta niryukti, bhANa, cUrNi ke vRtimAM jo A nAma ke te nAma sAthe saMkaDAyela kathA ke daTAMta jANavA che to amArI DIkSanerImAM tete nAmane aMte nirdeza karAyela Agama saMdarbha jovo. Agama saMdarbha jotAM ja tamane te saMdarbhavALA AgamanuM nAma, paMcAMgIno prakAra ane sUtrakama maLI jaze. jenA AdhAre tame te kathA ke daSTAMtano sahelAIthI abhyAsa karI zakazo. - A nAmakozanuM mahatva to tyAre ja samajAya jyAre eka ja nAma dharAvatA ekathI vadhAre pAtrono alaga-alaga parIcaya ke judI judI kathAo tamane jovA maLe. te paNa phakta rUA. 200/-nI kiMmatamAM. saMdarbha mujaba kathA jovA mATe amAruM mAnumakurAna-parTIva to che ja.
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ amArA prakAzano AgamasUtra saTIka anuvAda Agama sivAyanA sAhitya sarjananI jhAMkhI 9. Agama mahApUjanavidhi A eka laghu pustikA che. jemAM pIstALIza Agama mahApUjana bhaNAvavA mATenI saraLa, spaSTa, zAstrIya vidhi che. sAthe-sAthe paMDita zrI rUpavijayajI kRtu 45Agama pUjAo paNa ApI dIdhela che. aSTaprakArI pUjAnA abhinava duhA paNa che. koIpaNa vidhikAne sahelAIthI pUjana karAvatA phAve te rIte vidhi sAthe sucanAono nirdeza che. temaja Agama maMDapanI canA, mAMDala, Avazyaka sAmagrI, vidhimAM pratyeka kArya mATe jarUrI evA sahAyakonI kArya vaheMcaNI paNa jaNAvela che. moTA TAIpa, padhonI suMdara goThavaNI, pratyeka pUjana mATenuM alaga peja, dareka pUjanane mATenI sUcanA, te pUjananI sAthe ja apAyelI hoya tevuM A eka mAtra prakAzana che. (1) vyAkaraNa sAhitya :0 abhinava haima laghupakriyA bhAga-1 thI 4 - mahopAdhyAya vinayavijayajI kRta "laghaprakriyA" para siddhahema zabdAnuzAsana ane tenI sAthe saMbaMdhita aneka saMdarbhagraMthonA upayogathI taiyAra karAyelo evo A daLadAra graMtha che. je krAuna ATha pejamAM taiyAra thayela che. saMskRta vyAkaraNanA abhyAsa mATenuM A prakAzana che. je gujarAtI bhASAnA mAdhyamathI taiyAra thayela che. temAM mULasUtra, teno artha, vRtti, nRtyartha, anuvRtti, vizeSa vivecana jevA sAta vibhAgo ane pracUra pariziSTo che. 0 kRdAmAlA :- A laghu sarjanamAM 125 dhAtuonA 23 prakAre thatAM kRdantonuM koSTaka che. 10. AgamasUtra saTIka anuvAda 48-prakAzano prastuta prakAzanamAM AgamonA mULasUtronA akSarazaH anuvAda to che ja. sAthe sAthe AgamonI niyukti ane TIkAno paNa anuvAda karela hovAthI ame "saTIka anuvAda" evuM nAmakaraNa karela che. jemAM 45 Agamo uparAMta be paikalika Agamo ane kalA (bArasA sUtranA samAvezathI 48 prakAzanone ame 4ra-bhAgomAM prakAzita karela che. A saTIka anuvAdamAM cha cheda sUtrono anuvAda mAtra mULano ja che, temAM saTIka anuvAda nathI. saMskRta ane prAkRta bhASAjJAnathI vaMcita dhRtarasiko ke svAdhyAya premIone A atyaMta upayogI prakAzananuM mUlya rUA. 10,ooo/- che, ke je kiMmatamAM to koI 45 saTIka Agamono anuvAda paNa na karI Ape. (2) vyAkhyAna sAhitya :o abhinava upadeza prAsAda bhAga-1 thI 3. - A eka svataMtra vyAkhyAnamALA che. "maHha jiNAyuM" nAmaka sajhAyamAM AvatA zrAvakanA 36 kayo uparanA 108 vyAkhyAno temAM goThavelA che. pratyeka vyAkhyAna mATe daza-daza peja phALavela che. je pratyekamAM zloka-jainettara prasaMga - saMbaMdhita kartavyanI tAtvika vyAkhyA ane samaja-jainakathA ane kartavyane anurUpa stavanAdi paMktinI suMdara guMthaNI che. 0 navapada-zrIpAla - zAzvatI oLInA vyAkhyAnarUpe A pustakanuM sarjana thayuM che, jemAM nave padanuM alaga-alaga vivecana sAthe nava divasamAM zrIpAlacaritra paNa pUruM thAya, te rIte goThavelA nava vyAkhyAnono samanvaya che. | 6|| (3) tAnyAsa sAhitya :o dvArthasUtra prabodha TIkA-adhyAya-1 0 tavAdhigama sUjha abhinava TIkA- adhyAya-1 thI 10 - A graMthamAM tavArtha sUtranA daza adhyAyonuM alaga-alaga daza pustakamAM ati vistRta vivecana dharAvatuM dazAMga vivaraNa che. jemAM sUgahetu, mULasUtra, saMdhirahita sUNa, sUkAI, zadAna, anuvRtti, aneka saMdarbha graMthone AdhAre taiyAra karAyela abhinava TIkA, sUjhasaMdarbha, sUpadha, sUkanikaI jevA daza vibhAgo che. A hatI Agama saMbaMdhI amArA 250 prakAzanonI yAdI - X - X -
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ amArA prakAzano pratyeka adhyAyane aMte sUtrakrama, akArAdi krama, zvetAmbara-digambara pAThabheda jevA pariziSTho tathA dazamA adhyAyanA pustakamAM aMte zabdasUci, viSayasUci, saMbaMdhakArikA jevA upayogI pariziSTho che. 0 tatvArtha sUtranA Agama AdhAra sthAno. - A saMzodhana kakSAnuM eka viziSTa pustaka che. jemAM tattvArtha sUtranA pratyeka sUtrano mULa AgamamAMthI upalabdha saMdarbha, saMdarbha pATha, saMdarbha sthaLano ullekha che. temaja zvetAmbara-digambara pAThabhedanI tAlikA ane vizleSaNa che. (4) ArAdhanA sAhitya H 0 samAdhimaraNa H aMta samaye ane bhAvi gati sudhAravA mATe maraNa samaye cittanI samAdhi jaLavAya rahe tevI ArAdhanA vidhi, ArAdhanA sUtro, ArAdhanA padho, ArAdhanA prasaMgo vagere sAta vibhAgomAM A graMtha sarjelo che. 0 sAdhu aMtima ArAdhanA 0 zrAvaka aMtima ArAdhanA sAdhu-sAdhvI, zrAvaka-zrAvikAono aMta samaya sudhAravA mATe nitya karavAnI evI A ArAdhanA che, mULa prAkRta ane saMskRtamAM graMthastha thayela A vidhine saraLa gujarAtImAM rajU karela che. paMcAMganA kadanI A pustikA sAthe rAkhavI paNa saraLa che. (5) vidhi sAhitya : * dIkSA-yogAdi vidhi 15 0 vidhi saMgraha bhAga-1 0 sAdhu-sAdhvI kALadharma vidhi (6) pUjana sAhitya : 0 Agama mahApUjana vidhi-jenI noMdha Agama vibhAgamAM che. 0 pArzva padmAvatI pUjanavidhi (7) yaMtra saMyojana : 0 45-Agama yaMtra 0 viMzati sthAnaka yaMtra [m] [] 16 (8) jinabhakti sAhitya : . caityavandana parvamAlA 0 caityavandanasaMgraha - tIrthajina vizeSa 0 caityavandana covisI 0 caityavaMdana mALA - A eka saMpAdana graMtha che. jemAM parvadina tathA parvatithinA caityavaMdano, covisa jinanI covisI rUpa caityavaMdano, vividha tIrthamAM bolI zakAya tevA ane jinezvara paramAtmA viSayaka vividha bola yukta evA 779 caityavaMdanono vizALa saMgraha che. 0 zatruMjaya bhakti 0 zatruJjaya bhakti 0 siddhAcalano sAthI - siddhAcala bhAvayAtrA, stuti-caityavaMdanAdi AgamasUtra saTIka anuvAda 0 vItarAga stuti saMcaya-1151 bhAvavAhI stutino saMcaya 0 caitya paripATI (9) prakIrNa sAhitya H 0 zrI navakAra maMtra-nava lAkha jApa noMdhapothI 0 zrI cAstri pada eka karoDa jApa noMdhapothI 0 abhinava jaina paMcAMga * abhinava jaina paJcAGga 0 amadAvAda jinamaMdira-upAzraya Adi DirekTarI 0 bAra vrata pustikA tathA anya niyamo 0 zrI jJAnapada pUjA 0 kAyamI saMparka sthaLa 0 coghaDIyA tathA horA samayadarzikA (10) sUtra abhyAsa-sAhitya : 0 jaina eDyukezanala sarTiphikeTa korsa 0 pratikramaNasUtra abhinava vivecana bhAga-1 thI 4 A rIte amArA 301 prakAzano thayA che. -- * - * - E E [7]
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ AcArAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 bAlabrahmacArI zrI neminAthAya namaH namo namo nimmaladasaNassa pa.pU, zrI AnaMda-kSamA-lalita-suzIla-sudharmasAgara gurUbhyo namaH - bhAga-2 - (1) AcArAMga-sUtra/2 | [ni.ra50] uddezA-1mAM potAnA sagAnA vidhUnana mohatyAga] no adhikAra che, bIjAmAM karmonA, trIjAmAM upakaraNa ane zarIronA, cothAmAM traNa gAvonA vighananano adhikAra che tathA upasarga ke sanmAnano tyAga karavo] sAdhuoe pUrve je pramANe karmo dhoyA che, te pAMcamAM uddezakamAM batAve che. A pramANe adhikAra batAvIne nikSepa kahe che. A nikSepa traNa prakAre che - temAM ogha niSpannamAM adhyayana che, nAma niSamAM 'pUta' nAma che. dhUta'nA cAra nikSepA che. temAM nAma, sthApanA sugama che. dravya ane bhAva batAvavA gAyA kahe che ni.ra51] dravyadhUta be bhede che - AgamathI ane noAgamathI AgamathI jJAtA hoya paNa temAM upayoga na hoya. no AgamathI jJa zarIra, bhavya zarIra vyatirikta dravyadhUta te vAdinI dhULa dUra karavI che. Adi zabda vRkSa Adi phaLa arthe che. bhAvapUta te AThe karmone dUra karavA rUpa che. pharI A ja viSayane vizeSa spaSTa kare che- [ni.ra5ra devatA, manuSya, tiryaMcanA je upagoM Ave tene sArI rIte sahana karIne je saMsAra vRkSAnA bIja samAna karmo Ave tene dhovA-dUra karavA. tene 'bhAvapUta" jANa, kriyA-kAkanI abhedatAthI karmadhUnana. e ja bhAvapUta jANa. nAma nikSepo kahyo. anuvAda tathA TIDAnusArI vivecana * bhUmikA - pIstALIza AgamomAM "AcAra" e paheluM Agama sUtra che. vyavahAramAM AcArAMga" nAme oLakhAtA A Agamane prAkRtamAM ' mAthAra' kahe che. A aMgenI bhUmikA bhAga-1mAM noMdhI che. AcArasaMga Na bhAga-1mAM pahelA zrutaskaMdhanA adhyayana-1 thI pano TIkAnusArI navAda che, A bIjA bhAgamAM zrutaskaMdha-1nA adhyayana-6 thI 9 ane zrutaskaMdha2 no TIkAnusArI anuvAda che. jo ke zrutaskaMdha-1mAM adhyayana-7 no viccheda thayelo che.] zrutaskaMdha-2 mAM cAra cUlikA che. cUlikA-1mAM sAta adhyayano che. cUlikA-2mAM sAta adhyayano che ane cUlikA-3,4mAM koI adhyayana nathI. A rIte cAra cUlikAne badale keTalAMka soLa adhyayano rUpe paNa tene oLakhAve che. ( zrutaskaMdha-1 ) [adhyayana-1 thI pa mATe pahelA bhAgamAM jevI 0 adhyayana-6 "dhuta" o pAMcamuM adhyayana kahyuM che. have chaThThA adhyayanano AraMbha karIe chIe. teno saMbaMdha A pramANe che - adhyayana-pamAM lokamAM sArabhUta evA saMyama ane mokSanuM pratipAdana karyuM. te niHsaMgatA sivAya ane karmane dUra karyA vinA na thAya. tethI karma dhovAnuM batAvavA mATe A upakama karAya che. A saMbaMdhathI Avela "puta" nAmaka adhyayananA cAra anuyoga dvArA thAya che. temAM prathama upakramamAM arvAdhikAra be bhede che. (1) adhyayana adhikAra ane (2) uddeza arvAdhikAra. adhyayanano adhikAra pahelA adhyayanamAM kahela che. uddezAno adhikAra niryuktikAra kahe che[22] adhyayana-6 uddezo-1 'svajana vidhUnana' putra o have sUkAnugamamAM akhalitAdi guNayukta sUtra kahevuM. te A che* sUtra-186 : kevalajJAnI puruSa saMsAranA svarUpane jANIne upadeza Ape che. ekendriyAdi jAtine sArI rIte jANanAra zrutakevali Adi paNa anupama bodha Ape che. jJAnI puraSa tyAgamAmAM utsAhita thayelA, hiMsaka kriyAthI nivRtta, buddhimAna ane sAvadhAna sAdhakone muktino mArga batAve che. temAM je mahA-nIra che, te ja parAkrama kare che. keTalAka AtmajJAnarahita saMyamamAM viSAda pAme che te juo. huM kahuM chuM - jema koI kAcabo zevALAdithI AcchAdita taLAvamAM vRddha thaI bahAra nIkaLavAno mArga meLavI zakato nathI. vRkSa potAnuM sthAna choDI zakatuM nathI, tema keTalAMye vividha kuLamAM utpanna rpAdimAM Asakata thad karuNa vilApa kare che. paNa kamoMthI chUTI mokSa pAmI zakatA nathI. vaLI juo, potapotAnA karmonA phaLane bhogavavA mATe vividha kuLomAM utpanna thAya che. * vivecana : svarga, mokSa tathA tenA kAraNo, saMsAra tathA tenA kAraNo kevaLajJAna vaDe jANIne A mRtyulokamAM manuSyone dharma samajAve che bhavopagrAhI karma sabhAvathI manuSyabhAvamAM rahI dharma kahe che. paNa zAkyonI mAphaka bhIMtamAMthI dharmopadeza na pragaTe. vaizeSika mAphaka uluka bhAva vaDe padArtha AvirbhAva paNa amArAmAM nathI. kemake
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/6/1/186 ghAtikarmakSayathI utpanna kevaLajJAna pachI manuSyapaNAmAM rahelAM ja pote kRtArtha thayA chatAM paNa jIvonA hitane mATe manuSya ane devonI sabhAmAM dharma kahe che. A dharma tIrthaMkara sivAya bIjA paNa viziSTa jJAnI ane samyak padArtha paricchedI dharmopadeza kare che. te kahe che, je atIndriyajJAnI ke zrutakevalI che. je adhyayana-1mAM kahela che, te viziSTajJAnIe A ekendriya Adi jAtine sUkSma, bAdara, paryApta, aparyAptarUpe zaMkA rahita jANI che. tevA ja dharma kahe che, bIjA nahIM te kahe che- 19 te tIrthaMkara, sAmAnya kevaLI, atizayajJAni ke zrutakevali kahe che. zuM kahe che ? jenA vaDe jIvAdi padArtho jaNAya te jJAna pAMca prakAre che. tevuM jJAna bIje na hovAthI anIvRza che. athavA sakala saMzayane dUra karavA vaDe dharma saMbhaLAvatA te ja potAnuM ananya sardeza jJAna batAve che. teo - tIrthaMkara, gaNadharo yathAvasthita bhAvone dharmAcaraNa mATe yogya rIte je puruSo uThelA hoya, temane kahe che. athavA dravyathI zarIra vaDe ane bhAvathI jJAnAdi mATe utthitane dharma kahe che. samosaraNamAM strIo baMne prakAre utthita thaI sAMbhaLe. puruSo dravyathI ubhA ke beThA paNa bhAvathI utthita thaIne ja dharma sAMbhaLe. deva, tiryaMca ane bIjA jIvo utthita thaI sAMbhaLe. phakta kautukathI AvelA sAMbhaLe to temane paNa dharma kahe che. have bhAva samutthitane vizeSathI kahe che- mana, vacana, kAyAthI jIvone duHkha devA rUpa je daMDa tathA te dUra karavAthI nikSipta daMDavALA-saMyamitane tathA tapa, saMyamamAM udhama karavAthI zAMta ananyamanaska temane vizeSathI dharma kahe che. temaja prakarSa jJAna dharAvanArane A manuSyalokamAM jJAna, darzana, cAstrirUpa mukti mArga batAve che. A rIte sAkSAt dharma saMbhaLAvatA keTalAMka laghukarmI jIvo te ja vakhate cAstri grahaNa kare che. paNa bIjA tema cAriMga letA nathI te kahe che - keTalAka bhavya AtmA jinezvara pAse dharma sAMbhaLatA ja saMyama saMgrAmamAM parAkrama batAve che ane bIjA indriya ke karmazatru jItavA parAkramI bane che. tethI ulaTuM kahe che, tIrthaMkara badhA saMzayane chaMdanAra dharma kahe che, chatAM keTalAMka prabaLa mohathI saMyamamAM kheda pAme che, tene tame juo. AtmAnA hitane mATe jemanI prajJA kAma karatI nathI te anAtmaprajJA saMyamamAM kheda mAne che. te vAta dRSTAMta vaDe samajAve che. vRttimAM ahIM dramAM kAcabAnuM dRSTAMta che. teno saMkSepa A pramANe- koI kAcabo moTA kuMDamAM mRddha banelo hoya te pAMdaDA vaDe DhaMkAyelA upara AvavAnA vivara [chidra ne pAmato nathI. eTale ke unmArga pAmI zakato nathI. bhAvArtha A pramANe - eka lAkha yojanavALo moTuM draha che. te ati zevALathI DhaMkAI gayela che. temAM aneka jaLacarono Azraya che. temAM kudaratI eka phATa paDelI. bhavitavyatAnA yoge koI kAcabAnI garadana te phATamAMthI bahAra nIkaLI. teNe zaradapUnamano caMdra joyo. tArA vaDe chavAyela AkAza ane zobhAyamAna sarovara joyuM. AcArAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 A badhuM joIne te ghaNo khuza thayo. potAnA svajana, sahacara, mitrone AvuM a-pUrva, manorama dRzya dekhADavA vicAryuM. te te badhAne zodhavA gayo. pachI pAcho Avyo paNa pharI chidra meLavI na zakyo. te unmArga pAmyA vinA ja maraNa pAmyo. teno sAra A pramANe-- 20 . saMsAra draha che. kAcabo jIva che, karma zevALa che. temAM chidra samAna manuSya janma che - AryakSetra, sukulotpatti, samyakatva prAptirUpa caMdravALu AkAzatala meLavIne mohanA udayathI jJAti ke viSayabhoga mATe sadanuSThAna na karatAM te mokSane pAmato nathI. te rIte vakhata gumAvI pharI AvI uttama sAmagrI kevI rIte meLavI zake ? mATe he bhavya ! seMkaDo bhave paNa duSprApya evuM karma vivararUpa samyakatva pAmIne eka kSaNa paNa pramAdI na thavuM. pharIthI saMsAra rAgInuM bIjuM dRSTAMta Ape che- vRkSo ThaMDI, tApa, kaMpana, chedana Adi aneka upadravo sahe che, chatAM potAnA sthAnane temAM sthira banIne te choDatAM nathI. e pramANe karmathI bhAre banelA mohAMdha jIvo aneka ucca-nIca kuLamAM utpanna thaIne pote cAstri dharmane yogya hovA chatAM cakSu indriyane anukULa rUpamAM ane upalakSaNathI zabdAdi viSayamAM gRddha banIne zarIra-mananA duHkhe duHkhI, rAjaupadravanI pIDA, agnidAhathI sarvasva dagdha ane aneka Adhi chatAM badhAM duHkhonA AvAsarUpa gRhavAsa karma choDavA samartha thatAM nathI, paNa gharamAM rahIne ja tevA tevA duHkho AvatAM dIna svare raDe che. he bApa ! he mA ! Adi cIso pADe che - x - te ja kahyuM che - A aciMtita, asadeza, aniSTa, anupama nAkInA jevuM duHkha mane ekadama kyAMthI AvyuM ? athavA rUpAdi viSayAsaktithI bAMdhelA karmathI nAraka Adi vedanA anubhavatA karuNa svare raDe che, to paNa rAMkaDo te duHkhathI mUkAto nathI, te batAve che - duHkhanuM nidAna te upAdAna karma che, tene raDavA chatAM paNa duHkhathI mukti ke mokSanA kAraNarUpa saMyama anuSThAnane pAmI zakato nathI. duHkhanA chuTakArAnA abhAvamAM saMsA-udaramAM vividha vyAdhithI gherAyela jIvo Amatema bhame che, te batAve che. he ziSya ! tuM jo. te uMca-nIca kuLomAM potAnA karmone bhogavavA janmelA, karmonA udayathI AvI avasthAne bhogave che. temane utpanna thatA soLa rogone kahe che- * sUtra187 - 1. kaMThamALa, 2. koDha, 3. kSaya, 4. mUrchA, 5. kANApaNuM, 6. hAtha-pagamAM zUnyatA, 7. kuNitva tathA 8. kubaDApaNuM... * vivecana : kaMThamALa roga vAta, pita, zleSma, saMnipAta e cAra prakAre thAya che. A maMDa jene hoya te gaMDI kahevAya che. - 4 - athavA rAjAMsI [kSaya], apasmAra [mUrchA] Adi roga thAya. athavA aDhAra prakAre koDha rogavALo koDhIyo thAya. temAM sAta moTA koDha che. te A pramANe - aruNa, uduMbara, nizyajihna, kapAla, kAkanAda, pauMDarIka, dakuM. A sAte badhI dhAtumAM praveza thavAthI asAdhya che. agiyAra koDho kSudra che -
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/6/1/187 rara AcArAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 sthULAka, mahAkuTa, ekakuSTa, carmadaLa, parisarpa, visarSa, sima, vicacikA, kiTibha, pAmAM, zatArUka. A rIte 18 koDha che, te badhAM saMnipAtaja che. chatAM vAta Adi ukaTa doSathI bheTavALA gaNAya che. tathA kSaya rogavALo kSayI che, je saMnipAta ja cAra kAraNe thAya che. kahyuM che - traNa doSavALo kSaya vIryanA vegano rodha, vega, kSaya, sAhasa ane viSama khorAkathI e cAra kAraNe thAya che. apasmAra roga vAta, pitta, kapha, saMnipAtathI thAya. te sArA mAThAnA vivekathI rahita hoya tathA bhrama, mUchiida avasthAne te rogI anubhave che. kahyuM che bhamarI, mucha thavI, dveSano uchALo, mRti bhaMza ema cAra bhede A ghora apasmAra roga jANavo. te sarva netramAM bhramaNa kare che. tathA kANava-akSiroganA be bheda che. garbhamAM thAya ke jamyA pachI thAya. garbhavALAne dRSTi bhAga apUrNa hoya che, te jAtyaMdha hoya. te pramANe eka AMkhamAMthI teja jatAM kANo bane. tathA raktapaNAthI ktatA, pitapaNAthI piMgAkSa, zleSmatAthI zuklAkSa, vAtapaNAthI vikRtAkSa bane che. jamyA pachI je thAya te vAtAdi janita AMkhamAMthI pANI jhare che. kahyuM che vAta, pitta, kapha, rakta e cAcI abhiada thAya. prAyaH tethI ja AMkhanA badhA rogono ghora samUha thAya. tathA jADyatA- sarva zarIranuM paravazapaNuM che. gabhadhiAnanA doSathI eka paNa TUMko ke hAtha khoDavALo hoya te kuNi roga che. pITha vageremAM kubaDApaNuM te kujI che. mAtA-pitAnA lohI-vIryanA doSathI kuja, vAmana vagere khoDo zarIramAM thAya, kahyuM che, garbhamAM vAyuprakopathI ke dohada purA na thavAthI kubaDo, kuNI, paMgu, muMgo ke mansana rogI thAya. temAM muMgo ane mammana e mukha doSa kahe che * sUtra-188 : 9. udara roga, 10. muMgApaNuM. 11. sojA AvavA, 12 bhasmaka roga, 13. kaMpavAta, 14. paMgutA, 15. hAthIpago, 16. madhumeha.... * vivecana : vAta, pitanA kAraNe utpanna udararoga ATha prakAre che. te rogavALo udarI che. temAM jalodara asAdhya che. bAkInA turaMta utpanna thayelA maTI zake che. tenA bheda A rIte - badhA vAyu vagere pRthaka ke samudAyathI vAtodara, pitodara, kaphodara, kaThodara, udararoga, baddhaguda, AgaMtuka ane jalodara e ATha peTanA roga che. tathA he ziSya! tuM muMgA ke bobaDAne jo te garbhadoSathI ke jamyA pachI thAya. 65 prakAre mukharoga sAta sthAnamAM thAya che. te sthAna - be hoTha, dAMtanuM mULa, dAMta, jIbha, tALavuM ane kaMTha che. temAM be hoThanA ATha roga che, daMtamULanA-15, dAMtanA-8, jIbhanA-5, tAlunA-9, kaMThamAM-17, badhAMnA sAthe maLIne-3. ema kula-65 rogo che. zUnyapaNuM eTale sojAno roga vAta, pitta, kapha, saMnipAta, kata ane abhighAta e cha prakAre che. kahyuM che - zopha (sojo . nAme ghora roga cha prakAre thAya che. vAtAdi doSathI temAM zarIra phUleluM dekhAya che, te lohInA bagADathI thAya ane bhasmaka nAme roga vAta, pitAnA ukaTapaNAthI ane kaphanI nyUnatA vaDe utpanna thAya che. 'vevAI' vAyunA kaMpathI thAya. kahyuM che je ghaNo kaMpe che, kaMpato cAle che. tene saMdhi nibaMdhathI mUkAyelo 'kalApakhaMja' roga jANavo. tathA garbhanA doSathI jIva "pIDha sarSi''paNe utpanna thAya che. athavA jamyA pachI karmanA doSathI thAya che. A rogIne hAthamAM pakaDela lAkaDuM khasI jAya che, paga vageremAM kaThaNapaNuM hoya che. te A pramANe - vAta, pita, kaphanA prakopathI chAtImAM roga utpanna thaI jaMghAmAM sthira thaI kAlAntare pagamAM sojA caDe che. ukta "plIpada' roga je bhUmimAM pANI bharAI rahetuM hoya, sarva bakatu zItala rahetI hoya tevA dezomAM vizeSa thAya che. mANasone A roga hAtha-pagamAM thAya che. keTalAMka vidvAnonA mate kAna, nAka, hoThamAM paNa A roga thAya che. tathA "madhumeha' te bastiroga che. te rogI madhumehI kahevAya. tenuM mUtra madha jevuM hoya te pramehanA ra0 bheda che je asAdhya gaNAya che. badhAM prameho prAyaH badhA doSothI thAya che. vAtanI utkaTatA vaDe 20 bheda thAya che. temAM kaphathI 10, pittathI 6, vAyuthI 4 thAya che. A badhA asAdhya avasthAmAM madhumehathI thAya. kahyuM che ke, badhA prameha rogo yogya samayamAM pratikAra na thavAthI madhumehapaNuM pAme che tyAre te asAdhya bane che. * sukha-189 - A rIte kramazaH soLa mahAroga kahyA che. A sivAya anya zUlAdi pIDA ane ghAva Adi bhayaMkara darda thAya che. * vivecana : A pramANe ukata soLa rogo kramazaH kahyA. A oga saMsArI jIvane thAya che. 'AtaMka' eTale zIgha jIvaleNa roga. tathA gADha prahAra janita du:kha denAra sparzI kramathI nimittathI ke nimita vagara paNa Ave. tene mAtra A rogo ja nathI, bIjA paNa te saMsArI jIvane du:kha che te kahe che te kamabhArathI gRhavAsamAM Asakta manathI asamaMjasa roga vaDe pIDA thatAM te prANatyAga thAya che te vicArIne ane pAcho temano upapAta tathA cyavana karmodayathI saMcita thayo jANI evuM karavuM joIe ke jethI uparokta gaMDAdi rogono, maraNa tathA janmano saMpUrNa abhAva thAya. vaLI mithyAtva, avirati, pramAda, kaSAya, yogathI meLavela karmano 'abAdhA' kALanI mudata pachI udaya thAya che. tyAre teno paripAka thAya che. te vicArIne jaLa-mULathI kADhavA prayatna karavo. te du:khI dIna svare raDe che vagere sUga vaDe upapAta tathA cyavana sudhI batAvyA chatAM pharI tenuM moTApaNuM batAvavA jenA vaDe prANIne saMsAramAM nirveda utpanna thAya te mATe sUtramAM batAve che. sUtra-10 - te manuSyonA mRtyunuM payaliocana ja upapAta ane avanane jANIne
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/6/1/190 karmonA vizvAkane sArI rIte vicArI tenA phaLane sAMbhaLo. evA paNa prANI che je aMdha che, aMdhakAramAM rahe che, te pANI tene ja eka ke aneka vAra bhogavI tIvra ane maMda sparzonuM saMvedana kare che. tIrthaMkaroe A satya kaheluM che - evA prANI paNa hoya che. jemake - varSaja, rAja, udaka, udakacara, AkAzagAmI Adi prANI anya prANIne kaSTa Ape che. tethI tuM lokamAM A mahAbhayane jANI hiMsA na kara. * vivecana : te cayAvasthita karmavipAkane tame mArI pAse sAMbhaLo. jemake - deva, nAraka, tiryaMca, manuSya e cAra gati che. temAM naskagatimAM cAra lAkha yoni tathA 25-lAkha kula koTi che. 33 sAgaropama utkRSTa sthiti che, tyAM paramAdhAmIkRt, paraspara udIti ane svAbhAvika vedanA che. te kahevI zakya nathI. thoDAmAM kahevAthI pUro viSaya na kahevAya. to 5Na karmavipAkanA kahevAthI prANIone vairAgya thAya te mATe varNana kare che-- 23 kAna kApavA, AMkhanA DoLA kheMcavA, hAtha-paga chedavA, hRdaya bALavuM, nAka chedavuM, pratikSaNa dAruNa avAja, kaTa vidahana, tIkSNa ApAta, trizULathI bhedana, baLatA moDhAvALA kaMka pakSIothI vAraMvAra bhakSaNa, tIkSNa talavArothI, viSama bhAlA, bIjA adha cakro vaDe, parasu, trizULa, mudgara, tomara AdithI duHkha de che. tALavuMmastaka bhede, bhujA, kAna, hoTha, chede, chAtI, peTa, AMtaraDA bhede ityAdithI nAskI jIvo pIDAya che. nIce paDe, uMce uchaLe, vividha ceSTA karatA pRthvI para dIna thaIne rahelA karma paTalathI aMdha banelA nAraka jIvono koI rakSaka nathI. parasunI tIkSNa talavAra jevI dhArAthI te rAMkaDA chedAya che, haDakAyA kutarA karaDavA mATe vIMTAyelA rahI pokAra kare che, karavata vaDe lAkaDA jema cIrAya che, bAhu chedAya che, kuMbhImAM garama taravuM pAya che, mUSamAM zarIra baLAya che, baLatA agninI jvALA vaDe bhuMjAya che, nIbhALAmAM saLage che tyAre uMcA hAtha rAkhI Artta svare krandana kare che. zaraNarahita thaIne bicArA badhI dizAmAM jue che, paNa koNa rakSaNa kare ? tiryaMca gatimAM pRthvIkAyanI sAta lAkha yoni, bAra lAkha kula koTi che. teone svakAya-parakAya zastra tathA zIta-uSNa vedanA che, akAya jIvonI 7-lAkha yoni, sAta lAkha koTi che, temane judI judI vedanA che, agnikAyanI 7-lAkha yoni, 3 lAkha kula korTi, pUrvavat vedanA che. vAyukAyanI 7-lAkha yoni, 7-lAkha kula korTi zItoSNAdi vividha vedanA che. pratyeka vanaspatinI 10-lAkha yoni, sAdhAraNa vanaspatinI 14-lAkha yoni, baMnenI 28-lAkha kula koTi che. anaMtakALa sudhI chedana, bhedana, moTana Adi vividha vedanA anubhave che. beindriya, teindriya, carindriya traNenI be-be lAkha yoni tathA anukrame 7, 8, 9 lAkha kula koTi che, temane thatI bhUkha, tarasa, ThaMDI Adi vedanA pratyakSa che. paMcendriya tIrracanI cAra lAkha yoni che - x - X - temanI vedanA pratyakSa che. jemake AcArAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 bhUkha, tarasa, ThaMDI, tApa, bhayathI duHkhI, sadA pIDAyelA evA tirthayo ati duHkhI che. jarA paNa sukha nathI. manuSya gatimAM 14-lAkha yoni tathA 12-lAkha kula koTi che tathA AvI vedanA che - paheluM duHkha garbhavAsamAM rahevAnuM che, janma pachI malIna zarIra Adi - x - duHkha, yuvAnImAM virahanuM duHkha ane vRddhAvasthA to asAra ja che, manuSyo! saMsAramAM thoDuM paNa sukha dekhAtuM hoya to bolo. bALapaNAthI roga vaDe DasAyelo, mRtyuparyaMta zoka, viyoga, kuyoga vaDe tathA aneka durgata doSo vaDe mRtyu sudhI parAbhava pAme che. bhUkha, tarasa, ThaMDa, tApa, zItadAha, dAdri, zoka, priviyoga, dhairbhAgya, mUrkhatA, nIcajAti, dAsapaNuM, kurupatva, rogathI A manuSyadeha sadA parataMtra che. 24 devagatimAM paNa cAra lAkha yoni, 26-lAkha kula koTi che. temAM paNa irSyA, viSAda, matsara, cyavanabhaya, zalyAdithI pIDAyelA manathI duHkhano prasaMga ja che, sukhanuM abhimAna to AbhAsa mAtra che. kahyuM che, devo cyavana tathA viyogathI duHkhI che, krodha, irSyA, mada, madanathI pIDAyelA che. he Arya! ahIM kaMIpaNa sukha varNavavA yogya hoya, to vicArIne kaho. A pramANe cAra gatimAM saMsArI jIvo vividha karmavipAkane bhogave che. te sUtrakAra darzAve che - prANI vidhamAna che. cakSurahita te dravya aMdha che ane vivekarahita te bhAva aMdha che. teo nakagati AdinA dravya aMdhakAramAM tathA mithyAtva AdinA karmaviSAkathI bhAva aMdhakAramAM rahelA che. vaLI tevI koDha vagere adhama avasthAmAM ke ekendriya aparyApta avasthAne ekavAra anubhavIne pAchuM karmodayathI te ja avasthA vAraMvAra anubhavIne uMca-nIca duHkha vizeSane jIva anubhave che. A badhuM tIrthaMkare kaheluM te kahe che - tIrthaMkare prakarSathI prathamathI kahela che. have pachI kahevAnAra paNa temanuM ja kaheluM che. keTalAMka bhASA labdhi pAmelA beindriyAdi jIvo che, temaja kaTu tikatAdi rasane jANanArA saMjJI 'rasaja' jIvo che. A pramANe saMsArI jIvono karmaviSAka vicArIne mahAbhaya jANavo. udakarUpa ekendriya jIvo paryApta, aparyApta bhede che. udakamAM caranArA porA, chedanaka, lokuNaka Adi trasa jIvo che. mAchalA, kAcabA che, jaLAzrita mahoraga, pakSI Adi che. bIjA AkAzagAmI pakSI che. A rIte badhAM prANI prANIonA AhArAdi ke matsarAdithI duHkha Ape che. tuM jo, ke A cauda rAja pramANa lokamAM karmavipAkathI vividha gatimAM duHkha tathA kalezanAM phaLarUpa mahAbhaya che. kavipAkathI mahAbhaya kema ? te kahe che- - sUtra-191 - jIvo bahu du:khI che, manuSyo kAmabhogomAM Asakta che. A nirbaLa ane kSaNika zarIra sukha mATe jIva vadhanI icchA kare che, vedanAthI pIDita te ghaNuM duHkha pAme che. te ajJAnI jIva zarIramAM aneka rogo utpanna thayelA joIne tenI
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/6/1/191 26 AcArAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 pramAda na karavo. huM dhUtavAdane kahIza. dhUta eTale ATha prakAranA karmone dhovA athavA jJAtino tyAga karavo. teno vAda eTale kathana. tene eka citte sAMbhaLa. nAgArjunIyA kahe che - karmane ke potAne dhovAno upAya tIrthakara Adi kahe che - A saMsAramAM AtmAno bhAva te jIva astitva ke svakRta karma pariNati che tenAthI yukta jIva samUha che. paNa pRthvI Adi bhUtonA kAyAkAra pariNamavAthI ke prajApatithI jIva banyA nathI. tevA tevA kuLomAM potAnA pUrvakRta karma saMcayathI manuSya utpatti che. sAta divase kalala thAya, pachInA saptAhe abuda thAya, abdanI pezI bane, pachI ghana thAya temAM kalala thAya tyAM sudhI abhisaMbhUta kahevAya. pezI thatA abhisaMjAta kahevAya. pachI sAMgopAMga snAyu, zira, roma vagere anukrame abhinivRta thAya, pachI prasUti thatAM abhisaMvRddha thAya. dharmakathA vagere nimittathI abhisaMbaddha thAya. pachI sata-asatano viveka jANanAra abhiniSkrAMta thAya. pachI AcArAdi zAstro bhaNI - x * zikSaka, gItArtha, kSapaka, parihAravizuddhi, ekalavihArI, jinakabhI sudhI kramazaH AgaLa vadhe. dIkSA levA taiyAra thayelAne potAnA sagAM zuM kare ? * sUga- 13 : cikitsAmAM jIvonI hiMsA kare che. paNa tema karavAthI paNa roga maTato nathI. mATe he muni ! tuM evI pravRtti na kara A hiMsAne mahAbhayarUpa samajIne koIpaNa pANInI hiMsA na kara. * vivecana : karmanA vipAkathI AvelAM bahu du:kho je jIvone che, te jANIne tamAre temAM apamAdavALA thavuM. Avo upadeza vAraMvAra kema karAya che te kahe che- anAdinA abhyAsathI agaNita uttara pariNAmavALA icchA madanamAM vRddha thayelA purayo che, tethI punarUkita doSa nathI. kAmAsakta jIvo baLarahita niHsAra tuSamuSTi samAna dArika zarIra je jAte ja bhaMgazIla che, tenA vaDe sukha meLavavA karmano upayaya karI aneka maraNa meLave che. koNa AvA kaTu vipAkavALI saMsAra vAsanAmAM ti mAne ? mohanA udayathI Ad thayela, kArya-kAryanA vivekane gaNato nathI. te prANI bahu du:kha ApanArA kAma viSayomAM vRddha thAya che. athavA rAgadveSathI AkuLa banela bALajIva prANIone lezarUpa kRtya prakarSathI kare che. tajanita karmavipAkathI pote anekavAra vadha pAme che athavA pUrve kahela rogo AvatA have pachI kahevAtAM akRtyane ajJa jIvo kare che gaMDamALa, koDha Adi roga AvatAM tenI vedanAthI gabharAIne tene dUra karavA bIjA prANIne saMtApe che, - x - jIvavAnI AzAe prANIone mahAdu:kharUpa hiMsAmAM varte che; paNa ema vicAratA nathI ke potAnA karela karmonA phaLa udayamAM Ave che. karma zAMta thatAM te paNa zAMta thAya che, paNa prANIne duHkharUpa cikitsA karavAthI navI pApo ja baMdhAya che. he ziSyo ! vivekarUpa jJAna cakSu vaDe juo ! karmanA upazama mATe cikitsA vidhi samartha nathI. jo ema che to zuM karavuM ? te kahe che-- he ziya ! tuM vivekI che. tAre pApa cikitsAnI jarUra nathI. vaLI prANI hiMsAne he muni ! tuM mahAbhayarUpa jANa. tuM koI prANIne haNato nahIM, eka paNa prANIne haNatAM ATha prakAranA karmo baMdhAya che je saMsArabhramaNa karAve che mATe mahAbhaya che. athavA ukta rogo bahu prakAre jANIne kAmo pote ja rogarUpa che, te tuM jANa. jema kAmAtura jIva bIjA prANIne du:kha de che, tema rogakAmAturatAthI sAvadha anuSThAnamAM pravartelAne upadezapUrvaka mahAbhaya batAvIne tenI hiMsA na karanAra guNavAnA svarUpane batAvavA sUtrakAra kahe che- * sUtra-12 - he ziSya ! sAMbhaLa ane samaja ! huM "dhUtavAda' batAvuM chuM. A saMsAramAM keTalAMka jIva vava kamathI te te kuLomAM raja ane zukrathI utpanna thayA, vRddhine prApta thayAjanmyA, moTA thayA, pratibodha pAmI dIkSA lIdhI ane kamathI mahAmuni banyA. * vivecana :he ziSya ! huM tane je kahIza, tenuM jANa, sAMbhaLavA icachA rAkha ke tAre ahIM saMyamamAM parAkrama karatA tene mAtA-pitAdi kahe che - ame tArI icchAnusAra cAlanArA, tane ATalo prema karanArA chIe. tuM amane na choDa. e rIte AkaMdana karatAM kahe che . mAtApitAne choDe te na muni thaI zake ke na saMsAra tarI zake. AvA vacanone je svIkAratA nathI te kaI rIte saMsAramAM rahe ? A jJAna sadA dhyAnamAM rAkhe. tema kahuM chuM. * vivecana : tava jJAtA, gRhavAsathI parAMvamukha banIne mahApuruSa sevita mArge javA taiyAra thayA hoya tene mAtA-pitAdi rotA-jotA kahe che tuM amane na choDa. - x * ame tArA, abhiprAya mujaba vartanArA chIe, tArA para pUrNa vizvAsa che, tethI amane na choDa ema AkraMda karIne te mAM he che. vaLI kahe che, je pAkhaMDathI ThagAIne mAtA-pitAne tyajI dIkSA le che, te muniva pAmato nathI ke saMsAra tarI zakato nathI. tyAre bodha pAmelo zuM kare te kahe che- A sagAM mArA rAgI che, paNa mane avasare zaraNabhUta thatAM nathI. te gRhavAsa badhA tiraskArane yogya narakanA pratinidhi samAna ane zubhadvArane parigha samAna che. temAM koNa rame ? gRhavAsa rAgadveSa rUpa che temAM moharahita evo koNa ti kare ? tethI pUrvokta jJAna sadA AtmAmAM sthApI rAkhavuM. adhyayana-6 "ghuta' uddezo-1 "svajana vidhUnana"no | muni dIparatanasAgare karela TIkAsahitano anuvAda pUrNa
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/6/ra/194 adhyayana-6 uddezo-2 "karmavidhUnana' ka 0 uddezo-1-kalo have bIje kahe che. teno saMbaMdha A pramANe - pUrvanA uddezAmAM sagAno moha choDavAnuM kahyuM. jo karmanuM vidhUnana thAya to te saphaLa thAya, tethI karmanA vidhUnana mATe A uddezo kahe che * x - * sUtra-194 - keTalAMka vasu (sAdhu) ke anuvasu (zrAvaka A saMsArane duHkhamaya jANI, vasaMyogone choDIna, upazama bhAva dhAraNa karI, brahmacarya dhAraNa karIne amane yathArtharUpe jANIne paNa keTalAMka kuzIlo dharmapAlana karatA nathI. - vivecana : loka eTale mAtA, pitA, putrAdi sneha saMbaMdhano viyoga thatA ke temanuM kaMI bagaDatA pIDAya che athavA saMsArI jIva kAmarAgathI pIDAya che. tene jJAna vaDe grahaNa karIne tathA mAtApitAdi saMbaMdha choDIne, upazama pAmI, brAhmacaryamAM vasIne te dravyavALo atha ikapAyarUpa kALAza dUra karI pote vItarAga bane che, tethI ulaTo sarAma bane che athavA vasu eTale sAdhu ane anuvasu te zrAvaka che. kahyuM che ke, vItarAga te jina ke saMyata hoya tene vasu jANavA ane vRddha ke zrAvakane anuvasu jANavA. - tathA zruta-cAritra dharma jANIne, svIkArIne keTalAMka jIvo mohodayathI tevI bhavitavyatAnA yoge tevA dharmane pALavA zaktimAna thatA nathI. teo kuzIla che, dharmapAlanamAM azakta hovAthI te kuzIla che. teo zuM kare che ? * sUtra-195 - te vasa, paba, kaMbala zeharaNa choDI anukrame AvatA dusaha parISahone sahI na zakavAthI kAmabhogamAM mamatva kare che paNa thoDA ja samayamAM A kSaNabhaMgura zarIrano tyAga thAya che. A prakAre che aneka vidano ane hRddho ke apUrNatAthI yukata kAmabhogothI atRpta ja rahe che. * vivecana : karoDo bhave paNa duSpAya mAnavajanma pAmIne apUrva, saMsAra samudrathI pAra utasvA samartha bodhi meLavIne mokSavRkSAbIja samAna sarvavirati lakSaNa rAtri svIkArI pharI durnivArya kAmathI, mana DhIluM thatAM indriya lAlasArI mohanIya karma udayathI, azubha vedanIya pragaTa thavAthI * x* bhAvi hitane avagaNIne kAyakAryane vicAryA vinA mA du:khano sAgara svIkArI - x * kula kamAcAra tyajIne cA ichoDe che. te tyAga dhamapakaraNa choDavAthI thAya che te batAve che vastra, pAtra, kebala, pAtra niyoga, joharaNane bedarakArIthI tyajIne koI dezavirati svIkAre che, koI sabhyadarzana rAkhe che, koI tenAthI paNa bhraSTa thAya che. AvuM durlabha cAtri pAmIne kema tane ? dusaha parISahone sahana na karI zakavAnI, mohatA paravazApaNAthI durgatine AgaLa karI mokSamArgane taje che. bhoga mATe tyAga karavA chatAM pApatA udayathI zuM AcArAMgasUtra-saTIka anuvAda/ra thAya ? te kahe che virUpa kAmone vahAlA mAnI svIkArato, bhoganA adhyavasAyavALo banavA chatAM aMtarAyakarmodayathI takSaNa pravajyA mUkyA pachI ke bhoga prApti pachI aMtarmamAM ke ahorAkamAM apariNAmathI zarIra bhedAya che. e rIte AtmA ane zarIrano bheda thAya che, anaMtakALe paNa paMcendriya prApta thatuM nathI. A viSayano upasaMhAra karatA kahe che- A rIte te bhogAbhilASI aneka vidanovALA aMtarAyavALA kAma bhogone cAhe che, te bhogo Akevalika ke asaMpUrNa che. jene meLavavA pAchA saMsAramAM paDe che athavA * x* kAmabhogo vaDe atRpta banIne ja zarIrano nAza kare che, jayAre bIjA nIkaTa mokSagAmI, cArui pariNAmI ladhukarmanA kAraNathI vadhatA jatA bhAvavALA bane che. te kahe che * sUtra-196 + keTalAMka loko dharma prApta karIne dhamoMpagaraNathI yukata thaIne savajJa kathita dharma Acare che. lIdhela pratijJAmAM Dha rahe che. sarva Asakitane du:khamaya paNI tenAthI dUra rahe te ja mahAmuni che. te sarve prapaMcone choDI "maNe koI nathI - huM ekalo chuM" ema vicArI virad thaI, yatanA karato aNagAra sarva prakAre muMDita thaI vicare, alaka thaI, saMyamamAM udhata banI, uNodarI kare, koI tenI niMdA kare, prahAra kare, vALa kheMce, pUrve karela koI duSkarma yAda karAvI asabhya rAdhe bod, dSAropaNa kare tyAre muni samyaka ciMtana dvArA samabhAve. sahana kare. anukULa-pratikULa, manohArI-aniSTa parISahone samabhAve sahana kare, * vivecana : ukta vizuddha pariNAmathI nIkaTa mogAmIvAthI sAdhue zruta cAritrarUpa dharma pAmIne vastra, pAsAdi dharmopakaraNa svIkArIne dharmakaraNImAM praSihita banI pariyo sahata karI sarvajJa upadiSTa dharmane pALe ahIM pUvata pramAdanAM sUtro apamAdanA abhiprAyathI kahevA. * * * * te sAdhuo kevA thaIne dhamacaraNa kare te kahe che kAmabhogo ke mAtApitAdimAM moha na kare, tapa saMyamAdi dharma caraNamAM dRDha banI dharma Acare, vaLI badhI bhogAkAMkSAne jJa parijJA vaDe ANIne pratyAkhyAna parijJAthI tyAge. e kAmapipAsAno parityAgI prakarSathI namelo saMyama ke karma dhovAmAM lIna mahAmati bane che, bIjA koi banatA nathI. vaLI sarve prakAre putra-panInA saMbaMdha ke kAmAtusaMga ullaMghI zuM bhAvanA bhAve ? te kahe che A saMsAramAM paDatA mAre AlaMbanarUpa koI nathI, saMsAramAM huM ekalo chuM, huM koIno nathI. A bhAvanA bhAvanAro A jina pravacanamAM sAvadha anuSThAna tyAgI dazavidha sAdhu sAmAcArImAM yanavALo thAya. tevo koNa thAya ? ANagAra. te ekavabhAvanA bhAvato uNodarI tapa kare * x *. vaLI te dravya-bhAvathI muMDa banIne saMyamAnuSThAnamAM varte. kevo banelo? te kahe che
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/6/2/196 je alAvI ke jinakabhI saMyamamAM udhata viharanAro aMta prAMta bhojI, uNodarI tapa kare, uNodarI karatA kadAya pratyunIkatA vaDe grAma kaMTakathI pIDAya to ? te darzAvavA kahe che - te muni vANIthI AkRSTa, daMDa vaDe mAto, vALa kheMcavAthI du:khI thAya tyAre pUrvaka karmacI ja A udayamAM AvyuM che, tema mAnI samyaka prakAre sahana karato vicare tathA AvI bhAvanA bhAve - pUrve je duSTakRtyonuM AcaraNa karyuM tene tapa vaDe ke bhogavIne ja dUra karavA paDe, te sivAya na chUTe. vacana vaDe Akoza kaI rIte kare ? te sAdhue pUrve vaNakara Adi nIca kRtya karyA hoya te yAda karIne niMde. jemake - hai kolika ! tuM mArI sAme bole che ityAdi ke gALo Ape. juThA kalaMkanA zabdothI tiraskAra karI "tuM cora che." "tuM laMpaTa che' tevuM kahe. AvA zabdo sAMbhaLIne ke hAtha-paga chedAya. tyAre A mArA ja dukRtyanuM phaLa che tema ciMtave ane tene sahana karato vicare. - 4 - pAMca sthAnamAM chadmastha sAdhu utpanna upasargone sahe, khame, krodha na kare, zAMti rAkhe ane vicAre ke, (1) A puruSa-cakSAviSTa che, (2) unmAda prApta che, (3) ahaMkArI che, (4) mAre te bhave vecavAno karmo udIrNa thayA che ke jethI A pura Akroza kare che, bAMdhe che, tepe che, pITe che, saMtApe che, (5) paNa mane te sArI rIte sahana karavAthI ekAMte karmanirjarA thaze. kevalI bhagavaMta A pAMca sthAne AvelA parISaha upasarga sahana kare che. te rIte chAsya zramaNa nithio paNa udIrNa parISaha-upasargone sahana kare. A parISaho. anukULa-pratikULa be rIte che - x - te baMnemAM rAgadveSa karyA vinA zAMti rAkhI vicare, athavA parISaha be prakAre che - manane iSTa evA satkAra-puraskAra pratikULatAthI manane aniSTa athavA lArUpa yAcanA, aselAdi ane lajjArahita evA zIta, tApa vagere. A parISaho samyak prakAre sahana karatA vicare - vaLI - * sUjha-193 - sarva visautikAne choDIne samyaga darzanI muni du:kha sparzAna samabhAve sahe. he munio ! je gRhavAsa choDIne pharI temAM na jAya te ja sAcA muni che. "AjJAmAM mAro dharma che." e manuSyo mATe uttama vidhAna che. viSayothI uparad sAdhaka ja saMyamalIna banI karmo khapAve che. te karmonA svarUpane jANI sAdhupacayi dvArA karmone dUra kare. ahIM koI koI sAdhu ekAkI caya kare che. AvA sAdhu vibhinna kuLomAMthI zuddha eSaNA dvArA nirdoSa AhAra laI saMyamanuM pAlana kare che. sugaMdhI ke dugadhI AhAra grahaNa kare che. ekAkI avasthAmAM jaMgalI paza dvArA thatA upadravane dhairyathI sahana kare che, ema huM kahuM chuM. * vivecana : badhAM parISahothI thatI vedanA sahana karI duHkha anubhavavA chatAM zAMti rAkhe. kevo banIne ? - x * samyam daSTi banIne. te parISaha sahana karanAra nikaMcana, ninja, bhAvanagna kahyA che, A manuSyalokamAM Agamana gharmarahita che. grahaNa karela 30 AcArAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 mahAvatanA bhArane vahana karatA pharI ghera javAnI icchA karatA nathI. paNa jinavacanane ja dharma mAnI sakhya pAlana kare. -> * dharma anuSThAna karatA vicAre ke dharma ja mAre sAra che, bAkI badhuM pArakuM che A utkRSTa vAda ja manuSyone kahelo che. vaLI A karma dUra karavAnA upAyarUpa saMyamamAM lIna thaI ATha prakAranA karmone khapAvato dharma pALe. x - karmone jANIne mULa-uttara prakRti bhedathI jANe. zrAmANya paryAya thakI teno kSaya kare. saMpUrNa karma dUra karavAmAM asamartha je bAhyatA che tene AzrIne kahe che - A jaina pravacanamAM laghukamane ekAkI vihAra pratimA che, temAM vividha abhigraho tapa tathA cAstri saMbaMdhI hoya che - x * te ekAkI vicaraNamAM sAmAnya sAdhathI vizeSapaNe aMta prAMta kulomAM daza prakAranA eSaNA doSarahita AhAradithI tathA AhArAdi saMbaMdhI uzcama utpAdana grASaNa saMbaMdhI parizuddha vidhie saMyamamAM varte che, bahupaNAmAM eka dezapaNAne kahe che, te medhAvI saMyamamAM varte. vaLI tevA bIjA kulomAM AhAra sugaMdhI ke durgadhI hoya temAM rA-dveSa na kare. vaLI tyAM ekalavihAra karatAM zmazAnamAM pratimAmAM rahetA koIe karelA zabdo bhayakAraka lAge ke bIbhatsa prANIo - x * bIjA jIvone saMtApe ane tane paNa saMtApe to tene dhairyathI sahana kara. adhyayana-6 "dhUta" uddezaka-2 "karmavidhUnana"no muni dIparatnasAgare karela TIkA sahitano anuvAda pUrNa * adhyayana-6 uddezo-3 "upakaraNa-zarIra vighanana ka o bIjo uddezo kahyo. have trIjo kahe che. teno saMbaMdha A pramANe - pUrva uddezamAM 'karmavidhUnana' kahyuM. te upakaraNa zarIranA vidhUnana vinA na thAya. te mATe upakaraNAdinA vidhUnana mATe kahe che. A saMbaMdhathI AvelA uddezAnuM sUtra kahevuM joIe, te A pramANe che * sUtra-198 - sadA sukhyAta dharmavALA vidhutakalpI te muni "AdAnano tyAga kare. je muni acelaka rahe che, tene evI ciMtA hotI nathI ke mAruM vastra jIrNa thayuM che, huM varunI yAcanA karIza, sIvavA mATe soya-dorA lAvIza. vA sAMdhIzasIvIza, bIjuM vastra jeDIza, A vastrane nAnuM karIza. pachI paherIza ke zarIra DhAMkIza. saMyamamAM parAkrama karanAra nirvastra munine tRNasparzanuM duHkha, ThaMDI-garamI, DAMsa, masaka Adi duHkha prApta thAya che. tene vaarahita sAdhaka kamanI lAgavatAnuM kAraNa jANI sahana kare. to munine tapanI prApti thAya che. bhagavaMte je rIte pharamAvela che, tene satya jANI sarva prakAre ane pUrNarUpe samyakavAnukULa ja AcaraNa karavuM joIe. A rIte pUrve keTalAMka mahAvIra puraSoe lAMbA samaya sudhI, pU sudhI saMyamanuM pAlana karI je parISaho sahana karyAM che, tene tuM che.
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/6/2/198 31 vivecana : pUrve kahela ke have pachI kahevAtuM - x - te karmanuM upAdAna che. tenuM kAraNa dharmopakaraNathI atikti have pachI kahevAtAM vastrAdi che, teno muni tyAga kare. te muni kevA hoya ? te sadA svAkhyAna dharmavALo, saMsArabhIru, Aropita vratano bhAravAhI tathA 'vidhUta'-sArI rIte sAdhuAcAra AtmAmAM sparzela che, tevA muni 'AdAna' karmane kheravaze. - te vastrAdi AdAna kevA hoya ke te dUra karavA paDe che ? - x - sAdhu alpa vastra rAkhanAra saMyamamAM rahelo che, tevA sAdhue evuM vicAravuM na kalpe ke mAru vastra jIrNa thayuM che, huM acelaka thaIza. mane rakSaka vastra nathI. ThaMDIthI mAruM rakSaNa kema thaze ? tethI koI zrAvakane tyAM jaI vastra yAcuM, vastra sAMdhavAne soya-doro yAcIza, jIrNa vastranAM kANAne sAMdhIza, phATelAne sIvIza - x - X - ityAdi. ema yogya banAvIne huM paherIza tathA zarIra DhAMkIza Adi ArtadhyAnathI haNAyela aMtaHkaraNanI vRtti dharmamAM ekacitta rAkhanAra sAdhune vastra saMbaMdhI ciMtA na thAya. athavA A sUtra jinakalpIne AzrIne che. kemake te munio acela hoya che - x - teo pANipAtra che. pANi eTale hAtha. hAthamAM bhojana kare che. temane pAtrAdi sAta prakArano niyoga nathI hoto. - x - phakta rajoharaNa ane mukhavastrikA hoya che. tevA acelaka bhikSune vastra saMbaMdhI ArtadhyAna na hoya - 4 - 4 - jeo 'chidrapANi' che tevA sthavira kalpI pAtra niyoga yukta hoya, vastra kalpa pramANe traNamAMthI eka vastra hoya, tevA muni paNa vastra jIrNa Adi thAya tyAre ArtadhyAna na kare. tathA alpapakirmI hoya te soya-doro na zodhe. te ayela ke alpavastravALAne tRNa vagere lAgatAM zuM kare te kahe che, tene acelapaNe rahetA jIrNavastrAdi kRt apadhyAna na thAya. athavA te acelapaNe vartatA sAdhu acelapaNAne kAraNe koI gAmaDAMmAM zarIranA rakSaNanA abhAve ghAsano saMthAro kare temAM tRNa Adi - 4 - duHkhadAyI sparzane - x - dInatArahitapaNe sahe. te ja pramANe zItasparza, uSNasparza, deza-masakaparzane sahe. temAM daMza-masakAdi sparza sAthe Ave paNa zIta-uSNa paraspara viruddha che, te anukrame Ave. - x - x * virUpa te manane duHkha denAra ke vividha jAtanA maMda vagere bhedanA svarUpavALA sparzo che tenAthI duHkha paDe ke duHkha ApanAra tRNAdi sparzana samyak rIte durdhyAnahita sahana kare. koNa sahe ? uparokta vastrarahita, alpavastravALo ke pratimAdhArI samyak prakAre sahe. zuM vicArIne sahe ? dravya ane bhAva lAghavatAne jANanAro samatAthI parISaho tathA upasargone sahe. dravyathI upakaraNa lAghavatA ane bhAvathI karmanuM lAghavapaNuM jANavuM. nAgArjunIyA kahe che, '"e pramANe upakaraNanA lAghavapaNAthI karmakSaya karanAro tapa nizcayathI kare che.' e rIte bhAva lAghava mATe upakaraNa lAghavano tapa kare che. AcArAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 upakaraNa lAghavathI karma ochAM thAya che. upakaraNa lAghavatAthI tRNAdi sparzo sahetA kAyaklezarUpa bAhya tapa thAya che. mATe sAdhu te sArI rIte sahe. "A mAruM kaheluM nathI' te darzAve che - je kahyuM ke kahevAze te vIra vardhamAnasvAmIe kaheluM che. upakaraNa lAghava ke AhAra lAghava jANIne dravyAdithI laghutA rAkhe. jemake dravyathI AhAra-upakaraNamAM, kSetrathI badhAM gAma AdimAM, kALathI divasa ke rAtamAM ke dukALamAM ane bhAvathI kRtrima-malina bhAvomAM lAghavatA rAkhe. 'samyakatva' eTale prazasta, zobhana ke ekAMta hita thAya tevuM tatva. kahyuM che ke, "prazasta, zobhana, eka saMgatavALo je bhAva te samyakatva che.' AvuM samyakatva ke samatva sArI rIte samaje, vicAre ke pote acela hoya ane bIjo eka vastrAdi rAkhanAro hoya tene pote niMde 32 nahIM. kahyuM che ke, je be vastra, traNa vastra ke eka vastra dhAraNa kare ke ayelaka phare te badhAM jinAjJAmAM che, tethI paraspara na niMde. jeo judA judA kalpavALA che, te saMghayaNa ke dhairyAdi kAraNe che. tethI ekabIjAnuM apamAna na kare ke ochApaNuM na mAne. te badhAM jinAjJAmAM karmakSaya karavAne yathAvidhi rahelA che, yogya vihAra karatAM vicare che. evuM nizcayathI jANe. athavA te ja lAghavapaNAne samajIne sarva prakAre dravyAdi vaDe sarvathA nAmAdi nikSepe samyakatvane sArI rIte jANe. arthAt tIrthaMkara gaNadhara upadezathI samyak kriyA kare. A badhAM anuSThAno takSaka nAganAM mastake rahela jvarahara maNi lAvavA rUpa azakya upadeza nathI, paNa bIjA ghaNAMe ghaNAM kALa sudhI evuM uttama saMyama pALela che, te batAve che - e rIte ayela rahIne tRNAdi sparza duHkha sahenAra mahA-vIra puruSoe sakala lokane camatkArakArI ghaNo kALa AjIvana anuSThAna karyuM che te vizeSathI kahe che. ghaNAM varSo saMyama anuSThAna pALatAM vicaryA che. pUrvanuM parimANa 70 karoDa lAkha, 56 karoDa hajAra varSa che. A vAta RSabhadevathI zItalanAtha sudhI pUrvanA AyuSya hatA, tene AzrIne che. zreyAMsanAthathI varSanI saMkhyAnI pravRtti jANavI tathA bhavya jIvo je muktigamana yogya che, temane tuM jo. - x - x - tRNAdika sparza sahana karanArane je lAbha thAya te kahe che- * sUtra-196 H prajJAvAna munionI bhUjAo pAtaLI hoya che, tenA zarIramAM mAMsa ane lohI ati alpa hoya che. rAgadveSAdi rUpa saMsAra zreNino samabhAvathI vinAza karI, samatvabhAvanAthI jANI, te muni tIrNa, mukta ane vita kahevAya che ema huM kahuM chuM. * vivecana : jemaNe prajJAna meLavela che tevA gItArtha sAdhu tapa karIne tathA parISaho sahana karIne kRza bAhuvALA bane che athavA upasarga-parISaha vageremAM teo jJAna meLavelA hovAthI temane pIDA ochI thAya che. kemake karma khapAvavA taiyAra thayela sAdhune zarIra
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34 AcArAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 1/6/ra/199 mAtrane pIDAkArI parISaha upasargo sahAyakArI mAnavAthI tene mananI pIDA thatI nathI kahyuM ke bIjo mANasa AtmAne pIDA nathI ja Apato paNa zarIrane du:kha Ape che. hadayathI te du:kha potAnuM mAnyuM che, te pArakAnuM nathI ja ApeluM. zarIranI pIDA to thAya che ja te batAve che - zarIra sukAya tyAre mAMsa ane lohI sukAya, tevA sAdhune lukhA tathA ala AhArathI prAyaH khalapaNe AhAra pariName che, sapaNe nahIM. kAraNa abhAve thoDuM ja lohI zarIrapaNe hovAthI mAMsa paNa thoDuM ja hoya che, tethI meda paNa thoDo hoya athavA prAya: lakhu te vAyu kare che. vAyu pradhAnane lohI mAMsa ochA hoya ayelatAthI tRNAdi sparza thatAM zarIramAM du:kha thavAthI paNa mAMsa ane lohI ochA hoya che. saMsAra zreNi je rAgadveSarUpa kaSAyanI saMtati che tene kSAMti Adi guNothI tathA samatva bhAvanAthI jANIne vizreNi [naSTa kare. jemake jinakabhI koI eka ke koI be ke koI traNa kakSa dhAraNa kare. athavA sthavira kabhI koI mAsakSamaNa ke ImAsakSamaNa kare, koI vikRSTa ke avikRSTa tapa kare, koI kRNa mAphaka nityabhojI hoya. A badhA jitavacanAnusAra paraspara niMdA na karatA samavadarzI che. kahyuM che ke "je be, traNa, eka athavA vararahita nibhAva kare te badhA jinAjJAvartI hovAthI paraspara niMdA na kare." tathA jinakalpI ke pratimAdhArI kadAca cha mAsa sudhI bhikSA na maLe to paNa - x * nityabhojIne teM khAvA mATe ja dIkSA lIdhI che evuM na kahe. A rIte samatvadeSTi prajJA vaDe ukta muni saMsArasAgara taryo che, te ja sarva saMgathI mukta ane sarva sAvadha anuSThAnathI virata kahyo che. tema huM kahuM chuM. prazna - te pramANe saMsAra zreNIne tyAgI saMsAsAgara tarelAne mukta ane virata kahyA. tevA sAdhune arati parAbhava kare ke nahIM ? (uttara) karmanA aciMtya sAmarthyathI parAbhava kare ? - te kahe che* sutra-20o : asaMyamathI virad, Apazasta bhAvathI nIkaLI prazasta bhAvamAM maNa karanAra, dIrdhakAlanA saMyamI munine arati parAbhava kare ? te samusthita muni zubha pariNAmonI zreNI caDhatA jAya che. jema asaMdInA dvIpa yAtrikonuM AzvAsana sthAna che, tema tIrthakya upadiSTa dharma munine Azraya sthAna che. muni bhogecchA tathA hiMsA na karavAnA kAraNe lokapiya, medhAvI ane paMDita kahevAya che. je pramANe paNa potAnA baccAnuM pAlana-poSaNa karI tene samartha banAve che, tema dharmamAM anuthita ziSyane AcArya dina-rAta sAvadhAnIpUrvaka zikSA ApI dharmamAM kuzaLa banAve che - ema kahuM chuM.. * vivecana : asaMyamathI bola, bhikSAthI nirvAha karanAra tathA pazasta sthAnarUpa asaMyamathI nIkaLI, guNanA utkarSathI upara uparanA prazasta guNasthAnarUpa saMyamamAM vartatA sAdhune [23] zuM alAyamAna kare ? arthAt tevA sAdhune zuM arati mokSamAM jatA aTakAvI zake ? hA. durbaLa ane avinayavALI indriyo che, tene aciMtya mohazakti ane vicitra karma pariNati zuM na kare ? kahyuM che ke, nize karma ghaNAM cIkaNAM ane vadhu pramANamAM vasAra jevA bhAre hoya to jJAnathI bhUSita puruSane paNa kumArge laI jAya. athavA tevA uttama sAdhune arati kaMI na karI zake kemake teo kSaNe kSaNe vizuddhatara cAstri pariNAmanI mohanA udayane rokelA hovAthI laghukarmI thAya che. tethI tene arati parAbhava na karI zake - te kahe che - kSaNe kSaNe vinA vilaMbe saMyama sthAnamAM caDatA caDatA kaMTakane dhAraNa karato samyagu usthita athavA uttarottara guNasthAne pahoMcato thayAkhyAta cAstri abhimukha jato hovAthI arati tene kaI rIte aTakAve ? AvA sAdhu phakta potAne ja aratithI rakSe che, tema nahIM paNa te bIjAne paNa aratithI dUra karavAthI rakSaka che, te batAve che - dvIpa dravya ane bhAvathI be bhede che. * * * dravya dvIpamAM AzvAsa le che tethI te - x * AzvAsadvIpa che * x - temAM nadI-samadranA bahu madhyabhAgamAM koI kANe vahANa bhAMge tyAre DUbatA mANaso Azraya le che. A dvIpa be prakAre che. je pakhavADIye ke mahine pANIthI bharAya te saMdIna ane tethI viparIta te asaMdIna. jemake siMhaladvIpa Adi. vahANavALA A asaMdInadvIpano Azraya le che - x - te ja rIte bhAvasaMdhAnane mATe usthita sAdhuno paNa bIjA prANI Azraya le che. ( athavA dvIpane badale dIpa laIe to te prakAzane mATe hovAthI prakAzadIpa che. te Aditya, caMdra, maNi Adi asaMdIta che ane vidhuta, ulkA vagere saMdIna che. athavA pracura iMdhanathI vivakSita kALamAM sthAyI agni aidIna che, tethI viparIta ghAsanA bhaDakA jevo saMdIna che. - X - X - X - te pramANe jJAna meLavavA udhata thayela parISaha upasargamAM dInatA na lAvavAthI aidIna che. te sAdhu vizeSa prakAre bodha ApatA hovAthI bIjA jIvone mATe upakArI thAya che. - bIjA AcAyoM bhAvahIpa ke bhAvadIpane bIjI rIte kahe che, jemake bhAvadvIpa te samyakatva che. temAM pratipAti hovAthI aupazamika, kSAyopathamika e saMdIna bhAvadvIpa che ane kSAyika aidIna che. te prApta thatA parIta saMsAra thavAthI prANine AzvAsana maLe che. saMdInA bhAvadIpa te zrutajJAna che ane asaMdIna te kevalajJAna che. te meLavIne prANI avazya dhairya pAme che. athavA dhamane sArI rIte dhAraNa karI cAgni pALato chatAM aratine te sAdhu vaza thato nathI ema kahetA koI prazna kare che ke kevA dharmane mATe A sAdhu uciMta thayo che ? AcArya kahe che jema aidIna dvIpa pANIthI na bhIMjAyelo ghaNA jIvone zaraNa ApavAthI vizrAMti yogya che, tema tIrthaMkarapraNIta dharma kapa, tApa, cheda ane nirghaTita hovAthI asaMdIna che. athavA kutarkathI gabharAto nathI, paNa yogya uttara ApavAthI prANIonA rakSaNa mATe AzcAsya bhUmi che.
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/6/2/200 te dharma jinakacita hovAthI zuM te pramANe vartanArA sabhya kriyA kare che ? hA, kare che. te sAdhuo bhAva saMdhAnamAM udhata, saMyamamAM aratine dUra karanAra, mokSa samIpe rahIne bhoganI icchA choDI dharmamAM sArI rIte udhama kare che. prANine haNatA nathI, bIjA mahAvata paNa pALe che tathA kuzala anuSThAnamAM pravRtta hoI sarva lokonA rakSaka che. sAdhunI maryAdAmAM rahelA medhAvI che, pApanA kAraNone choDavAthI samyaka padArtha jJAtA paMDita che. dharma cAgni pALavAne mATe samusthita che. paNa jeo tevuM jJAna dharAvatA nathI, teo sakhyam vivekanA abhAve haju sudhI teo tevuM cAstri pALavA taiyAra nathI. tevA jJAnarahitane jyAM sudhI teo vivekavALA thAya tyAM sudhI AcAryae sArI rIte pALavA joIe te batAve che - ukta vidhie asthira mativALA ane bhagavaMta mahAvIranA dharmamAM sArI rIte na joDAyelAne subodhanA upadeza vaDe temanuM pAlana karI sthira mativALA banAvavA. jemake - pakSInA baccAne tenI mA garbhanA prasavathI iMDu muke tyArapachI aneka avasthA Ave, te badhAmAM baccuM uDavA yogya thAya tyAM sudhI pALe che tema AcArya navA ziyane dIkSA Ape tyArathI sAmAcArI upadeza tathA adhyApana vaDe gItArtha thAya tyAM sudhI pALe. paNa AcAryanA upadezane oLaMgIne svacchaMdatAthI koIpaNa kriyA kare che ujjainanA rAjaputra mAphaka vinAza pAme che. ujainImAM jitazabu rAjAne be putro hatA. moTA putre dharmaghoSa AcArya pAse dIkSA lIdhI. 'AcAra' Adi zAstro bhaNI, jinakala svIkAravA bIjI satvabhAvanA bhAve che. A bhAvanA pAMca prakAranI che - upAzraye, tenI bahAre, cAra raste, zUnyagRhe, zmazAne. temAM pAMcamI bhAvanA bhAvato hato. te samaye nAnobhAI moTAbhAInA anurAgathI AcArya pAse Avyo - x * teNe dIkSA lIdhI. * * * tenA ghaNA AgrahathI moTAbhAIne dekhADayA - x * nAnAbhAIne AcAryAdie - 4 - ghaNo. nivAryo to paNa moTAbhAInA mohathI te zmazAnamAM temanI mAphaka rahyo. devatAe AvIne moTAbhAI munine vaMdana karyuM. nAnAbhAI munine na vAMdhA. tethI asthira matinA kAraNe te devI upara kopAyamAna thayo. devatAe paNa tenA avidhinA kRtyathI tene lAta mArIne tenI baMne AMkhonA DoLA bahAra kADhI nAMkhyA. * * * * * * * A rIte upadezathI bahAra vartanArane du:kha bhogavavuM paDe che. tema vicArI ziSyo sadA AcAryanA upadezamAM (AjJAmAM rahevuM. AcAryae paNa sadAparopakAra vRtti rAkhIne potAnA ziSyone coktavidhiyo pALavA joIe. pakSI potAnA baccAne pALe tema AcAryae paNa ziSyone vAyanAdi dvArA saMsAra pAra utAravA samartha banAvavA joIe. tema huM kahuM chuM. adhyayana-6 "ghuta' - uddezo-3 upakaraNa zarIra vidhUnanano muni dIparatnasAgare karela TIkAsahitano anuvAda pUrNa AcArAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 % adhyayana-6 uddezo-4 "gauravatrika vidhUnana" praka o trIjo uddezo kahyo. have coyo. uddezA-1mAM zarIra-upakaraNano mamatva tyAga batAvyo. te traNa gaurava dhAraNa karanArane saMpUrNa na hoya. tethI garavanA tyAga mATe A uddezo kahe che. A saMbaMdhathI AvelA uddezAnuM A paheluM sUtra che-- * satra-201 - A rIte mahAvIra ane prajJAnavAnuM guru divasarAta satata zikSA ApI ziSyane prazikSita kare che. temAMthI keTalAka ziSya gura pAsethI jJAna prApta karI upazama bhAva choDI kaThoratA prApta kare che. keTalAMka bahAryamAM nivAsa karyo pachI vaDIlonI AjJAno anAdara kare che. keTalAMka ziSyo kuzIlanA dupariNAma joIne, jinabhASita tane sAMbhaLI, samajIne ame saMyamI jIvana jIvIzuM ema vicArI dIu le che. paNa mokSamArgamAM na cAlIne, kAmabhogathI baLatA sukhamAM mUrSita thaIne viSayono vicAra karatA samAdhine prApta karatA nathI ulaTuM hitazikSA Apanara munine kaThora vacana kahe che. - vivecana : e rIte pakSInA baccAnA ucheranI jema potAnA hAthe dIkSA Apela ziSyo ke upasaMpadAthI Avela ke bhaNavA Avelane divasa ane be kramathI ja bhaNAvelA hoya. temAM kAlika satra divasanI pahelI ane cothI porisimAM bhaNAvAya che. ukAlika sUtra kALa veLA choDIne Akho divasa rAta bhaNAvAya che. te adhyApana AcArAMganA krame karAya che. | 'AcAra' sUtra traNa varSanA paryAyavALAne bhaNAvAya che. ityAdi krame adhyApitA cAritra lIdhelA sAdhuo hoya che. yugamaga daiSTie javuM, kAcabA mAphaka aMgo saMkocI rAkhavA ItyAdi zikSA ApI tIrthakara, gaNadhara, AcAryAdie temane bhaNAvelA che. te bhaNAvanAra jJAnIo che. temano kahelo upadeza ja asara kare che. ziSyo paNa baMne prakAre prekSApUrvakArI che. teo AcArya pAse rahIne zrutajJAna bhaNe che. kemake te zrutajJAnanA pratApathI ja navo navo bodha thAya che. - te bodhathI bahuzruta banI prabaLa mohodayathI sadupadezane utkaTa madathI dUra karIne upazama choDIne duHkhI thAya che. upazama dravya-bhAvathI be bhede che. dravya upazama te kataka carNa, te malina jala nirmaLa kare che ane bhAva-upazama te jJAnAdi traNa che. (1) jJAnopazama-jJAna vaDe je krodha na kare. ApaNI Adi dharmakathAthI koI jIva zAMti dhAraNa kare. (2) darzana upazama-zuddha samyagadarzana vaDe bIjAne zAMti pamADe. jemake zreNike azraddhALu devane bodha pamADyo. darzana prabhAvakothI koI jIva zAMta thAya. (3) cAstri upazamato krodhAdino upazama che. temAM keTalAMka kSudra sAdhuo jJAnasamudranI sapATIe ja taranAra che. te upazamano
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/6/4/ra01 AcArAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 tyAga karI lezamAtra jJAnathI ahaMkArI banI kaThoratA grahaNa kare che. teo paraspara guNanikAya ke mImAMsAmAM ekabIjAne kahe che je teM kahyuM, te A zabdano artha nathI, tethI tuM jANato nathI. mArA jevo zabdano arthanirNaya karavAmAM koIka ja samartha che. baghA nahIM. kahyuM che, garaone pUchela ane jAte paNa nizcaya karela che * x * vAdI ane malamAM mukhya mArA jevo koIka ja bIje ho. bIje sAdhu kahe che paNa amArA AcArya to A pramANe kahe che, tyAre pe'lA pharI bole che ke, te AcArya bolavAmAM kuMTha ane buddhihIna zuM jANe ? tuM paNa popaTa mAphaka bhaNAvelo, vicAra karyA vinAno che. A pramANe te duSTabuddhi gRhita alADAnI bIjuM paNa bole che. mahA upazamanuM kAraNa je jJAna che, te tene viparIta pariNamatA AvuM bole che- bIjAoe icchAnusAra celA koIpaNa arthane zramathI jANIne pote saMpUrNa siddhAMta pAragAmI hoya tema ahaMkArathI bIjAnuM apamAna kare che. zrImaMtonI krIDA samAna vastune kukaDAnA lAvaka samAna banIne zAstrone paNa hAsya kathA banAvI dhruva sAdhu laghutA pamADe che athavA pAThAMtara mujaba-upazama choDelA keTalAMka bahuzruto [badhA nahI kaThoratA svIkAre che, temane bolAvatA ke pUchatAM mauna rahe che ke huMkAra kare che. vaLI keTalAMka brahmacarya-saMyamamAM rahIne athavA brahmacarya-AcAra ma anusAra anuSThAna karavA chatAM teno tiraskAra karIne jinAjJAne kaMIka mAne-kaMIka na mAne paNa sAtA gausvathI zarIra bakuza thAya che. athavA apavAdane laMbIne vartatA utsarga mArganA upadeza ApatAM teo ekAMta pakaDI kahe che ke, A mArga jinokad nathI. have apavAda kahe che, nirogI sAdhu zvAnanI samAdhi mATe vaiyAvacca kare, kAraNe tene AdhAkamadi AhAra paNa lAvI Ape. kuzIla sAdhune ghaNI AzAtanAvI dIdhasaMsAra thAya te kema na kahyuM ? zarIra kuzIlane kaTu vipAkAdi batAvanAra guru pratye ja teo kaThora vacana kahe che. teo samanojJa banI mAna meLavI ane jIvana vItAvazuM evA hetuthI siddhAMtane bhaNe che athavA A upAya vaDe loka saMmata thaI ame jIvIzuM ema mAnI dIkSA laI kuzIla bane che. athavA dIkSA letA te vicAre ke ame udhatavihArI banIzuM. paNa dIkSA laIne mohodayathI barAbara cAstri na pALe. teo gauravatrikamAMnA koI kAraNe jJAnAdi mokSa mArge sArI rIte vartatA nathI. AjJAmAM na vartatA te kAmamRddha citathI baLatA ane gausvajhikamAM kta banI indriya praNidhAnarUpa tIrthakara kathita mahAvatone barAbara na pALIne svayaM paMDita mAnIne AcAryAdie zAstra mujaba preraNA karyA chatAM gurUne kaThora vacana kahe che. bole che ke A viSayamAM Apa kaMI jANatA nathI - x- sUtranA aryAdine je rIte huM jANuM chuM te rIte bIjo koNa jANe ? dharmopadezakane paNa kaDavAM vacana kahe che. AcArya Thapako Ape to kahe che ke tIrthakara amAruM gaLu kApavAthI vizeSa bIjuM zuM kahevAnA che ? ityAdi - 4 - teo mAtra AcAryane ja nahIM, bIjAne paNa kaThora vacana kahe che. * sUtra-202 : zIlavAnuM, upazAMta ane vivekathI vartatA munine AzIlavALA kahe che, A te mUkhanI bIjI ajJAnatA che. * vivecana : zIla 18,000 bhedavALuM che athavA mahAvrata pAlana, pAMca indriya jaya, kaSAyanigraha, traNa guptie gupta evuM nirmaLa zIla pALe te zIlavaMta che tathA kapAyanA upazamathI upazAMta che. zIlavAnanA grahaNathI upazAMta AvI ja jAya chatAM kaSAya nigrahanuM prAdhAnya jaNAvavA tenuM grahaNa karyuM. samyaka rIte jenA vaDe kahevAya te saMkhyA ke prajJA. tenA vaDe saMyama anuSThAnamAM parAkrama karanArA hoya to paNa koI maMdabhAgyathI teone 'azIla' ema kahI niMdanAra - x * ke mithyASTi Adi vaDe bole ke teo kuzIla che, evuM kahenAra pAsatyA AdinI te bIjI mUrkhatA che. eka to pote cArihita che. bIjA udhukta vihArIne niMde te bIjI mUrkhatA che, athavA zIlavaMta te upazAMta che evuM bIjAe kahyAM chatAM te kusAdhu kahe che - A ghaNAM upakaraNavALAmAM kayA zIla ke upazAMtatA che ? ema bolatA te durAcArInI bIjI murkhatA che. bIjA keTalAMka vItarAyanA udayathI pote zIthIla hovA chatAM bIjA sAdhune prazaMsatA rahIne yathAvasthita AcAra batAve che. te kahe che * suma-203 - keTalAMka saMyamathI nivRtta hovA chatAM AcAra-gocara barAbara kahe che. jJAnathI bhraSTa samyagdarzana vitaMka thaIne..... * vivecana : kamanA udayathI saMyama ke liMga veza mUkI de. athavA na mUke to paNa sAdhunA jevA AcAra-gocara hoya te batAve. svaniMdA karatA kahe ke ame tevo AcAra pALavA samartha nathI. AvuM kahenAne bIjI mUrkhatA nathI. teo evuM nathI kahetA ke ame je karIe chIe. tevo ja amAro AcAra che. ema paNa na kahe ke du:Sama kALamAM baLa ochuM thavAthI madhyama vartana ja kalyANanuM kAraNa che. hamaNAM utsargano avasara nathI. kahyuM che ke, sAro sArathI ghoDAne jorathI ke dhIme na hAMke tathA ghoDA paNa tema madhyama cAle to te yoga badhe mAnanIya vAya. - X - X - [kusAdhu zA mATe kuzIlanuM samarthana kare ? te kahe che, satu asanA vivekanA jJAnathI teo bhraSTa che. tathA samyakdarzana vidhvaMsaka, asatu anuSThAnathI pote nAza pAmelA che, bIjAne zaMkAzIla banAvI sanmArgathI bhraSTa kare che. bIjA bAhya kriyA karavA chatAM AtmAno nAza kare che. te * sUtra-204 - keTalAMka "manAra' hovA chatAM saMyama jIvanane dUSita kare che. keTalAMka
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/6/4/ra04 40 parISahothI DarI asaMyamita jIvana mATe saMyama choDe che. temanI dIkSA kudIkSA che. kemake te sAdhAraNajana dvArA paNa te niMdita thAya che. punaH punaH janma dhAraNa kare che. nIco hovA chatAM potAne vidvAna mAne che, "je chuM ke ja chuM" tevo garva kare che. madhyastha sAdhakane kaThora vacana kahe che. temanA pUrva jIvananuM kathana kare che ke jUThA AropathI niMdA kare che. buddhimAna dharmane sArI rIte jANe. * vivecana : te jJAnAdi bhAvavinaya sivAya mAtra zrutajJAnArthe AcAryAdine dravyathI name che. temAMnA keTalAMka, karmanA udayathI saMyama jIvanane virAdhe che. uttama sAtrithI AtmAne dUra rAkhe che. vaLI bIjuM zuM te kahe che- asthira mativALA, traNa gauravamAM Asakta, parISahothI pazatA teo saMyama ke sAdhuvezathI dUra thAya che - zA mATe ? asaMyamI jIvitanA nimittathI. ame sukhethI jIvIzuM ema vicArI sAvadha anuSThAna karI saMyamathI dUra thAya che tevA kusAdhu ghara choDavA chatAM jJAna, darzana, cAstri, mULa-uttara guNamAM upaghAta thatAM kudIkSita thAya che. asakhya anuSThAna thakI dIkSA choDanAra sAmAnyajanathI paNa niMdAya che. vaLI teo vAraMvAra navA janmo dhAraNa kare che. teo kevA che ? asaMyama sthAnamAM rahelA ke avidhAthI kumArge vartatA chatAM pote potAne vidvAna mAnatA laghutAthI AtmAne garva karAve che - AtmazlAghA kare che. thoDuM bhaNela chatAM mAnathI unnata banI sa-sAtA gauravathI mAne ke huM bahuzruta chuM, AcArya je jANe che, te meM alAkALamAM jANI lIdhuM che. ema mAnI ahaMkArI bane. taduparAMta uttama sAdhune niMde che. gadveSarahita madhyastha sAdhu bahaththata hovAthI zAMta hoya che. khalita sAdhune samajAve tyAre te kaThora zabda kahe che, tame to pahelAM kRtya-cAkRtyane jANo pachI amane kahejo. - x *x * te kusAdhu gurane jema tema bole, apamAna kare, tiraskAre [to paNa madhyastha sAdhu zAMta rahej. * x * meghAvI sAdhu zrata yAtri dharmane sArI rIte jANe. je asabhyavAdamAM bALa sAdhu vartato hoya tene zuM karavuM ? kahe che- * sUjha-205 - [patita saMyamIne sAco saMyamI A pramANe upadeza Ape ke tuM adharmano arthI che, ajJa che, AraMbhArthI che. "pANIne maro" evo upadeza Ape che, hiMsAnI anumodanA kare che. jJAnIoe ghora dhamanI prarUpaNA karI che, paNa te tenI AjJAnI upekSA karI rahyo che. AvA sAdhu kAmabhogamAM mUrzita ane hiMsAmAM tAra kahevAya che. tema huM kahuM chuM. * vivecana : artha jene hoya te arthI. adharmano arthI, tene zikSA apAya che. te adharmArthI kema che ? kemake te ajJAna che. kema ajJAna che ? kAraNa ke te sAvadha AraMbhamAM varte che. prANIne du:kha devArUpa vAdone bolato te kahe che, "jIvone haNo". bIjA AcArAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 pAse haNAvo. haNatAne anumodo. sAdi gauravamAM kta, rAMdhavA-raMdhAvAnI kriyAmAM pravartela gRhasthI pAse temanA bhojanano icchuka banI A pramANe kahe che AmAM zuM doSa che ? zarIra vinA dharma na thAya. tethI dharmanA AdhArarUpa zarIra canAthI pALavuM joIe. kahyuM che ke, "dharmathI yukta zarIra prayatnathI bacAvavuM, kemake bIja hoya to aMkuro thAya." tyAre [AcArya tene kahe che-] tuM zA mATe AvuM bole che ? sAMbhaLa ! dharma ghora che. sarva Azrava nirodhathI duranucara che. evuM tIrthakarAdie kaheluM che. tuM tevA adhyavasAyavALo bana. tevA uttama anuSThAnane avagaNIne tIrthakara AdinI AjJA bahAra svecchAe varte che ? ukata adhamarzI, ajJa, AraMbhano arthI banI prANIno ghAta kare, karAve, karanArane anumodIne dharmanI avagaNanA karanAro; kAmabhoga vAMchaka, vividha hiMsA kanAro athavA saMyamamAM pratikULa che. evuM svarUpa tIrthakare kaheluM che te huM kahuM chuM. tuM medhAvI banI dharmane jANa. AgaLa paNa kahuM chuM ke* sUtra-206 : (keTalAka sAdhaka vicAre che- A rajanonuM huM zuM karIza ? [mAre zA kAmanA che evuM mAnatA ane kahetA keTalAMka loko mAtA, pitA, jJAtijana ane parigrahano tyAga karI vIra vRttithI samusthita thaI dI le che, ahiMsaka, suvatI, dAMta bane che. chatAM [pApanA udayathI saMyamathI patita thaI dIna bane che, te viSayothI pIDita kAyara manuSya vratono nAzaka bane che. te tuM che. temAMnA keTalAkanI lAdhArUpa kIrti pAparUpa thAya che. loko kahe che juo A zramaNa vibhA [bhagna zramaNa che. vaLI juo keTalAMka sAdhu utkRSTa AcAravALA madhye zithilAcArI, vinayavAna maLe avinayI, virata maLe avirata, pavitra madhye apavitra bane che. A sarve bhaNIne paMDita, buddhimAna, niSThitAI, vIra muni sadA, AgamAnusAra parAkrama kare. ema huM kahuM chuM. * vivecana : keTalAka tava samajelA, vIra mAphaka vartatA, samyak utthAna vaDe usthita thaIne pharI prANinI hiMsA karanArA thAya che. kaI rIte utthita ? te vicAre che - paramArthathI anartharUpa, svArthI evA A mAtA, pitA, putra, zrI AdithI mAre zuM prayojana ? te mArA koIpaNa kAryamAM ke roga dUra karavAmAM samartha nathI. tenA vaDe huM zuM karIza ? ema jANIne dIkSA le. athavA koIe kahyuM ke, retInA koLIA khAvA samAna dIkSA vaDe tuM zuM karIza ? pUrvanA bhAge maLelA bhojanAdi bhogava. ema kahetA vairAgya pAmelo te bole ke, huM A bhojanAdithI zuM karIza ? saMsAramAM bhamatA meM anekavAra bhogavyuM to paNa tRpti na thaI, to A janma zuM thaze ? A pramANe vicAratA saMsAra svabhAva jANelA keTalAMka dIkSA levA tatpara thaIne
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/6/4/206 mA, bApa, jJAtijana, dhana-dhAnyAdi parigrahane choDavAmAM vIra mAphaka AcaraNa karanArA banIne samyaka saMyamAnuSThAnamAM tatpara thaIne hiMsA tyAgI, zobhana vrata dhAraNa karI, indriyo damIne e rIte samusthita thayA hoya che. nAgArjunIyA paNa kahe che, ame aNagAra, akiMcana, putra, apasUta, ahiMsaka, suvatI, dAMta, paradattabhojI evA zramaNa thaIzuM. pApakarma karIzuM nahIM. ema jANIne dIkSA le che. A pramANae dIkSA laIne pachI zIyALapaNe vicaranArA banI tajela bhogone - x * pAchA grahaNa karI patita thayelAne tuM jo. teo kema dIta thAya che te kahe che, indriya viSaya, kasAyathI paravaza thayelA te karmano baMdha kare che. te kahe che, zrobendriya vaza jIva keTalI karma prakRti bAMdhe ? he gautama ! Ayune choDIne sAta. - X - bhagavan! krodhane vaza thaIne keTalI ? sAta. A pramANe mAna AdimAM paNa samajavuM. vaLI teo parISaha upasarga AvatA ke viSayalolupa thaI kAtara [bIkaNa bane che. teo koNa che ? ane zuM kare che ? teo bhagna banIne vratonA vivaMsaka bane che. AvuM 18,000 zIlAMgane koNa dhArI zake ? ema vicArI dravya ke bhAva liMga tajIne jIvonA virAdhaka bane che te liMga tajelAnuM pachI zuM thAya ? te kahe che, keTalAMka vrata laIne bhAMge che - X - temane aMtarmuhUrtamAM paNa maraNa Ave che. keTalAkanI pAparUpa niMdA thAya che. sva ke papakSamAM tenI ghaNI apakIrti thAya che. jemake juo, A masANIyo bhogAbhilASI dIkSA laIne mUkI dIdhela, teno vizvAsa na karavo. - x * kahyuM che ke, "paraloka viruddha AcaranAne dUrathI tajavo. je AtmAne sthira na rAkhe te bIjAnuM zuM hita kare ?" athavA saNa vaDe tenI azlAghA batAve che - teo sAdhu banIne vividha rIte bhamato sAdhupaNAthI bhraSTa thayelo che. vINA vaDe atyaMta guptA batAve che. vaLI he ziSyo ! tame karmanuM sAmarthya juo. keTalAMka abhAgIyA uttama sAdhu sAthe rahevA chatAM zithila vihArI bane che. saMyamAnuSThAna vaDe vinayI banelA sAthe rahIne nirguNatAthI sAvadha anuSThAyI bane che. virata madhya avirata, dravyabhUta madhye dravyabhUta thaI, pApa kalaMkavALA thavAthI uttama sAdhu sAthe vasavA chatAM sudharatA nathI. AvA zithila sAdhune jANIne zuM karavuM ? he sAdhu ! tuM jJAta zeya che, maryAdAmAM rahela che, viSayasukha vRNArahita che, tuM karma vidAraNa samartha thaIne sarvajJa praNIta upadeza mujaba sarvadA saMyamamAM parAkrama kara. tema huM kahuM chuM. adhyayana-6 "dhUta' uddezo-4 *gavatrika vidhUnana"no muni dIparatnasAgare karela TIkAsahitano anuvAda pUrNa AcArAMgasUtra-saTIka anuvAda/ra ka adhyayana-6 uddezo-5 "upasarga sanmAna vidhUnana" na 0 cotho uddezo kahyo. have pAMcamo kahe che. teno saMbaMdha A pramANe - uddezApa-mAM karma dUra karavA traNa gaurava choDavAnuM batAvyuM. te karma vidhUnana upasarga vidhUnanA vinA saMpUrNa na bane. tathA satkAra puraskArarUpa sabhAna vidhUnana vinA gauravagika vidhUnana saMpUrNatA na pAme. ethI upasarga sanmAnane vidhUnana karavA A uddezo kahe che. A saMbaMdhe AvelA uddezAnuM A paheluM sUtra che te akhalitAdi guNa vaDe uccAravuM * sUga-2 - te jamaNa gharomAM, gRhotaromAM, gAmomAM, grAmataromAM, nagaromAM, nagarotaromAM, janapadomAM, janapadAMtaromAM, gAma-nagarAMtaromAM, gAma-janapadattaromAM athavA nagara-janapadAMtaromAM [vicaratA ke kAyotsarga sthita munine joIne keTalAka loko qsaka [hiMsaka) banI jAya che. teo upasarNa kare che. tyAre teno sparza thavA chatAM vIra muni tene samabhAve sahana kare. te samaESTi hoya. Agama jJAtA muni pUrva, pazcima, dakSiNa, uttara dizAmAM sthita jIvone anukaMpA buddhie dhamapadeza Ape. dharmanA bheda-prabhedone samajAve ane dharmano mahimA batAve. te muni ghamazravaNanI icchAvALa ke sevAsuzruSA karanAra munio gRhasthone zAMti, virati, upazama, nivaNi, zauca, ArjavatA, mAtA, lAghavatAno yathArtha bodha Ape che. te bhikSu sarva ghaNI, sarva bhUta, sarva satva, sarva jIvone dharmanuM vyAkhyAna kare * vivecana : te paMDita, meghAvI, niSThitArya, vIra sAdhu sadA sarvajJANita upadeza mujaba vartanAro traNa gAravaNI Apatibaddha, nirmama, nikiMcana, AzArahita, ekAkI vihArathI gAma gAma vicarato dra-tici, manuSya, deve karelA upasarga pariSahothI du:kha sparzIne nirjarArthI banIne samyak rIte sahana kare. kayA sthAne tene parISaho upasargo thAya te kahe che, AhArAdi arthe uMcanIya gharomAM jatA ke gharonI vacce jatA, gAma ke gAmAMtaramAM, nagara ke tenA maLe, lokone rahevAnA janapadane avaMti Adi sAdhune vicaraNa yogya sADA pacIza dezo ke tenA madhya athavA gAma-nagaranA madhyamAM ke gAma-janapadanA madhyamAM ke nagarajanapadanA madhyamAM athavA udhAna ke udhAnanA madhyamAM vicaratA ke jatA-AvatAM athavA te bhikSane gAma AdimAM kAyotsarga Adi karatA keTalAka malinatavALA hiMsaka loko te sAdhune du:kha de che. sAdhune nArakI du:kha devA azakta che, tiryaMca ane devonA upasarga koI vAra ja thAya, tethI manuSyo dvArA upasarga thAya tema kahyuM. athavA jeo janme te jana.
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/6/pa/ra03 44 AcArAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 jana zabdathI tiryaca, manuSya, deva lIdhAM. te jano anukULa, pratikULa ke baMnemAMno koI upasarga kare che. temAM devakRta upasarga cAra prakAre che - hAsyathI, hepathI, vimarzathI ane pRtha vimAnathI. temAM kelIpriya koI vyaMtara hAsyathI vividha upasargo kare. - X - X - X - veSathI - jemake bhagavaMta mahAvIrane - x - vyaMtarIe zIta upasarga karyo. vimarzathI - A sAdhu dharmamAM daDha che ke nahIM ? te jovA - x* upasargo kare. jema koI vyaMtarIe strIveza dhAraNa karI sAdhune anukULa upasargathI calAyamAna karavA dhAryuM. sAdhu nizcala rahetA bhaktithI vAMdhA, pRthaku vimAnA eTale uta traNe ke traNamAMthI koI eka prakAre upasarga kare. jema saMgame bhagavaMta mahAvIrane karyA. - 4 - manuSya paNa sAghane hAsya, dveSa, vimarza ane kuzIla pratisevanA e cAra bhede uparNa kare. temAM hAsyathI devasenA gaNikAe bALasAdhune upasarga karyo. * * * dveSathI somabhUti sasarAe gajasukamAlane uparNa karyo. vimarzathI - cANakyamaMtrInI preraNAthI caMdragupta dharma parIkSA sAdhune upasarga karAvelo - x * kuzIlanA pratisevana mATe upasarga kare - koI sAdhu koI zeTha ghera na hatA tyAM rAta rokAyA tyAre strIoe upasarga karyA. | tiryaMca paNa bhaya, dveSa, AhAra tathA baccAnA rakSaNa mATe upasarga kare te cAra prakAre che, bhaya-sApa vagere camakIne kahe, dveSathI caMDakauzike bhagavaMta mahAvIrane upasarga karyo. AhAra mATe siMha, vAgha upasarga kare, baccAnA saMrakSaNa mATe kAkI vagere pIDe. A pramANe upasargathI jano du:kha denArA thAya che. athavA te te gAma vagere sthAnamAM jatAM ke rahetA AtmAne pIDanArA du:kho thAya che te cAra prakAre che - (1) AMkhamAM kaNu vagere paDatA ghanatA, (2) bhamarI ke mUchiida vaDe patanatA, (3) vAyu AdithI taMbhanatA, (4) tALavAmAM AMgaLI Adi nAMkhavAthI thatI. zleSaNatA athavA vAta, pitta, kapha AdinA kSobhathI kaTu sparzI thAya athavA nikiMcanapaNAthI tRNasparza, DAMsa, macchara, zIta-uNAdi pIDA koI vakhata thAya. tevA koIpaNa du:kha sparzI Ave tyAre dhIra banIne sahana kare. ciMtave ke, nArakI vageremAM karmonA udayathI pachI paNa bhogavavAnA raheze. mATe hamaNAM ja bhogavavA ThIka che mAnIne sahana kare athavA ukta sAdhu parISaho sahIne potAno rakSaka bane ane upadeza vaDe bIjAnuM paNa rakSaNa kare. te batAve che. mona: ekalo rAgAdithI rahita sArI rIte darzana pAmelo te samita darzana ke sakhyaNuM daiSTi che. athavA zakita eTale upazama pAmela, vana eTale dRSTi ke jJAna thatu upazAMta adhyavasAyavALo. athavA samatAne pAmela darzanavALo ke samadaSTi. AvA guNavAnuM sAdhu parISahone sahe. athavA dharmane kahe. * x * te A rIte - jIva mAtra upara dravyathI dayA jANIne, photrathI pUrva Adi badhI dizAne joIne sarvatra dayA karato sAdhu dharma kahe. kALathI jIvanaparyA, bhAvathI rAgadveSa rahitapaNe dharma kahe - kevI rIte kahe ? - badhA jIvo du:khanA dveSI ane sukhanA cAhanArA che, temane Atmavatu mAnavA. kahyuM che, je potAne gamatuM nathI tevA bIjA mATe na karavuM. e ja sArarUpa dharma che. te kAmanAthI judo pravarte che ityAdi. te pramANe dharma kahetA pote paNa dravya, kSetra, kALa, bhAvanA bhedo vaDe athavA ApaNI Adi kathA vaDe pote hiMsA, jUTha, corI, maithuna, parigraha, satribhojanathI dUra rahI dharma pALe athavA A puruSa koNa che ?, kayA devane mAne che ?, teno abhiprAya Adi vicArIne vrata anuSThAnanuM phaLa kahe Avo dharma koNa kahe ? Agama jJAtA kahe. nAgArjunIyA paNa kahe che, je sAdhu nizcaye bahuzruta, Agama jJAtA, hetu batAvavAmAM kuzaLa, dharmakathA labdhisaMpas, ga, kALa, puruSane vicArI A puraSa koNa che ? kayA darzanane mAne che ? e pramANe guNa-jAtie yukta hoya te ja dharma kahevAne samartha che. - te kevA nimitomAM dharma kahe ? te AgamajJAtA svasamaya-parasamayajJa bhAvathI uThelA yatine dharma kahe. 'vA' eTale pArzvanAtha ziSyomAM cAra yAma dharma pALatA hoya. tene ane bhagavaMta mahAvIranAM gaNadharo paMcamahAvrata dharmane batAve che. athavA sadA ucita evA potAnA ziSyone nave tava jaNAvavA dharma kahe. athavA dharma zravaNanI icchAvALA, guru sevA karanAra zrAvakone saMsAra pAra utAravA dharma kahe che - kevo dharma kahe che ? - zamana eTale zAMti - ahiMsA rU5 dharmane kahe tathA viratine kahe. e rIte pAMce mahAvratone samajAve. tathA krodhajayathI upazama dvArA uttaraguNane kahe tathA nivaNi-mokSanuM svarUpa kahe che. mUlaguNa-uttaraguNa vaDe A bhava-parabhavanuM sukha ane chevaTe mokSa maLe che. 'zoca" eTale upAdhirahita pavitra vrata dhAravuM. 'Arjava' mAyArUpa vakatAno tyAga. 'mArdava' mAna, ahaMkArano tyAga. lAghava eTale bAhya-asnetara graMthano tyAga. te kevI rIte kahe, te batAve che- - yathAvasthita vastu jema AgamamAM kahI hoya tema ullaMdhyA vinA kahe. kone kahe ? - daza prakAranA prANane dhAranArA te "prANI' - sAmAnyathI saMjJI paMcendriya. muktigamana yogya je bhavyapaNe rahelA che "bhUta', saMyama jIvita vaDe jIve te "jIva' ane saMsAramAM du:kha pAmatA rahetA evA tiryaca, nara, deva te 'sava'. *x - te badhAMne dharma kahe che athavA prANI, bhUta, jIva, satva e enArthaka zabda che. temane phAMti Adi dazavidha dharma * x - kahe che. * x * te dharmakathA labdhivAnuM hoya te kahe che. have dharma je rIte kahe che, te batAve che * sUTa-208 : vicAra karI dharma kahenAra muni potAnA AtmAnI AzAtanA na kare, bIjAnI AzAtanA na kare ke anya prANa, bhUta, jIva, sattanI AzAtanA na kare. A rIte svayaM AzAtanA na karatA ke bIjA pAse na karAvatA he muni vayamAna prANI, bhUta, jIva, satvane mATe asaMdInadvIpanI mAphaka zaraNabhUta thAya
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ AcArAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 1/6/5/208 che . e pramANe te saMyamamAM ucita, sthitAtmA, sneha, acala, [vihAra caya karanAra] cala, bahirlIya paridjana kare. je muni A pauidhamane jANIne sadanuSThAna Acare che, te mukti pAme che. te mATe AsaktinA vipAkane juo. parigrahamAM vRddha banela manuSyo kAmozI AkrAnta thAya che. mATe saMyamathI gabharAvuM na joIe. je vivekahIna tathA hiMsakavRttivALA pApa karmone karatAM bhayabhIta thatA nathI, jJAnIjana te AraMbhono sarvathA tyAga kare. te krodha, mAna, mAyA, lobhano tyAga karIne karmabaMdhanathI mukta thAya che. tema huM kahuM chuM. * vivecana : te bhikSu mumukSu dharmano pUrvApara vicAra karIne ke sAMbhaLanAra puruSanI pUpira sthiti viyArI, jene jevuM kathana yogya hoya tene tevo dharma kahe. maryAdA vaDe sakhyaNuM darzanAdi anuSThAna viraddha vartI AzAtanA vaDe AtmAne doSita na kare. arthAta AzAtanA na thAya tema dharma kahe. athavA AtmAnI AzAtanA be prakAre che - dravyathI ane bhAvathI. dravyathI - AhAra, upakaraNa vagere dravyanI kAlasaMbaMdhI AzAtanI nA thAya tema kahe. AhArAdi dravya AzAtanAthI potAnA zarIte pIDA thatA bhAvamalinatAthI bhAvAzAtanA thAya. athavA kahetA gAma-bhaMgarUpa bhAva AzAtanA na thAya tema kahe. sAMbhaLanAranI niMdA na kare. jethI te niMdA vaDe krodhita thaI hAra, upakaraNa ke zarIra pIDA karavA pravRta na thAya. tethI sAMbhaLanAranI AzAtanA vajIne dharma kahe. athavA anya prANI, bhUta, jIva, satvone bAdhA na kare. te muni potAno anAzAtaka che, bIjAnI AzAtano karato nathI, tathA bIjA AzAtanA karanAranI anumodanA karato nathI. vadhyamAna prANIo, bhUto, jIvo ane satvone pIDA utpanna na thAya tema dharma kahe. jemake - koI laukika, kapAvayanika, pAsasthA vagerene dAna ApavAnI prazaMsA kare, kuvA-taLAva banAvavAnI prazaMsA kare to pRthvIkAya Adine duHkha thAya to sAdhune doSa lAge. niMdA kare to aMtarAya thatA karmabaMdhanathI vipAka bhogavavo paDe. kahyuM che ke, dAna prazaMsAthI prANi vadhano doSa lAge. dAnanI niMdA kare to dAna lenAranI vRtino cheda kare che. tethI te dAna tathA kuvA Adi saMbaMdhe vidhi-niSedha na karatAM yathAvasthita zuddha dAna prarUpe. A pramANe bolato sAdhu ubhayadoSa tyAgI jIvone AzvAsya thAya. A bAbata dRSTAMtathI kahe che, asaMdInadvIpa mAphaka A muni jIvane rakSaNano upAya batAve tethI vadhyamAna ane vadhakane pApavicArathI bacAvI viziSTa guNasthAna meLavavAnI zaraNa levA yogya thAya che. te dharmakathA kathana dvArA keTalAMkane dIkSA apAve che, keTalAMkane zrAvaka banAve che, keTalAMkane samyagdarzanavALA kare che, keTalAkane bhadraka pariNAmI banAve che. prazna - kevA guNavALo sAdhu dvIpa mAphaka zaraNa yogya thAya che ? uttara - have pachI kahevAtA bhAva utthAna vaDe saMyamAnuSThAna karato usthita thayela tathA jJAnAdi mokSa mArge sthita hoya, sneharahita hoya, rAgadveSa rahitatAthI apratibaddha hoya, pariSaha-upasargamAM calita na thAya, aniyata vihArI hoya, saMyamathI jenI lezyA bahAra na hoya evo muni badhI rIte saMyama anuSThAnamAM varte, kayAMya Asakta na thAya. prazna : zA mATe te saMyama anuSThAnamAM vaheM ? - te zobhana dharmane vicArI aviparIta darzanavALo thAya ke sadanuSThAna dRSTimAna bane. te kaSAyanA phAya ke upazamathI parinivRta che, tevA guNavALo na hoya te mithyArdaSTi, pezala dharmane pAmato nathI, te batAve che- mithyAdeSTivALo saMgane kAraNe mokSamAM na jAya tethI tenA mAtA, pitA Adi janita ke dhana dhAnyAdi janita saMga vipAkane tame juo. vivekathI hRdayamAM avadhAro. sUtramAM kahe che, te saMgavALA manuSya bAhya atyaMtara graMthathI guMthAyelA, graMthanA saMgathI viSAda pAmelA chatAM icchA, madana kAmathI AkAMta banelA momAM jatA nathI. jo ema che to zuM karavuM ? - je kAmathI Asakta cita thaIne sagAM tathA dhana-dhAnyAdimAM mUrNita, kAmasaMbaMdhI zarIra-mananA du:khothI pIDAya che. tenAthI he ziSya ! tuM saMyamathI trAsa na pAmIza. saMyamAnuSThAnathI kaMTALato nahIM, kemake saMyamaduHkha karatA ati duHkha saMsArasaMgane che. kayA sAdhune saMyamathI na DaravAno saMbhava che ? - je mahAmunie saMsAra ane mokSanA kAraNo jAyA che, tene A saMgarUpa Abho eka samAnapaNe badhA mANase Acarela che - X - te AraMbho sarve prakAre jANItA che. A AraMbho kevA che ? jemAM graMtha prayita, viSAdI, kAma AkAMta loko hiMsaka banI yAjJAna-mohanA udayathI pApa karatA DaratA nathI. paNa ukata AraMbhone jJa parijJAthI jANI pratyAkhyAna parijJAthI tyAge che, teNe ja AraMbhonA suparijJAtA jANavA. AraMbha parijJAtA bIjuM zuM kare ? te mahAmuni * * * phodhAdi tyAgI - x x - mohanIya karmane toDe. mohanIya jatAM saMsAra saMtatithI chUTe che. ema tIrthakare kahela che. ema sudhamasviAmI kahe che. athavA have pachI je kahe che te batAve che- * sUtra-209 - dehanAzanA bhaya para vijaya prApta karavo e saMgrAma zallSa kahevAya che. te ja muni saMsAra pAragAmI che. te kaSTothI pIDita thavA chatAM lAkaDAnA pATiyAnI jema acala rahe che. mRtyakALa AvavA para jyAM sudhI jIva ane zarIra bhinna bhinna na thAya tyAM sudhI maraNakALanI pratIkSA kare. ema huM kahuM chuM. * vivecana : audArika Adi traNa zarIra ke ghAtikarmano vinAza athavA kAyAne AyuSyanA thAya sudhI ghAta karanAro bane te muni saMgrAmazIrSarUpe varNavela che. jema saMgrAmane mokhare zagunA sainya sAme tINa talavAranI prabhAvI ugatA surajanI mAphaka ke
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/6/5/209 vijaLInA camakArA mAphaka dekhAva karI jonAnI AMkhomAM camatkAra karAvanAra ane potAnuM kArya kasvA chatAM paNa koI vakhata te subhaTa citano vikAra kare che. te ja pramANe maraNakALa Ave tyAre sthira manavALo hoya to paNa koI vakhata saMjogAdhIna teno bhAva bagaDe paNa kharo. tethI je maraNakALe paNa moha na pAme te ja muti saMsAra pAragAmI athavA karmano ke lIdhela bhAno paryatayAyI che. vaLI vividha parISaha upasargo vaDe haNAyelo chatAM te kaMTALatA uMcethI paDIne ke gAIpRSTha ke anya rIte ApaghAta na kare. athavA haNAvA chatAM bAhya atyaMtara tapa tathA parISaha upasarga vaDe dhairya sakhI pATIyA mAkaka sthira rahe; paNa dInatA nA lAve. te ja rIte mRgukALathI pasvazatA pAmelo bAra varSanI saMkhanA vaDe AtmAne durbaLa karI pahADanI guphA vageremAM nisvadha sthAne pAdapopagamata, iMgita maraNa ke bhakataparijJAmAMnuM koI eka anazana karIne maraNakALaAyuSya hAya sudhI zarIrathI jIva judo paDe tyAM sudhI sthiratA sakhe. A ja mRtyukALa ke zarIto bheda che te sivAya jIvano koI vinAza nathI - tema huM kahuM chuM. adhyayana-6 'pata" uddezo-pa "upasarga samAnavighanano muni dIparatnasAgare karela TIkA sahitano anuvAda pUrNa 0 adhyayana-6-no TIkA sahitano anuvAda samApta 0 AcArAMgasUtra-saTIka anuvAda/ra ka adhyayana-8 "vimokSa" ka * bhUmikA : chaThuM adhyayana kahyuM. have sAtamuM-AThamuM adhyayana Abhe che. hAla mahAparijJA" nAmaka sAtamA adhyayanano avasara che. te viccheda javAthI tene oLaMgIne AThamA adhyayanano saMbaMdha kaheqo. te A pramANe * adhyayana-6-mAM potAnA karma, zarIra, upakaraNa, gauravagika, upasarga, samAna vidhUnana vaDe niHsaMgatA batAvI, paNa jo aMtakALe samyagu nirmANa thAya to ja te saphaLatA pAme tethI sakhyaNuM tiyaNa batAvavA A AraMbhe che-- athavA niHsaMga vihArIe aneka prakAranA parISaha-upasarga sahapta karavA. ema pUrve batAvyuM. temAM mAraNAMtika upasarga Ave tyAre adInamanavALA banI samyagu nirmANa ja karyuM. te batAvavA AThamuM adhyayana che, A saMbaMdhe Avela A adhyayananA upakrama Adi cAra anuyogadvAra che. temAM upakrama dvAmAM Avela adhikAra be bhede che. temAM adhyayanano artha pUrve kaho. uddezAno adhikAra niryuktikAra kahe che. | [ni.ra53 thI 55 pahelA uddezAmAM A arvAdhikAra che - asamanujJa[pAsasthA], asamanojJa (svayajdAcArI) ke 363 anyavAdIono 'vimokSa'-parityAga kavo tathA temanA AhAra, upadhi, zayyA, abhiprAyane tyAgavo. pArthasthA vagere, cAsTi, tapa, vinayamAM hIna te asamanojJa ane jJAnAdi pAMca AcAromAM hIna te yathANaMda tevAnI saMmati na karavI. bIjA uddezAmAM-AghAkamadino tyAga karavo athavA koI AdhAkarmI vaDe nimaMtraNa kare to tene niSedha karavo. niSedha karatA tene krodha caDe to tene siddhAMta samajAvavo ke AvuM dAna tane ke mane guNakArI nathI. trIjA uddezAmAM - gocarI gayelA sAdhune ThaMDI AdithI aMga dhruje tyAre gRhasthane zaMkA thAya ke, indriyonI umatatAthI ke zRMgAra bhAvAvezathI A sAdhu yuje che, AvuM bole ke zaMkA kare, to zaMkA dUra karavA yathAvasthita arcanuM kathana karyuM teimane upazAMta karavA. bAkInA pAMca uddezAmAM - upakaraNa tathA zarIrano vimokSa, te viSaya saMkSepa ane vistArathI kahe che, cothA uddezAmAM vaihAnasa (phAMso khAvo], gAdha pRSTha-gIdha AdithI potAno nAza karAvavo. A be maraNanuM varNana che. pAMcamAM uddezAmAM glAnatA ane bhakataparijJA samajAvI. chaThThAmAM ekatvabhAvatA tathA iMgita maraNane batAvyuM. sAtamAmAM - bhikSupatimA ane pAdapopagamananuM varNana che. AThamAmAM - anupUrva vihAra karanArA, dIrdha saMyama pALanArA, zAstra arcanA grahaNa pachInA kALe sIdAtA, saMyama adhyayana-adhyApana kiyA kaMAra sAdhuo taiyAra thayA pachI bAra varSanI saMlekhatA dvArA deha durbaLa banAvI bhaktaparijJA, * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * adhyayana-7 "mahAparijJA" hAla upalabdha nathI * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5o AcArAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 1/8 -JbhUmikA iMgitamaraNa ke pAdapopagamana svIkAre. A pramANe saMkSepathI artha kahyo. vistAI te uddezAmAM kahevAze. nikSepa traNa prakAre che - oghaniSada, nAmaniux, bAlApakaniSaH. oghamAM adhyayana che, nAmamAM vimokSa che. have vimokSano nikSepa kahe che. [ni.258] vimokSanA nAma, sthApanA, dravya, kSetra, kALa ane bhAva e che nipA che. e saMkSepathI kahyA. vistArathI kahevA nAma ane sthApanA sugama che, tene choDIne dravyAdi vimokSa kahe che [ni.259] dravya vimokSanA be bheda - AgamathI, noAgamacI. AgamathI jJAtA, paNa temAM upayoga na hoya. no AgamathI jJa zarIra, bhavya zarIthI vyatirikta beDImAMthI je chUTakAro te dravya vimokSa. athavA beDI vagere dravyathI chUTavuM te dravya vimo. * dravya vaDe ke dravyathI saciva, acita, mizra dravyathI mokSa te dravya vimokSa, ityAdi. kSetra vimokSa te je kSetramAM cArakAdithI pakaDAyo hoya temAMthI chUTavuM athavA kSetranA dAnathI ke je kSetramAM mokSa varNana thAya te kSetra vimokSa. kALa vimokSa - caityamahimAdimAM jeTalo kALa amAri ghoSaNA karAve ane jeTalo kALa hiMsAdi baMdha rahe che athavA mokSa varNana kALa. * * * [ni.ra60] bhAva vimokSa be prakAre - (1) AgamathI jJAtA ane temAM upayogavAnuM. (2) no AgamathI be bheda - dezathI, sarvathI. temAM dezathI avirata samyagadaSTi jIvone anaMtAnubaMdhI kaSAya kSayopazamathI tathA dezaviratane anaMtAnubaMdhI, pratyAkhyAna kaSAyanA kSayopazamathI, sAdhune saMjavalana sivAyanA kaSAyanA kSayopazamathI kSapakazreNImAM jene jeTalA kapAyo kSINa thAya, tene teTalAno kSaya thavAthI dezavimukti che, tethI sAdhu dezavimukta che. bhavastha kevalI sAdhuo paNa bhavopagAhInA sadbhAvathI dezavimukta ja che, sarvathA vimukta to siddha bhagavaMto ja che. * x * x * baMdhapUrvaka mokSane have batAve che- [ni.ra61] karmavargaNA dravya sAthe je jIvano saMbaMdha che, te prakRti sthiti anubhAva ane pradezarUpa baddha pRSTa nidhad nikAcita rUpa baMdha jANavo. kemake Amapradeza anaMtAnaMta karma pudgalo vaDe baddha che ane anaMtAnaMta navA baMdhAI rahyA che. bAkInA grahaNa yogya nathI. ATha prakAranA karma kevI rIte baMdhAya che ? mithyAtvanA udayathI. kahyuM che - prazna - he bhagavan! jIvo ATha prakAranA karmo kema bAMdhe ? he gautama ! jJAnAvaraNIya karmanA udayathI darzanAvaraNIya karma baMdhAya. darzana mohanIya karmanA udayathI mithyAtva baMdhAya. tethI AThe karma jIva nizcayathI bAMdhe. athavA snehathI lipta zarIrane jema retI coTe tema ragadveSanI cIkAzathI jIvane kama coTe che. e ATha prakAranA karmanA Asava nirodhathI ke tapa vaDe pUrvakaraNa kSapaka zreNinA anukamathI ke zailezI avasthAmAM je karmano viyoga thAya che, te [24] kSaya ja mokSa che. e pradhAna puruSArthatvathI prAraMbhela talavAranI dhAra mAphaka vrataanuSThAnanuM mukhya kuLa hovAthI tathA bIjA matavALA sAthe teno bheda hovAthI yathAvasthita adhyabhicArI mokSanuM svarUpa batAve che, athavA pUrvakarma viyoga uddeza vaDe mokSanuM svarUpa batAvyuM. he jIva viyoganA uddeza vaDe mokSanuM svarUpa batAve che [ni.262] jIva asaMkhyapadezAtmaka che, tene ApameLe ja anaMtajJAna svabhAvathI ja che. mithyAtva, avirati, pramAda, kaSAya, yoga pariNata thavAthI je karmo baMdhAya che, te pUrvabaddha hovAthI anAdikALanI apekSAe cAlu che, te karmano sarva abhAvarUpa viveka karavo. te jIvane teTalo ja mokSa che, paNa bIjA nivaNipradIpa mAphaka kalpelo mokSa nathI. bhAva vimokSa kahyo. jene te thAya che, teNe mokSa mATe avazya bhaktaparijJAdi traNa maraNamAMthI koIpaNa maraNa svIkAravuM. kAryamAM kAraNanA upacArathI te maraNa ja bhAva vimokSa che, te batAve che [ni.263 bhaktaparijJA eTale bhojananuM pratyAkhyAna-anazana. te traNa ke cAra AhAra tyAgIne zarIranI vaiyAvacca karavA de. te dhRti saMghayaNavALo jema potAne samAdhi rahe tema aNasaNa kare. tathA iMgita pradezamAM maraNa te iMgitamaraNa. te cAra AhAra nivRttirUpa che. viziSTa saMghayaNavALA, Apa meLe paDakhuM pheravavAdi kriyA kare che. cAre prakAre AhAra tyAgI, badhI ceSTA choDIne ekAMtamAM zarIranI vaiyAvacce vinA jhADanI mAphaka sthira rahevuM te pAdapopaNamana jANavuM. paNa bhavasiddhika jIva chellA anazanane AzrIne mare che. uttama sAdhu pUrvokta traNamAMnA eka maraNe mare, paNa vaihAsana Adi bALamaraNathI marato nathI. traNe aNasaNamAM thoDo bheda hovAthI bhAvamokSa traNa prakAre che ema tuM jANa. te ja maraNa have be bhede kahe che [ni.264] parAkrama sahita te parAkrama maraNa, tethI viparIta te parAkrama, jaMghAbaLa kSINa thatAM bhaktaparijJAdi traNa bhede anazana che. traNe maraNa saparAkrama aparAkama be bhede che. temAM siMha, vAgha vagerethI nAza thAya che tyAghAta ane atyAghAta te dikSA laI sUrya grahaNa karI anukrame AyuSya kSayane anubhavato je che te avyAghAta. ahIM anupUrvI zabda che, teno paramArtha batAvatA upasaMhAra kare che. vyAghAta vaDe anukrame saparAkrama ke aparAkrama sAdhune maraNa Ave tyAre sunArthajJa kAlajJatAthI samAdhi maraNe maravuM. bhakta parijJAdi traNamAMnA koI eka maraNa samAdhi rahe tema karavuM, paNa vehAsanAdi bALamaraNe na maravuM. temAM saparAkrama maraNa daTAMta vaDe batAve che [ni.265 parAkrama sahita te saparAkama, maraNano Adeza [daSTAMta AcArya paraMparAmAM saMbhaLAto vRddhavAda A pramANe che - x - x * Arya vajasvAmInuM maraNa
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ 51 para AcArAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 1/8 -JbhUmikA pAdopagamana che, te sArAkama maraNa che, teno bhAvArtha kathAthI jANavo. te kathA prasiddha ja che. jemake vajasvAmI kAme rAkhela suMThano gAMgaDo vAparavo bhUlI gayA. A pramAdathI mRtyune najIka jANIne saparAkramI banI rahyAvarta parvata upara pAdopagamanA anazana karyuM. have aparAkrama kahe che [ni.266] parAkrama na hoya te aparAkrama, tevuM maraNa jene jaMghAbaLa kSINa thayeluM tevA * x- Arya samudranuM maraNa che. teno vRddhavAda A pramANe che. pAdo gamana anazana vaDe tenuM maraNa thayela che. -x - tenA bhAvArtha kathAthI jANavo. Aryasamudra AcArya svabhAvathI ja kRza hatA. pachI jaMghAbaLa kSINa thatA zarIrathI bIjo lAbha na jANIne tene tajavAnI icchAthI potAnA gacchamAM rahIne upAzrayanA eka bhAgamAM AhArahita pAdopaNamana anazana karyuM. have vAghAtima anazana kahe che [ni.26] vizeSathI AghAta te siMha Adie karela vyAghAta eTale zarIsto nAza. tenA vaDe thatuM maraNa te vyAghAtima. koI sAdhune siMha Adi koIe gheryo hoya ane tenAthI maraNa thAya, te vyAghAtima. teno vRddhavAda evo che ke, tosalI AcAryane bheMsoe gheryA, temaNe cAra prakAre AhAra tyAgIne anazana karyuM te vyAghAtima maraNa. teno bhAvArtha kathAthI jANavo - x *x -. have atyAghAtima batAve che. [ni.268] AnupUrvI (krama ne pAme, te AnupUrvaga. teno vRddhavAda A pramANe - pahelA AtmArthIe dIkSA levI. pachI sUtra, pachI arthajJAna devuM. baMnemAM pravINa thayo hoya, supAtra hoya, tene guru AjJA Ape to traNamAMthI koI eka anazana mATe nIkaLe. AhAra, upadhi, zayyA e traNeno tyAga kare - nitya paribhogathI mukta thAya. jo te AcArya hoya to ziSyone taiyAra karI bIja AyAryane sthApIne pote nivRta thaI, bAra varSanI saMlekhanA vaDe saMlikhita thaI gacchanI anujJA laI gaccha choDe athavA svasthApita AcAryanI saMmati laI maraNa mATe udhata thaI bIjA AcArya pAse jAya. te pramANe upAdhyAya, pravartaka, sthavira, gaNAvacchedaka ke sAmAnya sAdhu AcAryanI rajI laIne saMlekhanA karI parikama vaDe bhakta parijJAdi maraNa svIkAre. temAM paNa bhAve saMlekhanA kare, kemake ekalI dravya saMlekhanAmAM doSano saMbhava che. te kahe che [ni.269] AcAryae preraNA karelo tuM pharI saMlekhanA kara, evuM kahetA kUddha thayelA ziSyane rAjAnI AjJA mAphaka AcAryanI AjJA pahelA tINa lAge paNa pachI zItaLa thAya che. vaLI nAgaravelanA bAkInA pAna bacAvavA pahelA saDela pAnano tyAga karavo paDe tema kuziSyane paNa pahelA darthanA karavI, pachI te mAphI mAMge tyAre tenA para kRpA karavI. bhAvArtha kathA eka sAdhue bAra varSa saMlekhanA karI, pachI anazana mATe AcAryanI jA mAMgI. AcAryae kahyuM, tuM hajI saMlekhanA kara. tethI kaddha thayelA ziSya mAtra cAmaDIhADakA bola AMgaLI bhAMgIne dekhADI. hajI zuM azuddha che ? tema pUchayuM. AcAryae kahyuM ke, A krodha che te ja azuddhi che. teM vacananI kaDavAsathI AMgaLI bhAMgI bhAva azuddhatA dekhADI che. tethI tene bodha karavA mATe dRSTAMta kahyuM, koI rAjAne baMne AMkhe pANI jharatuM hatuM, rAjavaidhe ghaNI davA karI paNa nA mayuM. koI paradezI vaidha Avyo. teNe kahyuM ke, jo tuM eka muharta vedanA sahana kare ane mane na marAve to tane sAjo karuM. rAjAe kabUlyuM. aMjana vaDe tIvra vedanA thatA vaidhane mAravAnI AjJA karI te tIkSNa AjJA. pUrve na mAravAnuM vacana Apela che zItaLa AjJA. muharta pachI vedanA dUra thaI jatAM rAjAe vaidhanI pUjA karI. e ja pramANe AcArya dvArA thatI pratiyodanA rUpa AjJA tINa hovA chatAM paramArthathI zItala che, to paNa Ama kahevA chatAM ziSya zAMta na thAya to bIjA ziSyonA rakSaNa mATe saDelA pAna mAphaka dUra karavo. jo AcAryano upadeza ziSya mAne to gacchamAM ja rahevA daIne davacanothI tenI kadarthanA karI jovI. to paNa te koDe nahIM to tene zuddha jANIne anazananI AjJA Ape tathA tenI khabara rAkhI kRpA kare. A pramANe kevo ane keTalo kALa, kevI rIte AtmAne saMlekhe ? kahe che [ni.270 thI 273-] sUtra, artha tathA ubhayathI potAnA ziSyone tathA bhaNavA AvelAne - x * prayatnathI taiyAra karavA joIe. pachI AcArya bAra varSanI saMlekhanA kare. te A rIte - cAra varSa vicitra 5 anuSThAna kare - eka, be, traNa, cAra, pAMca Adi upavAsa kare pAraNe vigai vApare ke na paNa vApare. pachI bIjA cAra varSa tevo tapa karI pAraNe vigaI na ja vApare. navAmA, dazamAM varSe upavAsanA pAraNe AMbela kare. agiyAramAM varSo pahelAM cha mAsa ati vikRSTa tapa na kare athavA coka, be upavAsa karIne parimita AMbelathI pAraNuM kare - uNodarI kare. bIjA cha mAsa vikaTa tapa kare, pAraNe uNodarI AMbela kare. bAramAM varSe nitya AMbela kare * x * temAM cAra mAsa bAkI rahe tyAre telanA kogaLA, akhalita namaskAra zIkhavA vAyu dUra kare. A pramANe bAra varSa anukrame badhuM karI sAmarthya hoya to guru AjJA laI pahADanI guphAmAM jaIne jagyA joI pAropaNamanAdi koI eka anazana jema samAdhi rahe tema kare. A rIte bAra varSa saMlekhanAthI AhAra ocho karatA AhAra icchAno uccheda thAya. | [ni.24,25-] kevI rIte e sAdhu tapa karavAmAM paMDita thAya ? je nitya ughukata AtmA banIne 32 koLIyA parimANavALI vRtti na rAkhe ? je lagvRtti parikSepa na kare te tapakarmamAM paMDita kevI rIte thAya ? tathA AhAra vaDe be pAMca upavAsapUrvaka pAraNuM kare to te alpAhArI thAya. te zA mATe tapa kare ? anazana mATe. A pramANe upavAsa karato tathA pAraNe apAhAra vaDe AhAra ocho ocho karavA ukta vidhie bhakta pratyAkhyAna kare. nAma nikSepo kahyo.
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18/1/10 AcArAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 ka adhyayana-8 uddezo-1 "asamanojJavimokSa" o have sUkAnugama akhkhalitAdi guNayukta sUtra kahe che- * sUtra-210 : huM kahuM chuM : samanojJa ke asamanojJa sAdhune azana, pAna, khAdima, vAdima, vastra, patra, kaMbala, pAdapoMchanaka AdarapUrvaka na Ape, te mATe nimaMtraNa na kare, temanI veyAvacca na kare tema huM kahuM chuM. * vivecana : je meM bhagavaMta pAse jANyuM ke huM kahuM chuM, je have kahIza. samanojJa ke asamanojJa hoya. samanojJa eTale daiSTi ane liMgathI sama, paNa bhojana AdithI sama nahIM, asamanojJa tethI viparIta evA zAkyAdi. je khavAya te azana-zAli odana Adi. pIvAya te pAna - drAkSa pAnaka Adi. khavAya te khAdima - nALiyera Adi. svAda karAya te svAdima kapUra, lavIMga Adi tathA vastra, paga, kaMbala, joharaNa prAsaka ke pAsuka cAnya kuzIlanA upabhogane mATe na Ape. dAna mATe nimaMtraNa na kare. tenI vaiyAvacca na kare. * x - ati AdaravALo banIne teone kaMI paNa na Ape, na nimaMge, na thoDI ghaNI vaiyAvacca kare. tema huM kahuM chuM. * sUtra-211 - [kadAca te kuzIla kahe ke, he munio !] tame nizcita samajo ke, tamane zana yAvat rajoharaNa maLe ke na maLe, tame bhogavyuM ke na bhogavyuM hoya, mArga sIdho hoya ke vaka to paNa avazya AvavuM. - A rIte judA mini pALanArA AvatA ke jatA kaMI Ape, ApavA nimaMtraNa kare ke, vaiyAvRtya kare to muni te na svIkAre - tema huM kahuM chuM. * vivecana : te zAkyAdi kuzIlo azanAdi batAvIne ema bole ke, A nizcaye jANo ke amArA maThamAM tamane bhojana maLaze. A bhojana tamane bIje maLe ke na maLe, khAIne ke khAdhA vinA amArI khuzI mATe avazya AvavuM. jo na maLe to levA ane maLe to vadhu khAvA ke vAraMvAra bhojana mATe ane na khAdhuM hoya to pramAlikA [navakArasI] mATe game tyAre AvavuM athavA jyAre tamane je kaho tevuM ame ApazuM. vaLI amAro maTha tamArA mArge ja che. tame bIje raste jatA ho to paNa thoDo phero khAIne AvavuM. - x - temAM kheda na rAkhavo. zAkyAdi kevA hoya ? te kahe che, judA dharmane pALatA hoya. teo kadAca upAzraye AvIne ke raste jatAM nimaMtraNa kare ke azanAdi Ape. azanAdi levA AvavA bolAve ke bhakta mAphaka vaiyAvacca kare; munine te levuM na kalo, temanI sAthe pazciya paNa na kare. paNa temanA tarapha anAdaravAnuM rahe. to ja darzanazuddhi rahe. athavA have pachI kahe che * sUtra-212 - A manuSyalokamAM keTalAka sAdhune AcAra-gocanuM yogya jJAna hotuM nathI. teo ArAMbhArthI thaI anyamatIyanuM anukaraNa karI "pANIne mAro" evuM kahI bIja pAse hiMsA karAve che, hiMsA karanAranI anumodanA kare che. adattane grahaNa kare che athavA aneka prakAranA vacano bole che jemake, "loka che, loka nathI, loka nitya che, loka anitya che, loka sAdi che, loka anAdi che, loka aMtavALo che, loka anaMta che, sAruM karyuM, kharAba karyuM kalyANarUpa che, parUpa che, sAdhu che, asAdhu che, siddhi che, siddhi nathI, naska che, naska nathI" A pramANe vAdIo je vividha prakAre paraspara virodhI vAto kare che. pota-potAnA matane ja sAco batAve che temanuM te kathana nirdetuka che. A ekAMtavAda su-AkhyAta dharma nathI, supAta dharma nathI. * vivecana : A manuSyalokamAM keTalAMka pUrve karela azubhakarmanA vipAkavALAne mokSa mATe je anuSThAnarU5 AcAra che, te sArI rIte paricita thayo nathI. te apariNata AcAravALA jevA hoya te batAve che- - te AcAranuM svarUpa na jANanArA svAnarahita pasevAnA melathI kaMTALelA sAdhu che, temane sukhavihArI thAkyAdi vaDe potAnA jevA vicAravALA banAvelA che. temanA saMgathI sAdhu A lokamAM AraMbhArthI bane che. athavA te zAkyAdi ke anya kuzIlo sAvadha AraMbhArthI che tathA maTha, bagIcA, taLAva, kuvA banAvavA; zika bhojanAdi karanArA dharmane kahetA bole che ke, prANIne mAro, e pramANe bIjA pAse hiMsA karAvatA ane hiMsA karanAranI anumodanA karatA athavA bIjAnuM dravya levAthI thatA kaTa phalane visarIne jenA zubha adhyavasAyo DhaMkAyelA che, teo corInuM dravya le che, vaLI pahelA ane trIjA vratamAM aAvaktavyatA hovAthI tene prathama kahIne pachI bahutara vakatavyatA vALuM bIjuM vrata kahe che. athavA te adata le che ke vividha yuktio yoje che. te A rIte - sthAvara jaMgamarUpa loka che, temAM navakhaMDA pRthvI ke sAta dvIpavALI pRthvI che. bIjA brahmAnA aMDamAM aMtavartI mAne che. koI brahmAnA aMDA jevI pANImAM rahelI kahe che. tathA jeo svakRta karmaphaLa bhoktA che, paraloka che, baMdha-mokSa che, pAMca mahAbhUta che ityAdi mato che. cAvako kahe che A loka je dekhAya che, te mAyA-IndrajAla-ravaMvatu che. tathA avicArIta ramaNIpaNe bhUtano svIkAra karavA chatAM paralokano anuyAyI jIva paNa nathI, zubhAzubha phaLa nathI paNa jema kizu AdimAMthI jema naso utpanna thAya che, tema bhUtamAMthI caitanya thAya che. A badhuM mAyAkAra gaMdharvanagara tulya che. punya-pApAdi yuktithI siddha thatAM nathI. vaLI kahe che, jema jema artho vicArIe tenuM vivecana karIe tema tema ja
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/8/1/12 je artharUpe tyAM ApaNe vicAravAnI zuM jarUra ? A zarIra, viSaya, indriyo badhuM bhautika che, to paNa maMdabuddhio tene tava kahe che. vaLI sAMgAdi kahe che, loka nitya che, kemake pragaTa ke laya e ja mAtra utpAta-vinAza che. kemake nathI teno utpAda nathI, che teno nAza nathI. athavA nadI, samudra, pRthvI, parvata, AkAzanuM nizcayapaNuM hovAthI te dhruva che. zAkAdi kahe che loka anitya che, kemake pratikSaNa teno svabhAva kSaya thavA rUpa che. vinAzanA hetunA abhAvathI ane nitya vastunA anukamathI badhuM anitya che athavA adhuva te cala che, jema bhUgola keTalAkanA mate calAyamAna che ane sUrya sthira che. sUryamaMDala dUra hovAthI pUrvathI jonArane sUryano udaya dekhAya, nIce rahelAne madhyAhna, dUra rahelAne asta dekhAya che. bIjA koI mAne che ke lokanI Adi che teo kahe che, A badhuM pUrve aMdhArArUpa, ajANyuM, lakSaNahIna, vicArAya nahIM tevuM, aviDroya, sutelA jevuM hatuM. te eka samudrarUpa hatuM. sthAvara-jaMgama tathA devamanuSyo na hatA. nAga tathA rAkSasa na hatA. phakta polANarUpa, mahAbhUtothI rahita hatuM. temAM aciMtya AtmA prabhu sutA sutA tapa karI rahyA hatA. te tyAM sutelA prabhunI nAbhimAMthI kamaLa nIkaLyuM, je ugatA sUryamaMDaLa jevuM sonAnI karNikAvALuM hatuM. te kamaLamAMthI bhagavAna daMDa dhAka ane janoIyukta brahmA utpanna thayA teNe jaganI mAtAo sarjI. devonI mAtA aditi che, asuronI diti che. manuSyonI manu, pakSInI vinItA che. * x * sarI sRpanI mAtA ka6 che, nAgajAtinI sulatA, catuSpadanI surabhi, sarve bIjonI mAtA ilA che. bIjA matavALA koI lokane anAdi kahe che jemake zAkyo kahe che ke, he bhikSuo ! A saMsAra anAdi che. tenI pUrva koTI jaNAtI nathI. niravaraNa savone avidhA nathI, savono utpAda nathI. vaLI A loka saMtavALo che, jagatanA pralayamAM sarvano vinAza che. [koI mate A loka anaMta che kemake vidhamAna vastuno sarvathA nAza asaMbhava che. temAM jemanA mate Adi che teo lokano aMta mAne che, jemanA mate anAdi che te lokane anaMta mAne che. keTalAka A baMnene mAne che - kahyuM che ke, lokamAM pUrve be puruSo ja hatA. kSara ane akSara, kSaramAM sarve bhUto che, akSara te kUTastha che. A pramANe paramArthane na jANatA "loka che' ityAdi vivAda karatA vividha vANI yoje che. te ja pramANe AtmAne paNa judI judI rIte kahe che - jemake sAru karyuM ke sarva saMga tyAgIne mahAvrata lIdhA. bIjA koI kahe che ke, khoTuM karyuM ke mukhya strIne putra utpanna karyA vinA teM tyAgI tathA koI dIkSA levA taiyAra thAya tene kahe che, A kalyANa che. to bIjI kahe che ke, pAkhaMDInA jALamAM phasAyelo A kAyara che, gRhasthAzrama pALavA asamartha che. vinA putre dIkSA levI te pApa che. A sAdhu che - A asAdhu che. A rIte potAnI mati kalAnA mujaba bole che. tathA siddhi che - siddhi nathI. 56 AcArAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 naka che - naraka nathI. e pramANe bIjuM paNa potAnA Agraha mujaba bolyA kare che - te batAve che. A pUrve batAvela loka Adine AzrIne judu judu mAnanArA te vipratipanna vAdIo che tema kahe che- sRSTinA vAdIo badhuM ja matiliMga ane kRtrima mAne che. sakala loka, mAhezvarAdi sAdi paryA che. koI nArI tathA IzvarathI utpanna thayela mAne che, koI soma-agnithI utpanna mAne che. keTalAMka dravyaguNa Adi cha vikalAvALuM jagat mAne che. keTalAMka jagatane Izvara prerita ane keTalAMka brahmAkRta mAne che. kApilamatavALA avyakta vizva mAne che. koI badhu svAbhAvika mAne che, koI bhUtonA vikArathI thayeluM mAne che. koI jagane anekarUpavALuM mAne che. A pramANe badhAM potAnA mata kahe che. jemaNe syAdvAda samadra avagAhyo nathI tevA ekAMza grahaNa mati bheTavALA paraspara doSita batAve che. te kahe che, loka, kriyA, AbhA, tava saMbaMdhI vibhinna arthavAdIo batAve che, jemaNe syAdvAdathI vinizcaya karyA vinA tacvavarNana karyuM che. paNa jemaNe cAdvAda matano nizcaya karyo che, temaNe astitvanAstitvathI naya abhiprAya mujaba artha karyo hovAthI vivAdano abhAva ja che. teno vistAra ane karela nathI. sUyagaDAMga Adi sUtramAM teno vistAra che. te badhAM paraspara vivAda karatA potAnA matanA Agraha karatA pote nAza pAmyA che ane bIjAno paNa nAza kare che. jemake - keTalAMka sukhathI dharmane icche che, bIjA duHkhathI to koI nAnathI dharma mAne che. tathA kahe che ke, mAro ja dharma mokSa mATe che, bIjA dharma nAma levA jevA nathI. ema bolanArA tuccha dharmavALA paramArtha na jANatAne phasAve che. teno uttara jaiinAcAyo Ape che. loka che ke nathI te tame jANo. * * * * * [ahIM je vAda raju thayo che, te amAruM kAryox welii, tethI saMkSepamAM kahela che.] dareka matamAM koI hetu che, te na mAno to badhuM ekAMta thaI jaze. jema 'loka che' tema mAne to loka siddha nahIM thAya. athavA loka sarvagata siddha thaze. ityAdi - X - X - 'loka nathI' tema kaho to "tame kyAM cho ?' evA prazno Avaze. A pramANe dareke vicArIne ekAMtavAdInuM samAdhAna karavuM. amArA syAdvAda jina] matamAM 'kathaMcitu" cazanA svIkArathI ukta doSo saMbhavatA nathI. kAraNa ke sva-para satAthI vivakSA karAyela hovAthI je sva dravya, kSetra, kALa, svabhAvanI vastunuM astipaNuM che, te para dravya Adi apekSAe nAstipaNuM che - x * x - jo A rIte na mAnIe to vastunI vyavasthA rahe nahIM. ityAdi. - X - X - X - A pramANe te ekAMtavAdIono dharma yogya rIte kahevAyo nathI. tema zAstra praNayana vaDe sArI rIte prajJApita nathI. - x * jo te vAdIoe kahela ekAMta pakSa barobara nathI to kevo dharma supajJApita thAya ? * sUtra-213 : je prakAre 'supajJa' bhagavaMta [mahAvIra) jJAna-darzana upayukta thaI A dharma kahaao che, muni te ja pramANe nirUpaNa kare athavA mauna dhAraNa kare tema huM
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/8/1/213 58 kahuM chuM. pUirvokta vAdIone sAdhu saMkSepathI kahe ke sarvatra saMmata evA pApakarmane meM choDI dIdhuM che. A mAro viveka kahyo che. dharma gAmamAM thAya ke araNayamAM ? te na gAmamAM thAya, na araNayamAM. tene ja dharma jANo je matimAna mahAmAnava bhagavate batAvela che. te bhagavate traNa cama aihiMsA, satya, aparigraha] kahela che. Aryapura tene sArI rIte samajI temAM sadA sAvadhAna rahe. je pApakarmothI nivRtta che tene nidAnarahita kahelA che. * vivecana : vastunuM A syAdvAdarUpa lakSaNa badhAM vyavahArane anusaranAre koIpaNa vakhata na haNAnAra bhagavaMta mahAvIre kaheluM che tathA have pachI kahevAnAra che. teo kevA che ? nirAvaraNa ane satata upayogavALA (kevaLajJAnathI] teo AzupajJa che. jJAna upayogathI 'jANatA ane darzana upayogathI 'dekhatA' bhagavaMte A dharma kahyo che. tevo dharma ekAMtavAdIoe kahyo nathI. athavA gati te vAcAnI che - bhASAsamiti che. bhagavaMte A bhASAsamiti jALavavA kahyuM che. athavA asti, nAti, dhruva, adhuva Adi bolanArA vAdIo vAda karavAne mATe taiyAra thayelA 363 pAvAduko che. temanI pratijJA, hetu, deTAMta upanyAsa dvAra vaDe bhUlo batAvI temane sakhya uttara Apavo. athavA vacanaguti rAkhavI, tema huM kahuM chuM ane have kahIza. te vAdIo je vAda karavA Ave temane Ama kahevuM, tamArAmAM badhe pRthvI, pANI, agni, vAyu, vanaspatino AraMbha karavo, karAvavo, anumodavo ema saMmati ApI che, evI badhI jagyAe A pApa anuSThAna che ema amAro mata che. temAM saMmata thaI zakAya nahIM, te batAvavA kahe che - A pApa anuSThAna choDIne huM rahyo chuM. e ja mAro viveka che. tethI huM badhAthI apatisiddha yava dvAro vALA sAthe kevI rIte bhASaNa karyuM. tethI vAda karavo dUra raho. e pramANe asamanujJano viveka kare che. prazna - anyatIthiMko pApasaMmata, ajJAnI, mithyArdaSTi, cAtrirahita ane atapasvI che tevuM kema kaho cho ? - kAraNa ke teo na kheDAyela bhUmi uparanA vanamAM vAsa kare che, kaMdamULa khAya che, vRkSane Azare rahe che. uttara- araNyavAsathI ja dharma nathI. jIva-jIvanA saMpUrNa jJAnathI tathA tevA anuSThAnathI dharma che, tevo dharma temanAmAM nathI, tethI teo asamanojJa che. vaLI sArA-mAThAMno viveka jemAM hoya te dharma che ane tevo dharma gAmamAM paNa thAya, araNyamAM paNa thAya. dharmanuM nimitta ke AdhAra gAma ke araNya nathI. jethI bhagavaMte rahevAsa ke bIjo koI Azraya laIne dharma batAvyo nathI. paNa jIvAdi tAvanA jJAna ke samyaguM anuSThAna vaDe tuM dharmane jANa, evuM bhagavaMta mahAvIre kahyuM che. te bhagavaMta kevA che ? manana-sarva padArtha parijJAna te ja mati che ane te mativALA arthAt kevalI bhagavaMte traNa cAmarUpa dharma kahyo che. yAma eTale vrata vizeSa - prANAtipAta, mRSAvAda, parigraha e traNeno tyAga. adattAdAna ane maithuna traNeno AcArAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 parigrahamAM samAveza karyo che. athavA yAma eTale vaya-avasthA. te A pramANe -(1) ATha thI 30 varSa, (2) 31 thI 60 varSa, (3) 61 varSathI upara. e rIte ati bAlA ke vRddhane nivAryA. athavA jenA vaDe saMsArabhramaNa dUra thAya te cAma, je jJAna, darzana, cAsvirUpa che. jo A pramANe che to zuM karavuM ? avasthA vizeSa ke jJAnAdimAM Arya dezamAM utpanna ke heya dharmo dUra karanArA bodha pAmelA, samusthita sAdhuo kevA che ? te batAve che . jeo krodhAdi dUra karI zAMta thayA che, pApakarmamAM nidAnarahita che, tevA sAdhunuM ja ahIM pratipAdana karela che. teo kyAM pApakarmamAM nidAnarahita che ? te batAve che- sUga-14 - UMcI, nIcI, ticha ane sarve diza-vidizAomAM pratyeka jIvamAM karma samAraMbha rahelo che. te jANIne medhAvI sAdhaka svayaM cha kAya jIvano daMDa samAraMbha na kare, bIja pAse daMDa samAraMbha na karAve, daMDa samAraMbha karanAranI anumodanA na kare. jeo A cha kAyane daMDa samAraMbha kare che, te joI ame lam pAmIe chIe. e jANI meghAvI muni hiMsA ke anya daMDa na kare - daMDa samAraMbha na kare. tema huM kahuM chuM. * vivecana : uMce, nIce, tithvI ke je je dizA ane vidizA che, temAM kendriya sUkSma bAdara AdimAM je karmono samAraMbha che-jIvone duHkha devArUpa je kriyA samAraMbha che, tene jJa parijJA vaDe jANI, pratyAkhyAna parijJA vaDe maryAdAmAM rahela meghAvI muni tyAga kare. kevI rIte bhAge ? pote potAnA AtmAthI ja cauda bhUtagrAmamAM rahelA pRthvIkAyAdino hiMsArUpa samAraMbha na kare, bIjA pAse na karAve, anya AraMbhIne anumode nahIM. te hiMsAnA karanArathI ame lajajA pAmIe chIe. evo vicAra karIne, tathA te jIvanI hiMsA mahA anartha mATe che, ema jANIne medhAvI muni hiMsA tathA mRSAvAda Adi daMDathI Dare. e rIte daMDalITa thaI jIva hiMsAdi kArya na kare. karaNagika yoganika vaDe tene tyAre. tema huM kahuM chuM. adhyayana-8 "vimokSa" uddezo-1 "asamanojJavimokSa'no muni dIparatnasAgare karela TIkAsahitano anuvAda pUrNa * adhyayana-8 uddezo-2 "akalpanIya vimokSa" o pahelo uddezo kahyo. have bIjo kahe che, teno saMbaMdha A pramANe-uddezA1 mAM pAparahita saMyama pALavA mATe kuzIla parityAga batAvyo. te A kalAnIya parityAga vinA saMpUrNatA na pAme. mATe akalAnIya parityAga arthe A uddezo kahe
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/8/2/214 che. te saMbaMdhanuM paheluM sUtra- - sUtra-215 : te bhikSu zmazAnamAM, zUnyagRhamAM, parvata guphAmAM, vRkSamULamAM ke kuMbhAranA khAlI gharamAM pharato hoya, ubho hoya, beTho hoya, suto hoya ke bIje kyAMya vicarato hoya te samaye koI gRhastha tenI pAse AvIne kahe ke, he AyuSmAn zramaNa ! huM ApanA mATe azana, pAna, khAdima, svAdima, vastra, pAtra, kaMbala ke rajoharaNa, prANa, bhUta, jIva ane satvono samAraMbha karI Apane uddezIne, kharIdIne, udhAra laIne, chInavIne, bIjAnI vastu tenI AjJA vinA lAvIne, sanmukha lAvIne ke gherathI lAvIne Apane ApuM chuM athavA ApanA mATe AvAsa banAvI ApuM chuM ke, samArakAma karAvI ApuM chuM. tame tene bhogavo tyAM raho. ChE he AyuSyamAna zramaNo ! te sAdhu te sumanas ane suvayasa gRhapatine A pramANe kahe ke, he AyuSyamAna gRhapati! huM ApanA vacanano Adara ke svIkAra karato nathI. je tame mArA mATe azanAdi ane vastrAdine paNa AdinI hiMsA karI mane uddezIne, kharIdIne, udhAra laIne - yAvat - ghethI lAvIne mane ApavA iccho cho ke mArA mATe AvAsa banAvavA iccho cho. he AyuSyamAna gRhapati ! huM AvA kAryothI dUra rahevA ja vita-tyAgI banyo chuM. [mATe te na svIkArI zakuM.] * vivecana : sAmAyika uccarela sAdhu sarva sAvadha na karIne pratijJArUpa meru parvata caDela bhikSaNazIla bhikSu bhikSA ke anya kAryoMrthe vihAra kare, dhyAna vyagra thaI ubho rahe, bhaNavA-bhaNAvavA, sAMbhaLavA-saMbhaLAvavA bese ke mArgamAM thAkatA ADe paDakhe thAya. A badhuM kyAM kare ? maDadAM rahe te zmazAna-masANamAM. jo ke tyAM suvAnuM na saMbhave. tethI yathAyogya jyAM je ghaTe te levuM. A rIte gacchavAsIone tyAM sthAna Adi kalpatA nathI. kemake tyAM pramAda yatA vyaMtarAdi upadrava thAya. tathA jinakalyArthe satva bhAvanA bhAvanArane paNa masANamAM nivAsa karavAnI anujJA nathI. paNa pratimAdhArI munine to jyAM sUrya asta thAya te sthAne ja rahevAnuM che. tene ane jinakalpIne AzrIne zmazAnasUtra che. A pramANe bIje paNa yathAsaMbhava yojavuM. zUnyagRha ke parvatanI guphAmAM athavA anyatra gAmanI bahAra sAdhu koI sthAne vihAra kare, tene gRhapati tyAM jaIne je bole te batAve che - zmazAna AdimAM paskrimaNa kriyA karatA sAdhu pAse koI tyAM pUrve rahela svabhAvathI bhadraka ke samyakatvadhArI gRhastha hoya, sAdhunA AcArathI te ajANa hoya; te sAdhune uddezIne kahe, A Apelo AhAra khAnArA che, AraMbha tyAgI che, anukaMpA yogya che, satya zucivALA che tene ApeluM a-kSaya che, mATe huM temane dAna ApIza. ema vicArI sAdhu pAse AvIne kahe, he AyuSyamAn zramaNa ! huM saMsArasamudra taravAnI icchAvALo tamAre mATe azana, pAna, khAdima ke svAdima tathA vastra, pAtra, kaMbala ke rajoharaNa banAvI 60 AcArAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 lAvuM. ema kahIne te zuM kare ? zvAsocchvAsa yukta paMrondriya te prANI, traNe kALamAM thayA che - thAya che ane thaze te bhUta, jIvatA hatA, jIve che ane jIvaze te jIvo tathA sukha-duHkhamAM sata che te satvo. A prANI, bhUta, jIva, satvano AraMbha karIne lAve. temAM azanAdinA AraMbhamAM jIva hiMsA avazya thAya. temAMthI badhuM ke thoDuM koI sAdhu svIkArI le, tethI avizuddhi koTi lIdhI - AdhAkarmI - auddezika, mizra, bAdara, prAkRtika, pUti, adhyavayUka A cha bhedo avizuddhi koTi che. have vizuddhi koTi batAve che - mUlyathI kharIdeluM, udhAra lIdheluM, chInavI lIdheluM, - 4 - bIjA sAthe badalIne lAvela AvuM dAna koI sAdhune ApavA mATe kare tathA potAnI gherathI sAmethI lAvIne Ape te vizuddha koTI che. A pramANe sAdhune azanAdi ApavA mATe koI bole tathA huM tamArA mATe upAzraya banAvIza ke samarAvIza. A pramANe gRhastha hAtha joDI ke aMjali karIne AhAra Adi mATe nimaMtraNA kare ke A bhojana vAparo, meM sudharAvela vasatimAM raho tyAre sUtrArtha vizArada sAdhu dInatA lAvyA vinA tene nA pADe. [ziSyane guru kahe che] he AyuSyamAn zramaNa bhikSu ! te gRhastha bhadrahRdaya ke mitra ke anya koIpaNa hoya; tene sAdhue kahevuM ke, he AyuSyamAna gRhapati ! tamArA e vacanane huM svIkArato nathI. - x - tamArA e vacanane huM Asevana parijJAnathI avadhArI zakuM nahIM. kemake tuM mArA mATe jIvahiMsA vaDe banAvela bhojana Ape ke upAzraya banAve; te mane na ko. he AyuSyamAnlR gRhapati ! tevA AraMbha karAvavA rUpa anuSThAnathI huM mukta thayelo chuM. - 4 - mATe huM svIkArato nathI. A pramANe bhojanAdi saMskArano sAdhu niSedha kare. paNa jo koI gRhastha chAnuM ja tevuM bhojanAdi karI sAdhune Ape, to sAdhu kaI rIte teno niSedha kare te kahe che- - sUtra-216 : te muni zmazAnAdimAM pharatA hoya athavA anya kyAMya vicaratA hoya, tenI pAse AvIne koI gRhastha potAnA Atmagata bhAvone pragaTa karyA vinA muninA mATe AraMbha karI azana Adi, vastrAdi Ape ke makAna banAve; e vAta muni sva buddhie, bIjAnA kahevAthI ke koI pAse sAMbhaLIne jANI le ke A gRhasthe mArA mATe AhAra, vastra yAvat makAna banAvela che; to evuM jANI te muni gRhasthane spaSTa sUcanA kare ke huM mArA nimitte taiyAra karela A badhuM vAparI zakato nathI. tema huM kahuM chuM. * vivecana : te bhikSu koI smazAnAdimAM vicaratA hoya ane koI gRhastha pAse AvI, hAtha joDe, vaMdana kare. te prakRtibhadra hoya; te manamAM vicAre ke huM A sAdhune gupta rIte AraMbha karIne azanAdi ApIza, rahevA makAna ApIza. kemake - x - te sAdhu
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ 62 AcArAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 1/8/ra/ra16 AhAradi doSita che tema jANI le to na le. te sAdhu kevI rIte jANe ? potAnI tIkSNa buddhithI, bIjAnA kahevAthI, tIrthakare batAvelA upAyothI, bIjA pAsethI ke tenA svajano pAsethI sAMbhaLIne jANI che ke A gRhastha mAre mATe AraMbha karIne azanAdi ke makAna banAvela che - 4 - tyAre te vAtanI khAtrI karIne te sAdhu kahe ke, A mane kAtuM nathI A amArA mATe banAveluM che, mATe huM nahIM lauM. jo AvuM karanAra zrAvaka hoya to tene "piMDa niyukti" batAve. jo te bhadraka prakRti hoya to tene nirdoSa dAnanuM phaLa batAve tathA tene yathAzakti dharmakathA kahe. te A pramANe - yogya kALa dezamAM zraddhAyukta ane zuddha mane udhamavALA thaIne kalaya evuM prAsuka dAna uttama sAdhune Ape. guNAdhika sapuruSone vinayapUrvaka Apela alA dAna paNa moTuM phaLa Ape che. jema nAnI vaDa kaNikA chatAM vaDanuM jhADa sArAM phaLa Ape che. prAjJajana supAtra dAnathI duHkha samudrane tare che. jema magaranA nilayarUpa moTA samudrane vepArIo nAnA vahANa vaDe tarI jAya che. * sUtra-213 - koI gRhastha sAdhune pUchIne ke pUchyA vinA ghaNuM dravya kharcA AhArAdi banAve. [jyAre muni e na le tyAre kadAca te gRhastha krodhAvezathI sAdhune mAre athavA kahe che, ane mAro, pITo, hAtha-paga chedo, bALo, pakAvo, lUMTI lo, badhuM chInavI lo, prANarahita karI do. aneka prakAre pIDA pahoMcADo. AvA kaSTone te vIra sAva sahe. athavA tene AcAmora samajAve athavA mauna rahe. potAnA AcA-gocaranuM samyaka prakAre pAlana kare. ema jJAnI puruSoe kahyuM che. * vivecana : te bhikSaNazIla sAdhune koI kahe, he sAdhu ! huM tamArA mATe bhojanAdi ke upAzrayAdi taiyAra karAvIza ke sudharAvIza. sAdhue tene anumati na ApI hoya, to paNa te karAve ane mIThA vacanathI ke baLAtkAre huM sAdhu pAse grahaNa karAvIza evuM mAne; bIjA koI sAdhunA thoDA AcArane paNa jANato hoya, tene pUchayA vinA chUpuM kArya kare ane vicAre ke huM temane bhojanAdi ApIza. have te na bhogavavAthI, zraddhA bhaMgathI, seMkaDo madhura vacananA AgrahathI ke repanA AvezathI sukha-du:khapaNe Alokane jANanAra A sAdhu che, tema jANIne - rAjAjJA laI nyakAra bhAvanAthI hepane pAmelo te gRhastha 'ktana' Adi pravRtti paNa kare te batAve che * x * jeo pUchIne ke pUchayA vinA ghaNuM dravya kharcane AhArAdi lAvI sAdhune Ape ane sAdhu na le to gRhastha krodhI banIne pIDA kare che. te pote sAdhune mAre che, bIjAne paNa mAravA mATe prere che. bole che ke, A sAdhune daMDA vaDe mAro, hAtha-paga chedI nAMkho, agnithI bALo, temanA sAthaLanuM mAMsa pakAvo, vo lUMTI lo, badhuM chInavI lo, sahasA prahAra vaDe karAvo, jadI mArI nAMkho, vividha rIte pIDA karo. A rIte te sAdhune ghaNuM du:kha Ape, to paNa dhIra evo te sparzIne zAMtithI sahe. tathA bIjA bhUkha-tarasa Adi parISaho te paNa sahe. paNa upasarga-parISaha vaDe pIDAIne, vikaLa banIne doSita AhArAdine na Icche. athavA mIThA vacanarUpa upasargothI na lalacAya. jo sAmarthya hoya to jinakabhI AcAra pALe athavA syavIra kalAmAM vividha upasargajanita du:kha sahana kare. athavA sAdhuonA AcAra anuSThAna je mULaguNa-uttaraguNa bheda saMbaMdhI che te samajAve. * x * temAM paNa mUlaguNonA airthei uttaraguNone samajAve. piDeSaNA zuddhi samajAve. * x * vaLI - jethI pote du:khI na thAya. tema bIjAnA duHkhamAM nimittabhUta paNa na thAya. phakta dharmakAryamAM sahAyaka nirdoSa bhojana ja Ape. zuM badhAM purapone A badhuM kahevuM ? nA. AvanAra puranI paliocanA karavI. jemake, A puraSa koNa che? kone name che ? AgrahavALo ke Agraharahita che ? madhyastha che ? bhaddhika che ? ema badhuM vicArIne yathAyogya, yathAzakti kahe. * x - X - ravapakSa sthApanA, pampakSanuM nirasana kare, ananya sadeza vacana kahe. paNa sAdhu sAmarthyarahita hoya to sAmeno mANasa kadAca roSa pAme. athavA kahevAthI anukULa pratyenIka bane, tethI mauna rAkhavuM. eTale sAdhu samartha hoya to sAMbhaLanAra ke dAtArane AcAragocara kahe. na hoya to mauna rAkhI Atmahita vicArI piMDavizuddhi Adi AcAra viSayane udgamAdi prazno pUchI sabhya zuddhi kare. kevo banIne ? Atmagupta thaIne, satata upayogavaMta banIne vicare. "A meM nathI kahyuM" tema sughamAM svAmI kahe che. te kalayAlayanI vidhi jANanAra tIrthakare batAvela che tathA have pachI kahe che- * sUga-218 : te samano muni AdarapUrvaka asamanoDAne - AhAra Adi na Ape, na nimaMtrA kare, vaiyAvacca na kare. tema huM kahuM chuM. * vivecana : gRhastha ke kuzIla pAsethI akIya jANIne AhArAdi na le. te samanojJa sAdhu asamanojJane te pUrvokta azanAdi na Ape. temane ati AdarathI aAzanAdi mATe nimaMtraNa na kare. bIjI rIte lalacAve to paNa temanI vaiyAvacca na kare. tyAre pote kevo bane ? te kahe che * sUtra-19 - matimAnu bhagavaMte je dharma kahyo che, te barAbara samaje. amanojJa sAdhu samanojJa sAdhune ati AdarapUrvaka azanAdi Ape yAvat vaiyAvacca kare. tema huM kahuM chuM. * vivecana : tame kevalI vardhamAnasvAmIe kahelA dAnadharmane jANo. jema samanojJa sAdhu ughukatavihArI hoya, te bIjA samanojJa cAstridhArI saMvina hoya, samAna sAmAcArImAM
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1|8/2/219 63 rahI sAthe gaucarI karato hoya tevAne azanAdi AhAra, vastrAdi dravya Ape, te mATe nimaMtraNA kare ke aMgamardanAdi vaiyAvacca kare. paNa tethI viparIta gRhastho, kutIrthiko, pAsatyAdi, asaMvigna asamanojJa sAdhune na Ape. - paraMtu samanojJane ja Ape. tathA ati AdarapUrvaka tathA te vastu mATe sIdAto hoya ke uttapta hoya to tenI yogya vaiyAvacca kare. A pramANe gRhasthAdi ane kuzIlAdino tyAga karavAnuM kahyuM. vizeSa e ke gRhastha pAse je kalpya hoya te le, mAtra akalyano niSedha kare. asamanojJa pAse dAna levAno sarvathA niSedha che.- x - adhyayana-8 'vimokSa' uddezo-2 "akalpanIya vimokSa''no muni dIparatnasAgare karela TIkA sahitano anuvAda pUrNa adhyayana-8 uddezo-3 'aMgaceSTAbhASita 0 bIjo uddezo kahyo. have trIjo kahe che. teno saMbaMdha A pramANe-uddezA 2 mAM akalpanIya AhArAdino niSedha kahyo. te niSedhathI krodhita thayela dAtAne yathAvasthita piMDadAnanI prarUpaNA kare. tema A uddezAmAM AhAradAna nimitte gharamAM pravezela sAdhunuM aMga zItAdithI kaMpatuM joIne gRhastha ulaTuM samaje to tevA gRhasthane yathAvasthita svarUpa batAvIne gItArtha sAdhue temanI zaMkA dUra karavI. A pramANenA saMbaMdhathI AvelA uddezAnuM sUtrAnugamamAM sUtra kahe che- * sUtra-220 : koI madhyama vayamAM pratibodha pAmI cAstri dharma mATe utthita bane che. medhAvI sAdhaka paMDitonA vacana sAMbhaLI tathA samajIne samabhAva dhare. tIrthaMkaroe samatAmAM dharma kahyo che. samabhAvI sAdhu kAmabhogonI icchAthI nivRtta thaI prANInI hiMsA na kare, parigraha na rAkhe, tethI samagra lokamAM aparigrahI kahevAya che. je pANInA daMDano tyAga kare che tethI pApakarma nathI karatA. tethI te mahAt nigrantha kahevAya che. evA sAdhu yutimAna, kSetrajJa bane che. upapAta ane cyavanane jANIne [pApakarma varlDa bane che.] * vivecana : traNa avasthA che - suvA, madhyamavaya ane vRddhatva. temAM madhyama vayavALA paripakva buddhitvathI dharmane yogya che, te prathama batAve che. keTalAMka madhyama vayamAM bodha pAmelA, caraNadharma mATe taiyAra thayelA te samutthita jANavA. jo ke prathama-carama vayamAM dIkSA lenArA hoya che. chatAM bahulatAe prAyaH madhyama vayamAM bhoga tathA kutUhala dUra thayA hovAthI avighnapaNe dharmanA adhikArI thAya che. kaI rIte bodha pAmelA taiyAra thayA che ? te kahe che. traNa prakAranA bodha pAmanArA che. te A rIte- svayaMbuddha, pratyekabuddha, buddhabodhita. temAM ahIM buddhabodhitano adhikAra 64 AcArAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 che, te kahe che, medhAvI-maryAdAmAM rahela, paMDita-tIrthaMkara AdinuM 'vacana'-hita prApti ahita tyAgane sAMbhaLIne, vicArIne samatA dhAraNa kare. zA mATe ? samatA-madhyasthatA vaDe tIrthaMkara Adie prakarSathI zruta cAstrirUpa dharma kahyo che. madhyama vayamAM dharma sAMbhaLI bodha pAmI cAstri levA taiyAra thayelA zuM kare ? te kahe che-- teo dIkSA laIne mokSa prati prayANa karI kAmabhogo na icchIne tathA prANIne duHkha na ApIne parigrahane dhAraNa na karatA vicare. Adha-aMtanA grahaNathI madhyanA traNa mRSAvAdatyAga AdinuM paNa grahaNa thaze. evA banIne potAnA dehamAM paNa mamatva na kare. sarvalokamAM paNa koI parigraha na rAkhe. - X - vaLI prANIne daMDe te daMDa - paritApakArI. te daMDane prANI tarapha ke prANI vize nAMkhavAthI aDhAra prakAranA pAparUpa karma baMdhAya. tene uttama sAdhu na Acare. bAhya atyaMtara graMthane tyAgavAthI tevA sAdhune tIrthaMkara, gaNadharAdie nirguntha kahyA che. te advitIya eTale rAgadveSarahita che. saMyama ke mokSano khedajJa-nipuNa devalokamAM paNa upapAta, cyavana che, tema jANIne vicAre ke, sarva sthAna anitya che. evI buddhithI pApakarmavarjI thAya. keTalAMka to madhyama vayamAM paNa cAstri laI pariSaha indriyothI glAnI pAme che-- * sUtra-221 : zarIra AhArathI vRddhi pAme che ane parISahothI kSINa thAya che. chatAM juo kAyara manuSya zarIra glAna thatA sarva indriyothI glAna thAya che. * vivecana : AhAthI upacaya [vRddhi] pAmanAra deho [zarIro] che. AhAranA abhAve te myAna bane che ke nAza pAme che. parISaho vaDe paNa zarIra bhaMgAya che. tethI AhArathI puSTa thatA zarIra paNa parISaho AvatA ke vAyunA kSobhathI tame juo ke keTalAka kAyaro sarva indriyothI glAna thatAM kAyara banI jAya che. jemake bhUkhathI pIDAyelo dekhato nathI, sAMbhaLato nathI, suMghato nathI Adi. kevalI paNa AhAra vinA zarIre glAnI pAme che to bIjA svabhAvathI ja bhaMgurazarIranuM zuM kahevuM ? prazna - akevalI akRtArthatvathI ane kSudhA vedanIyanA sadbhAvathI AhAra kare che ane dayAdI vrato pALe che. paNa kevalI to niyamathI mokSe janAra che, te zA mATe zarIra dhAraNa kare che ke te mATe khAya che ? uttara - kaivalIne paNa cAra karmono sadbhAva che, tethI ekAMtathI kRtArtha nathI. te mATe zarIra dhAre che. AhAra vinA tenuM dhAraNa na thAya. kSudhA vedanIyano paNa tene sadbhAva che. kevalIne paNa 11-parISaho saMbhave che. tethI kevalI AhAra kare te siddha che. AhAra vinA indriyo glAnI pAme che te kahyuM. tatvajJAtA parISahathI pIDAya to zuM kare ?- * sUtra-222 - tejasvI puruSo parISaho AvavA chatAM dayA pAze. je bhikSu saMnidhAna
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/8/3/rarara 66 AcArAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 te sAMbhaLI bhakti ane karuNAsabhara gRhastha kahe ke, tame ThaMDIne dUra karanArA supajavalita agnine kema sevatA nathI ? tyAre muni kahe ke, mane agnikAya sevana, agni saLagAvavo ke koIe saLagAvela hoya tyAM thoDo tApa levo paNa kAto nathI. bIjAnA vacanathI paNa tema karavuM mane na kaho. * x * AvuM sAMbhaLI gRhastha kadAca agni saLagAvI bhaDako karI muninI kAyAne thoDI-ghaNI tapAve to te joIne muni sva buddhithI ke tIrthakara vacanathI ke bIjA pAse tava jANIne te gRhasthane samajAve ke agni sevavo mane kAto nathI, paNa tame bhakti ane anukaMpAthI puNyano samUha upArjana karyo che, tema huM kahuM chuM. adhyayana-8 'vimokSa' uddezo-3 "aMgaceSTAbhASita'no muni dIparatnasAgare karelo TIkAsahitano anuvAda pUrNa zastranA khedajJa che; te kAlajJa, balajJa, mAjJa, kSaNajJa, vinayajJa, samayajJa hoya che. parigrahanI mamatA choDI yathAsamaya kriyA karatA, ApatijJa, rAmaheno nAza karI saMyamamAM AgaLa vadhe che. * vivecana : ekalo rAgadveSa rahita thaI bhUkha-tarasa Adi parISahamAM paNa dayA pALe che. parISahathI pIDAIne dayA choDato nathI. dayA koNa pALe ? je laghukamAM hoya che, jenA vaDe samyaka rIte nArakAdi gatimAM khAya te saMnidhAna karma. tenA svarUpane jaNAvanAra zAstramAM nipUNa che athavA saMnidhAna karmanuM zaa-saMyama tene sArI rIte jANanAra, saMyama vidhijJa che. te bhikSu ucitAnucita avasagno jJAtA che. A badhAMno artha bIjA adhyayananA pAMcamAM uddezAmAM kahyo che. tathA balajJa Adi, parigrahanA mamatvano tyAgI, kAlamAM uthAyI tathA pratijJA banIne ubhayathI chedanAro evo saMyamAnuSThAnamAM nizcayathI varte. tene saMyama anuSThAnamAM vartatA zuM thAya ? te kahe che- * sUtra-223 - zItasparzathI dUjatA muni pAse jaIne koI gRhastha kahe ke, he AyuSamAnuM zramaNa ! Apane indriyaviSaya to pIDatA nathIne? tyAre bhikSu kahe, he AyuSyamAna gRhapati mane kAma pIDA nathI paNa huM ThaMDI sahana nathI karI zakato. ani vAraMvAra saLagAvIne zarIra vAraMvAra tapAvavuM ke tema bIjAne kahevuM mane ka2tuM nathI. - sAdhunI A vAta sAMbhaLIne kadAca te gRhastha ani saLagAvI, prajavalita karI muninA zarIrane tapAvavA prayatna kare to sAdhu tene kahI de ke, mAre agninuM sevana kalpatuM nathI. tema huM kahuM chuM. * vivecana : aMta prAMta AhArathI tejarahita banelA tikiMcana tathA bhikSAthI nirvAha karanArA sAdhune ukhAvastha yuvAnI jatA ThaMDI rokavA yogya vA joIe te na maLatA ThaMDIthI kaMpatA zarIravALAne gRhastha najIka Ave tyAre zuM thAya te kahe che- te gRhastha aizcaryanI umAvALo che. kasturI ane kesara AdithI lipta dehavALA che. yuvAna suMdarInA saMdohathI vIMTAyelo che, zIta sparzano anubhava jene nAza pAmela che tevo dhanika kaMpatA munine joIne vicAre che ke, A mArI rUpasaMpanna suMdarIne joIne kaMpe che ke ThaMDIthI ? te saMzayathI bole che ke, he zramaNa ! - 4 - Apane zuM indriya viSayo du:kha de che ? AvuM pUchanAra gRhasthane sAdhue kahevuM ke A gRhasthane AtmIya anubhavathI khoTI zaMkA thaI che. ema vicArI sAdhu bole ke, he AyuSyamAn gRhastha ! mane indriya viSayo pIDatA nathI. tame mAruM kaMpatuM zarIra joyuM te phakta ThaMDInA kAraNe ja che. mananA vikAkya nathI. zItasparine sahana karavA huM samartha nathI. 2i/5] - adhyayana-8 uddezo-4 "vahAsanAdimaraNa" ka o trIjo uddezo kahyo. have cotho kahe che, teno saMbaMdha A pramANe uddezA3 mAM gocarI gayelA sAdhune ThaMDIthI zarIra kaMpatA gRhasthane khoTI zaMkA thAya to dUra kare, paNa yuvAna strIne khoTI zaMkA thAya ane upasarga kare to vehAsanAdi maraNa svIkAravuM. jo koI kAraNa na hoya to ApaghAta na karavo. te batAvavA A uddezAnuM sUtra kahe che- * sUtra-224 - je bhiA traNa varasa ane eka patra rAkhavAnI pratijJA kare che. tene jovo vicAra nathI hoto ke huM cothuM vastra dhAryuM. te jarUra hoya to eSaNIya vAnI yAcanA kare ane jenuM vastra maLe tevuM dhAraNa kare. te vastra dhuve nahIM, na raMge. ke na dhoyela-raMgela vastra dhAraNa kare. evAM halakA vo rAkhe ke jethI gAmajatAM rastAmAM saMtADavA na paDe. A nizcitarUpe vastrAdhArInI sAmagrI che.. * vivecana : ahIM pratimAdhArI ke jinakabhIne "achidrapANi' muni jANavA. tene ja pAtraniyoMga yukta patra tathA traNa vastranI ogha upadhi hoya che. tene aupagrahika upadhi hotI nathI. temAM ThaMDImAM aDhI hAtha lAMbA, eka hAtha pahoLA sutarAu be vao ane trIje unanuM hoya che. tevA muni ThaMDImAM paNa bIjuM vastra na icche. je bhikSa traNa vastranI maryAdAvALA che, teo ThaMDI lAge to eka vastra oDhe, to paNa ThaMDI sahana na thAya to bIjuM vastra oDhe, chatAM sahana na thAya to be sutI vA para unI vastra oDhe. unanuM vastra sarvathA bahAranA bhAge rAkhe. traNa vastro kevA che ? paDatA AhAne na paDavA de te pAtra. tenA grahaNathI sAta prakArano pAganiyoMga paNa lIdho. tenA vinA paNa na levAya. te A pramANe - paNa, pagabaMdha, pAkisthApana,
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/8/4/224 67 pAtrakaisarikA, paDalA, rajastrANa, gucchaga A sAta pAtraniyoMga che. tathA kalpa [vastra] traNa ane rajoharaNa, muhapatti e bAra prakAre uSadhi che. te dhAraNa karanArane evo vicAra na thAya ke mane zItakALe traNa vastrothI ThaMDI dUra thatI nathI mATe huM cothuM vastra cAyuM. Ama adhyavasAya niSedhathI yAcanAno paNa niSedha thayo. jo traNa kalpa na hoya ane ThaMDI Rtu Ave to A muni nirdoSa vastranI yAcanA kare. - 4 - temAM uddia, pahe, aMtara, ujjitadharmA e cAra vastranI eSaNA che. temAM pAchalA be no agraha che, bAkInA be grAhya che. temAM koI ekano abhigraha hoya che. yAcanAthI zuddha vastro maLe to le ane jevAM lIdhAM tevA ja pahere, paNa tene dhovuM vagere parikarma na ja kare. te ja darzAvavA kahe che-- vastra na dhruve, - x - dhoIne raMgelA vastro na pahere, grAmAMtara jatA vastra saMtADyA vinA cAle. arthAt aMtaprAMta vastra dhAraNa kare jethI saMtADavA na paDe. tethI ja jinakalpI avamolika che - eTale - pramANathI ane mUlyathI alpa vastra. A pramANe vastradhArI munine trikAvALI ke bAra prakAranI audhika upadhi hoya che. paNa bIjI na hoya. ThaMDI dUra thatAM te vastro paNa tajavAnA che, te batAve che- * sUtra-225 H muni jANe ke hemaMta [ThaMDI] nI Rtu vItI gaI che, grISmaRtu AvI che, to pahelAMnA jIrNa vastro paraThavI de. athavA jarUra hoya to ochA kare athavA eka ja vastra rAkhe ke celaka thaI jAya. * vivecana : jo te vastro bIjA ziyALA sudhI cAle tevAM hoya, to baMne kALe paDilehaNA karI dhAraNa kare. paNa jo jIrNa jevAM thaI gayA hoya to tyAga kare. - 4 - pachI te sAdhu ema jANe ke nizce ziyALo gayo ane unALo Avyo che. ThaMDI dUra thaI che. A vastro paNa jIrNa thayA che evuM jANIne te vastro tajI de. jo badhAM jIrNa na thayA hoya to je jIrNa hoya te tyaje. pachI niHsaMga thaIne vicare. paNa jo zizira Rtu vItyA pachI kSetra, kALa ke puruSane AzrIne ThaMDI vadhu lAge to zuM karavuM ? ThaMDI jatAM vastro tyAge. athavA - 4 - hima ke ThaMDo pavana hoya to - 4 - ThaMDInI parIkSA karavA kAMIka oDhe, kAMIka bAjue rAkhe. paNa ThaMDInI zaMkAthI tyajI na de. athavA ochA vastravALo thaI - 4 - be vastra dhAraNa kare, ThaMDI jatAM bIjuM vastra dUra kare, kramazaH ThaMDI jatAM mAtra eka vastra rAkhe athavA te paNa tajI acelaka banI muhapatti ane rajoharaNa ja rAkhe. te eka-eka vastra zA mATe taje ? te batAve che- * sUtra-226 : lAghava guNanI prApti thatA [vastra parityAga kare] tethI te munine sahajatAthI [kAyakaleza] tapanI prApti thAya che. AcArAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 * vivecana : laghuno bhAva lAghava jene hoya te lAghavika che. tene dhAraNa karavA vastrano tyAga kare athavA zarIra ane upakaraNakarmamAM lAghavatA pAmIne vastra tyAga kare. evA lAghavikane zuM thAya te kahe che- te vastra parityAgI sAdhune tapanI prApti thAya. kemake kAyakleza e tapano bheda che. kahyuM che ke, pAMca kAraNe zramaNa nigranthane acelakatva prazasta che - alpapaDilehaNA, vizvAsyarUpa, tapanI anumati, prazasta lAghava ane vipula indriya nigraha. bhagavaMte kahyuM che te batAve che- 6 * sUtra-227 - je A bhagavaMte kahyuM che, tenA rahasyane samajI sarva prakAre saMpUrNarUpe samatvane samyak prakAre jANe ane sevana kare. * vivecana : A badhuM vIra vardhamAna svAmIe kaheluM che, ema jANIne sarva prakAre sarvAtmanA samyakatva ke samatva dhAre arthAt sacela-acela avasthAnI tulanAne jANI AsevanaparijJAthI pAlana kare. paNa je sAdhu alpasattvatAthI bhagavaMtano mArga barobara na jANe, to te sAdhu have je batAve che, tevA adhyavasAyavALo thAya. te kahe che- * sUtra-228 : je sAdhune ema samajAya ke huM zItAdi parISahothI AkrAMta thayo chuM. huM tene sahana karavA asamartha chuM, te saMyamadhanI potAnI buddhithI vicArI, akArya nahIM karatAM saMyamamAM ja sthita rahe. jo saMyamajIvananI rakSAno saMbhava na hoya to tapavI mATe vaihAsanAdi maraNa zreSTha che. A maraNa koI koI svIkAre che. A maraNa paNa te sAmAyika maraNa samAna che. A prakAre mRtyu pAmanAra karmonA aMta kare che. A maraNa nirmohatAnuM sthAna che, hitakara-sukhakara-yogya-mokSanuM kAraNa ane paralokamAM sAthe cAlanAra che, tema huM kahuM chuM. * vivecana : je bhikSune maMda saMhananatAthI evo adhyavasAya thAya ke huM roga AtaMkathI, ThaMDI Adi kAraNe ke strI AdinA upasargathI mAre A avasare zarIra tyAgavuM e ja zreya che, huM ThaMDI vagerenuM duHkha, bhAvazIta sparza ke strI Adi upasarga sahana karavA samartha nathI. tethI mAre bhaktaparijJAdi utsarga mRtyu yogya che. paNa A avasare tevuM banI zake tema nathI kemake teTalo kALa huM upasarga sahana karI zakuM tema nathI. - x - to mAre vehAnasa ke vRddhapRSTha apavAdika maraNa svIkAravuM ja yogya che. paNa A pApasevana yogya nathI. te sAdhu saMyama rUpa dhanavALo che. tene siddhAMtanuM jJAna prApta thavA chatAM koI strInA kaTAkSano upasarga saMbhava thatAM paNa te na sevavAthI AvRtta che. athavA vAyu AdithI thato ThaMDo sparza je duHkhadAyI che, tenI cikitsA na karavAthI te saMyamadhanI
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/8/4/228 siddhAMta prApta jJAnathI AvRta che. tevA upasargamAM ke vAtAdi vedanA na sahana karI zakavAthI te zuM kare ? te kahe che jethI ghaNo kALa vAtAdi vedanA na rahI zakavAthI ke strInA upasargathI te vipabhakSaNa ke phAMso khAvA chatAM mukata na thAya to te tapasvIe -x - maravuM e ja zreya che. jema koI sAghane sagAMe strIvALA oraDAmAM praveza karAvyo, prItivALI patnIe prArthavA chatAM sAdhue zairya rAkhyuM, paNa upAya na maLavAthI teNe phAMso khAdho tema phAMso khAvo, viSa bhakSaNa karavuM - x - Adi yogya ja che. zaMkA-phAMso khAvo Adi bALamaraNa che, te anarthane mATe che. to teno upadeza kema karyo ? - kAraNa ke siddhAMtamAM kahyuM che - bAla maraNe marato jIva anaMta nairayika bhavagrahaNathI AtmAne saMyoje che - X - X * vAraMvAra saMsAra bhramaNa kare che. uttara - AraMtu dharmamAM A doSa nathI. maithuna sivAya ekAMte koI doSa nathI. bIjAmAM dravya, ga, kALa, bhAvane AzrIne je pahelA niSedha karyo hato te ja svIkArAya che. urga paNa guNa mATe ane apavAda paNa guNa mATe thAya. dIrdhakALA saMyamapALIne saMlekhanA vidhi vaDe bhaktaparijJA maraNa guNane mATe che paNa strI Adi upasargamAM vehAnAsAdi maraNa - x - paNa guNavALuM che * x * ghaNAM kALa pazci pAvAtuM karma sAdhu AvA avasare thoDAM kALamAM khapAve che- vehAnasa Adi maraNe maranAra paNa * x * vizeSa prakAre aMtakriyA karanAra che. tene te avasare vehAsanAdi maraNa ja utsarga mArga che. kemake AvA apavAdika maraNa vaDe anaMtA siddho pUrve thayA ane thaze. upasaMhAra karavA kahe che, A pUrvokta vehAsanAdi maraNa moha hitane kartavyatAthI AzrayarUpa che, apAya parivAthI hitarUpa che. tathA janmAMtaramAM sukha ApanAra hovAthI sukharUpa che. kALa prApta thayo hovAthI yukta che, karmakSaya hetuthI niHzreyasa che. puNya arjita thavAthI AnugAmika che. temAM sudhamasviAmI kahe che. adhyayana-8 vimokSa' uddezo-4 "hAsanAdimaraNa''no muni dIparatnasAgare karela TIkA sahitano anuvAda pUrNa AcArAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 vaa yAce - yAvata : te e sAdhunI sAmagrI che. jyAre e bhikSu jANe ke hemaMtaRtu gaI, jhIkha AvI to jIvone paraThavI de athavA jarUra hoya to vastra dhAraNa kare ke ekano tyAga kare ke vArahita paNa thaI jAya. e rIte lAghavaguNa sAthe tapanI prApti thAya che. je rIte A bhagavaMte kahyuM che te sArI rIte samajI saMpUrNa bhAvathI sarva avasthAmAM samabhAva rAkhe. je sAdhune evuM lAge ke huM rogathI nirbaLa thayo chuM. bhikSA mATe aneka gharomAM javA mATe asamartha chuM. evuM kahetA sAMbhaLIne koI gRhastha sAdhu mATe sAmethI lAvIne AhArAdi Ape to sAdhu pahelAM ja kahI de ke, he AyuSyamAna ! sAmethI lAvela Ahira ke A prakArano anya koI padArtha mane khAvA-pIvo na ko. * vivecana : ahIM traNa ka5 [vAM sthita vikalpI ke jinakabhI hoya paNa be vastra dhAraNa karanAra avazya jinakabhI, parihAra vizuddhika, yathAlaMdika ke pratimAdhArI hoya. A tramAM batAvela jinakalI vagere ne vadhArI hoya, vA-zabdathI eka sutarAu ane bIju unI vastra dhArI saMyamamAM rahela hoya tema jANavuM.) kevA be kalA [1] ? trIjuM pAtra dhAraNa karela ityAdi pUrvasUtra pramANe - cAvat - te ThaMDIthI pIDAyA sudhInuM jANavuM. huM vAyu Adi rogathI pIDita, nirbaLa hovAthI ghera-ghera javAne asamartha chuM. tathA bhikSAcarthei javA azakta chuM. AvA bhikSu pAse koI gRhastha * x * temane azakta joIne anukaMpA tathA bhakitathI komaLa hRdayavALo banIne jIvonI hiMsAdithI banAvela azanAdi lAvIne te sAdhune Ape, tyAre glAna sAdhue sUtrArthanA anusAra jIvita nahIM vAMchatA, mRtyu sAruM che ema vicArIne zuM karavuM ? te jinakabhI Adi cAramAMthI koIe paNa pahelA vicAravuM ke udgama Adi kayA doSathI A duSita che ? temAM abhyAhata doSa jANIne teno niSedha karavo. te A rIte - he AyuSyamAna gRhapati ! A mAre sAmethI lAvela ke lavAyela azanAdi khAvA-pIvAnuM ke tevuM bIjuM AdhAkamadi doSathI duSTa na kaze. A pramANe te dAna ApatAM gRhasthane samajAve. pAThAMtara mujaba koI gRhastha te sAdhu pAse AvIne kahe ke, huM tamArA mATe azana Adi sAmethI lAvIne ApuM. jo sAdhu pahelAthI te jANe to kahe ke, he gRhapati ! mane, sAmethI lAvI Apela azanAdi ke bIjuM kaMI na kahyuM. Ama niSedha karavA chatAM samyagRSTi, prakRti bhadraka ke mithyArdaSTi koI paNa ema vicAre ke, A plAna sAdhu bhikSA levA javA azakta che, bIjAne kahI zake tema paNa nathI mATe tenA niSedha chatAM huM koI bahAne lAvIne ApIza. ema vicArI lAvIne Ape to sAdhu tene aneSaNIya jANIne te gRhasthane nA pADe. - vaLI - * sUtra-230 - je sAdhunI evI pratijJA hoya ke huM bImAra thAuM to bIjA sAdhune sevA * adhyayana-8 uddezo-ma "glAnabhaktaparijJA" ka 0 coro uddezo kahyo. have pAMcamo kahe che. teno saMbaMdha A rIte che - uddezA4mAM vRddhaSThAdi bALamaraNa batAvyuM. A uddezAmAM tethI viparIta plAnabhAva pAmelA bhikSue bhaktaparijJA maraNa svIkAryuM te kahe che. A saMbaMdhe AvelA uddezAnuM sUtra kahe che* sUjha-229 - je bhikSue be vastra ane trIjuM paNa rAkhavAnI maryAdA karI che tene evuM thatuM nathI ke huM bIjuM vA yAyuM. te potAnI kalAmayadA anusAra eSaNIya
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/8/5/30 31 AcArAMgasUtra-saTIka anuvAda/ra karavAnuM kahIza nahIM paNa samAna sAmAcArIvALA nIrogI sAdhu kamanirjarAnA uddezathI svecchApUrvaka mArI sevA kare to huM svIkArIza ane je huM svastha houM to bIja sahadharmI asvastha zramaNanI ravecchApUrvaka ane karmanirjarArthe sevA karIza. bIjAo mATe AhArAdi lAvIza ane bIjA sAdhuo lAvyA hoya te svIkArIza. (1). bIja sAdhu mATe AhAradi lAvIza, paNa bIjA sAdhuo lAvyA hoya te laIza nahIM (2). * huM bIja sAdhuo mATe nahIM lAvuM paNa bIja lAvyA haze te svIkArIza (3). * huM bIja mATe lAvIza nahIM ane bIjA lAvyA haze te svIkArIza nahIM (4). A cAra pratijJAomAMthI je aMgIkAra karI hoya tenuM pUrNa rIte pAlana kare. evA sAdhu zAMta, virad, vizuddha vezyAvALA thaI dehano tyAga kare paNa pratijJA bhaMga na kare. tema karatA tenuM maraNa thaI jAya to tenuM maraNa anazana prApta maraNa samAna che. te nirmohapaNAnuM sthAna che, hitasukhakara-yogyakalyANakara ane sAthe AvanAra che. tema huM kahuM chuM. * vivecana : je bhikSa parihAra vizuddhika ke yathAsaMdika hoya tene have kahevAnAra AcAra hoya che. te A pramANe- x * huM bIjAe karelI vaiyAvaccanI abhilASA rAkhIza. huM kevo ? pafsoUta - vaiyAvacca karavAne bIjAe kahelo arthAt teo kahe che ke, ame tamArI yathocita vaiyAvacca karIe, te bIjA kevA che ? Augu Ta - na kahelA. huM kevo chuM ? glAna-vikRSTa tapa vaDe kartavyatAmAM azakata ke vAyu Adi kSobhathI plAna. bIjA kevA che ? aglAna-ucita kartavya karavAne samartha. temAM parihAra vizuddhikanI anupArihArika vaiiyAvacca karanAra]. te kalpasthita hoya ke bIjo hoya. je te vaiyAvaccI paNa glAna hoya to te bIjAnI sevA na kare. e pramANe cavAlaMdika sAdhunuM paNa jANavuM. eTaluM vizeSa ke sthavira kabhI tenI sevA karI zake che, te batAve che - nirjarAne uddezIne sarakhA kalAvALA ke eka kapamAM rahelA bIjA sAdhuothI. karAyelI vaiyAvaccane huM IcchIza. je A bhikSano AcAra che, te AcArane pALato bhaktaparijJA vaDe paNa jIvitane choDe, paNa AcAranuM khaMDana na kare. e bhAvArtha che. te ja pramANe anya sAdharmika vaDe karAtuM vaiyAvacca anujJAta che. have bIjAnI vaiyAvacca pote kare te batAve che. * x - x - ane huM apatijJapta chuM. je bIjo pratijJapta-vaiyAvacca na karavAne kahevAyela glAnanI huM glAna nirjarArthe te sAdharmikanI vaiyAvacca kare. zA mATe ? tenA upakArane mATe. tethI A pramANe pratijJA karIne paNa bhaktaparijJA vaDe prANone choDe. paNa pratijJA khaMDana na kare. e bhAva che. have A pratijJA vizeSa dvArathI caubhaMgI kahe che 1-koI evI pratijJA kare ke, huM bIjA glAna sAdhamikane AhAra Adi lAvI ApIza. bIjAnI yathocita vaiyAvacca karIza. tathA bIjA sAgharmike lAvela AhAra Adi vAparIza. * x - ema vaiyAvacca kare. 2-bIjA evI pratijJA kare ke, huM bIjA mATe AhAradi lAvIza paNa bIjAnA lAvela AhAra Adi vAparIza nahIM. -trIjA evI pratijJA kare ke, huM bIjA mATe AhAra Adi nahIM lAvuM. paNa bIjAnA lAvela AhAra Adi vAparIza. 4-cothA evI pratijJA kare ke, huM bIjA mATe AhAra Adi nahIM lAvuM tema bIjAnA lAvela AhAra Adi vAparIza paNa nahIM. A pramANe vividha pratijJA laIne kyAMya mAMdo paNa thAya, to paNa jIvitano tyAga kare paNa pratijJA na lope. have Ano upasaMhAra karavA kahe che, ukta vidhi vaDe tatvajJAtA bhikSa zarIrAdino moha choDIne cAkIrtita dharmane ja barobara jANIne Asevana parijJA vaDe pALato tathA lAghavikane Icchato...cothA uddezAmAM je kahyuM te badhuM ahIM jANavuM. tathA pote kapAyanA upazamathI zAMta che athavA anAdi saMsAranA bhramaNathI zrAMta che. te sAvadhAnuSThAnathI virata che. aMtaHkaraNanI nirmaLavRttithI teja Adi leyAdithI te sasamAhata lezya che. Avo banIne te pUrvagRhIta pratijJA pAlanamAM samartha te tapa ke roga vaDe glAnabhAvane pAmela hovA chatAM pratijJA lopa na karato zarIranA tyANa mATe bhakta pratyAkhyAna kare. bhaktaparijJAmAM paNa kALaparyAya na hovA chatAM kALa paryAya che. jeNe ziSyone taiyAra karyA hoya, saMlikhita devALo hoya, teno je kALapacayimRtyu avasara prazasya che. glAnane paNa Avo ja avasara che. kemake baMnemAM karmanirjarA samAna che. ityAdi pUrvavat. adhyayana-8 "vimokSa' uddezo-5 "glAnabhaktaparijJA"no muni dIparatnasAgare karela TIkA sahitano anuvAda pUrNa ka adhyayana-8 uddezo-6 "ekatvabhAvanA-iMgitamaraNa" . o pAMcamo uddezo kahyo. have chaThTho kahe che. teno saMbaMdha A pramANe- uddezA5 mAM glAnatAthI bhakta pratyAkhyAna kahyuM. uddezAmAM dhRti saMhananAdi baLavALo sAdhu ekava bhAvanA bhAvato iMgitamaraNa kare, te batAve che. A saMbaMdhe AvelA uddezAnuM kahe che- * sUtra-231 : je mikSa eka vastra ane bIjuM paNa rAkhavAnI pratijJA kare tene evo vicAra hoto nathI ke huM bIja vastranI yAcanA karuM teine jarUra hoya to) eSaNIya vanI yAcanA kare ane jevuM vastra maLe tevuM dhAraNa kare - vAva
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18/6/231 ex AcArAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 * grISmaRtu AvI gaI che ema jANI sarvathA jIrNa ane paraThavI de athavA te eka vamane rAkhe ke sAcelaka thaI jAyaA rIte lAghavaguNa pAme - rAvata * samabhAva dhAraNa kare. * vivecana : A sUtranuM vivecana uddezA5 mujaba jANavuM. te bhikSu abhigraha vizeSathI eka pAtra ane eka vA dhAraNa karato parikarmita mati vaDe laghukamanA vaDe ekavA bhAvanAno adhyavasAya thAya te kahe che- * sUtra-23ra : je bhikSune ema thAya ke, huM ekalo chuM mAruM koI nathI, huM paNa koIno nathI. te bhikSa AtmAnA ekAkIpaNAne jANI lAghava guNane prApta karIne tapanI prApti kare che . cAvatu - samabhAva dhAraNa kare. * vivecana : je sAdhune Avo vicAra thAya ke, huM ekalo chuM, saMsAra bhramaNa karatAM paramArtha daSTie mane upakAra karanAra bIjo koI nathI. huM paNa bIjAnuM duHkha dUra karI zakato nathI. prANIo potAnA karmanuM phaLa bhogavavAmAM ja samartha che. A pramANe A sAdhu potAnA-aMtaAtmAne samyam rIte ekalo jANe ane A AtmAne nakAdi du:khothI bacAvavA bIjuM koI zaraNabhUta nathI ema mAnato potAne je je roga Adi du:kha denArA kAraNo Ave, tyAre bIjAnA zaraNanI upekSA karato "meM karyuM che mATe mAre ja bhogavavuM" Avo vicAra karIne samya rIte sahana kare che. te kevI rIte sahana kare te kahe che, lAghaviya Adi cothA uddezAmAM vivecana karAyuM che te "samAvapaNuM jANavuM" tyAM sudhIno artha kahevo. ahIM bIjA uddezAmAM udgama, utpAdana, eSaNA batAvI. te A pramANe - "he AyuSyamAna zramaNa ! huM tamArA mATe azana Adi, vA, paba, kaMbala ke jjoharaNa; prANa-bhUta-jIva-savano samAraMbha karIne.....ityAdi uddezA-5 mAM grahaNa eSaNA batAvI. kadAca te ema kahe tyAre bIjo gRhastha] azanAdine sAmethI lAvIne Ape ityAdi vaDe grAmoSaNA batAvI, tene have vizeSathI kahe che * sUtra-233 : te sAdhu ke sAdI anAdi AhAra karatAM svAda levA mATe AhArane DAbhA jaDabAthI jamaNe jasLe na lAve ke jamaNA jaDabAthI DAbA jaDaLe na lAve. A rIte svAda nahIM levANI lAghavaguNa prApta thAya che. tenAthI tapanI prApti thAya che. mATe bhagavaMta dvArA kahela tatvane sArI rIte samajI samabhAva dhAraNa karavo. * vivecana : - te pUrve vavila sAdhu ke sAdhvI azanAdi AhAra uma utpAdana eSaNA zuddha ane pratyutpanna grahaNa koSaNA zuddha grahaNa karIne gAra, dhUma Adi vajIne AhAra kare, te aMgAra ane dhUma rAgadveSanA kAraNe thAya che. te rAga-dveSa samsanIrasa AhArathI thAya che. - x* tethI rasa svAdanA nimittane tajavAnuM batAve che te sAdhu AhAra karatA bhojanane DAbI bAjuthI jamaNI bAju ke jamaNI bAjuthI DAbI bAju svAda mATe laI na jAya. kemake te pramANe karI svAdathI rasanI prAptimAM sagaDhepanuM nimita che ane tethI ja aMgAra tathA dhUma doSa lAge che. tethI je kaMI svAdiSTa hoya teno svAda na karavo. pAThAMtarastrI - "AhAramAM AdaravALo, mUchavALo, gRddha banIne AhArane Ama tema na pherave" - tema kahela che. jaDabAmAM Amatema na pheravavuM mAphaka bIje paNa svAda levo nahIM te batAve che. te sAdhu cAre prakAre AhArane vAparato rAgadveSa choDIne khAya, te ja pramANe koI nimitathI DAbI jamaNI bAju AhAra pheravavo paDe te paNa svAda karyA vinA phesthe. jethI AhAranI lAghavatAne pAmI AsvAda na kare. A rIte AsvAdanA niSeghathI aMta-prAMta AhArano svIkAra paNa kahelo che. A pramANe te bhiAne tapanI prApti thAya che ityAdi artha pUrvavatu jANavo - yAvatu - samyaktva pAme. temane aMta prAMta AhAra khAvAthI mAMsa-lohI ochA thavAthI hADakAM rjarita thavAthI kriyAmAM kheda thatAM kAyameTAvALA zarIranA parityAganI buddhi thAya, te batAve che- * sUtra-234 - je bhikSane ema thAya ke, have A zarIrane TakAvavA huM asamartha thaI rahyo chuM. to te anukrame hArane ocho kare, AhAra ocho karI kaSAyone pAtaLA kare, tema karIne zarIra vyApAra niyamita karI lAkaDAMnA pATiyA samAna niSee thaI, zArIrika saMtAparahita thaI paMDitamaraNane mATe usthita thAya. * vivecana : ekava bhAvanA bhAvanAra sAdhune AhAra upakaraNamAM lAghavapaNuM prApta thayuM hoya, tene Avo abhiprAya thAya che. - x *x - ke huM saMyama avasaramAM lukhA AhAra ke rogathI pIDAIne glAni pAmI azakta thayo chuM. lukho AhAra ke tapathI zarIra azakata thavAthI yogya rIte Avazyaka kriyAdi karavAmAM azakta banI gayo chuM. A avasare zarIra dareka kSaNe nabaLuM paDatuM hovAthI te bhikSu eka ke be upavAsa athavA AyaMbIla tapa vaDe AhArano saMkSepa kare. paNa bAra varSIya saMlekhanA grahaNa na kare. kemake glAnane teTalo kALa sthiti na rahe. tethI TUMkA kALanI anupUrvIvALI dravya saMlekhanArthe AhArane roke. AvI dravya saMlekhanA karIne zuM kare ? te kahe che be, traNa, cAra, pAMca upavAsa Adino anukrame tapa karIne AhArano saMkSepa kare, kaSAyone ochA karIne - sarvakAla kaSAyo ochA karavA paNa saMlekhanA avasare vizeSathI ochA kare - tema karIne, samyak prakAre ane-zarIrane sthApana karela muni niyamita kAya vyApAvALo bane che athavA anya eTale vezyA. te vezyAne samyaka rIte sthApe eTale ke ati vizuddha adhyavasAyI bane. athavA arcA eTale krodhAdi
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18/6/234 5 AcArAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 adhyavasAyarUpa javAlAne zAMta karavI. tema karIne karmakSayarUpa phalaka athavA phalaka eTale pATIyuM, tenI mAphaka - x - cholIne kulagAyavaThThI bane. athavA durvacana vaDe cholAvA chatAM kaSAya abhAve phalaka mAphaka rahe. * x - Avo sAdhu pratidina sAkAra bhakta pratyAkhyAyI, baLavAna, roga Ave maraNamAM udhamI banI, zarIra saMtAparahita banI, vaiyadithI yukta mahApuruSe Acarela mArge iMgitamaraNa svIkAre. vArtha * sUtra-235 - ukata munie gAma, nagara, kheDa, kasabo, marDaba, pATaNa, baMdara, Akara, Azrama, saMniveza, nigama ke rAjadhAnImAM praveza karIne ghAsanI yAcanA karavI, ghAsa laIne ekAMta sthAne javuM. tyAM iMDA, pANI, bIja, lIlotarI, jhAkaLa, pANI, kIDInA dara lIlaphUga, bhInI mATI, karoLiyAnA jALA AdithI rahita jamInanuM vAraMvAra paDilehaNa ane pramArjana kare. ghAsanI zayyA banAve. tyAM iMgitamaraNa svIkAre. te satya che, te satyavAdI, parAkramI, saMsArathI tarelA samAna, 'kema karIza' evA Dara ane nirAzAthI rahita, sArI rIte vastunA svarUpane jaNanAra, sAMsArika baMdhanothI mukata, zarIramamatva tyAgIne aneka parISaha upasaniI avagaNanA karI, tathA sarvajJapaNIta AgamamAM zraddhA karI A ghora anazananuM anupAlana kare. AvuM maraNa kAlaparyAyanI samAna che, * yAvat anugAmika che ema huM kahuM chuM. * vivecana : buddhi Adi guNono prase athavA aDhAra karo jyAM levAya, te gAma. jyAM kara na hoya te na-kara nigara). dhULanA DhagalAthI koTa banAvyo hoya te kheTa. nAnA koTathI vITAyeluM te karbaTa. aDhI gAune AMtare gAma hoya te maDaMba. pATaNa be prakAre-jemake jala pattana te kAnAdvIpa, sthaLa patana te mayusa. droNamukha te jaLa-sthaLa nigama praveza jemake bharUca. sonA cAMdInI khANa che Akara. tApasa Adino maTha te Azrama, yAtrArthe maLelA mANasono AvAsa te saMniveza. ghaNA vepArIno AvAsa che taigama. rAjAne rahevAnuM sthAna te rAjadhAnI. - A gAma Adi koIpaNa sthAne jaIne ghAsanI yAcanA kare. zA mATe ? saMthAro karavA mATe prAsuka darbha, vIraNa Adi koI gAma AdimAM jaIne tenA mAlikanI AjJA laIne sukuM ghAsa le, te laIne ekAMta giriguphAmAM jaI pAsuka spaMDita bhUmi zodhe. kaI rIte ? te kahe che. jyAM kIDI AdinA iMDA na hoya, beindriya jIvo na hoya, nIvAra Adi bIjo na hoya, lIluM ghAsa duva Adi na hoya, tathA upara ke aMdara ThAratuM pANI paDeluM na hoya, varasAdanuM ke nIcenuM pANI tyAM paDeluM na hoya, kIDIyAruM-sevALaturtanI pANIthI palALelI mATI - karoLIyAnAM jALAM rahita nirdoSa jagyA hoya tevI spaMDita bhUmimAM ghAsa pAthare. kevI rIte ? te bhUmine AMkha vaDe barobara joIne joharaNa Adi vaDe pramAIne saMthAro pAthare. pachI maLa-mUtra mATenI bhUmine barobara joIne saMcArAmAM pUrvAbhimukha besIne hAthamAM joharaNa laI lalATe sparzIne siddhane namaskAra karI, paMca parameSThIne namaskAra karI - x * pAdapopagamata apekSAthI - x * iMgitamaraNa Adare. jinakabhI Adi munine bIjA kALamAM paNa sAkAra pratyAkhyAnano saMbhava nathI, to pratyAkhyAna jevA aMtima vakhate sAkArano saMbhava kyAMthI hoya ? ivarakathita pratyAkhyAna rogI zrAvaka kare. jemake - jo huM A rogathI pAMca dinamAM mUkAIza to bhojana karIza, anyathA nahIM. te A ivara che paNa iMgita maraNa to dhairya Adi baLavALo potAnI meLe ja paDakhuM pheravavuM Adi kriyA karanAra mAvajIva cAre AhArano tyAga kare che. kahyuM che ke, cAre AhAranuM guru pAse niyamathI pratyAkhyAna kare, iMgita bhAgamAM ceSTA paNa niyamathI kare. paDakhuM badale, kAyika Adi kriyA paNa jAte kare, te vaidivALo bIjA pAse na karAve. prazna - te iMgita maraNa kevuM che ? ane koNa kare ? te kahe che- iMgita maraNa sat puruSonuM hita kare che, satya che - sadgatimAM javAmAM te avisaMvAdapaNe hovAthI tathA sarvajJanA upadezathI satya-tathya che. tathA pote paNa satya bolanAra hovAthI satyavAdI che. cAvajIva cokta anuSThAnAdi yathA Aropita pratijJAno bhAra upADavA samartha hovAthI satyavAdI che. rAgadveSarahita che. saMsAra sAgarane taryA che. * x - saNa AdinI vikathA koI rIte na karavAnuM nakkI karavAthI chinna karthaka che. athavA iMgita maraNa pratijJA kevI rIte pAra utArIza ? evI kathA chedI nAMkhavAthI chinna kayaMkaca che. - 4 - teNe atizayathI jIvAdi padArthone jANI lIdhA che mATe te atItArtha ke AdavArya che. athavA samastapaNe aryo atikAMta karyA che -x* te uparata vyApAravALo che. * * * * te anAtIta che. teNe saMsAra anAta karyo che - te saMsAra samudrano pAragAmI che. Avo sAdhu iMgita maraNa svIkAre. pratikSaNe kSaya pAmatA biMdura zarIrano moha choDIne karma saMbaMdhathI Avela audArika zarIrano tyAga kare. tathA vividha parISaha-upasargone sahana kare. tema karIne A sarvajJapraNIta AgamamAM vizvAsa rAkhIne avisaMvAdanA adhyavasAyapaNAthI kAyara puraSothI vicArI paNa na zakAya tevuM bhayAnaka anuSThAnarUpa iMgitamaraNa pote svIkAryuM che. jo ke te teNe roganA kAraNe svIkAryuM che, to paNa teno lAbha kAlaparyAya Apata tulya ja che. te batAve che - roga pIDAnA kAraNe maraNa svIkAryuM chatAM teno lAbha lAMbA kALa jeTalo ja che. te kAlajJa sAdhune A ja kAlaparyAya che. karmano kSaya baMnemAM samAna ja che. * x * x * ityAdi pUrvavatuM. adhyayana-8 "vimokSa' uddezo-6 "ekatvabhAvanA-iMgitamaraNa"no. | muni dIparatnasAgare karela TIkAsahitano anuvAda pUrNa
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/8/7/236 6 adhyayana-8 uddezo-7 "pAdapopagamana" 6 o chaThTho uddezo kahyo. have sAtamo kahe che. teno saMbaMdha A pramANe - uddezA6 mAM ekaqbhAvanA bhAvanAra prati Adi yukatanuM iMgitamaraNa batAvyuM. ahIM te ja ekava bhAvanA pratimAo vaDe batAve che - X * tathA viziSTatara saMghayaNavALA pAdapopagamana paNa kare. e saMbaMdhathI Avela uddezakanuM paheluM sUtra kahe che * sUtra-236 - je bhikSu alakalAmAM sthita che, tene evo vicAra hoya che ke, huM tRNa sparza, zIta sparza, uNa sparza, DAMsa-macchara sparza sahana karI zakuM chuM. eka ke aneka prakAranI vividharUpa vedanAne sahana karI zakuM chuM. paNa lajAnA kAraNe vastrAno tyAga karavA asamartha chuM. evA sAdhune kaTivastra (colapara5) dhAraNa karavuM kahyuM che. * vivecana : je sAdha pratimAdhArI hoya ane abhigraha vizeSathI aolapaNe saMyamamAM rahela hoya, te bhikSane Avo abhiprAya thAya ke huM dhRti Adi yukta hovAthI vairAgya bhAvanAthI bhAvita aMta:karaNavALo chuM ane Agama vaDe pratyakSIkRta nATaka, tiryaMca vedanA anubhava che ane mokSa rUpa moTuM phaLa levuM che tethI tRNa sparza to mane kaMIja du:kha denAra lAgato nathI. tathA zIta, uSNa, DAMsa, mazaka parISaha sahevAM paNa huM samartha chuM. eka ke aneka jAtanA anukULa-pratikULa vividha sparze paNa huM sahana karI zakuM chuM. paraMtu lajjAne kAraNe gughapradeza DhAMkavAnI jarUra hovAthI te huM choDavA icchato nathI. A svAbhAvika lajjAthI athavA sAdhananA vikRta rUpapaNAthI te sAdhune coLapaTTo paheravo kalo che. te pahoLAImAM eka hAtha cAra AMgaLa ane laMbAImAM keDa pramANa hoya tevo eka niMga rAkhe. paNa jo tevAM kAraNo na hoya to ayelapaNe ja vihAra kare, ayelapaNe zIta Adi sparza sArI rIte sahana kare. te batAve che * sUtra-237 : athaa alakavamAM vicaranAra sAdhu je tRNasparza, zItasparza, uSaNasparza, daMzamazaga sparza anabhave, eka yA aneka prakAre kaSTo Ave tene sArI rIte sahana kare, alaka sAdhu lAghavatA prApta kare - cAva4 * samabhAva rAkhe. * vivecana : evuM kAraNa hoya te sAdhu vastra dhAraNa kare. pote lajjA na pAme to acela rahI saMyama pALe. saMyamamAM a-celapaNe vicaratA tene tRNasparze du:kha Ape, ThaMDIgaramI-DAMsa-mazakanA sparze du:kha de. eka ke aneka jAtanA virUpa sparze bhogavavA chatAM pote aceta rahI lAghavapaNuM mAne ityAdi aryo pUrve kahyA che - yAvata - samyavane sArI rIte jANe. vaLI pratimAdhArI sAdhu ja viziSTa abhigraha le. te A 38 AcArAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 pramANe - huM bIjA pratimAghArI munione kiMcit ApIza ke temanA pAsethI laIza. ityAdi abhigrahanI caubhaMgI kahe che- * sUTa-238 : koI munine evI pratijJA hoya ke huM bIla munione AzanAdi lAvI ApIza ane bIja muni dvArA lAvela AzanAdi svIkArIza (1). koI munine evI pratijJA hoya ke huM azanAdi lAvI bIja munine ApIza paNa te muni dvArA lAvela AzanAdi ravIkArIza nahIM (2). koI munine evI pratijJA hoya ke huM AzanAdi lAvI ApIza nahIM paNa bIjA muni lAvyA haze to teno svIkAra karIza (3). koI munine evI pratijJA hoya ke huM AzanAdi lAvI ApIza nahIM ke bIja munie lAvelA svIkArIza paNa nahIM (4). potAnA upabhoga pachI vadhelA, vidhipUrvaka grahaNa karelA, eSaNIya AzanAdi vaDe potAnA karmonI nirjara mATe samAna AcAravAm sAdhunI huM vaiyAvacca karIza ane bIja munionA upabhoga pachI vadhelA vidhipUrvaka lAvelA eSaNIya azanAdine teoe nAnI abhilASAthI Apela haze to grahaNa karIza. AvI pratijJA karanAra munine laghutA Ave che, tapanI prApti thAya che - cAvatuM. - muni samabhAva dhAraNa kare. * vivecana :[A sUtranI mUrNimAM viroSa pATha tathA pAThAMtara baMne jovA maLe che.] A sUtranI vyAkhyA pUrve sUTa-230mAM karAyelI ja che. vRttikArazrI AraMbhamAM sUtranuM saMskRta rUpAMtara ja Ape che. je aMge gujarAtImAM apAyela hovAthI noMdhela nathI. pachIthI je vizeSa kathana che, te ahIM noMdhela che. ukta cAramAMno koI eka abhigraha dhAraNa kare athavA koI pahelA traNa abhigrahane eka pada vaDe ja grahaNa kare. te kahe che - je sAdhune evo abhigraha hoya ke huM bIjAnA paribhoga karatA adhika AhArane laIza kemake te pratimAdhArIne tevuM ja eSaNIya che. te A pramANe - pAMca prAkRtikAmAM graha che, beno abhigraha che tathA potAnA mATe lIdhelA AhAramAMthI sAdharmika sAdhunI vaiyAvacca nirjarAne mATe kare. jo ke te pratimAdhArI hovAthI eka sAthe bhegA thaIne na khAya. paNa temano abhigraha samAna hovAthI sAMbhogika kahevAya che. tethI tevA sAdhunA upakaraNa mATe temanI vaiyAvacca kare, Avo abhigraha koI le. - 4 - athavA temaNe lAvela gaucarImAMthI nirjarane uddezIne sAdharmike karelavaiyAvaccane svIkArIza. athavA bIjAe karela bIjA sAdharmikanI vaiyAvaccanI huM anumodanA karIza. * x - A badhuM zA mATe kare ? karmanI laghutA mATe. A pramANe koIpaNa abhigraha dhAraNa karela ayela ke sacela sAdhu zarIra pIDA hoya ke na hoya paNa potAnuM AyuSya thoDuM rahela jANI udhatamaraNa svIkAre te dazavi che
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/8/ra39 AcArAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 * sUtra-239 : jyAre munine ema thAya ke have huM A zarIrane anukramathI dhAraNa karavAmAM asamartha chuM. tyAre te kramazaH AhArane ocho karIne kaSAyone kRza kare. zarIranA vyApAranuM niyamana karIne lAkaDAnA pATiyAnI jema sahanazIla banI mRtyu mATe usthita thaI, zarIra zukUSano tyAga karI gAma, nagara * cAvatuM rAjadhAnImAM jaIne ghAsanI yAcanA karI - yAvatu - saMthAro kare. yogya samaye tyAM besI zarIrano, zarIranA vyApArano ane sUkSma halanacalanano tyAga kare. te satya che, tene satyavAdI, parAkramI, rAgadveSarahita, saMsAra pAragAmI, bhaya ane zaMkAthI mukata, jIvAdi svarUpanA jJAtA, samasta prayojanothI rahita muni zarIrano tyAga karI, vividha parISaNo ane upayagonI avagaNanA karI, bhagavad vacana para zraddhA rAkhI kAyarajano dvArA AcarI na zakAya tevA pAdapopaNamana maraNane svIkAre A maraNa kALapayarinI samAna che, hitakara che * sukhakara che . yogya che - kalyANara che AnugAmika che. AvA maraNane prApta karanAra [kama apAve che] aMtakriyA karanAra che - tema huM kahuM chuM. - vivecana : te bhikSane Avo - kahevAnAra - abhiprAya thAya ke huM glAna thayo chuM - cAvata - tRNano saMthAro kare. pachI zuM kare ? te kahe che - A avasare bIje sthaLe nahIM paNa te ja sthAne saMthArAmAM besIne siddhanI samakSa ApameLe pAMca mahAvrata karI Arope. pachI cAra AhAranuM paccakhANa kare. pachI pAdapopagamana anazana mATe zarIrane sthira kare. tenA AkuMcanapasAraNa, AMkha mIMcavI-ughADavI Adi vyApArone roke. tathA 'Dya' te sUma kAyA-vacana-mananA apazasta yoganuM paNa paccakakhANa kare. te satya-satyavAdI Adi padonuM vivecana pUrve thayeluM che. - X * adhyayana-8 "vimokSa" uddezo-7 "pAdopagamana''no muni dIparatnasAgare karela TIkA sahitano anuvAda pUrNa pAlana kare. * vivecana : anukrame dIkSA, zikSA, sUtrArthagrahaNa, sthira mati thayA pachI ekAkI vihAratva svIkAre athavA AnupUrvI te saMlekhanA krame cAra-cAra varSano tapa ityAdi pUrve batAvela che. tyArapachI jeno-jemAMthI ke jenAthI moha dUra thayo hoya tevA moharahitane anukrame bhaktaparijJA, iMgitake pAdapopagamana anazana karavAnA che. temAM kSobhAyamAna na thAya, tevA saMyama ghanavALA tathA heyane choDavuM ane upAdeyane grahaNa karanAra matimaMta, tathA kRtya akRtya jANIne bhaktaparijJAdi maraNa vidhAna ucita che. teo dhRti Adi vicArI advitIya rIte jANIne samAdhinuM pAlana kare. sUtra-241 - dharmanA pAragAmI, tatvajJAtA muni bAhya ane atyaMtara tapane jANI, anukrame zarIratyAgano avasara jANI, saMlekhanA svIkArI zarIranA poSaNarUpa AraMbhane choDI de che. * vivecana : jenA be prakAro che tevA bAhya atyaMtara tapane jANIne - pALIne athavA mokSAdhikAramAM be prakAre vimukti che temAM bAhya te zarIra upakaraNa Adi ane atyaMtara te rAgAdi che. tene heyapaNe jANIne tyAga karIne AraMbhathI dUra thAya. kemake jJAnanuM phaLa heyano bhAga che. tatvanA jJAtA, zruta-cA>>i dharmanA pANa ke samyagu jJAtA, dharmanA svarUpane jANIne pradjyA krame saMyama pALIne jANe ke have mArA jIvavAthI koI lAbha nathI. tethI zarIranA mokSano avasara maLyo che to huM kayA maraNe mare ? ema vicArIne zarIra dhAraNa karavA mATe anna-pAna gaveSaNArUpa AraMbhathI chUTe athavA ATha bheTavALA karmathI chUTe. * satra-242 - salekhanI dhAka muni kaSAyone pAtaLA karI, alAhArI banI kSamAzIla rahe. je plAna thaI jAya to AhArano sarvathA tyAga kare.. * vivecana : te amyughata maraNa mATe saMlekhanA karato zreSTha bhAva saMlekhanA kare te batAve che . saMsArane ApanArA krodhAdi cAra kaSAyone pAtaLA karato thoDo ja AhAra kare, te batAve che . thoDuM khAnAro, cha-aTTama Adi saMlekhanAnA anukrame tapa karato pAraNe paNa ochuM khAya. alA AhArathI krodha udbhave to teno upazama kare. tuccha mANasanA iSTa vacano sahe, rogAtaMkane barobara sahe, te rIte saMlekhanA karato AhArane alpa pramANamAM letAM te bhikSu glAnatA pAme, tyAre AhAra na kare. AhAra samIpe na jAya, thoDA divasa khAIne saMlekhanA karIza evI bhAvanA na kare. * sUtra-243 - saMlekhanA sthita muni jIvavAnI abhilASA na kare maraNanI prArthanA na adhyayana-8 uddezo-8 "anazana-maraNa" ka o sAtamo uddezo kahyo. have AThamo kahe che. teno saMbaMdha A pramANe - pUvoMkta uddezAmAM rogAdi saMbhave kALapayariye Avela bhakta parijJA, iMgita ke pAdapopagamana maraNa karavuM yukta che te kahyuM. ahIM anukrame vihAra karatA sAdhuonuM kALapayayi Avela maraNa kahe che. A saMbaMdha AvelA uddezAnuM A prathama sUtra kahe che. * sUtra-24o - dIkSA grahaNa AdinA anukamathI moharahita maraNane prApta karI dhIra, saMyamI ane matimAna muni sarva kRtya-akRtyane jaNI advitIya evI samAdhinuM
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18/8/143 82 kare. jIvana ke maraNa be mAMthI ekemAM Asakata na thAya. * vivecana : vaLI saMlekhanAmAM rahela muni prANa dhAraNarUpa jIvitane na cAhe tathA bhUkhanI vedanAthI kaMTALIne maraNanI prArthanA na kare. jIvana ke maraNamAM saMga (dhyAna na rAkhe. te sAdhu kevA hoya ? kahe che- * sUtra-244 thI 247 : [24] te madhyastha ane nirjarapekSI muni samAdhinuM pAlana kare. abhyatara ane bAhya upadhino tyAga karI zuddha AdhyAtma eSaNA kare. ri4] te potAnA AyuSyanA kSemamAM jarApaNa upakrama jANe to saMlekhanAnA madhyamAM ja paMDita bhikSu jaldI paMDita maraNane svIkAre. ri4] te sAdaka gAma ke nirjana bhUmimAM jaIne Dila bhUminI paDilehaNA kare, tene jIva-jaMtu rahita jANIne tRNa saMthAro bichAve. [24] tyAM AhArano tyAga karI, tenA para sUve. AvanAra parISahaupasIne sahana kare. manuSyakRta upasargomAM paNa maryAdA na oLaMge. * vivecana-244 thI 247 : [244] rAga-dveSanI mathe rahe te madhyastha. athavA jIvita-maraNanI AkAMkSA rahita te madhyastha. nirjarAnI apekSA rAkhe te nirjarApekSI. Avo madhyastha, nirjarA prekSI sAdhu jIvanamaraNanI AzaMsA sahita maraNasamAdhinI anupAlanA kare thatuM kAlaparyAya vaDe AvelA maraNa vakhate samAdhistha rahI pAlana kare. aMdaranA kaSAyo tathA bahAranA zarIra upakaraNAdi tyAgI aMta:karaNa zuddha kare. rAgadveSa rahita thAya. [45] vaLI upakramaNa te upAya. tevA koI upAyane jANe. kono upakrama ? AyuSyanuM sabhyapAlana, teno. te Ayu konA saMbaMdhI che ? te AtmAnuM. arthAta AtmA potAnA AyuSyano kSemathI pratipAlana mATe je upAyane jANe te tene zIghA zIkhave. * x * te saMlekhanIkALamAM ardha saMlekhanAmAM ja zarIramAM vAyu Adi kAraNe zIgha jIvaleNa roga utpanna thAya to samAdhimaraNane vAMchato tenA upazamanA upAyane eSaNIya vidhie avRMgAdi kare. pharI saMlekhanA kare. athavA AtmAnA Ayune je kaMI upakramaNa - X * upasthita thayuM jANe to te saMlekhanA kALa maLe avyAkuLa mativALo banIne zIgha ja bhakta parijJAdi buddhimAna sAdhu Adare. [246] saMlekhanA vaDe zuddhakAya banIne maraNakALa Avelo jANI zuM kare ? te kahe che, grAma zabdathI ahIM upAzraya-vasati artha levo. vasati ja spaMDila bhUmi che, tenuM paDilehaNa kare athavA upAzraya bahAra udhAna, giriguphA ke araNyamAM saMthArAnI bhUmi joIne te prANirahita jANI, gAma vagerethI yAcita pAsuka darbha Adi sukA ghAsamAM yathocita kALane jANanAra sAdhu saMthAro kare. [24] ghAsa pAtharIne zuM kare ? te kahe che - AhAra rahita evo aNAhArI 2i/6] AcArAMgasUtra-saTIka anuvAda/ra bane, yathAzakti, yathA-samAdhi traNa ke cAra AhAranuM pratyAkhyAna karI, paMca mahAvata karI Arope. prANI samUhane khamAve, sukhadu:khamAM samabhAva rAkhe. pUrve upArjita puNyathI maraNa vaDe na Dare. saMthArAmAM paDakhAM pherave. deha mamatva tyAgI hovAthI parISaha-upasarga Ave tene samyakatayA sahapta kare. temAM manuSyaRtu anukULa-pratikULa parISaha upasarga AvatA maryAdAnuM ullaMghana na kare. putra zrI Adi saMbaMdhI ArtadhyAnane vaza na thAya. pratikuLa upasargo Ave to krodhathI haNAyelo na thAya - te darzAve che. * sUtra-248 thI 50 - [248] te saMthArA ArAdhakanuM kIDI Adi pharatA jaMtuo, gIdha Adi uDatA pakSIo ke bilamAM rahenArA pANI mAMsa khAya ke lohI pIe to paNa te muni temanI hiMsA na kare ke dUra na kare. ra49] [te ArAdhaka muni vicAre ke A prANIo mArA dehanI ja hiMsA kare che, jJAnAdi guNonI nahIM. te sthAnathI bIje kyAMya na jAya. A savothI dUra rahI tRpti anubhavato te vedanA sahana kare. [50] te bAhya abhyatara graMthine choDI AyuSya kALano pAragAmI bane. ahIM sudhI bhakataparijJAnuM kathana karyuM. have iMgitamaraNa kahe che - A iMgitamaraNa gItArtha saMyamI sAdhake grahaNa karavA yogya che. * vivecana-248 thI 250 : ri48] saMsarpata kare te kIDI, kro vagere prANI che. UMce uDanAra gIdha vagere che. nIce rahenAra bilavAsI sApa vigere che. A rIte vividha prakAranA prANI tathA siMha, vAgha Adi AvIne mAMsa bhakSaNa kare, DAMsa macchara Adi lohI pIe te samaye te jIvone AhArArthe AvI jANIne 'avaMtisukumAra' mAphaka temane haNe nahIM, tema joharaNAdi vaDe dUra karIne te prANIne khAvAmAM aMtarAya na kare. | (ra49] vaLI AvelA prANI mArA dehane haNaze, mAsa jJAna, darzana, cAritrane nahIM; tema vicArI kAyAno moha choDela hovAthI. temane khAtAM aMtarAyanA bhayathI pote na roke, bhayane kAraNe te sthAnathI bIje na khase. kevo banIne ? prANAtipAtAdi Azravo ke viSaya-kapAyAdi vaDe pRcam thaI zubha adhyavasAyavALo banIne temanAthI khavAvA chatAM amRta Adi vaDe tRpta thayelAnI mAphaka teoe karelI vedanAne sahe. [50] vaLI bAhya atyaMtara graMtha tathA zarIra rAgAdithI pote dUra rahI tathA aMga upAMga vagere jaina AgamathI AtmAne bhAvato dharmazula dhyAnamAM rakta banIne mRtyu kAlano pAragAmI bane eTale jyAM sudhI chevaTanA zvAsocchavAsa hoya tyAM sudhI tevI samAdhi rAkhe. * x * A bhakta pratyAkhyAna maraNathI mokSa ke svargane prApta kare. bhakataparijJA kahI have zlokArdha vaDe iMgita maraNa kahe che. jemake - prakarSathI gRhitAra te pragRhItatara che. have kahevAnAra iMgitamaraNa che, te bhakatapatyAkhyAna sadeza niyamathI ja cAra AhAranuM pratyAkhyAna che tathA iMgita pradezamAM saMthArAnI jagyAmAM ja vihAra levAthI viziSTatara dhRti AdithI yukta hoya te ja prakathiI,
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/8/8/248 thI 250 84 AcArAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 grahaNa kare che. A kone hoya che ? dravya-saMyama jene hoya te dravika che, te jaghanyathI navA pUrvI hoya tevA gItArthane hoya che, bIjAne nahIM. ahIM iMgitamaraNamAM paNa saMlekhanAmAM kahela vRNa saMthArAdi samajavuM. have bIjI vidhi kahe che- * sUtra-251 thI 257 : ripa1] jJAtaputra mahAvIre iMgitamaraNamAM viziSTatA batAvI che. Atma vyApAra sivAya bIja pAse traNa, traNa yogathI vaiyAvRtya na karAve. rapa) te lIlotarI para na sUve, zuddha bhUmi jANIne sUve. parigraha ane AhArano tyAgI te bhikSa parigraho ane upasargone sahana kare. ripa3] nirAhAra rahevAthI indriyo zithila bane to paNa samabhAvamAM rahe. te halanacalana Adi kriyAo kare che niMdanIya nathI, kemake te acala che ane samAhita che.. [54] iMgita maraNa sthita muni zarIranI suvidhA mATe niyatabhUmimAM jaI ane pAcho pharI zake che. potAnA aMgopAMgane saMkocI ke pasArI zake che zarIramAM zakti hoya to nigneTa thaIne paNa rahe. ] je A muni beThA beThA thAkI jAya to niyata pradezamAM cAle, thAkI jAya to bese, sIdhA ubhA rahe ke sIdhA sUI jAya. ubhA ubhA thAkI jAya to aMte besI jAya. - [56] AvA anupama maraNane svIkArI muni potAnI indriyone viSayothI nivRtta karI saMyamamAM sthira kare. Teko levA je pATiyuM rAkhela hoya, temAM jIvajaMtuM hoya to tene badalIne nirdoSa pATiyAnI gaveSaNa kare. ri57] je vastunA avalaMbanathI pApanI utpatti thAya. tenuM avalaMbana na le, potAnA AtmAne paNa vyApArathI dUra kare ane AvatA varISaha-upasargone samabhAvapUrvaka sahana kare. * vivecana-251 thI57 : [51] ukta bhaktaparijJA vidhithI judo iMgitamaraNa vidhi vizeSa prakAre bhagavaMta vardhamAnasvAmIe samyak prakAre prApta karyo che. killo che.] - X - A iMgitamaraNamAM paNa pravajyA Adino vidhi kahevo. saMlekhanA paNa pUrvavatu jANavI. upakaraNAdi tyajIne, saMcArAnI bhUmi paDilehI, AlocanA-pratikramaNa karI, paMcamahAvata uccarI, cAra AhArano tyAga karI saMcArAmAM bese. paNa ATaluM vizeSa ke - aMga saMbaMdhI vyApAra vizeSa prakAre taje mana, vacana, kAyAthI karavA, karAvavA, anumodavA rUpe sva vyApAra sivAyanuM taje. jarUra paDe to paDakhuM pheravavuM, sthAna phera ke mUtrAdi kriyA mATe jAte ja jAya. - sarvathA prANi saMrakSaNa vAraMvAra karavuM te batAve che [52] harita eTale durvA, aMkurAdimAM na suve. paNa nirdoSa jagyA joIne suve. tathA bAhya vyaMtara upadhi choDIne aNAhArI banIne parisaha, upasaNothI . parza pAmelo paNa saMthArAmAM beThelo rahI sahana kare.. [53] vaLI AhAranA abhAve muni indriyothI glAna bhAva pAme tyAre AtmAne samatA bhAvamAM rAkhe, ArtadhyAna na kare. tathA jema samAdhi rahe tema bese. te A pramANe - saMkocarI kheda pAme to hAtha vagere lAMbA kare. tethI paNa thAke to sthiracite bese. athavA mukarara sthAnamAM phare. A svakRt ceSTA hovAthI niMdavA yogya nathI. kaI rIte ? kahe che ayaLa te samAdhimAM rahe. te iMgita pradezamAM potAnI meLe zarIra calAve. paNa khedathI kaMTALI amyudata maraNathI calAyamAna na thAya tethI acaLa che. te dharmadhyAna ke zukaladhyAnamAM manane sthApe - bhAvathI nizcala rahI iMgita pradezamAM caMdramaNa Adi kare. te batAve che [54] prajJApakanI apekSAe abhimukha javuM te abhikramaNa che. arthAta saMthArAthI dUra jAya. tathA pratIpa eTale pAcho saMthArA tarapha Ave. niyata dezamAM gamana-Agamana kare. tathA niSpanna ke niSaNa rahIne jema samAdhi rahe tema bhujA Adine saMkoce ke lAMbA kare. zA mATe ? te batAve che - zarIranI prakRtinA sAdhAraNa kAraNathI ane kAyAnA sAdhAraNapaNAthI pIDA thatAM AyuSyanA upakramanA parihAravaDe potAnI AyunI sthiti phAya thavAthI maraNa thAya temane mahAsatvapaNAthI - zarIra pIDA thatAM citamAM khoTo bhAva thAya [te mATe zaMkA - jeNe zarIranI samarata ceSTA rokI che, sUkA lAkaDA mAphaka cetana paDelo che, prayupunya samUha ekaTho karyo che, te kAyA kema halAve ? uttara tevo niyama nathI. zuddha adhyavasAyathI yathAzakti bhAra vahana karavA chatAM, tenI samAna ja karmakSaya che. 'vA' zabdathI pAdapopagamanamAM acetana mAphaka iMgatamaraNavALo sakriya hoya to paNa akriya ja che. athavA ahIM paNa iMgitamaraNamAM acetanavatu zuka kAThavatu sarva kriyAhita jema pAdapapagamanavALo hoya tema pote zakti hoya to nizcaLa rahe. [55] evuM sAmarthya na hoya to A pramANe kare - jo beThatA ke na beThatA gAgabhaMga thAya to tyAMthI uThIne phare, saraLagatie niyamita bhAgamAM Ava-jA kare ane thAkI jAya to jema samAdhi rahe tema bese ke ubho rahe. jo sthAnamAM kheda pAme to bese ke pAsane ke ardhapakAsane ke ukuTuka Asane bese ane thAke to sIdho bese. temAM paNa uMcuM moTuM rAkhIne suve ke paDakhuM pherave ke sIdho suve ke lagaMDazAyI thAya. e rIte jema samAdhi rahe tema kare. [56] vaLI, A maraNa apUrva che. te sAmAnya mANasane vicAryuM paNa durlabha che. tevo maraNasAdhaka indriyonA potAnA iSTa aniSTa viSayothI rAgadveSa na karatAM tene samyam rIte prere. kolA, dhuNa, kIDAnuM sthAna te kolAvAsa ke udhaIno samUha coTelo joIne je vastu hoya ke temAM navI jIvAta utpanna na thAya tevuM joIne khulluM
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/8/8/251 thI 250 86 AcArAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 dekhAtuM polANa rahita sthAna ke phalaka Teko levA mATe zodhe. [25] iMgita maraNane AzrIne je niSedha che, te kahe che, A anuSThAnathI ke TekA vagerethI vaja mAphaka bhAre karma ke pApathI dUra rahe. te dhuNAvALA lAkaDAno Teko vagere na le, tathA UMcI nIcI kAyAne karatAM athavA dupraNiti vacanayogathI ane ArtadhyAnAdi manoyogathI potAnA AtmAne doSa lAgato jANIne tenAthI dUra rahe. arthAt pApa upAdAnarUpa AtmAthI nivA~-dUra rahe.. temAM dhairya Adi yukta hoya to zarIranI vaiyAvacca na kare. caDatA zubha bhAvanA kaMDakavALo banI apUrvaapUrva bhAva dhArAe caDhI sarvajJa praNIta gamAnusAra padArtha svarUpa nirUpaNamAM potAnI mati sthira karIne A zarIra AtmAthI juduM che, mATe tajavA yogya che, ema vicArI badhAM duHkha sparzI tathA anukULa pratikULa upasarga parISahone tathA vAta, pitta, kaphanA ThaMha ke judA rogo Ave to mAre karmakSaya karavo hovAthI mAre A pUrvakRtu pApa bhogavavAM joIe, ema vicArI du:kha sahe. kemake meM je zarIrane vyAkhyuM che, ene ja upadrava karaze, paNa je dharmaAcaraNa karavuM che tene bAdhA nahIM kare, tema vicArI du:kha sahe. * sUtra-58 thI 263 : ripa8] A pAdapopagamana anazana bhaktaparijJA ane iMgitamaraNanI apekSAe viziSTatA che je tenuM vidhi saha pAlana kare che, te zarIramAM tIvra vedanA thavA chatAM paNa te sthAnathI dUra jatAM nathI. ripa9] pAdapopagamana uttamadharma che kemake pUrvokta baMne maraNa karatAM adhika prayatanathI grAhya che. muni nidaoNSa bhUmine joIne pAdapopagamananI vidhinuM pAlana kare ane koIpaNa avasthAmAM sthAnAMtara na kare. ri6o] nijIva sthAna ane pATiyA Adine prApta karI tenA para muni sthita thAya. zarIramamatvano sarvathA tyAga kare ane vicAre ke mArA zarIramAM koI parISaha nathI. [26] navajIva parISaha upasargo AvavAnA ja. ema jANI, saMvRtta zarIra bhedane mATe prAjJa bhikSu tene samabhAve sahana kare ri6] muni vipula kAmabhogane nazvara jINI, temAM na . zAzvata mokSane vicArIne koI prakAre chA-nidAna na kare [26] AvA munine koI zAzvata saibhava mATe nimaMtraNa kare ke divya mAyA kare, to tenI zraddhA na kare. te muni samastamAyAne dUra karIne satya svarUpane samaje.. * vivecana-58 thI 263 - [58] iMgatamaraNa adhikAra kahyo. have pAdapopagamana anazana kahe che - anaMtara kahela hovAthI pahelAM ahIM pratyakSa maraNa vidhi kahe che. te 'Ayatatara' che. phakta bhaktaparijJA nahIM iMgitamaraNa vidhi karatAM paNa A Ayatatara che. * X - X * athavA ukta baMne karatA atizaya Ad che, mATe Avatara ati prayana sAdhya che. te rIte A pAdapopagamana maraNa vidhi dRDhatara che. temAM paNa iMgita maraNAnusAra pravajyA, saMlekhanAdi badhuM jANavuM. jo A Ayatatara che to zuM karavuM ? te kahe che - je bhikSu kahelI vidhie ja pAdapopagamana vidhi pALe tathA kAya vyApAra choDe ke mUcha pAme ke maraNa samudghAta Ave ke ziyALa, gIdha Adi lohI-mAMsa khAya, to paNa mahAsattatvathI, mahAphaLa prApti jANI; dravya ane bhAvathI te sthAna vaDe ane zubha adhyavasAyathI calita na thAya. [59] vaLI aMtaHkaraNa niSpanna hovAthI A pratyakSa uttama maraNa vidhi che. te pAdapopagamana rUpa maraNano zreSTha vidhi che. tenI uttamatAnA kAraNo dazAve che - X - X - bhakta parijJA ane iMgitamaraNarUpa vidhithI te prakarSe grAhya che. tethI pAdapopagamanane pragRhitatara kahe che. iMgita maraNamAM je kAya spaMdana chUTa hatI, te paNa ahIM nathI. jema jhADanuM mULa jamInamAM hoya te baLAtuM ke chedAtuM hoya to paNa nizceSTa nikriya rahe che ane paDatuM nathI. tema Avo sAdhu vilAtiputra mAka sthira rahe che, paNa potAnA sthAnathI khasato nathI. e ja have dazavi che- acira sthAna te saMthArAnI bhUmi. te pUrvokta vidhio joIne temAM rahe. ahIM pAdapopagamananA adhikArathI 'viharaNa'no artha vidhipAlana kahyo. tethI sthAnathI khase nahIM. badhAM gAtranA virodhamAM paNa sthira rahe. Avo koNa che ? 'mALa' eTale sAdhu. te beTho hoya ke ubho hoya to paNa zarIra karma karyA vinA jevI rIte pahelA kAyAne sthApI hoya tema ja acetana mAphaka rahe, paNa cAle nahIM. A ja vAtane bIjI rIte darzAve che- [26] acetana arthAt jIvarahita. tevI saMcArA bhUmi ke pATIyuM Adi meLavIne samartha puruSa tene ke koI kASThanA Teke potAne sthApe. pachI cAra prakArano AhAra tyAgIne meru parvata mAphaka niprakaMpa rahe. AlocanAdi karI, gunI AjJApUrvaka zarIrano tyAga kare. - x * jo tene koI parISaha upasarga thAya to bhAvanA bhAve ke, A parISaha mArA dehane thatAM nathI, kemake meM dehatyAga karyo che. * x * athavA mArA dehane parISaho nathI. kemake sArI rIte sahevAthI te saMbaMdhI pIDAnA udvegano abhAva che. tethI parISahone karmazagunA jayamAM sahAyaka mAnI tene aparISaharUpa ja gaNe. [261] A parISaho kyAM sudhI sahevA ? AkhI jIMdagI sudhI A parISahaupasargo sahevA. ema jANIne sahe athavA mane jAdjIva parISaha-upasarga nathI ema jANIne sahe. athavA jayAM sudhI jIvana che, tyAM sudhI parISaha-upasarga pIDA che, pachI kayAM che ? mAre A avasthAmAM kSaNavAra rahevAnuM hovAthI A pIDA ane mAtra che, tema jaNIne kAyAne barAbara saMvarIne zarIra tyAga mATe huM taiyAra thayelo che, tema mAnIne ucita vidhAna vedI muni kAya-pIDAdAyI kaSTa sahana kare. [262] AvA sAdhune joIne koI rAjAdi bhoga mATe nimaMtraNA kare te batAve
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/8/8/258 thI 263 8e AcArAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 d adhyayana-9 "upadhAna zruta" che - zabdAdi kAmaguNo bhedanazIla che, te vipula pramANamAM hoya to paNa temAM rAga na kare. - X - X - kadAca rAjA potAnI kanyAnuM dAna Adi ApI lobhAve, to paNa temAM gRddha na thAya. tathA icchArUpa lobhathI cakravartI ke indutvanI abhilASArUpa nidAna vizeSa paNa A nirjarApekSI muni na kare. arthAt deva samAna cavartInI Rddhi joIne brahmadad mAphaka nidAna na kare. AgamamAM paNa kahyuM che ke, AlokanI, paralokanI, jIvitanI, maraNanI, kAmabhoganI AzaMsAthI tapa na kare. vapa eTale saMyama ke mokSa. te du:khe karIne jaNAya che. athavA pAThAMtarathI "vavA' che, dhuva eTale vyabhicArI. athavA zAzvatI yazokIrti. tene vicArIne kAmecchA lobhane dUra kare. [] vaLI cAvajIva kSAya na thavAthI athavA pratidina devAthI zAzvata artha che tevA vaibhava vaDe koI nimaMtraNa Ape to vicAravuM ke zarIrane mATe dhana bheguM karAya che. paNa te zarIra ja nAzavaMta che. [mATe dhana nakAmuM che]. tathA daivI mAyAmAM zraddhA na karavI. jo koI deva parIkSA mATe, gupaNAthI, bhakitathI ke kautuka AdithI vividha kaddhi batAvI lalacAve to paNa tene devamAyA jANI zraddhA na kare. tene tAre devamAyA jANavI. anyathA A puraSa ekadama kyAMthI Ave ? ATaluM badhuM durlabha dravya ! AvA kSetra, kALa, bhAve koNa Ape ? *x - tathAM koI devI divyarUpa karIne lalacAve to paNa tene jANIne ni lalacAya). he sAdhu ! tuM A badhI mAyA ke karmabaMdhane jANIne temAM phasAto nahIM - 1 - vaLI * sUtra-264 - sarva AmiAM mUrthita na thaI, te muni jIvananI pAra pahoMce che. sahiSNutAne sarvottama samajI, ukta traNa paMDitamaraNamAMthI koI ekane hitakara jANI svIkAra. tema huM kahuM chuM. * vivecana : 'sarva artha' eTale pAMca prakAranA kAmaguNo, tenA saMpAdaka athavA dravyasamUha. temAM ke tethI mUcha na pAmato Ayu pahoMce tyAM sudhI sthira rahe - AyuSya pudgalono kSaya thAya tyAM sudhI rahe te pAga che. te cokta vidhie pAdapopagamata anazanamAM rahIne caDhatA zubhabhAve potAnA AyukALano aMta kare. A pAdaporAmanA vidhi samApta karatA traNe maraNonA kALa, kSetra, puruSa, avasthAne vicArIne yogyatA pramANe kare te chellA be padamAM batAvyuM. parISaha-upasargajanita duHkha vizeSe sahe. te traNemAM mukhya jANI moharahita - X - X - thAya. - X - X - adhyayana-8 "vimokSa" uddezo-8 "anazanamaraNa"no | muni dIparatnasAgare karela TIkA sahitano anuvAda pUrNa | naya vicAra Adi thoDuM kahevAyuM che. dhe kahevAnAne jaNAve che. * bhUmikA : AThamuM adhyayana kahyuM. have navamuM kahe che. teno saMbaMdha A pramANe - pUrve ATha adhyayanomAM je artha kahevAyo te tIrthakara vIra vardhamAnasvAmIe pote Acarelo che, te navamAM adhyayanamAM batAve che. AThamAM adhyayana sAtheno teno saMbaMdha A pramANe- amyudhita maraNa traNa prakAre batAvyuM. temAM koIpaNamAM rahelo sAdhu adhyayana8-mAM batAvela vidhie ati ghora parISaha-upasarga sahana karIne - X* cAra ghAtikamano nAza karI anaMtaatizaya - X - sva para prakAzaka kevaLajJAna meLavanAra bhagavaMta vardhamAnasvAmIne samosaraNamAM beThelA ane satvonA hita mATe dhamadizanA karatA hoya tema gAve. te mATe A adhyayana kahe che. A saMbaMdhe AvelA adhyayananA cAra anuyogadvAro che. temAM upakrama dvAramAM adhyayana ane uddezAno adhikAra che. jemAM adhyayana adhikAra * x * ahIM batAve che. [ni.236] jyAre je tIrthakara utpanna thAya che, te potAnA tIrthamAM AcArano viSaya kahevA chellA adhyayanamAM pote karelA tapanuM varNana kare. e badhAM tIrthakarono kalA che. ahIM upadhAna zruta nAme chelluM adhyayana che. tethI tene "upadhAna zrata" kahe che." badhAM tIrthakarone kevalajJAna mAphaka tapa anuSThAna samAna che ke ochuMvadhatuM ? te zaMkAnuM nivAraNa kasvA kahe che [ni.ra77 thI 239] badhAM tIrthakarono tapa nirupasarga kahyo che. paNa vardhamAna svAmIno tapa upasarga sahita jANavo. tIrthakara dIkSAthI cAra jJAnavALA thAya, devapUjita ane nizcaye mokSagAmI che. to paNa bala, vIrya gopavyA vinA tapavighAnamAM udhama kare che. to bIjA suvihita sAdhu manuSyapaNAne sopakama jANyA pachI tapamAM yathAzakti udhama kema na kare ? adhyayana adhikAra kaho have uddezAno adhikAra kahe che [ni.28] 1-"caya'- caraNa-carAya che. vardhamAnasvAmIno vihAra ahIM uddezA1-no adhikAra che. 2-"zayyA'-uddezA-2-mAM zayyA eTale vasatinuM varNana je rIte bhagavaMta mahAvIra rahyA te che. uddezA-1-mAM 'parISaha' varNana che. mArgathI bhraSTa na thatAM sAdhue nirjarA parISahone sahana karavA. te mATe vardhamAnasvAmIne thayelA anukULapratikULa parISahone be batAvyA che. uddezA-4mAM bhUkhanI pIDAmAM viziSTa abhigrahanI prAptimAM AhAra vaDe cikitsA batAvI ane tapacaraNano adhikAra cAremAM che. | nikSepo traNa prakAre - oghaniSpanna, nAmaniSajJa, sUkAlApakaniSajJa. temAM oghamAM adhyayana, nAmamAM upadhAna zrata che. upadhAna ane zruta dvipada nAma che, temAM upadhAnanA nikSepane kahe che [ni.218] nAma, sthApanA, dravya ane bhAva ema upadhAnanA cAra nipA che, zrutanA paNa A cAra ja che. temAM dravyadyuta upayogarahita che athavA dravya mATenuM ke
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/9/-IbhUmikA AcArAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 jainetaranuM zrata te dravyazrata ane bhAvakRta te aMga upAMgamAM rahelA zratamAM upayoga hovo te. have nAma sthApanAne choDIne dravyAdi upadhAna batAve che- [ni.28rI samIpamAM rahIne karAya te upadhAna. dravyasaMbaMdhI hoya te dravya upadhAna. jemake pathArImAM sukhe suvA mATe TekA levAnuM ozIkuM te dravya upadhAna che. bhAva upadhAna te jJAna, darzana, cAmi ke bAhya atyaMtara tapa che. kemake tenA vaDe cAritra pariNata bhAvavALAne upastaMbhana karAya che. tethI ahIM jJAnAdi cAreno adhikAra che. cAritranA AdhAra mATe tapanuM bhAva upadhAna zA mATe kahe che ? [ni.283 - X - jema meluM vastra pANI vagerethI zuddha karAya che, tema jIvane paNa bhAva upadhAnarUpa bAhya atyaMtara tapa vaDe AThe karmacI zuddha karAya che. ahIM karmakSAyanA hetu mATe upadhAna zrutatvathI tapatuM grahaNa karela che. tenA paryAyo jaNAve che athavA tapa anuSThAna vaDe avadhUnanAdi karma ochA thavAnA upAya vizeSane kahe che [ni.284] temAM 'avadhUnana' te apUrvakaraNa vaDe karmagraMthinA bhedanuM upAdAnA jANavuM. te tapanA koIpaNa bhedanA sAmarthyathI A kriyA thAya che. * x * 'dhUnana' te bhinna graMthivALAne anivRttikaraNa vaDe samyakatvamAM rahevuM. 'nAzana' eTale tibuka saMkramaNa vaDe eka karmaprakRtinuM bIjI prakRtimAM saMkramaNa thavuM. 'vinAzana' eTale zailezI avasthAmAM samastapaNe karmano abhAva karavo. 'dhyApana' eTale upazama zreNimAM karmanuM udayamAM na AvavuM. "paNa" te apratyAkhyAnAdi krama vaDe kSapakazreNimAM mohAdino abhAva karavo. 'zuddhi kara'. te anaMtAnubaMdhInA kSaya vaDe kSAyika samyakatva meLavavuM. | 'chedana' te uttarottara zubha adhyavasAyamAM caDIne 'sthiti' ghaTADavI. 'bhedana' te bAdara saMparAya avasthAmAM saMjavalana lobhanA khaMDa khaMDa karavA. 'DaNa'-te coThANIyA rasavALI azubha prakRtine traNa savALI Adi banAvavI. 'dahana'-te kevalI samudghAta rUpa dhyAna agni vaDe vedanIya karmane bhasma karavuM ane bAkInA karmane doraDA mAphaka banAvavuM. 'dhAvana" te zubha adhyavasAyacI mithyAvA pudgalone samyakatvabhAve banAvavA. A badhI karma avasthAo prAyaH upazama-kSapaka zreNi, kevali samudyAta AdinA pragaTa karavAthI pragaTa thAya che. te mATe teno AraMbha thAya che. temAM upazamazreNimAM prathama ja anaMtAnubaMdhInI upazamanA kahevAya che. * x * temAM darzana saptaka eka vaDe upazamAya che, te kahe che [A ane havenuM varNana kamaiNa AdhArita hoI ahIM saMrUpamAM kahela che, jijJAsuoe vRtti joI, tene vizeSa jJAtA pAsethI samajavuM.) uparanI traNa lezyA vizuddha hovAthI sAkAra upayogavALo * x * azubha prakRtine ghaTADe che ane zubha prakRtinI vRddhi kare che. pratyeka aMtamuhUrtanA evA traNa karaNa kare che - yathApatRtakaraNa, apUrvakaraNa ane anivRttikaraNa. * x - yathA pravRttakaraNamAM dareka samaye anaMtaguNa vRddhivALI, vizuddhine anubhave che. *x* apUrvakaraNamAM apUrva kriyAne meLave che. temAM sthitighAta, rasaghAta, guNazreNi, guNasaMkrama, sthitibaMdha e pAMce adhikAra pUrve na hatA te have che, mATe pUrvakaraNa kahevAya. pachI anivRttikaraNa kare. A traNa karaNa vaDe anaMtAnubaMdhI kaSAyone upazamAve. upazama - anivRttikaraNa vaDe karmarAja zAMta thaI jAya te upazama, te vakhate udaya, udIraNA, saMkrama, niuta, nikAsanArUpa karaNa thatA nathI. temAM prathama samaye thoDAM karmadaliko upazAMta thAya, pachI aMtarmuhartamAM vadhatA krame badhuM upazAMta thAya. bIjA AcAryo A viSayamAM anaMtAnubaMdhInI visaMyojanA batAve che. jei mULa vRttithI jANavI.] have darzanagikanI upazamanA kahe che, temAM mithyAtvano upazamaka mithyASTi che athavA vedaka samyaguESTi che. paNa samyaktva ke samyaga mithyAtvano vedaka te ja upazamaka che. mithyAtvano upazama karato upazAMta mithyAtvI ane upazama samyagurdaSTi thAya che ityAdi. * * * * * [have vRttimAM karAyela saMpUrNa varNana karmajNa ke karmaprakRtinA abhayAsI pAse samajavuM salAhabharyuM che. mAtra gujarAtI anuvAdathI pati sAthe nahIM samajAya mATe te samagra anuvAda ahIM nodhela vaNI.] - x - e rIte anukrame uparAMta vItarAga thayA che. - x * tyAMthI te paDe che. e rIte * x * upazama zreNinuM varNana karyuM. have kSapakazreNine kahe che. kSapakazreNi AraMbhaka pahelA traNa karaNapUrvaka anaMtAnubaMdhI kaSAyone dUra kare che. pachI mithyAtvane ane samyagu mithyAvane paNa khapAve che. e rIte anukrame - X - kSAyika samyardaSTi thAya che. apamattaguNasthAna sudhI A sAta prakRti apAve che. pachI jene AyuSyano baMdha thayo nathI te kaSAya aSTakane khapAvavA traNa karaNa AraMbhe che. * x * AThe kaSAyono kSaya thAya che. jo ke ahIM be AcAryonA bhinna bhinna mata che.] mohanIya karmaprakRtti khapAvyA bAda jJAnavaraNIyanI, darzanAvaraNIyanI tathA yazakIrti, uccagotra maLI 16 prakRttino baMdha vavaccheda kare che. pachI kSINa mohI banIne aMtamuhUrtanA aMtanA chellA samayamAM bAkI prakRti khapAvIne * x * kevaLI bane che. mAtra sAtAvedanIya karmane sayogI guNasthAna sudhI bAMdhe che. jyAre aMtarmuhad Aya bAkI rahe tyAre kevalI bhagavaMto vedanIya karma ghaNuM vadhu bAkI che tema jANe to te baMnenI sthiti samAna karavA kevalIsamuThThAta kare che. kevaLI samuddhAtanuM varNana (saMkSepamAM] - pahelA samaye uMce-nIce (Atmapadezane) daMDa AkAre phelAve. bIjA samaye tIrjI dizAmAM lokAMta puravA mATe kapATa banAve. trIjA samaye khUNAo pUravA manthAna banAve, cothA samaye tA puravA nikuTa banAve. pachI cAra samayamAM ulaTA krame A yogavepArane saMkale. pachI yoga nirodha kare. yoga nirodhanuM varNana [saMkSepamAM] - pahelA bAdara manoyogane roke, pachI
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/9/-/bhUmikA 1 bAdara vacanayoga, pachI bAdara kAyayogane roke. pachI sUkSma manoyoga ane sUkSma vacanayogane roke. pachI sUkSmakAya yogane rokato apratipAti nAmaka zukladhyAnanA trIjA bhedane Arohe ane e rIte chelle anivRtti nAmanA zukladhyAnanA cothA pAyAne Arohe, e rIte ayogI kevalI bhAvane pAme. kramazaH zeSa karmaprakRtione khapAve. [I karmaprakRti kyA krame khapAve te jANavA vRtti jovI ane vRttinA arthane prakRtinA jANakAra pAse samajavo hitAvaha che]. e rIte saMpUrNa karma kSaya karyA pachI zIghratAthI asparza gatie ekAMtika, AtyaMtika, anAbAdha lakSaNavALA sukhane anubhavato siddhi sthAnamAM pahoMce. have upasaMhAra karatA - x - bIjA jIvone batAve che ke- [ni.284] A pramANe ukta vidhie jJAnAdi bhAvaupadhAna ke tapane vIra vardhamAnasvAmIe svayaM Adaryo che, te bIjA paNa mumukSu Adare. e pramANe gAthArtha jANavo. OM adhyayana-9 uddezo-1 'carcA' * have sUtrAnugamamAM sUtra kahevuM joIe. te A pramANe-- * sUtra-265 H je rIte zramaNa bhagavan karmakSaya mATe taiyAra thayA. vastu svarUpa jANI hemaMtaRtumAM dIkSA laI tatkALa vihAra karyo; e sarva vRttAMta meM jevuM sAMbhaLela che, te tamane kahIza. * vivecana : jaMbusvAmIe pUchatA Arya sudharmAsvAmI kahe che, zruta ke sUtra mujaba huM kahIza. te A pramANe - te zramaNa bhagavaMta vIra vardhamAna svAmI udhata vihAra svIkArI, sarva alaMkAra tyAga karI, paMcamuSTI loca karI, indre mUkela eka devadUSya dhAraNa karI, sAmAyikanI pratijJA karI, mana:paryavajJAnI thaI ATha prakAranA karma khapAvavA ane tIrtha pravartAvavA mATe taiyAra thaIne; tatva jANIne hemaMtaRtumAM mAgasara vada-10nA pazcima dizAmAM sUrya jatA [pAchalA prahare] dIkSA laIne vihAra karyo. kuMDagrAmathI antarmuhUrva zeSa divasa rahetA karmAragAme bhagavaMta AvyA. pachI- aneka prakAranA abhigraha dhAraNa karIne ghora parISaha-upasarga rAhata karIne mahAsatvapaNe mlecchone paNa zAMti pamADatA bAra varSathI kaMIka vadhu chAsthapaNe maunavratI thaI tapa Adaryo. - ahIM sAmAyika vrata uccaratA ja indre bhagavaMta upara devaSya mUkyuM. tethI bhagavaMte paNa niHsaMga abhiprAya vaDe ja dharmopakaraNa vinA bIjA mumukSuthI dharma thavo azakya che e kAraNe madhyasthavRttithI te vastra dhAraNa karyuM. paNa tenA upabhoganI icchAthI nahIM. A ja vAta batAvavA kahe che-- * sUtra-266 thI 268 : [266-] bhagavaMte evuM na vicAryuM ke, huM hemaMtaRtumAM A vastrathI zarIrane DhAMkIza. kemake bhagavaMta jIvanaparyaMta parISahone sahana karanArA hatA. 92 AcArAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 bhagavaMtanuM [vastra dhAraNa karavuM] te temanI anudharmitA ja hatI. [267-] dIkSA avasare bhagavaMtane zarIre lagADAyela sugaMdhI dravyone kAraNe bhramara Adi AvIne temanA zarIra para caDhI jatAM, pharatA ane DaMkha mAratA hatA. A krama cAra mAsa karatA vadhu samaya cAlyo. [268-] eka varSa ane sAdhika eka mAsa bhagavaMte vastrano tyAga na karyo. pachI vastra choDIne te aNagAra sarvathA acelaka thaI gayA. * vivecana-266 thI 268 : [266-] bhagavaMte vicArela ke, indre Apela A vastra vaDe mArA zarIrane DhAMkIza nahIM, ziyALAmAM te vastra vaDe zarIranuM rakSaNa nahIM karuM ke lajjA mATe vastra dhAraNa nahIM karuM. te bhagavaMta kevA che ? te kahe che-- te bhagavaMta pratijJAne pUrI kare che athavA parISaho ke saMsArano pAra pAme che. keTalo kALa ? jIvanaparyanta. vastra zA mATe rAkhe che ? te vastra dhAraNa karavAthI ema batAvyuM ke - te anudharmIpaNuM che. bIjA tIrthaMkaroe te AcaraNA karI che. AgamamAM paNa kahyuM che ke-- pUrve je anaMtA tIrthaMkaro thayA, jeo hAla che ane bhAvimAM thaze te dIkSA laIne upadhivALo dharma ziSyane batAvavo e dharmano mArga che ema jANI eka devadRSya svIkArI dIkSA letA, dIkSA le che, dIkSA leze. vaLI kahyuM che ke, vastrasahita dharmanA vizeSapaNAthI bIjA tIrthaMkaroe ziSyanA vizvAsa mATe vastra dhAraNa karyuM che, lajjAne mATe nahIM. bhagavaMte dIkSA lIdhI tyAre devatAe sugaMdhInuM vilepana kareluM. tenI sugaMdhathI kheMcAIne AvelA bhamarAdi je pIDA ApI te kahe che- [267-] cAra mArAthI paNa adhika samaya bhamarA Adi ghaNAM prANIo AvIne zarIra para caDI DaMkha mAratA hatA ane mAMsa lohInA arthI banIne karaDIne Amatema duHkha detA hatA. te devadU kyAM sudhI rahyuM ? [268-] indre Apela vastra tera mAsathI vadhu samaya bhagavaMta te vastra yukta rahyA. teno tyAga na karyo. pachI vastrano tyAga karI, vosirAvIne te aNagAra bhagavaMta acelaka rahyA. te suvarNavAlukA nadInA pUramAM Avela kAMTAmAM bharAyu ane brAhmaNe grahaNa karyuM. vaLI- sUtra-269 thI 271 : [269-] bhagavaMta pauruSI arthAt Atma pramANathI tirthaMga bhittie mArgana upayogapUrvaka jotA cAlatA hatA. A rIte temane gamana karatA joIne bhayabhIta banelA bALako mAro mAro kahI kolAhala karatA. [270-] gRhasthanA saMsargavALA sthAnamAM rahetA tyAre kAmavihvaLa strIo bhoganI prArthanA karatI, paNa bhagavaMta tene kalyANa mArgamAM vighna karanAra jANI, maithuna sevana na karatA. AtmAmAM lIna banI dhyAna karatA.
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/9/ra69 thI ra01 [71] bhagavata gRhayukta sthAne jAya to teno saMparka choDIne dhyAnamAM ja lIna rahetA hatA. koI pUche to paNa bolatA nahIM. potAnA mArge cAlatA. e rIte saraLa cittavALA bhagavaMta mokSamArga na ullaMghatA. * vivecana : [269-] pachI puruSa pramANa pauruSI arthAt AtmapramANa mArge jatAM ircA samita thaI jAya. ahIM dhyAna eTale isamitipUrvaka cAlavuM te. te mArga kevo che ? tiryam bhitti eTale gADAnI dhuMsarI pramANe AgaLa sAMkaDo, AgaLa jatAM pahoLo. kevI rIte jue che ? AMkho vaDe barAbara yAnA rAkhIne jue. temane e rIte jatAM joIne koI vakhata bALaka, kumAra Adi upasarga kare te batAve che - ahIM 'cakSu' zabda darzanano paryAya che. te darzana vaDe ja DarelA ekaThA thayelA ghaNAM bALaka Adi dhULanI muThI vagerecI haNI haNIne cALA pADavA lAgyA. bIjA bALakone bolAvIne kahyuM, juo A nAgo muMDIyo che. A koNa che ? kyAMthI Avyo che ? ema kolAhala kare. [270-] vaLI jemAM suvAya te zayana-vasati. temAM koI nimittathI bhegA maLelA gRhasya ke anyadarzanI hoya, te sthAne temane koI strIo prArthanA kare, tyAre tene zubha mArgamAM bhuMgaLa samAna parijJA vaDe jANIne pratyAkhyAna parijJAthI, tyAgI maithuna na seve zUnyagRhamAM hoya tyAre bhAva maithuna na seve. A pramANe te bhagavaMta potAnA AtmA vaDe vairAgya mArge AtmAne dorIne dharmadhyAna ke zukaladhyAna dhyAve. tathA [271-] je koI gharamAM rahe te 'gRhastho' che. teo sAthe kAraNe bhegA thatAM dravyathI ane bhAvathI mizra bhAva choDIne te bhagavaMta dharmadhyAna dhyAve. tathA koI nimitathI gRhastha pUche ke na pUche teo na bole. teo potAnA kArya mATe ja jAya che. teo bolAve to paNa bhagavaMta mokSa patha ke potAnA yAnane choDatA nathI. teo saMyama anuSThAnamAM vartatA hovAthI Rju che. nAgArjunIyA kahe che, koI gRhastha pUche ke na pUche, bhagavaMta pote pApamAM saMmati ApatA nathI. vaLI * sUtra-27ra thI 234 - (22-] bhagavaMta abhivAdana karanArane AzIrvacana kahetA na hatA ane yahIna loko daMDathI mAre ke vALa khece to temane zApa ApatA na hatA, paNa mauna dhAraNa karIne rahetA hatA. ri3-] bhagavaMta dusaha kaThora zabdAdinI paravA na karatAM saMyamamAM parAkrama karatA hatA. temane kathA, nRtya, gIta, daMDayuddha, muSTiyuddha AdimAM kaMI Azcarya ke kutUhala thatuM na hatuM. (ra74-] koI vakhate paraspara kAmAdi kathAomAM lIna lokone joIne jJAtaputra mahAvIra harSa ke zoka na karatA mayama bhAvamAM rahetA. anukULapratikULa bhayaMkara parISaha-upasarganuM smaraNa na karI saMyamamAM vicaratA. AcArAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 * vivecana-272 thI 34 : [272-] have kahevAtI vAta bIjAone sukara nathI. sAdhAraNa puraSo mATe saraLa nathI. chatAM bhagavaMte kema AcaryuM ? te batAve che - koI abhivAdana kare to paNa kaMI bolatA nahIM. abhivAdana na karanAra para kopatA nahIM ane pratikULa upasI karanAra para virUpa bhAva dharatA nahIM. jemake - anAdizamAM vicaryA tyAre bhagavaMtane te anArya pApIoe daMDA vaDe mAya. vALa kheMcI du:khI karyA [to paNa samabhAvamAM rahyA. vaLI [23] bIjA pApIo kaThora vacana vaDe du:kha detA, tene gaNakAryA vinA bhagavaMta jagatanA svabhAvane jANIne, cAtrimAM parAkrama batAvI samyaka rIte sahana karatA, AkhyAta, gIta, nRtyane kautuka mAnatA nahIM, daMDayuddha, muSTiyuddha sAMbhaLIne vismayayukta ke utsuka thatA na hatA. -tazA | [274-] koI paraspara kathA karatA hoya ke kadAgrahI hoya che A bIjAnI kathAmAM gRddha hoya, te avasare bhagavaMta mahAvIra harSa choDIne te badhAnI kathAmAM madhyastha rahIne jotA. A tathA bIjA anukULa-pratikULa parISaha upasargo thatAM sahana na thAya tevA atizaya du:kho Ave to paNa tene na gaNatAM saMyama anuSThAnamAM parAkrama karatA. jJAta kSatriyanA putra vIra vardhamAnasvAmI bhagavaMta A duHkhone smaraNamAM lAvatA nathI. athavA ghara e zaraNa che, te na hovAthI azaraNa arthAta saMyamamAM parAkrama kare che. emAM Azcarya zuM che ke bhagavaMta aparimita baLa, parAkramI, pratijJA rUpa meru parvate ArUDha thaI parAkrama kare che ? bhagavaMte dIkSA lIdhI na hatI tyAre paNa prAsuka AhArathI nirvAha karelo. bhagavaMtanA mAtA-pitA mRtyu pAmyA tyAre pratijJA pUrI thaI jANI dIkSA levA taiyAra thatAM jJAtijanoe kahyuM ke, ghA para mIThuM chAMTavA jevuM kema karo cho ? tyAre bhagavaMte vicAryuM ke jo atyAre dIkSA laIza to ghaNAM loko duHkhI du:khI thaze. tethI temaNe pUchayuM ke, keTalo kALa ghera rahevuM ? teoe kahyuM, be varSa. bhagavaMta kahe, ThIka, paNa AhAra Adi mArI icchAe karIza. mArI icchA toDavI nahIM. teoe paNa vicAryuM ke, A rIte paNa bhale rahetA. tethI badhAM saMmata thayA. tyArapachI bhagavaMte te vacanane anusarIne sAdhuvRtie rahyA. pachI potAno dIkSAno avasara jANIne saMsAranI asAratA samajI tIpivartana mATe udhata thayA. te dazavi che * sUga-25 ? dIkSA purve be varSathI kaMIka vadhu samaya bhagavaMte sacitta jaLano upabhoga na karyo. gRhasthAvasthAmAM paNa ekatabhAvanAnuM ciMtana karatA hatA. kodhAdi kaSAyane zAMta karI, samyakta bhAvanAthI bhAvita thaI rahetA hatA. temanA indriya ane mana zAMta hadi. * vivecana :bhagavaMte sAdhika be varSa sacita jaLano bhoga na karyo. paga dhovAdi kiyA
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/9/1/275 AcArAMgasUtra-saTIka anuvAda/ra paNa prAsuka jaLa vaDe ja karI, jema jIvahiMsA tyAgI tema bIjA vrato paNa pADyA. tathA ekatva bhAvanA bhAvita aMtakaraNavALA banIne krodhavALA zAMta karI tathA kAyAne gopavIne rahyA. te bhagavaMta chaThAsya kALe samyakatva bhAvanA vaDe bhAvita ane indriyAdi vaDe zAMta hatA. AvA bhagavaMta gRhavAsamAM paNa sAvadha AraMbha tyAgI hatA, to pachI dIkSA lIdhA pachI nispRha kema na hoya ? te kahe che * sUtra-276 thI 238 : [76-] pRthvIkAya, akAya, teukAya, vAyukAya, lIla-kuga, bhIjaharitakAya tathA anya vanaspatikAya ane trasakAyane sarva prakAre jANIne ri77-] A sarvemAM jIva che te joIne, cetanA che te jANIne tenI hiMsAno tyAga karIne bhagavaMta vicaravA lAgyA. ri78-] sthAvara jIva trasarUpe ane trasajIva sthAvara rUpe utpanna thAya che. athavA saMsArI jIva sarve yonimAM utpanna thaI zake. ajJAnI jIta pota-potAnA kamanuisAra pRthapha pRthapha yonione dhAraNa kare che. * vivecana-276 thI 238 : [26,27] baMneno saMyukta artha A pramANe - bhagavaMta A pRthvIkAyAdine sacita jANIne teno AraMbha tyAgI vicare che. temAM pRthvIkAya sUma-bAdara be bhede che. sUma sarvatra che. bAdara paNa mRdu ane kaThina be bhede che. temAM mRdu pRthvI zvetAdi pAMca varSanI che ane kaThina pRthvI zarkarA, vAlukAdi 36 medavALI che. te pUrve kahyuM che akAya paNa sUma-bAdara be bhede che. sUkSma pUrvavatu bAdara zuddhodakAdi pAMca bhede che. teukAya paNa pUrvavata che paNa bAdanA cAMgArAdi pAMca bheda che. vAyukAyAM bAdara vAyukAyanA utkalikAdi pAMca bheda che. vanaspatinA sUma-bAdara be bheda che. temAM sUkSma sarvatra che. bAdaranA agra, mULa, skaMdha, parva, bIja, saMpUrjhana e cha bheda che. te darekanA pratyeka ane sAdhAraNa ema be bheda che. pratyeka vRkSa, gucchAdi bAra bhede ane sAdhAraNa aneka prakAre che. te aneka bhede hovA chatAM sUma vanaspati sarvagata ane atIndriya hovAthI tene choDIne bAdara ja lIdhI che. te A pramANe - bIjAMkura bhAvarahita panakAdi, aJbIjAdi, bAkI vanaspati. che A pramANe pRpI vagere bhUto che, ema jANIne tathA te sacetana che tema samajIne bhagavaMta mahAvIra tenA AraMbhane choDIne vicaryA. pRthvIkAya AdinA traNa sthAvarapaNe bhedo batAvIne have temanAmAM paraspara anugamana paNa che, te batAve che [278-] sthAvara te pRthvI, pANI, agni, vAyu, vanaspati che. te kasapaNAmAM beindriyAdi rUpe karmanA vazamI jAya che ane basajIvo - kRmi Adi. karmane lIdhe pRthvIkAyAdimAM jAya che. bIje paNa kahyuM che ke - he bhagavana ! A jIva pRthvIkAya - vAva - prasakAyapaNe pUrve utpanna thayela che ? hA, gautama ! anekvAra pUrve tema utpanna thayela che. athavA badhI yoniomAM - x - A jIva utpanna thayo che. jIva sarva yonika ane sarve gatimAM janAra che. te jIvo bALa che. rAgadveSathI vyApta thaI svakRta karmo vaDe, sarva yoni bhAjatvathI rahelA che. kahyuM che A lokamAM vALanA agrabhAga jeTalo pradeza maNa evo nathI ke jayAM A jIve janmamaraNanI bAdhA anekavAra prApta karI na hoya. vaLI tevI zuddha raMgabhUmi jagatamAM koI nathI jyAM karma zaNagAra sajIne sarve satvo nAcyA nathI. ityAdi-vaLI * sUtra-279 thI 281 - [[ra -] bhagavaMte vicArapUrvaka jANuM ke-upAdhi vaDe jIvo karmothI lapAIne du:kha pAme che. tethI kamane sarvathA jANIne karmanA kAraNarUpa pApano bhAga karyo hato. ra80-] jJAnI ane medhAvI bhagavaMte be prakAranA kamane sArI rIte jANIne AdAnayota, atipAta srota ane yogane sarva prakAre samajIne bIjA karatA vilakSaNa kriyAnuM pratipAdana karyuM che. - ri81-] bhagavate vaya nirdoSa ahiMsAno Azraya laI bIjAne paNa hiMsA na karavA samajAvyuM. jeNe strIone samasta karmonuM mULa pANI choDI dIdhI . te ja sAcA paramArthadarza che. bhagavaMte evuM ja karyuM. * vivecana-279 thI 281 - ri79-] bhagavaMta mahAvIre jANyuM ke, dravya-bhAva upadhisahita varte te sopadhika karmathI lepAI te ajJAnI kalezane anubhave ja. athavA sopadhika ajJa sAdhu karmathI lepAya che, tethI badhI rIte karma baMdhAtuM jANIne upadhinuM karma tyAgI dIdhuM. arthAt upadhirUpa pApa karmAnuSThAnano tyAga karyo. [280-] vaLI - be prakAre karma te dvividha karma - iyapatyaya, sAMparAyika. te baMnene sarvabhAvajJa prabhue jANI karmachedana mATe saMyama anuSThAnarUpa ananyasardazI kriyA batAvI, je anyatra kyAMya nathI. bhagavaMta kevA hatA ? jJAnI-kevaLajJAna vALA. vaLI temaNe bIjuM zuM kahyuM ? jenA vaDe navA karmo levAya te AdAna. arthAtu khoTuM dhyAna. indriya vikAra saMbaMdhI te sota che te AdAna srota kahevAya. tene jANIne tathA jIvahiMsArUpa sota ane mRSAvAdAdine jANIne tathA mana-vacana-kAyAnA yogarUpa duSyani te sarva prakAre karmabaMdhane mATe che tema jANIne saMyama kiyA batAvI. [281-] Akarphi eTale hiMsA. anAvRddhi eTale ahiMsA. pApane oLaMgI gayela hovAthI te nirdoSa che. bhagavaMte pote te svIkArI ane bIjAne paNa hiMsA pravRttithI dUra rAkhyA tathA jemaNe strIo svarUpathI tathA vipAkathI jANI che te 'parijJAtA' che. te strIo sarva karma samUho - pApanA upAdAnarUpa che evuM joyuM che te ja yathAvasthita saMsArasvabhAva jJAtA che. arthAt strI svabhAvanA parijJAnathI, teno
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/9/1/281 tyAga karanAra bhagavaMta paramArthadarzI che. mULaguNa batAvI have uttaraguNa kahe che- * sUtra-282 : AdhAkarmI AhArane karmabaMdhanuM kAraNa jANI bhagavaMta tenuM sevana karatA na hatA. te saMbaMdhI koIpaNa pApakarmanuM AcaraNa na karatA bhagavaMta prAsuka 69 AhAra ja grahaNa karatA hatA. * vivecana : koI gRhastha sAdhune pUchIne ke pUchyA vinA AdhAkarmAdi kaMI karyuM hoya to bhagavaMta letA nahIM. kemake te levAthI sarva prakAre ATha jAtanA karmo baMdhAya te temaNe joyuM che. te prakAranA bIjA doSa paNa sevatA nathI te batAve che - je kaMI pAponuM upAdAna kAraNa che te bhagavaMta na karatA paNa prAsuka-nirdoSano ja upabhoga karatA hatA. vaLI-- * sUtra-283 H bhagavaMta bIjAnA vastro vAparatA na hatA ane bIjAnA pAtramAM bhojana karatAM na hatA [kemake celaka ane karapAtrI hatA.] teo apamAnano vicAra karyA vinA daityarahita thaI bhojanasthAnamAM bhikSArthe jatA. * vivecana : bhagavaMta pradhAna ke bIjAnuM vastra vAparatA nahIM, tathA bIjAnA pAtramAM paNa khAtA nahIM. tathA apamAnane avagaNIne AhArane mATe - 4 - AhArapAka sthAnomAM koInuM zaraNa lIdhA vinA-dInatArahita thaI A mAro kalpa che ema jANI parIpaho jItavA mATe jatA. * sUtra-284 : bhagavaMta azana-pAnanA parimANane jANatA hatA. rasa lolupa na hatA. te mATe pratijJA paNa na karatAM. AMkhamAM raja paDe to pramArjanA na karatA. caLa Ave to zarIra khaMjavALA nahIM. * vivecana : bhagavaMta AhAranI mAtrA jANatA hovAthI mAtrAjJa che. kayo AhAra ? bhAta vagere khavAya te 'azana', drAkSapAnaka Adi pIvAya te 'pAna'. temAM lolupa na hatA. vigaImAM Asakta na hatA. gRhasthapaNAmAM paNa temane rasalolupatA na hatI. - x - tathA rasanA viSayamAM pratijJA na karatA. jemake Aje siMhakesarA lADu ja levA. paNa aDadanA bAkuLA levA tevI pratijJA karanArA. tathA AMkhamAM paDela rajakaNa Adi dUra karavA AMkha paNa sApha na karatA. caLa Ave to zarIrane kASThAdi vaDe khaNatA nahIM. * sUtra-285,286 H [285-] bhagavaMta cAlatI vakhate tiI ke pITha pAchaLa jotA na hatA. koI bolAve to bolatA nahIM, jayaNApUrvaka mArgane jotA cAlatA. [286-] devaduSya-vastra choDyA pachI zizira RtumAM bhagavaMta baMne bAhu 2/7 AcArAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 phelAvIne cAlatA paNa saMkocIne khabhA para rAkhatA na hatA. * vivecana-285,286 : [285-] ahIM 'alpa' zabda abhAva arthamAM che. bhagavaMta vihAramAM tIrachI dizAmAM ke pITha pAchaLa jotA nathI. mArge cAlatA koI pUche to paNa bolatA nathI. mauna ja cAle che. raste cAlatAM paga nIce jIvone pIDA na thAya, tenI ja jyaNA 98 rAkhatA hatA. [286-] vaLI devadUSya vastra choDyA bAda ziyALAmAM mArge cAlatA bhagavaMta baMne bAhu phelAvIne cAlatA. paNa ThaMDIthI pIDAIne hAthane saMkocatA na hatA ke potAnA khabhe hAtha mUkIne ubhA na rahetA. have upasaMhAra karatA kahe che- * sUtra-287 : matimAna mAhaNa bhagavaMta mahAvIre AkAMkSA rahita, niSkAmabhAve A vidhi anusarI, mumukSuo paNa tene anusare, tema huM kahuM chuM. * vivecana : A vihArano vidhi batAvyo. te vardhamAnasvAmI tatvajJAtA che. koI niyANuM karyuM nathI. aizvaryAdi guNayukta che. A mArga temaNe Acaryo che. anya mokSAbhilASI sAdhuo saMpUrNa karmakSaya mATe Acare che. - 4 - adhyayana-9 'upadhAnazruta' uddezo-1 '"sa''no muni dIparatnasAgare karela TIkAsahitano anuvAda pUrNa adhyayana-9 uddezo-2 "zayyA" 0 pahelo uddezo kahyo. have bIjo kahe che. teno saMbaMdha A pramANe - pUrva uddezamAM bhagavaMtanI 'carcA' kahI. te mATe avazya koI zayyA-vasatimAM rahevuM paDe. te batAvavA A uddezo che. tenuM sUtra kahe che- sUtra-288 : [he bhaMte!] carcA'nI sAthe Ape eka vakhata Asana ane zayana batAvelA. Apa mane te zayana-Asana kaho jenuM sevana bhagavaMta mahAvIre kareluM. * vivecana : caryAmAM je je zayyA, Asana vagere jarUranA hoya te zayyA, phalaka Adi vize jaMbusvAmIe pUchatA sudharmAsvAmIe bhagavaMte sevelA zayyA-Asana varNavyA. * sUtra-289 thI 291 : [289-] bhagavaMta kayAreka khAlI gharomAM, dharmazALAmAM ke pANInI parabomAM, to kyAreka dukAnomAM, luhAranI koDhamAM ke ghAsanA banAvelA maMconI nIce rahetA hatA.
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/9/2/189 thI 291 1oo AcArAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 ri90-] vaLI kyAreka yAtrIgRhamAM, ArAmagRhamAM ke nagaramAM to kyAreka mazAnamAM, khaMDeramAM ke vRkSanI nIce rahetA hatA. ri91-] A rIte bhagavaMta ukta zastrA-sthAnomAM tera varSathI kaMIka ocho samaya rahyA. manane sthira karI, rAta-divasa apamatta banIne samAhitapaNe dhyAnamAM lIna rahA. * vivecana-289 thI ra91 - [289-] bhagavaMtane AhAranA abhigraha mAphaka pratimA sivAya prAyaH zayyAno abhigraha nathI. phakta jyAM chello prahara thAya tyAMja mAlikanI AjJA laIne rahetA. 3mAvezana - sarvathA jyAM rahevAya te Avezana-zUnyagRha che. tathA - gAma, nagarAdimAM tyAMnA loko tathA AgaMtukone suvA mATe banAvAyela bhIMtovALuM makAna. prapa - pANI pAvAnuM sthAna. te Avezana, sabhA, prapAmAM tathA dukAna, nava - luhAra, sutarAdinA sthAnamAM, ghAsanA DhagalAmAM upara laTakAvela mAMcAnI nIce-upara nahIM kemake mAMco polo hoya. ukata sthAnomAM bhagavate vAsa karyo. ri0-] vaLI mAtAra - prasaMge AvelA ke AvIne tyAM bese te dharmazALA, te gAma ke nagaranI bahAra hoya tathA ArAmagRhamAM, zmazAna ke zUnyAgAramAM * x - ke jhADanI nIce bhagavate vAsa karyo. [291] ukta zayana-vasatimAM traNa jagane jANanArA bhagavaMte katubaddha kALa ke comAsAmAM tapamAM udhata banIne athavA nizcala manavALA thaIne vAsa karyo. keTalo kALa ? prakarSathI teramAM varSa sudhI, samasta rAta-divasa saMyama anuSThAnamAM udhamavALA banIne nidrAdi pramAdarahita tathA samAdhita manathI dhamAM ke zukladhyAna karyuM. sUTa-292, 293 : ri-] bhagavate bahu nidrA lIdhI na hatI. potAnA AtmAne jAgRta rAkhatA have huM sUI jauM e bhAvathI bhagavaMta kyAreya na sUtA. ri93-] bhagavaMta nidrA AvavA lAge to ubhA thaI jatA ane ro bahAra nIkaLI muhUrta paryanta pharI nidrA uDADI pAchA dhyAnastha thatAM. * vivecana-292, 293 - [292-] bhagavaMta pramAdarahita banIne nidrA paNa vadhu letA nathI. te ja pramANe bAra varSamAM asthika grAme vyaMtaranA upasarga bAda kAyotsarge rahIne aMtamuhad sudhI svapro dekhatAM sudhI ekavAra nidrA karelI tyApachI uThIne AtmAne kuzaLa anuSThAnamAM pravatavila. ahIM thoDI zamyA hatI. tyAM paNa huM suIza evuM vicArIne sutA nathI. [293-] vaLI te bhagavaMta jANe che ke A pramAda saMsAra bhramaNa mATe che ema jANIne punaH apramatta thaI saMyama utthAna vaDe uThIne vicAre che. tema chatAM jo nidrA pramAda thAya to tyAMthI nIkaLIne ziyALAnI raho khullA sthAnamAM muhamAM mAtra nidrA pramAda dUra karavA dhyAne ubhA rahyA. * satra-294 thI 297 - ri94- zUnyagRha Adi vasatimAM bhagavaMtane aneka prakAre bhayaMkra upasargo thatA hatA. sApa Adi prANI ane gIdha Adi pANI pIDA ApatA. [295-] athavA cora ke laMpaTa temane kaSTo ApatA ke hAthamAM zastra laI pharatA grAmarakSako pIDA pahoMcADatA. kyAreka kAmAsakta strI ke puruSo temane upasarga karatA hatA. ri96-] bhagavaMte A loka ane paraloka saMbaMdhI aneka prakAranA bhayaMkara upasargo sahana karyA. aneka prakAranI sugaMdha-durgadha tathA piya-apiya zabdomAM bhagavaMta samabhAvathI rahyA. [29] bhagavaMte sadA samitiyukata banIne aneka prakAranA sparzane sahana karyA. viSAda ane hAni dUra karI bhagavaMta bahu bolatA na hatA. * vivecana-ra94 thI 297 : [294-] jyAM utkaTaka Asana AdithI Azraya levAya tevA sthAnomAM ke sthAno vaDe te bhagavaMtane bhayAnaka evA ThaMDI, tApa Adi ke anukULa-pratikuLarUpe ghaNA upasargo thayA. zUnyagRha AdimAM sApa, noLIyA vagere bhagavaMtanuM mAMsa khAtA athavA zmazAnamAM gIdhAdi pakSI mAMsa khAtA. 295-] vaLI 'Avara' eTale cora, paradAralaMpaTa Adi koI zUnyagRhamAM upasargo karatA. tathA gAmarakSaka-koTavALAdi ka ke cotarA para ubhelA bhagavaMtane hAthamAM rAkhela bhAlA vagerethI pIDA ApatA hatA. tathA indriya vaDe unmatta thayela strIo bhagavaMtanuM suMdara rUpa joI ekAMtamAM bhoganI yAcanA karatI, puruSo paNa temane upasargo karatA hatA. [296-] A lokanA eTale manuSya karela du:kha sparze tathA deva ane tiryace. karelA upasamAM; paralokanA eTale svakarmajanya du:kha vizeSane bhagavaMta samatAthI sahana kare che. athavA A janmamAM je daMDa prahArAdithI duHkha Ape che te tathA paraloka saMbaMdhI bhayaMkara vividha upagoM kahe che sugaMdhIvALA te kulanI mALA, caMdana vagere. gaMdhIvALA te kuthita maDadAM vagere che. tathA vINA, veNu, mRdaMgAdi janita madhura zabdo ane uMTanA barADA Adi kAnamAM kaThora lAge tevA amanojJa zabdo. A badhAmAM bhagavaMta rAgadveSarahita thaI tene sahana kare che. [29] sadA kALa pAMca samitithI yukta bhagavaMta je kaMI du:khasparzI Ave tyAre saMyamamAM arati lAvatA nathI ane bhogomAM ti lAvatA nathI. baMneno tiraskAra karI saMyama anuSThAnamAM varte che. pote koI jIvane du:kha na de, evA mAhaNa banelA, koI nimitta jarUra paDatA eka ke be uttara ApatA paNa bahu nA bolatA thaIne vicare che.
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/9/2/298,299 101 - sUtra-298,299 !* [28-] bhagavaMta jyAre nirjana sthAnamAM sthita hoya tyAre ekalA vicaranAra cora, laMpaTAdi bhagavaMtane pUchatAM ke, tuM koNa che ? ahIM zA mATe ubho che ? bhagavaMta kaMI uttara na Ape tyAre krodhita thaI bhagavaMtane pITatA hatA. to paNa bhagavaMta pratIkAra na karatA, samAdhi-lIna rahetA. [29] bhagavaMta aMtara-AvAsamAM sthita hoya ane koI pUche ke aMdara koNa che ? bhagavaMta kahetA huM bhikSu chuM. pUchanAra krodhita thaI kahe ke, jaldI ahIMthI cAlyo jA. tyAre bhagavaMta cAlyA jatA. athavA mAra-pITa kare to bhagavaMta A uttama dharma che ema samajI mauna rahetA. * vivecana-298,299 : [28-] te bhagavaMta 12 varSa ane 12 pakhavADiyA sudhI ekalA vicaratA zUnyagRhAdimAM rahetA tyAre loko pUchatA ke tame koNa cho ? ahIM kema ubhA cho ? kyAMthI AvyA cho ? evuM pUche tyAre paNa mauna rahetA. tathA durAcArI Adi ekalA bhaTakatA tyAM AvIne koI vakhata divase ke rAtre pUchatA. bhagavaMta uttara na Ape tyAre krodhita thaI ajJAna dRSTithI daMDa, muSTi AdithI mArIne anAryapaNuM batAvatA. bhagavaMta samAdhimAM rahI dharma dhyAne citta rAkhI sArI rIte sahetA, paNa taira levAnI icchA na rAkhatA. teo kevI rIte pUchatA ? te kahe che- [29] ahIM koNa raheluM che ? ema saMketa karIne durAcArI ke kAma karanArA pUchatA. tyAM nitya rahenArA duSTa mAnasavALA paNa pUchatA. tyAre bhagavaMta mauna ja rahetA. koI vakhata ghaNo doSa thato hoya to TALavAne mATe kaMIka bolatA. jemake huM bhikSu chuM, tyAre teo saMmati Ape to bhagavaMta tyAM rahetA. paNa icchAmAM vighna thatuM jANI te kAyita, mohAMdha banIne vartamAna lAbha jonAra ema kahe ke, "A sthAnethI jaldI nIkaLa" to bhagavaMta A aprItinuM sthAna che ema jANI turaMta nIkaLI jatA. athavA na paNa nIkaLatA. paNa A mAruM dhyAna uttama dharma che, AcAra che ema vicArI te gRhasthanA kaDavA vacana sahana karI mauna rahetA, je thavAnuM hoya te thAya ema mAnI dhyAnathI calAyamAna na thatAM. * sUtra-300 thI 302 : [300-] jyAre zizira RtumAM ThaMDo pavana phuMkAto ane badhA prANIo dhrujatA tyAre bIjA sAdhuo pavanahIna baMdha sthAna zodhatA. [301-] himajanya zIta sparza ati duHkhadAyI che ema vicArI koI sAdhu vicAratA ke kapaDA-kAmaLImAM ghusI jaIe ke kASTha jalAvIe ke kAmaLI oDhI laIe. ityAdi. [302-] A rIte ThaMDI sahana karavI asahya jaNAtI tyAre bhagavaMta icchArahita thaI koI vRkSAdi nIce khullA sthAnamAM rahI ThaMDIne samabhAve sahana karIne pAchA aMdara AvI dhyAnamAM lIna banI jatAM AcArAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 * vivecana-300 thI 302 - [300-] ziyALAnI RtumAM keTalAMka kapaDAnA abhAve daMtavINAnI mAphaka kaMpatA hoya che. athavA zItajanita duHkhane anubhavatA ArtadhyAnane vaza thAya che. te ziyALAmAM bapha jevo ThaMDo pavana vAya che. tyAre keTalAMka sAdhu-anyatIrthiko ghaNI ThaMDI paDatA ThaMDIne dUra karavA bhaDakA karatA ke aMgArAnI sagaDI zodhatA, kAmaLAnI yAcanA karatA athavA pArzvanAtha tIrthanA gacchavAsI sAdhu ThaMDIthI pIDAIne vAyarA vinAnI ghaMghazALAdi baMdha jagyA zodhatA hatA. 102 [301-] vaLI saMyATI zabdathI ThaMDI dUra karanArAM be ke traNa vastro grahaNa karatAM. te saMghATImAM ame ghusI jaIe tema ThaMDIthI pIDAyelA vicAratA ane te saMghATI dhAraNa karatA. anya dharmIo to bALavAnA lAkaDA zodhatA jethI ThaMDI dUra thaI zake. athavA kAmaLo oDhIne rahetA. kemake te himasparza teone duHkhe karIne sahana thato hato. - X - AvI sakhata ThaMDImAM cathokta anuSThAnavALA - x - bhagavaMta zuM karatA hatA ? te darzAve che [302-] AvI himavAta ane zIta sparzavALI ziyALAnI RtumAM sarvAMga pIDA thavA chatAM aizvaryAdi guNayukta bhagavAn zItasparzane samabhAve sahana karatA. te bhagavaMtane ThaMDI vinAnI vasatinI yAcanA rUpa pratijJA na hatI. teo kyAM ThaMDI sahana karatA ? bhIMto ane chata vagaranA sthAnamAM rahetA tathA rAgadveSa dUra thavAthI zuddha AtmadravyavALA athavA karmagraMthi dUra thavAthI jene saMyama che tevA vika evA bhagavaMta ThaMDI sahana karatA. jo ati ThaMDI paDe to DhAMkelA makAnathI bahAra nIkaLI koI vAra rAtrimAM muhUrta sudhI tyAM rahI rahI pharI makAnamAM pravezatA. zamita ke samyak ke samapaNe rahIne te zIta sparzane sahana karatA hatA. have A uddezAno upasaMhAra karatA kahe che-- * sUtra-303 : matimAnlR mAhaNa apatijJa, kAzyapa, maharSi [bhagavaMta] mahAvIre A [u] vidhinuM AcaraNa karyuM. bIjA mumukSu sAdhako paNa A vidhinuM pAlana kare. tema huM kahuM chuM. * vivecana : A 'vidhi* ityAdi uddezA-2 mujaba jANavuM. adhyayana-9 'upadhAna zruta" uddezo-2 "zayyA''no muni dIparatnasAgare karela TIkA sahitano anuvAda pUrNa
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/9/3/304 103 104 AcArAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 d adhyayana-9 uddezo-3 "parISaha" o bIjo uddezo kahyo. have bIjo kahe che. teno saMbaMdha A pramANe-uddezA2 mAM bhagavaMtanI zayyA [vasati nuM varNana karyuM. temAM rahelA bhagavaMte je parISahaupasargo sahana karyA te batAvavA A uddezo kahe che. A saMbaMdha AvelA uddezAnuM sUtra kahe che * sUjha-304 - bhagavaMta mahAvIre sadA samabhAvamAM rahI tRNa-zIta-uSNa sparzI DAMsa maccharonA DaMzo tA vividha prakAranA sparza-duHo sahyA. * vivecana : kuza Adi tRNanA sparzI, zIta sparze tathA AtApanAdi kALe thatAM uNa sparzI pIDatA. athavA jatA evA bhagavaMtane tejakAya ja hato. tathA daMza-mazakAdi parISaha hatA. evA vividha sparzIne bhagavaMta samatAthI ke samiti vaDe sahana karatA hatA. * sUtra-305 thI 309 : [3o5- bhagavaMta dugamya lADha dezanI ja bhUmi ane zubhabhUmimAM vicaryA. tyAM temaNe ghaNA tuccha sthAno ane kaThina Asano sevyA. [306-] lADha dezamAM bhagavaMte ghaNAM upasagoM sahA. tyAM AhAra lukhosuko maLato, tyAMnA nivAsI anAryo bhagavaMtane mAratA ane tyAMnA kUtarA bhagavaMta upara tUTI paDatA ane karaDatA. [3o...] bhagavatane karaDatA kutarAne tyAM koIka ja rokatuM. moTebhAge to loko kUtarAne chU-jU karIne karaDavA prerita karatA hatA. | Dio8-] tyAM AvA svabhAvavALA ghaNAM loko hatA, tyAM bhagavaMte anekavAra vicaraNa karyuM. tyAMnA loko rukSa bhojI ane svabhAvathI krodhI hatA. tyAM zAkAdi zramaNa zarIra pramANa ke zarIrathI cAra AMgaLa lAMbI lAkaDI laIne vicaratA hatA. [309-] A rIte lAkaDI laIne vihAra karavA chatAM te anyatIrthika sAdhuone kUtarA karaDI khAtAM. tethI lADha dezamAM vicaravuM muzkela hatuM. * vivecana-305 thI 309 :ahIM vRttino artha noaula che. mUrNimAM rahela viziSTa artha jarUra jovo. [305-] jemAM du:khe carI zakAya tevo duzvara 'lADha' nAme janapadamAM bhagavaMta viyaryA. tenA be bhAga che. 1-vajabhUmi, 2-zabhabhUmi. te baMne sthAne vicaryA. tyAM prAMta vasati arthAt zUnyagRhAdimAM rahIne aneka upadravo sahana karyA. tathA dhULanA Dhaga, jADI retI. mATInA DhephA tathA lAkaDAMnA jevA tevA Asane bhagavaMta besatA hatA. [306-] tathA ukta baMne lADha bhUmimAM prAye lokonA Akoza tathA kUtarAM karaDavA vagere ghaNAM pratikULa upasargo thayA te batAve che- janapadamAM thayela te jAnapada-anArya AcaraNa karatA loko. teo dAMtathI karaDavuM, bhAre daMDano prahAra AdithI duHkha detA hatA. - X * tyAM bhojana paNa lakhuM, tapAta ApatA. anAryapaNAthI teo svAbhAvika krodhI hatA. rUnA abhAve ghAsa vaDe zarIra DhAMkatA. bhagavaMta prati virUpa AcaraNa karatA hatA ane bhagavaMtanI upara kUtarA choDatA hatA. | [39] te dezamAM bhAgyeja-hajAre eka dayALu jana haze je karaDavA AvelA kUtarAne aTakAve. ulaTuM bhagavAnane lAkaDI vagerethI mArIne kUtarAne temanA para doDAvavA cha-cha karatA ke jethI te kUtarA zramaNane karaDe, AvA janapadamAM bhagavaMta cha mAsa sudhI rahyA. [3o8-] jyAM lokono pUrvokta svabhAva che tyAM bhagavaMta vAraMvAra viyaya. te vajabhUmimAM ghaNAM mANaso lakhu khAnArA hovAthI krodhI hatA. tethI sAdhune joIne kadarthanA kare che. tyAM zAyAdi anya zramaNo hatA teo zarIra pramANa ke tethI cAra AgaLa vadhu lAMbI naLI-lAkaDI kUtarAne rokavA mATe hAthamAM rAkhIne vicAratA hatA. 3i0] vaLI lAkaDI vagere sAmagrI rAkhavAthI zAkyAdi zramaNa vicArI zakatA. * x - A rIte kUtarAothI karaDAvAno Dara tathA temane nivAraNa karavAnuM muzkela hovAthI lADha dezamAM Aryone vicAravuM muzkela hatuM. AvA dezamAM bhagavaMta kaI rIte vicaryA ? * sukha-310 - aNagAra bhagavaMta prANIonI hiMsAno tyAga karI, potAnA zarIranI mamatAne choDI, parISahone samabhAvathI sahI, karma nirjarAnuM kAraNa jANI anAryajanonA kaThora zabdo sahana karyA. * vivecana : prANIo jenA vaDe daMDAya te daMDa, mana-vacana-kAyA saMbaMdhI che. te daMDane [hiMsAne bhagavaMte choDIne; kAyAno paNa moha choDIne te bhagavaMta nIca lokonA kaThora vAkyone nirjarAnuM kAraNa mAnIne samabhAve sahana karyA. daSTAMta dvArA A vAta batAve che- * suga-311 thI 316 : [311] je rIte saMgrAmamAM agrabhAge rahI hAthI yuddhano pAra pAme che. te rIte bhagavaMta mahAvIra upasargonA pagAmI thayA. kyAreka laDha dezamAM bhagavaMtane rahevA gAma paNa maLatuM nahIM [31ra-] niyata nivAsa Adino saMkalpa nahIM karanAra bhagavaMta bhojana ke sthAnanI gaveSaNAnA vicArathI gAma najIka pahoMce ke na pahoMce tyAM keTalAMka anArya loko gAmathI bahAra nIkaLI sAme jaI bhagavaMtane mAravA lAgatA ane kahetA-ahIMzI cAlyA jAo. [313-] te lADha dezamAM bhagavaMtane koI daMDAthI ke mukIthI ke bhAlA
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ 106 AcArAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 karyuM che. anya mumakSa paNa AvuM ja AcaraNa kare. * x - * vivecana :pUrvavat jANavuM. adhyayana-9 "upadhAnazruta" uddezo-3 "parISaho"no muni dIparatnasAgare karela TIkAsahitano anuvAda pUrNa 1/9/3/311 thI 316 15 AdinI aNIthI, to koI iMTa-patthara ke hIrAthI mAratA hatA. te anArya loko mAra mArI kolAhala karatA hatA. [314-] kayAreka te loko bhagavaMtanuM mAMsa kApI letA, kyAreka bhagavaMtane aneka prakAranA kaSTa ApatA hatA. kyAreka dhULa pheMkatA. [15] kyAreka anArya loko bhagavaMtane uMce upADI nIce nAkhatA. Asana uparathI pADI detAM. paraMtu zarIranI mamatAnA tyAgI bhagavaMta koI pratikAranI bhAvanA na rAkhI te du:khone sahela hadl. [16] jema kavacayukta yoddho saMgrAmanA agrabhAge rahIne zo vaDe viddha thatA vicalita thato nathI. tema saMvara kavaca paherela bhagavaMta parISahone sahatAM jarA paNa vicalita thatA na hatA. * vivecana-311 thI 316 : [11] jema hAthI saMgrAmamAM mokhare rahIne mu sainya jItIne tenI pAra jAya che. tema bhagavaMta mahAvIra tyAM lADha dezamAM parISaha senAne jItIne pAra utaryA. vaLI lADha dezamAM gAmo thoDA hovAthI koIvAra koI sthaLe gAma na paNa maLatuM. vaLI [31] bhikSArthe ke nivAsa mATe jatA bhagavaMta niyata nivAsAdi pratijJArahita hatA. gAmamAM praveza thayo hoya ke na thayo hoya te loko gAmathI nIkaLIne bhagavaMtane kaSTa ApatA ane kahetA ke A sthAnathI dUranA sthAne jAo. vaLI [313-] bhagavaMta kadI gAma bahAra rahetA to tyAM paNa anAryo daMDa ke muThI ke bhAlAnI ANIthI athavA mATInA DhephA ke ThIkarAthI mArI mArIne bIjAne kahetA ke tame juo A koNa che ? e pramANe kolAhala karatA. [314-] kyAreka teo bhagavaMta para AkramaNa karI temanuM mAMsa kApatA tathA bIjA paNa pratikULa parISahothI bhagavaMtane pIDatA athavA dhULa vaDe DhAMkI detA hatA. vaLI [315-] koI vakhata bhagavaMtane uMce uMcakIne nIce pheMkatA, athavA godohikaubhuTaka-vIrAsanAdithI dhakko mArI bhagavaMtane pADI detA. paNa kAyAne tyajI dIdhela bhagavaMta parISaha sahana karavAmAM lIna hatA. parISaha upasargIkRta du:khane sahetA teo du:khasahA hatA. du:khanI cikitsA karavAnI pratijJAthI hita patijJa hatA. have daTAMta Ape che- [316-] jema saMgrAmanA mokhare zUravIra puruSa zagunA sainyanA bhAlA AdithI bhedAvA chatAM bakhatara paherela hovAthI bhaMga pAmatA nathI, tema te bhagavaMta mahAvIra lADhAdi janapadamAM parISaha zatruthI pIDA pAmavA chatAM kaThora parISahonA du:khone meru mAphaka nirUkaMpa banIne dhIraja vaDe saMvRta aMgavALA banI sahetA jJAna-darzanacArirUpa mokSa mArge vicaratA hatA. have uddezAno upasaMhAra kare che- * sUtra-317 :pratimAnuM mAhaNa bhagavata mahAvIre icchArahita thaI ukta vidhinuM AcaraNa * adhyayana-9 uddezo-4 "AtaMkita" ka o trIje uddezo kahyo. have cotho kahe che. teno saMbaMdha A pramANe che - uddezA--mAM parISaha upasarga sahevAnuM batAvyuM. A uddezAmAM roga AtaMka pIDA AvatAM tenI cikitsA choDI daIne roga utpanna thatAM tene barobara sahetA ane haMmezAM tapa caraNamAM udhama karatAM te batAvaze. A saMbaMdhe AvelA uddezAnuM A prathama sUga che- * sUga-318,319 : [18] bhagavata mahAvIra roga na hoya tyAre paNa uNodarI karatA hatA. temane roga hoya ke na hoya teo cikitsAnI icchA na rAkhatA. 3i19-] dehAdhyAsathI rahita bhagavaMte virecana, vamana, telamardana, nAnA ane pagacaMpI Adi pazvima tathA daMta prakSAlanano tyAga karyo hato. * vivecana :[mUrNimAM pAThAMtara ke artha vaizizya jovA maLe che te jANavuM (318] ukta zIta-uNa, deza-mazaka, Akroza-tADanA Adi parISaho sahevA zakya hatA. paNa uNodarI muzkela hatI. bhagavaMta vAtAdi kSobhanA abhAve rogamAM sapaDAyA na hovA chatAM uNodarI-ochuM khAvArUpa tapa karavA samartha hatA. loko to roga thAya tyAre tenA upazamana mATe uNodarI kare, bhagavaMta to tenA abhAvamAM paNa ochuM khAtA athavA khAMsI, dama vagere rogathI pIDAyA na hatA, chatAM bhAvimAM bhAvaroga rUpa karmane dUra karavA mATe uNodarI karatA hatA. prazna : zuM bhagavaMtane dravya rogAtaka na hato ? te bhAvaroga kahyo. uttara : bhagavaMtane svabhAvathI ja khAMsI, zvAsa Adi rogo na hatA. zAnA ghA lAgavAthI thatAM roga batAve che - bhagavaMta kUtarA karaDavAthI thatA paNa khAMsI AdithI na thatA rogomAM paNa cikitsA karatA na hatA. dravya auSadhanI pIDA maTADavA mATe icchA paNa nahotA karatA. [3199] zarIrane barAbara zodhavuM te virecana. mIMDhaLa vagerethI vamana - 4 - sahamrapAka tela AdithI zarIranuM mardana. udvartanAdi vaDe snAna. hAtha-paga dabAvavA Adi karatA na hatA. AkhuM zarIra azucithI bharela che tema jANI dAMtaNa AdithI dAMta sApha karatA na hatA.
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/9/4/320 thI 324 109 108 AcArAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 * sUtra-320 thI 324 : [320-] indriyonA viSayothI virakta bhagavata abhASI thaI vicaratA hatA. kayAreka ziyALAmAM chAyAmAM besI dhyAna karatA. ri1] bhagavaMta unALAmAM tApa sanmukha uckaTa Asane besatA ane AtApanA letA hatA. zarIra nirvAha mATe teo lukhA bhAta-bhoranuM cUrNa tathA aDadanA bAkaLAno AhAra karatA hatA. Dirara-] bhagavaMte ukta traNe vastu ATha mAsa sudhI vAparI hatI. bhagavate kyAreka paMdara divasa to kyAreka mahinA sudhI pANI paNa tevuM ja pIvuM. [33] bhagavata kyAreka be mAsathI adhika samaya, kyAreka cha mAsa sadhI pANI paNa pIdhuM nahIM rAta-divasa Apatita thaI vijaya. pAraNe bhagavata sadA nIrasa bhojana karyuM hatuM. [3ra4-] bhagavata potAnI samAdhino vicAra karI, niSkAma bhAvathI kayAreka cha8, aTTama, cAra ke pAMca upavAsa karI pAraNuM karatA hatA. * vivecana-320 thI 324 : [320-] vaLI indriyonA viSayomAM zabdAdimAM moha na pAmatAM saMyama anuSThAnamAM parAkrama kare che. tethI virata che. tathA jIvonA rakSaka bhagavaMta bahu bolanArA na hatA - eka vakhata paNa bole tevI 'bahu' zabda lIdho. nahIM to 'avAdI' zabda leta. koI vakhata ziyALAmAM bhagavaMta dharma ke zukla dhyAnamAM sthira rahetA hatA. [21] vaLI grISma RtumAM bhagavaMta AtApanA letA te batAve che. ukuTuka Asane bhaNavaMta sUryanA tApa sAme besatA ane dharmanA AdhArarUpa dehane lukhA kodarA, boranuM cUrNa, aDada, paryASita ke siddha mAsA AdithI nibhAvatA hatA. have kALa avadhi vizeSathI batAve che [322-] kadAca koIne zaMkA thAya ke ukta bhAta, bora cUrNa, aDada sAthe meLavIne khAtA haze ? te dUra karavA kahe che - te traNe sAthe, ekalA ke jema maLe tema khAtA hatA. keTalo kALa Ama karyuM ? te kahe che- ATha mAsa Rtubaddha kALa bhagavaMte A rIte nirvAha karyo. tathA pANI paNa aDadho mAsa ke eka mAsa tevuM ja pIdhuM. [323-] vaLI be mAsathI adhika athavA cha mAsathI paNa vadhAre bhagavaMte pANI paNa pIdhA vinA rAta-divasa nihi karyo. huM pANI pIza tevI icchA-pratijJA paNa na karI tathA koIvAra payuSita anna paNa khAI letA hatA. [324-] koI vakhata chaOM [bhakta] karI pAraNuM karatA - te A rIte - pahele divase eka vakhata khAya, pachI be divasa na khAya [upavAsa kare), cothe divase eka vakhata khAya. e rIte cha vakhata nA bhojananA tyAgacI chaa thAya che. e rIte divasanI vRddhithI ama Adi levuM. athavA koI vakhata ATha bhakta, daza bhakta ke bAra bhakta bhojana na karyuM. A badho tapa zarIranI samAdhi rAkhIne karatA paNa bhagavaMtane kadI mananI dInatA na thatI. tathA niyANuM karatA na hatA. * sUtra-35 - heya-upAdeyane jANIne bhagavaMte svayaM pApa na karyuM. bIjI pAse paNa na karAvyuM ane pApakarma karanArane anumodhA nahIM. * vivecana : bhagavaMta mahAvIre heya-upAdeyane jANIne karma-preraNa-sahiSNu banI jAte pApakarma karyuM nahIM, bIjA pAse pApakarma karAvyuM nahIM, pApakarma karanAo anumodana na karyuM. vaLI * sUtra-326 thI 330 : ri6-] bhagavata gAma ke nagaramAM jaI bIjA mATe banAvela AhAranI gaveSaNA karatA hatA ane suvizuddha AhAra grahaNa karI yatayogathI sevana karatA hatA. [3] bhinna levA jatAM bhagavaMta stAmAM bhUkhyA kAgaDA vagere ke bIja salonuSa pakSIo jamIna upara bhegA thayelA dekhAya to [28] athavA koI brAhANa, zAkayAdi zramaNa, bhikhArI, atithI, cAMDAla, bilADI ke kUtarAne mArgamAM beThelA joIne [329-] teonI [te kAgaDA Adi, brAhmaNa AdinI] AjIvikAmAM viccheda na thAya, temane pIti na thAya te rIte, bhagavaMta dhIre-dhIre nIkaLI; temanI hiMsA na thAya te rIte AhAranI gaveSaNA karatA. [33o-] bhikSAmAM prApta AhAra dUdha-ghIthI yukta hoya ke rukSa-suko hoya, zIta hoya ke aDada-junuM dhAnya-javAdI hoya; te paNa maLe ke na maLe bhagavaMta samabhAva dhAraNa karatA hatA. * vivecana-326 thI 330 - [26] bhagavata gAma ke nagaramAM pravezIne AhAra zodhatA, te bIjA mATe banAveluM arthAt udgama doSarahita hoya che tathA suvizuddha eTale utpAdana doSarahita tathA epaNA doSarahita AhAra zodhatA. bhagavaMta mAyata eTale saMyama ane thAka eTale mana, vacana, kAyalakSaNa. evA 'Ayatayoga'-jJAna catuSTaya vaDe - X - zuddha AhAra lAvIne gaucarInA pAMca doSa maLIne gaucarI vAparatA hatA. [32] vaLI bhikSA mATe nIkaLela bhagavaMtanA mArgamAM bhUkhathI pIDAyelA kAgaDA tathA bIjA rasArthI-pANInI icchAvALA kapota-kabUtara Adi prANIo tathA khAvAnuM zodhavA mATe rastAmAM beThelA hoya temane jamIna upara barobara joIne temane khAvA-pIvAmAM aDacaNa na paDe tevI rIte haMmezAM dhIme dhIme gaucarIne mATe cAle che. 328] athavA brAhmaNane lAbha mATe ubhelo jANIne tathA zAkya-AjIvaka,
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/9/4/326 thI 330 109 110 AcArAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 parivrAjaka, tApasa, ninjAdi zramaNamAMthI koIpaNa hoya ke gAmanA bhikhArI uMdara maraNArthe bhaTakatA hoya ke atithi-AgaMtuka hoya tathA cAMDAla, bIlADI, kUtaruM ke koI AgaLa ubhuM hoya [329-] to temanI vRttine chedyA vinA, manathI duppaNidhAnane varjIne, temane lezamAtra trAsa na thAya te rIte bhagavaMta cAlatA hatA. tathA bIja kuMthavA Adi jaMtunI hiMsA na thAya te rIte gaucarI-AhAra zodhatA hatA-cAlatA hatA. [330-] dahIM vagerethI bhojana bhIMjAveluM hoya ke vAla-caNA Adi sukuM hoya, ThaMDu bhojana hoya ke payuSita bhojana tathA ghaNA divasanA sIjhelA junA kubhASa hoya, januM dhAnya ke bhAta vagere hoya athavA jano sAthavo vagere hoya, ghaNAM divasanuM bhareluM gorasa ane ghauMnA maMDaka hoya tathA javamAMthI banela pulAka hoya; Avo koIpaNa AhAra maLe to rAga-dveSarahita thaIne vAparatA tathA bIjo koI AhAra maLe ke na maLe paNa bhagavaMta saMyamapUrvaka vicaratA. jo pati ke sArI gaucarI maLe to abhimAna na karatA ane ochI ke kharAba gaucarI maLe to ApanAranI guptA nA karatA * vaLI - tevo AhAra maLe to khAIne ane na maLe to bhUkhyA rahIne bhagavaMta sAruM dhyAna kare che. durgAna karatA nathI. kaI avasthAmAM dhyAna kare che. te kahe che- * sUtra-331 thI 334 : [331-] bhagavaMta mahAvIra ukaDu Adi AsanomAM sthita ane sthira citta thaIne dhyAna karatA hada. ud-dho-tichalokamAM sthita dravyAdinuM dhyAna karatA samAdhimAM sthita rahetA. [33] bhagavaMta kapAyarahita, Asaktirahita thaI, zabda ane rUpamAM amUrSita thaI dhyAna karatA. 98Astha hovA chatAM saMyamamAM prabaLa puraSArtha karatA bhagavaMte eka paNa vakhata pramAda na sevyo. [333-] bhagavate Atmazuddhi dvArA svayaM ja Ayatayogane prApta karyo mAyAdi kaSAyonA vijetA banyA. jIvanaparyata samitiyukata rahyA. [334-] ApatijJa, matimAna, mAhaNa, bhagavaMte A vidhinuM vAraMvAra AcaraNa kareluM che, bIja mumukSu paNa A rIte AcaraNa kare.. * vivecana-331 thI 334 - [331-] utkaTaka, godohika, vIrAsana Adi avasthAmAM, mukhavikArAdi caMcaLa ceSTAne choDIne dharma ke zukra dhyAna dhyAve che. tyAM kayA dhyeyane bhagavaMta dhyAve che ? te kahe che - uMce, nIce tathA tIchalokamAM je jIva tathA paramANuM vagere vidhamAna che tene dravya-paryAya, nityaanityAdi rUpapaNe dhyAve che. tathA aMtaHkaraNaddhi-samAdhine dekhatA apratijJA thaIne dhyAve che. 332] kaSAyarahitapaNe-krodhAdithI bhrakuTI caDAvyA vinA tathA gRddhapaNuM dUra karIne, zabda rUpAdimAM indriyArthe mUrSita thayA vinA dhyAna kare che. manane anukULamAM rAga nathI tema pratikULamAM dveSa nathI karatA. tathA jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, mohanIya, aMtarAyakarma hovAthI chaThThA hatAM, to paNa vividha saMyamAnuSThAnamAM parAkrama batAvIne kaSAyAdi pramAda eka vakhata paNa na karyo. [333-3 tathA pote potAnA AtmAthI tAvane jANIne saMsArano svabhAva jANanArA svayaMbuddha banI tIrtha pravartanArthe udhama kayoM. kahyuM che ke, AdityAdi vibudhonA samUhe kahyuM ke, he nAtha ! A traNa lokamAM sArarUpa anupama je zivapada che - zIgha bhavabhaya chedanAra che te tIrthane Apa zIdhra sthApana karo ! A pramANe AvuM vAkya tamArI smRti mATe kAne na paDyuM hota, to A niyoga kevI rIte thAta ! tathA tIrtha pravartanArthe bhagavaMta kevI rIte udhama karyo kahe che Atmazuddhi vaDe - potAnA karmano kSayopazama tathA kSaya karavA vaDe supaNihita mana-vacana-kAyAnA yogo je Ayatayoga che tene dhAraNa karI, viSaya kaSAyAdine upazamAdithI zItIbhUta karela tathA mAyA rahita upalakSaNathI krodhAdi hita banI mAvajIva bhagavaMta pAMca samitie samita tathA traNa gatie gupta banIne rahyA. [334-] zrutaskaMdha, adhyayana, uddezakanI vyAkhyA samApta karatA kahe che - anaMtarokata "zastraparijJA'thI AraMbhIne je batAvyuM te anuSThAna Asevana parijJA vaDe vadhamAna svAmIe sevela-Acarela che te bhagavaMta cAra jJAna vaDe yukta, aneka prakAre nidAnarahita thaI Acarela che. aizvaryAdi guNathI yukta che tethI bIjA paNa mumukSu bhagavad AsImAM mokSa ApanAra mArga vaDe Amatine AcaratA vicare. A pramANe sudhamasviAmI jaMbUsvAmIne kahe che, te huM kahuM chuM je vIra prabhunA caraNanI sevA karatAM meM sAMbhaLela che. adhyayana-9 "upadhAnazruta' uddezo-4 "AtaMkita''no muni dIparatnasAgare karela TIkA sahitano anuvAda pUrNa A pramANe sUvAnugama tathA sUkAlApaka niSpanna nikSepa sUtrasparza niyukti sahita varNavyo che. ka adhyayana-tno TIkAsahita anuvAda pUrNa have nayonuM varNana kare che . naigama, saMgraha, vyavahAra, Rjusaba, zabda, samabhirUDha ane evaMbhUta e sAta no sAmAnyathI che. te saMmatitarka vageremAM lakSaNathI ane vidhAnathI kahela che. ahIM te nayone jJAna ane kriyA baMne nayomAM samAvIne samAsathI kahIe chIe. AcArAMga sUtranA adhikAramAM jJAna ane kriyA be nayo samAviSTa che. jJAnakriyAnI adhInatAthI mokSane mATe zAstrapravRtti che. jJAna ane kriyA paraspara saMbaMdhathI ja vivakSita kArya siddhimAM samartha che. paNa ekaluM jJAna ke hokalI kriyA samartha nathI. * jJAna nayavALAno abhiprAya A pramANe che - jJAna ja pradhAna che. kiyA
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/9/4/32 thI 330 111 112 AcArAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 AcArya kahe che - x * x * jJAna ane kriyAnA abhiprAya baMne ekabIjAnI AdhAre che. sakala karmanA ucchedarUpa mokSanAM kAraNo che. kemake nagara banyuM tyAre aMdha ane paMgu maLI javAthI baMne bacI gayA. stha paNa baMne paiDAthI ja cAle che. * * * * * * * AgamamAM paNa sarve nayonA upasaMhAra dvAra vaDe A ja artha batAvyo che. badhAM nayonuM vaktavya sAMbhaLIne badhA nayathI vizuddha maMtavyane ja caraNaguNa sthita sAdhu mAne. tethI A AcArAMga sUtra jJAna-kriyArUpa che. tene jANela samyagu mArgavALA sAdhuo kuzruta-kapAya-saMyoga viyoga-hAsyAdi yukta bhayAnaka saMsArane sAkSAt joyela che. tevA sAdhue saMsAra samudrathI pAra javA mATe AcArAMga sUtramAM batAvela jJAna-kriyArUpa vahANa dhAraNa karavuM. mumukSue - X - zAzvata - X - X - mokSanI icchAvALA banIne AcArAMga sUtrano AdhAra levo. 0 A vRttinI prApti Adi mULa TIkAthI jANI levA. AcArAMga sUtranA zrutaskaMdha-1 "brahmacarya"no muni dIparatnasAgara kRt sUtra tathA TIkAnuvAda pUrNa - X - X - X - X - X - X - nahIM. kemake samasta heya padArthane bhAgavA, upAdeyane svIkAravA e pravRtti jJAnane AdhIna che. tethI sunizcita karelA samyagrajJAnanI pravRta arthakriyAno visaMvAda na kare. kahyuM che ke, puruSone jJAna phaLa denAruM che, yiA phaLadAyI nathI. mithyA jJAnavALo kriyA karavA jAya to tenuM ayogya phaLa sAkSAta dekhAya che. tathA viSaya vyavasthitanuM samAdhAna jJAnapUrvaka thAya che ane badhAM duHkhonA nAza jJAnathI ja thAya che. jJAnanuM ja anvayavyatirekapaNuM che. jJAnanuM ja pradhAnapaNuM che. jJAnanA abhAve anartha dUra karavA pravarte to paNa apAnatAthI pataMgIyA mAphaka anarthamAM joDAya jAya che. jJAna vaDe badhAM artho ane anarthonA saMzayone vicArIne yathAzakti vinone dUra kare che. AgamamAM paNa "paDhane nA to thA' kahyuM che. A badhuM kSAyopathamika ane kSAyika baMnene AzrIne pradhAna che. kAraNa ke devathI pUjita * x * bhavasamudranA taTe rahela, dIkSA pratipanna, triloka baMdhu, tapa-vyAtri yukta chatAM * x* x - kevaLajJAna prApta na thAya tyAM sudhI mokSa prApti thatI nathI. mATe jJAna ja - x - mukhya che. o kriyAnayavALA kahe che - kriyA ja A loka-paralokanI ichita phaLanI prAptinuM kAraNa che. te ja yuktiyukta che. - x * x * pravRttirUpa kriyA na karanAranuM jJAna niSphaLa jAya che. jJAnanuM arthapaNuM kriyA sAthe che. - X-X * anvaya vyatireka paNa kriyAmAM siddha thAya che. jema samyak cikitsA vidhi jANanAra paNa upayoga kriyArahita hoya to roga dUra na thAya. kahyuM che - zAstro bhaNavA chatAM kriyA na karanAra mukha hoya che. thoDuM bhaNela paNa kriyA karanAra vidvAnuM che. auSadha vinA zuM rogI nirogI bane ? puruSone kriyA ja phaLadAyI che, jJAna nahIM kemake bhogya vastunI jANakArI hoya paNa kriyA na kare to bhoga pAmato nathI. * x * x * paralokanuM sukha vAMchanAre paNa tapa cAAinI kriyA ja karavI, jinavacana paNa te ja kahe che - caitya, kULa, gaNa, saMgha, AcArya, pravacana, zrata e badhAmAM paNa teNe tapa ane saMyamamAM udhama karavAthI karyuM jANavuM. mATe A kriyA ja svIkAravI. kemake tIrthakasadie paNa kiyArahita jJAnane aphaLa kahyuM che, vaLI kahyuM che ke ghaNAMe siddhAMta bhaNyo hoya, paNa cAmirahita hoya to zuM karI zake ? lAkho dIvA hoya to paNa aMdha zuM karI zake ? - X - X * mAtra kSAyopathamika nahIM, kSAyika jJAnathI paNa kriyA pradhAna che. kemake - x - kevaLajJAna hovA chatAM dhyAnarUpa kriyA vinA - x * bhavopagrAhI karmono viccheda na thAya, mokSa prApti paNa na thAya - X - mATe kriyA ja mukhya che. - A pramANe jJAna vinA samyaka kriyAno abhAva che ane kriyAnA abhAve arthasiddhi mATenuM jJAna vaikalya che. Ama baMne nayo sAMbhaLI vyAkuLa mati ziSya pUche che ke A baMnemAM sAyuM zuM ?
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 zrutaskaMdhara,bhUmikA che zrutaskaMdha-2-"AcAragra" che 0 AraMbhe kaMIka 0 acArasaMga juno pahelo kutaskaMdha pUro thayo. temAM nava adhyayano haptA (ze ke temAM sAtamuM ayana viyoda pAmyuM che.] ityAdi kama pUrve paNa thayuM che ane ahIM bhUmikAmAM paNa thaze. vibhAga ne peya vibhAganI daSTie joIe to pahelA vRtaSkamAM amo hatA, adayayanomAM uddezA haa. temAM sUko hatA. tethI 1/1/1/1 lakhyuM. dha zataka vibhaNapeya vibhAgamAM bheda che. zatakaMdhamAM cAra yAlikAo che. mULikAmAM aArano paNa che, ayanomAM uddezA che ane uddezAmAM sUpo che. tethI vibhAgIkaraNa 1/1/1// hovA pasaMya vibhAgomAM thaze. saMkSepamAM kahIe to 5///i./. * bhUmikA * anAdi anaMtakALa rahenAruM, aneka guNaratnothI bhareluM. badhAM matavALAne sIdhe raste lAvanAra tIrthakare namaskAra karela evuM tIrtha jayavaMtu varte che. [ahIM amAsa 'Agama' saMpAdanamAM bhUlathI vimukita-285-lakhAyuM che.) sadAcAra batAvanArA ane namelA badhA devatAnA mukuTa ranothI jemanA paga pUjita che, evA zrI vardhamAna svAmIne namaskAra thAo. (ahIM amArA 'Agama' saMpAdanamAM bhUlathI niyukti-286-lakhAyuM che.] AcArAMga sUNarUpa merUparvatanI cUlikA samAna A cUlikAmAM je thoDo viSaya Avela che, tene thoDAmAM kahuM chuM. kemake haMmezA kRtya karanAra guNavAnuM puruSa AraMbhelA iti arthamAM bAkI rahelI kriyA karavAthI ja artha siddhi pAme che. [ahIM amArAthI bhUlathI niyukita-28-khAyuM che.) nava adhyayanAmaka "brAhmacarya" nAmaka prathama zrutaskaMdha kahyo have 'AcAra' sUtranA bIjA 'aNa' mRtaSThAne kahe che. teno saMbaMdha A pramANe-pahelA 'AcAra'nA parimANane batAvela che * nava brahmacaryavALo, 18,000 padavALo, pAMca cUlA sahita padAgra vaDe ghaNo ghaNo A veda che. - temAM prathama zrutaskaMdhamAM nava brAhAcarya adhyayano kahyA. temAM paNa samasta vivakSita artha kahyo nathI. kahelo viSaya paNa saMkSepathI kahyo che. jethI na kahevAyela viSayane kahevA mATe tathA saMkSepathI kahelA viSayane vistArathI kahevA mATe tenA agrabhUta cAra sUDAo uka-anukata viSayano ja saMvAhika artha batAve che tethI te avALo A bIjo aNa zrutaskaMdha che. A saMbaMdhe AvelA A skaMdhane kahe che-- nAma, sthApanA sugama hovAthI tene choDIne dravya paNa kahe che. [ni.ra88] dravya ama be prakAre - AgamacI, to AgamacI. ityAdi kahIne tavyatirikta dravyApya traNa prakA-saciva, ayita, mizra. temAM vRkSa, bhAlA Adino agrabhAga levo. avahinA mA je dravyanA nIcalA bhAgane avagAhe che. jemake manuSya kSetramAM megne choDIne bIja parvatonI uMcAIno cotho bhAga jamInamAM avagADha hoya che - 4 - [2]8] AcArAMgasUtra-saTIka anuvAda/ra mAveza - Adeza eTale vyApAnI niyojanA. ahIM agra zabda parimANavAyI che, tethI jyAM parimita padAno Adeza apAya te AdezANa che. jemake traNa puruSo vaDe je kRtya karAya che ke temane jamADe che. #tima - adhika mAsa athavA agra zabda parimANa vAyaka che. temAM atItakAla anAdi che, anAgata kALa anaMta che -x - mA - paripATI vaDe agra. te dravyAdi cAra bhede che. temAM dravya agra te eka aNuthI be aNu, be aNuthI traNa aNu ityAdi che. kSetramar - eka pradeza avagADhathI be pradeza avagADha sudhI vagere. zAtamA - eka samaya sthitithI be samaya sthiti sudhI vagere. mAvA - eka guNa kALAzayI be guNa kALAza vagere. nAnA 3 - saMkhyA dharma sthAna che, dazagaNuM. jemake eka-daza-so. jIvajhA - saMyita dravyanI upara je che te. * x * navamA - traNa bhede che, praghAnA, prabhUtANa, upakArANa. temAM praghAnANa sacivAdi traNa bhede che. sayita paNa dvipadAdi traNa bhede che, temAM dvipadamAM tIrthakara, catuSadamAM siMha, padamAM kalAvRkSa che. ayitamAM vaijvAdi, mizramAM alaMkRta tIrthakara che. prabhUtANa te apekSA rAkhanAra che. jemake - jIva, pudgala, samaya, dravya, pradeza, paryava - X - X - A badhAmAM eka pachI eka agra che ane payayANa sauthI sArA che. upakAra jaNa to pUrvokata vistArathI ane anukta pratipAdanathI upakAramAM varte che. jemake-dazavaikAlikanI cUDA athavA A cAra zrutaskaMdhanI cUDA te upakAra agrano ja adhikAra che. | [ni.289] ahIM upakAra grano adhikAra che. kemake A cUDAo 'AcAra'nI upara varte che, 'AcAra'nA viSayane vizeSa khulAsAthI kahevA A cUDA che, jema vRkSa ane parvatane agra Tioca hoya che. zeSa granA niphopAnuM varNana to ziganI mati khIlavavA mATe che. tathA tene lIdhe upakAra agra sukhethI samajI zakAya che. *x - x* x * A cUlAo koNe strI ? zA mATe ? athavA kayAMthI uddharI. te kahe che [ni.ra0] zruta sthavira, cauda pUrvIe A uddharI che. zA mATe ? ziSyanA hita mATe-anugraha karIne teo sahelAIthI samaje mATe cI. kyAMthI ? 'AcAra" sUtramAMthI badho vistAra AyArASTramAM kahyo. have je jayAMthI lIdhuM che, te vibhAga pADIne kahe che. [ni.ra1thI ra94] zrutaskaMdha-1mAM bIjA adhyayana 'lokavijaya'nA uddezA-pamAM suga che kAmadhe triAva nirAmaya fdhyA temAM zabdathI haNavuM Adi traNe koTi lIdhI. fpa zabdathI bIjI traNa koTi lIdhI. A cha e avizuddhi koTi lIdhI. te A pramANe - haNe, haNAve, NatAne anumode; rAMdhe, raMdhAve, saMdhatAne anumode. te ja adhyayanamAM bIjuM sUtra che - " kSamALo athava " A sUcI traNa vizodhi koTi lIdhI. te A pramANe - kharIde, kharIdAve, kharIdatAne anumode.
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrutaskaMdha-ra,bhUmikA 115 tathA AThamAM 'vimoha' adhyayananA bIjA uddezAmAM A sUtra che - 'fmavara para damane A vikena vA nijana vA'...ityAdi A badhAMne AzrIne 11 pikaeNpaNA racI che. tathA bIjA adhyayananA pAMcamAM uddezAmAM A sUtra che - "re valtha pAduM varta pAyajchA 34ra STH'' temAM vastra, kaMbala, joharaNa levAthI vauSaNA lIdhI. pAtranA grahaNathI pauSaNA lIdhI. avagraha zaGdathI avagraha pratimA lIdhI. dAyana zabdathI zayyA lIdhI. 0 te ja pramANe pAMcamuM adhyayana sAvaMti che. tenA cothA uddezAmAM sUtra che. TWITTITH THTUAsa sukAye suppari dakita sUtrathI 'i' adhyayana lIdhuM. chaThThA dhUta' adhyayananA pAMcamAM uddezAmAM sUtra che - sAr3a vidayaz dhAma tenAthI 'bhASAjAta' adhyayana racyuM che. tema tuM jANa. 0 tathA "mahAparijJA' adhyayananA sAta uddezako hatA. te pratyeka-sAtathI sAta adhyayana lIdhA. tathA zAparijJA adhyayanathI bhAvanA adhyayana lIdhuM che. o tathA 'AcAra prakA' te nizIya sUtra. te pratyAkhyAna pUrvanI trIjI vastu che, temAM 20muM pAhuDa 'AcAra' nAme che temAMthI racela che. A rIte brahmacarya adhyayanomAMthI 'AcArasaNa' spela che. ethI nihatanA adhikArathI ja te zAparijJA adhyayanathI spela che te kahe che. [ni.25] avyakta daMDa nikSepo batAvela che. prANione pIDArUpa te daMDa teno nikopa-parityAga arthAt saMyama, te zastraparijJAmAM gupta rIte kahyo hato. tethI te saMyamane ja judA judA bhAga pADI ATha adhyayanomAM aneka prakAre varNavyo che ema jANavuM. A saMyama saMkSepathI kahelo che. te vistArathI kahevAya che-te batAve che. | [ni.296,29] aviratinA tyAgarUpa eka prakArano saMyama che, te bAhya ane atyaMtara ema be bhede che ane mana-vacana-kAya yogarUpa traNa bhede che. cAra yAmarUpa cAra bhede ane pAMca mahAvratathI pAMca bhede che. saAibhojana tyAga umeratA cha bhede che. e rIte bheda karatA 18,ooo zIlAMga bheda sudhI parimANavALo che. A saMyama kevo che ? te tyAM pravacanamAM pAMca mahAvratarUpa bhedathI varNavAya che. te kahe che [ni.298] saMyama pAMca mahAvratarUpe vyavasthApita hovAthI kahevo, vibhAga karavo ke jANavo saraLa che. tethI pAMca mahAvrato batAvela che, A pAMca mahAvrata akhalita hoya to kuLavALA thAya che. tethI tenuM rakSaNa karavAmAM prayatna karavo ? dazAve che [ni.299] te mahAvratonI eka-ekanI vRtti svarUpa pAMca-pAMca bhAvanAo che. te bIja "agra" zrataskaMdhamAM batAvI che. tethI A zAparijJA adhyayana atyaMtara kahyuM. have cUDA-parimANa kahe che [ni.300] pahelI cUDAmAM piDeSaNAthI avagraha pratimA sudhI sAta adhyayano che. sapta sartakakA [sAta sAtanI eka-eka evI bIjI cUDA che. bhAvanA nAmanI trIjI ane vimukita nAmathI cothI cUDA che. AcAraprakalA-nizItha nAme pAMcamI cUDA che. AcArAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 $ zrutaskaMdha-2 cUDA-1 $ o cUDAno nAmAdi nikSepa cha prakAre che. nAma-sthApanA sugama che. dravya cUDAmAM tavyatiriktamAM sacitamAM kukaDAnI cUDA, ayitamAM mugaTanI cUDA ane mizramAM mayUranI kahI che. tra cUDA loka nikuTarUpa che. kAla cUDA adhika mAsarUpa che. bhAva caDA A "cuDA' pote ja che, kemake te kSAyopathamika bhAvamAM varte che, te sAta adhyayanarUpa che- cUDA-1, adhyayana-1 - "papaUTI" , bIjA zrutaskaMdhanI cUDA-1nuM adhyayana-1 ''fuupaUT'' che. tenA cAra anuyogadvAra che - yAvat * nAma nipajJa niopAmAM piDeSaNA adhyayana che. tenA nikSepadvAre samagra piMDaniyukti ahIM kahevI. * cUDA-1, adhyayana-1 fpavpaUTI-uddezo-1 6 * sUtra-335 - bhikSA grahaNa karavAnA uddezyathI koI sAdhu ke sADI gRhasthanA gharamAM praveza kare ane teo jANe ke A ArAna, pAna, khAdima, svAdima saja prANI ke lIlakULa saMsakata che, bIja ke duvadi lIlotarIthI mizrita che, sacita jalathI bhInA che, sacitta rajayukta che, to tevA prakAranA azana, pAna, khAdima, svAdimane jo ke te AhAra gRhasthanA hAthamAM hoya ke pagamAM sthita hoya tene Apasuka ane aneSaNIya mAnI maLavA chatAM paNa grahaNa na kare kadAca sAvadhAnIthI evo AhAra grahaNa thaI gayo hoya to te AhArane laIne ekAMtamAM jAya, jaIne udhAna ke upAzrayamAM jyAM iMDA, prANio, bIja, haritakAya, osa, jala, uviMga, paMcavarSI lIlaphUga, sacitta jalavALI mATI ane karoLiyAnA jALAM AdithI rahita bhUmimAM te saMsakata AhArathI te AgaMtuka jIvone pRthapha karIne te nizcita AhAra zodhI-zodhIne pachI jayaNApUrvaka khAya ke pIe. je te khAvA-pIvA samartha na hoya to ekAMta sthAne jaIne tyAM baLelI bhUmi, hADakAno Dhaga, loDhAnA kacarAmAM, photarAno Dhaga, chANano Dhagalo ke tevI jAtanA koI sthAnanI vAraMvAra pratilekhanA karI, vAraMvAra pramArjana karI, yatanApUrvaka AhArane paraThad. * vivecana : je koI bhikSAthI nirvAha karanAra bhAvabhikSu-mUla uttara guNadhArI vividha abhigraha karanAra sAdha ke sADavI hoya te vedanAdi kAraNe AhAra grahaNa kare che te A pramANe * vedanA, vaiyAvacca, iryAsamiti mATe, saMyamapAlana mATe, jIvita arthe ane dharma ciMtavana mATe. A ja kAraNomAM koIpaNa kAraNe AhArano arthI banIne
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2/1/1/1335 113 gRhasthanA ghera jAya. zA mATe ? mane ahIM bhikSA maLaze evI pratijJAthI. te tyAM pravezIne azanAdi jANe. kaI rIte ? te kahe che. "saja' Adi prANi joIne te jIvo hoya to gocarI na le. te ja pramANe - panaka hoya, bIjA Adi saMsakta hoya, durvAeka di hoya, tenI sAthe mizra hoya, kAcA pANIthI bhIMjAyela hoya ke sacitaraphathI kharaDAyela hoya. AvA prakAranA azuddha azanAdi cAra prakArano AhAra denAranA hAthamAM ke gRhasthanA vAsaNamAM hoya, te sacita ke AdhAkamiida doSathI duSita hoya, evuM jANe to te bhAvabhikSa maLavA chatAM paNa na le. A utsarga vidhi che. apavAde dravyAdi jANIne grahaNa kare. temAM dravyathI-te dravya durlabha hoya, kSetra-sAdhAraNa dravya lAbhakti hoya, kALa-dukALa hoya bhAva-plAna Adi hoya. ityAdi kAraNe gItArtha sAdhu gocarI le. vaLI koI vakhata ajANapaNe jIvAtavALuM ke utmizra bhojanAdi lIdhuM hoya to tenI vidhi kahe che - te bhAvabhikSu kadAya anAbhogathI ke sahasA saMsAdi AhAra grahaNa kare, A anAbhoga denAra-lenAra e be pada bhedathI cAra prakAre che. Avo azuddha AhAra Avela jANIne ekAMtamAM jAya, jyAM gRhastha loka dekhe ke Ave nahIM. AvuM ekAMta sthaLa aneka prakAranuM hoya che, te batAve che udhAna, upAzraya. ahIM maLa zabda anApAta viziSTa pradezanA saMgraha mATe che. athavA 'vA' zabdathI zUnyagRhAdi levA. te sthaLa kevA hoya ? ahIM '' zabda abhAva vAcI che. tethI jyAM iMDA na hoya, bIja-harita-ThA-kAyuM pANI-urIMga atha_i ghAsanA agrabhAge pANInAM biMdu-5naka (lIla)-bhIMjAvelI mATI-markaTa eTale sUkSma jIva ke karoLIyAnA jALA. ityAdi dareka jIvathI rahita evA udhAnAdi sthaLe jaIne pUrve lIdhela AhAramAM je jIva mizrita hoya te joI-joIne azuddha AhArane tyAge athavA bhaviSyamAM jIva thAya tevA sAthavo vagere hoya temAM jIvone dUra karI, khAvA jevuM bAkI rahyuM hoya te barobara jANIne rAgadveSa choDIne khAya ke pIe. kahyuM che | he jIva ! tuM beMtAlIza gocarInA doSanA saMkaTamAM pUrve ThagAyo nathI, tema have paNa gocarI karatA rAgadveSathI ThagAto nahIM. rAgathI aMgAra doSa lAge che, dveSathI dhUma doSa lAge che, mATe rAgadveSarahita banI nirjarAnI icchA rAkhI gocarI kaje. je AhAra Adi vadhAre hovAthI khAvo ke pIvo zakya na hoya ke azuddha AhAra pRthaka karavo azakya hoya to paraThavavo joIe. tethI te bhikSa tevA AhArane laIne ekAMtamAM jaIne pAThave. kyAM paraThave te kahe che-baLelI bhUmi, hADakAMno Dhagalo, loDhAnA kATano Dhera, tUSano Dhagalo, sUkA chANano Dhera AdimAM ke tevA koI DhagalAmAM pUrve batAvela nirdoSa jagyAmAM jaIne vAraMvAra cakSu vaDe pramAjInejoIne tathA joharaNanI pratilekhanA karIne pAThave. 118 AcArAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 ahIM paDilehaNa-pramArjanA Azrita sAta bhedo thAya. jemake-1-apratyupekSitaapamArjita, 2-apratyupekSita-pramArjita, 3-pratyupekSita-apamArjita, temAM paNa joyA vinA pramArjanA karato eka sthAnathI bIjA sthAne jatAM rasa jIvone virAdhe che ane joIne pUMjyA vinA AvatA pRthvIkAyAdine virAdhe che. bIjA cAra bhAMgA A pramANe4-6utyupekSita-65mArjita, 5-dupacupekSita-supamArjita, 6-supacupekSita-dupamArjita, 9-supacupekSita supamArjita. tethI A sAtamAM bhAMgAmAM batAvela rIte aMDita bhUmi joIne sAdhu zuddha azuddha puMjanA bhAgo parikapIne paraThave. have auSadha viSayano vidhi kahe che* sUga-336 : te sAdhu ke sALI bhikSA mATe gRhasthanA ghera pravezIne auSadhinA viSayamAM ema jANe ke A pratipUrNa che, tenI yoni naSTa thaI nathI, tenA be daLa karela nathI, tenuM ti chedana thayuM nathI, te jIvarahita che evI ANa chedAyelI varUNa vanaspati ke maga vagerenI zIMgo zApahAra na pAmI hoya ke toDIne kakaDA karela na hoya, tevI phalIne aNasuka ane anekaNIya jANIne prApta thAya to paNa grahaNa na kare. te sAdhu ke sALI - 4 - jo ema jANe ke te auSadhi khaMDita che, tenA be ke vadhu TukaDA thayA che, tenuM tichuM chedana thayuM che, te acitta che. te auSadhi tathA zIMgone Acitta temaja bhAMgelI joIne ane auSaNIya jANI prApta thAya tyAre grahaNa kare. * vivecana : te bhAvabhikSa gRhasthanA gharamAM pravezIne tyAM zAli bIjAdine A pramANe jANe ke te saMpUrNa che - haNAyelI nathI. ahIM dravya-bhAvanI caubhaMgI che - drAkRznA te zastrathI na haNAyela, bhAvakranA te sacita. temAM kRstA pada vaDe cAra bhAMgAmAMnA pahelA traNa levA. jIvanuM ravapaNuM te utpatti sthAna pratyAzraya jemAM che te svAzraya che arthAt avinaSTa yonivALuM che. AgamamAM paNa keTalIka auSadhi [anAjano avinaSTa yonikALa batAvyo che. te kahe che - sioio - A sAlInI yoni keTalo kALa sacita che ? vagere AlApako che. jyAM sudhI be phADacAM uparathI nIce sudhI sarakhAM na karyA hoya, kaMdalI karelI na hoya e dravyathI kRtna che, bhAvathI sacita hoya ke na hoya, te ja pramANe jIvarahita na hoya te avyavacchinna te bhAvathI kRna che tathA aparipakava maga vagerenI zIMga, tene ja vizeSathI kahe che. jIvathI abhikAna na hoya arthAt sacetana hoya, mana arthAtu nahIM bhAMgela amardita ke avirAdhita hoya. A pramANe Avo AhAra khAvA yogya hoya, paNa te apAtuka ke aneSaNIya jANIne prApta thAya to paNa grahaNa na kare. have tethI ulaTuM sUtra kahe che-te bhAvabhikSu
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2/1/1/1/336 119 120 AcArAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 tevI auSadhino asaMpUrNa-dravyathI bhAvathI acitta, vinaSTa yoni vALI, dvidalIkRta tathA phaLI ayita thayelI ane bhAMgelI hoya ane te prAsuka ane eSaNIya hoya ane gRhastha Ape to kAraNa hoya to sAdhu tene grahaNa kare. levA na levAnA adhikAravALA AhAra vizeSane kahe che* sUtra-339 : sAdhu-sAdhvI yAvat je auSadhi [anAja) nA viSayamAM ema jANe ke zAli AdinI palaMba (dhANI-mamarA] ghaNAM photarAvALI vastu ke adhapatta ke cUrNa ke cokhAncokhAnA loTa ekavAra AgamAM rokAyelo ke AI kAco che to tene ApAsuka ane aSaNIya mAnI maLe to le. paNa jo tene be-traNa vakhata sekAyela ane pAsuka tathA eSaNIya jANe to grahaNa kare. * vivecana : te bhAvabhikSu gRhasthane ghera pravezIne ityAdi...pRthapha zAlI ke ghauMne sekIne dhANI banAve, temAM tuSa vagerenI bahu ja hoya, ghauM vagere ardhapakava bjelA hoya, eka tarapha sekAyela tala-ghauM vagere ke ghauMnuM cUrNa zakya hoya athavA zAlI-vIhIne cUrNa karela hoya ke kaNakI Adi hoya; AvuM koI paNa anAja ekavAra thoDuM sekyuM hoya, bIjA zastra vaDe kuTeluM hoya paNa jo te apAsuka ane aneSaNIya mAnato hoya to prApta thavA chatAM grahaNa na kare. tethI viparIta hoya to grahaNa kare. eTale agni AdithI vAraMvAra sekyu hoya ke pUrepUruM karyuM hoya, duSpavAdi doSarahita hoya ane tene prAsuka jaNe to prApta thatA grahaNa kare. gRhasthane tyAM javAnI vidhi * sUjha-338 - sAdhu ke sALI gRhasthanA ghara pravezavA icchatA hoya tyAre anyatIrthiko ke gRhastha sAthe athavA pArihArika apArihArika sAthe bhikSAne mATe gRhasthanA ghera praveza na kare ke na nIkaLe. e ja rIte bahAra vicArabhUmi ke vihArabhUmimAM pravezatA ke nIkaLatA anyatIrthika ke gRhastha sAthe athavA rihArika parihArika sAthe vicArabhUmi ke vihAra bhUmimAM na praveze ke na nIkaLe. - x * e ja rIte eka gAmathI bIje gAma na jAya. * vivecana : te sAdhu gRhasthanA gharamAM praveza karavA icche to A kahevAnArA sAthe praveza na kare, je pravezyo hoya temanI sAthe na nIkaLe. - x * temanA nAma batAve che :anyatIthiMka lAla kapaDA ke javALA bAvA vagere, gRhastha-bhIkha upara jIvanArA, brAhmaNa Adi. temanI sAthe pravezatA A doSo thAya che. jemake teo AgaLa cAle ane sAdhu pAchaLa jAya to teonA karela iryA pratyayano karmabaMdha lAge ane pravacananI laghutA thAya tathA teone potAnI jAtino ahaMkAra thAya. jo sAdhu AgaLa cAle to teone dveSa utpanna thAya, jo denAra abhadraka hoya to vastu vaheMcIne Ape. tethI dukALa AdimAM pUro AhAra na maLatA nivaha na thAya. te ja pramANe pariharaNa te parihAra. te parivAra sahita cAle te pArivArika, eTale piMDadoSa tyAgathI udhatavihArI arthAt sAdhu. tenA guNavALA sAdhuo pAsasthA, avasa, kuzIla, saMsakta, yathAvRMda sAthe gocarI na javuM. temanI sAthe jatAM aneSaNIya bhikSA grahaNa-aNahaNa doSa lAge. jemake-aneSaNIya le to teonI pravRttino anujJAtA thAya na le to temanI sAthe asaMkhaDa Adi doSa lAge. A doSo jANI sAdhu gRhasthanA ghera gaucarI mATe temanI sAthe na praveze, na nIkaLe. temanI sAthe bIje javAno paNa niSedha kare che - te sAdhune bahAra ne caMDila [vicAra] bhUmi tathA svAdhyAya [vihAra] bhUmi javuM hoya to anyatIciMka Adi sAthe doSano saMbhava hovAthI na javuM. jemake - caMDila sAthe jatAM pAsuka jaLa svaccha, asvaccha, ghaNuM, thoDuM hoya tenAthI zuddhi karatA upaghAta saMbhave che. sAthe svAdhyAya karatA temane siddhAMta AlApaka na rUce to vikathana kare. - X * phlezano saMbhava thAya mATe tevA sAthe sAdhue javuM-AvavuM nahIM. tathA te sAdhue gAma, nagarAdimAM vihAra karatA anyatIthiMka sAthe jatA doSano saMbhava hovAthI na javuM. kemake mAtra, caMDila rokatAM AtmavirAdhanA thAya ane vyasargamAM prAsuka-apAsukanA grahaNathI upaghAta ane saMyama virAdhanA thAya. e pramANe bhojanamAM paNa doSa saMbhave che. ziSyane kumArge dore ityAdi doSa lAge che. have temanA dAnano niSedha kare che* sUtra-336 - te sAdhu ke sAdadI gRharathanA ghera pravezIne anyatIrthika ke gRhasthane tathA uNavihArI sAdhu zithilAcArIne arAna, pAna, khAdima, vAdima AhAra na pote Ape ke na bIja pAse apAve. * vivecana : te sAdhu gRhasthanA ghera pravezela hoya ke upAzrayamAM rahela hoya to doSano saMbhava hovAthI anyatIrthi Adine azanAdi pote na Ape ke bIjA gRhastha pAse apAve nahIM. kemake temane ApatA joIne loko evuM mAne ke A sAdhuo AvA anyadarzanInI dAkSiNyatA rAkhanArA che. vaLI temane Teko ApavAthI asaMyama pravartAnAdi doSo janme che. piMDAdhikArathI 'aSaNIya' doSa saMbaMdhI niSedha kahe che- * sUtra-340 - sAdhu ke sAdadI gRhasthanA gharamAM bhikSAne mATe pravezIne jANe ke A anAdi "A sAdhu nidhana" che ema vicArIne koI eka sAgharmika sAdhu mATe prANI-bhU-jIvansavano AraMbha karIne taiyAra karyo che, uddiSTa che, kharIdho che, udhAra lIdho che, chInavelo che, badhAM svAmInI anAjJA vinA Apela che, sAmo lAve che; to tevA prakAranA zAzanAdi cAhe te gRhastha bIjA puruSane Adhina karela hoya ke pote ja ApI rahyo hoya, gharathI bahAra lAvyo hoya ke aMdara
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2/1/1/1340 121 hoya, dAtAe tene potAno karIne rAkhela hoya ke na rAkhela hoya, dAtA e teno paribhoga karyo hoya ke na karyo hoya, tenuM sevana karyuM hoya ke na karyuM hoya paraMtu tene ApAsuka ane anekaNIya jANI grahaNa na kare. A pramANe ghad sAgharmika sAdhu, eka sAdaLI, ghaNAM sAdagIne uddezIne banAvela hoya, e pramANe cAra AlApaka kahevA. * vivecana : te sAdhu gRhasthane ghera gayela hoya te Avo AhAra grahaNa na kare :- "jenI pAse sva-dravya nathI te asva-nirjhanya che' evA nirgasthane koI bhadraka gRhastha joIne vicAre ke - A eka sAdhune uddezIne prANI-bhUta-jIva-savano saMraMbhasamAraMbha-AraMbha karIne vahorAvIza. saMraMbha AdinuM svarUpa-saMkalapa karavo te saMraMbha, paritApa karanAro samAraMbha upadrava karIne karAya te AraMbha. ( A pramANe samAraMbhAdi AcarIne AdhAkarma kare che. enAthI badhI zuddha koTi lIdhI. zIta - mUlya ApIne levuM, mitra - uchInuM levuM, baLapUrvaka chInavavuM, badhAM mAlikanI saMmati vinAnuM hoya, gRhasthe lAveluM. AvuM vecAtuM vagere lAvIne Ape. AnA dvArA samasta vizuddhi koTi lIdhI. te AhAra cAre prakArano hoya, AdhAkamadi doSanI doSita hoya, te jo gRhastha Ape, te bIjAe kareluM pote Ape ke pote jAte karIne Ape. gherathI nIkaLela ke na nIkaLela hoya. te ja dAtAe svIkArela ke na svIkArela hoya. dAtAe te bahu khAdhu hoya ke na khAdhuM hoya athavA thoDuM cAkhyuM hoya ke na cAkhyuM hoya. AvuM badhuM hoya chatAM jo te aprAsuka aneSaNIya mAluma paDe to maLe chatAM na levuM. A pahelAM ane chellA tIrthaMkaranA sAdhuone akalAnIya che, paNa 22tIrthakaronA sAdhuomAM jene uddezIne karyuM hoya tene na kahyuM, bIjAne kahyuM. A pramANe ghaNAM sAghane uddezIne banAveluM levuM na ko. e pramANe sAdhI tathA sAthIomAM jANavuM. have bIjA prakAre avizuddha koTine AzrIne kahe che- * sUjha-341 - te sAdhu-sAdanI yAvatu je AhAranA viSayamAM ema jANe ke A azanAdi ghaNAM ja zramaNa, brAhmaNa, tithi, kRpaNa ke hanIpaka mATe gaNI gaNIne temane uddezIne prANI Adi jIvono samAraMbha karIne banAvela che - yAvat - sAdhu te grahaNa na kare. * vivecana : te bhAvasAdhu gRhasthane ghera gayela hoya tyAM azanAdi vize jANe ke te ghaNAM nirNa-zAkya-nApasa-airika-AjIvikarUpa zramaNa, brAhmaNa, bhojananA samaya pahelAM je musAphara Ave te atithi, kRpaNa-daridra, vanIpaka-bhATa Adine uddezIne banAvela hoya eTale be-traNa zramaNa, pAMca-cha brAhmaNa ema saMkhyA gaNIne prANI Adino 122 AcArAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 samAraMbha karIne je azanAdi taiyAra karela hoya tene * x * pAsuka, aneSaNIya, AdhAkarmI jANI maLavA chatAM paNa na le. have vizodhi koTi kahe che- * sUga-34ra : sAdhu-sAdhvI gRhasthanA ghera pravezIne jANe ke te azanAdi ghaNAM zramaNa, brAhANa, atithi, kRpaNa, hanIpakane uddezIne yAvat banAvela che. te AzanAdi bIja parathane soMpela na hoya, bahAra kADhela na hoya, nizrAmAM lIdhela na hoya, bhogavela na hoya, sevela na hoya; to tenuM pAsuka ane aneSaNIya vANI grahaNa na kare. paNa ema jANe ke purupAMtaskRta che, bahAra lAvela che. dAtAe svIkArela che, pote vAparyo-bhogavyo-sevyo che, to tene prAsaka ane eSaNIya jANI grahaNa kare. * vivecana : te sAdha jANe ke A bhojana ghaNAM zramaNa, brAhmaNa, atithi, vaNIpaka, kRpaNane uddezIne banAveluM che ane koI gRhastha prANAdino samAraMbha karI lAvIne Ape, te tevA prakAranuM bhojana te ja puruSe potAnA kanjAmAM rAkheluM, bahAra na kADheluM, khAdhA vinAnuM, sevana na kareluM, amAsuka ane anapaNIya Apato hoya to te jANIne maLavA chatAM sAdhu na le. have tenAthI ulaTuM sUtra kahe che - ahIM 'atha' zabda pUrvanI apekSAo ane punaH zabda vizeSaNArthe che . paNa te bhikSa ema jANe ke te bhojana bIjA mATe kareluM che, bahAra lAvela, potAnuM karela, teNe khAdhuM che, vAparyuM che, prAsuka che, eSaNIya che; ema jANIne maLe to . ati avizodhikoTIvALuM na ko, vizodhikoTivALuM purapAntara kRta ane potAnuM karela hoya to ko. vizodhikoTino adhikAra kahe che- * sUtra-343 : je sAdhu ke sADI gRhasthanA ghera AhArane mATe praveza karavAnI icchAvALA hoya che ema jANe ke - A phulo [gho] mAM nitya piMDa apAya che, piMs devAya che, niyata bhAga devAya che, apAdhabhAga devAya che te prakAranA kuLomAM nitya dAna apAya che . ghaNA bhikSuo Ave che; evA kuLomAM AhArapANIne mATe praveza ke nigamana na kare. A kharekhara sAdhu-sAdhvIono AcAra che ke te badhI vastuomAM samabhAvI thaI jJAnAdinI rakSA karata saMyamamAM yatna kare - tema huM kahuM chuM. * vivecana : te bhikSa gRhasthanA gharamAM javAnI icchAvALo AvA kuLone jANe-jemake-A kuLomAM nitya piMDa-poSa apAya che. sarpa eTale zAli-odanAdi pahelA kADhIne bhikSA mATe apAya che te aNabhikSA. nitya-bhAga bhojanano ardhabhAga, cotho bhAga apAya che tevA prakAranA kuLo nityadAna devAthI svapakSa-parapakSanA sAdhuono nitya praveza hoya che, teno bhAvArtha e che ke - saMyata varga ane bIjo bhikSAcara varNa, te
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2/1/1/4343 123 badhAM bhikSA mATe jatA hoya, te badhAne dAna ApavA chakAyanI virAdhanA karI bhojana taiyAra karyuM hoya; jo thoDuM saMdhe to badhAne aMtarAya thAya, mATe vadhu rAMdhe. tethI AvA sthAnamAM sAdhu gocarIne mATe na jAya. upasaMhAra karatA kahe che ke - AraMbhathI je kaMI kahyuM, te bhikSune samagra je udgama, utpAdana, grahaNaeSaNA, saMyojanA, pramANa, aMgAra, dhUma kAraNo vaDe samajIne suparizuddha piMDa sAdhuoe levo. te jJAnAvAra samagratA darzana, cAritra, tapa ane vIcAra saMpannatA che athavA sUramAM kahyA mujaba je sarasa, vissa AhAra maLe athavA rUpa, rasa, gaMdha, sparza vaDe sAdhu samita rahe arthAtu pAMca samitithI samita thaI zabha-azubhamAM rAgadveSa rahita bane. Avo sAdhu hita sAdhavAthI sahita che athavA jJAna, darzana, cAstriI sahita che. te saMyamayukta thAya. A pramANe sudhamasviAmIe jaMbusvAmIne kahyuM ke, meM bhagavaMta pAse sAMbhaLyuM te tamane kahuM chuM, svecchAthI nahIM. bAkI pUrvavat. cUlikA-1 adhyayana-1 piMDa-poSaNAnA uddezaka-1no muni dIparatnasAgare karela TIkA sahitano anuvAda pUrNa 9 cUlikA-1, adhyayana-1, uddezo-2 o pahelo uddezo kahyo. have bIjo kahe che. teno saMbaMdha A pramANe-uddezA1mAM piMDanuM svarUpa batAvyuM, ahIM tenI vizuddhakoTi kahe che. * sUtra-344 - te sAdhu ke sALI AhAra arthe gRhasthane ghera pravezIne AzanAdinA viSayamAM ema jANe ke AThamanA pauSadhanA saMbaMdhamAM, pAkSika-mAsika-dvimAsikatrimAsika-cAtumasika-pAMcamAsika-chamAsika upavAsanA pAraNAnA saMbaMdhamAM, RtuRtusaMdhI-Rtu parivartananA upalakSyamAM yurNikAranA mate nadI AdinA upalakamAM banAvela che ane aneka zramaNa, brAhmaNa, atithi, kRpaNa, vanIpakane eka vAsaNamAMthI, be ke traNa vAsaNamAMthI kADhIne apAya che, kuMbhInA mukhamAMthI ke goLImAMthI saMcita karela gorasAdi padArtho apAya che; tevA prakAranA cazanAdi puraSAMtarakRva thayA nathI yAvana sevita thayA nathI to pAsuka, aneSaNIya jANIne grahaNa na kare. je purupAMtaraskRta ke sevita thayA jANe to prANuka pANI che. * vivecana : te bhAvabhikSu AvA prakArano AhAra che tema jANe, jemake - AThamano pauSadhopavAsa te aSTamI pauSadha utsava tathA pAkSikAdithI Rtu paryAno ane vaDatu parivartanano utsava jANe - jemAM ghaNAM zramaNa, brAhmaNa Adine eka 'piThaka'vAsaNamAMthI bhAta vagere apAtA AhArane khAtAM dekhIne ke be, traNa vAsaNathI apAtuM 124 AcArAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 jANe. A vAsaNa sAMkaDA mukhanI kuMbhI hoya, deghaDo hoya temAMthI apAya. 'saMnidhi' gorasa Adi, saMcaya'-vrata-guDAdi. Avo piMDa apAto jANIne puruSAMtara kRtAdi na hoya to apAsaka, aneSaNIya jANIne maLatuM hoya to paNa grahaNa na kare - paraMtu * jo tene purupAMtarakRta Adi vizeSaNayukta jANe to te AhAra grahaNa kare. have je kuLomAM gaucarI javuM kahyuM teno adhikAra kahe che- * sUga-345 - te sAdhu ke sAtI jANe ke A ucakula, bhogakula, rAjanyakuLa, kSatriya kula, izvAkukula, haridzakuLa, gokuLa, vaizyakuLa, gaMDakakula, koTTarakula, grAma rakSakakula, bukkasakuLa ke tevA prakAranA bIja atiraskRta aniMdita kuLomAM AzanAdi AhAra che, tene pAsuka ane eSaNIya jANIne grahaNa kare. * vivecana : te bhikSu bhikSAne mATe javA icche to AvA kuLo jANIne praveza kare. jemakeugra eTale ArakSaka, bhoga eTale rAjAne pUjavA yogya, rAjanya eTale mitrasthAnIya, kSatriya-rATakaTAdi, ikvAka-kAbhasvAmInA vaMzaja, hasviMza-ariSThanemivaMza sthAnIya, esiDa-goTha, vaizya-vaNija, gaMDaka-nApita, je kAmamAM udghoSaNAnuM kAma kare che, koTTAgasutAra, bukkasa-vaNakara. tevA kulomAM gauyarI javuM ke jyAM javAthI lokomAM niMdA na thAya. vividha dezanA ziSyone sukhethI samajAya te mATe paryAyittirathI A nAmo kahyA che. na niMdavA yogya kuLomAM gaucarI jAya eTale carmakAra kula, dAsI Adi kulamAM gaucarI na jAya, paNa tethI ulaTuM sAta kuLomAM jyAM gaucarI prAmuka ane eSaNIya maLe to grahaNa kare - tathA - * sUma-346 - te sAdhu ke sAdhavI cAvatuM jANe ke AzanAdi mATe ahIM ghaNA loko ekaThA thayela che, pitR bhojana che ke indra-skaMda-rudra-mukuMda-bhUta-yakSa-nAgasUpa-rI-4-tvata-guphA-kUvA-taLAva-ndraha-nadI-sarovara-sAgara-Agara ke tevA anya prakAranA vividha mahotsava thaI rahyA che temAM ghaNAM zramaNa, brAhmaNa, atithi, kRpaNa, vanapakone eka vAsaNa ke be vAsaNa AdimAMthI kADhIne bhojana pIrasAI rahyuM che. te joIne te AzanAdi puraSAMtara kR nathI tema jANIne cAva4 grahaNa na kare. paraMtu je ema jANe ke jemane ApavAnuM hatuM te apAI gayuM che have temane bhojana karatA joIne ane gRhastha panI-bahena-pupu-puwvadhU-dhAmIdAsa-dAsI-nokara ke nokarANI te AhArane bhogavI rahyA che to temane kahe ke, he AyuSyamatI bahena ! mane A bhojanamAMthI kaMI Apazo ? sAdhu Ama kahe tyAre koI arAnAdi lAvIne Ape, tevA AzanAdi sAdhunI yAcanAthI ke yAcanA vinA Ape to grahaNa kare.
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2/1/1/2/346 125 * vivecana : te bhikSu A prakArano AhArAdi jANe, te puruSAMtara dhRt nathI Adi vizeSaNayukta aprAsuka aneSaNIya jANI grahaNa na kare te saMbaMdha che. temAM samavAya-meLo, pitRpiMDa-mRta bhojana, indrotsava, kArtikasvAmI mahotsava, - 4 - drAdi pUjA - 4 - AvA vividha mahotsavamAM je koI zramaNa, brAhmaNa Adine ApavA bhojana banAvI apAya che, tevuM jANI apuruSAMtaUtAdi jANI apuruSAMtaskRtAdi vizeSaNa viziSTa AhArAdi jANI grahaNa na kare. jo te dAna badhAMne na devAtuM hoya, to paNa tyAM ghaNA mANaso ekaThAM thayA hoya to AvI saMkhaDImAM praveze nahIM. A ja vAta kahe che-- paraMtu jo evo AhAra jANe ke je zramaNAdine ApavAno hoya tene apAyo che, gRhasthalokone tyAM khAtAM jue, to AhAra mATe tyAM jAya, te gRhasthonA nAma jaNAvatA kahe che - gRhapatinI patnI Adine pUrve khAtAM jue ke mAlikane jue to temane uddezIne kahe, he AyuSyamati ! ityAdi mane je kaMI bhojana taiyAra hoya te Apa. - X - gRhastha lAvIne Ape. tyAM janasamUha ekaTho thavAthI ke bIjA kAraNathI sAdhu potAnI meLe yAre ke yAsyA vinA gRhastha Ape. te prAsuka, eSaNIya jANI le. have anya gAmanI ciMtAne AzrIne kahe che- * sUtra-347 : sAdhu ke sAdhvI aDadhA yojana jeTaluM dUra saMkhaDI [jamaNavAra] che tema jANe to saMkhaDI niSpanna AhAra levA javAno vicAra na kare. sAdhu-sAdhvI pUrva dizAmAM saMkhaDI che tema jANIne teno anAdara karI pazcimamAM jAya, pazcimamAM saMkhaDI jANe to pUrva dizAmAM jAya. dakSiNamAM saMkhaDI jANI uttaramAM jAya, uttaramAM jANe to dakSiNamAM AhAra mATe jAya. te saMkhaDI jyAM hoya . je gAma, nagara, kheTa, kaTi, maDaMba, paTTaNa, Agara, droNamuha, naigama, Azrama, saMniveza yAvat rAjadhAnImAM saMkhaDI [jamaNavAra] hoya; tyAM javAno vicAra paNa na kare. kevaLI bhagavaMte kahyuM che ke, A karmabaMdhanuM kAraNa che. jo sAdhu saMkhaDImAM javAnA vicArathI jAya to tene AdhAkarmI, auddezika, mizrajAta, krItakRta, pAmItya, Acchedha, anisRSTa ke Ahata AhAra sevana karavo paDe. kemake gRhastho bhikSunI saMkhaDImAM AvavAnI zakyatAthI nAnAmAMthI moTA ke moTAmAMthI nAnA dvAra banAvaze. vizvama sthAnane sama ke sama sthAnane vizvama banAvaze. havAvALA sthAnane nivRti ke nitine vAyuvALA karaze. upAzrayanI aMdara ane bahAra vanaspatine kApI-kApI, chedI-chedIne te sthAnamAM saMstAka bichAvaze. e pramANe sAdhune aneka doSa lAgaze. tethI saMyamI nirprantha A prakAranI pUrva ke pazcAt saMkhaDImAM javAnI icchA na kare. A sAdhu-sAdhvIno AcAra che yAvat tema huM kahuM chuM. AcArAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 * vivecana : te bhikSu prakarSathI ardhayojana sudhInA kSetramAM jyAM prANInI virAdhanA thatI hoya tevI saMkhaDI-arthAt jamaNavAramAM javAno vicAra na kare. jo gAmamAM anukrame gaucarI jatAM tyAM saMkhaDI che te jANe to zuM kare ? 126 te bhikSu pUrva dizAmAM saMkhaDI jANe to pazcimamAM gocarI jAya [ityAdi sUtrArtha mujaba. arthAt saMkhaDIno anAdara kare. eTale ke jyAM saMkhaDI hoya tyAM na jAya. saMkhaDI kyAM kyAM hoya te kahe che - jemake - gAma-jyAM indriyonI puSTi thAya ke jyAM kara lAge te. nagara-jyAM kara na hoya te. kheTa-dhULIyA killAyukta. karbaTa-kunagara, maDaMba-ardha yojanamAM rahela gAma. patanapATaNa Akara-khANa, droNamukha-baMdara, nigama-vyApAranuM sthAna, Azrama, rAjadhAnI-jyAM rAjA pote rahe, saMniveza. A sthAnomAM saMkhaDI jANIne saMkhaDInA hetuthI AhArArthe javuM nahIM kemake kevalIe tene karma-upAdAna kAraNa kahyuM che. pAThAMtathI AdAnane badale 'Ayatana' zabda che - eTale ke - saMkhaDImAM javuM te doSonuM sthAna che. je-je saMkhaDIne uddezIne pote jAya, to te sthAne AmAMno koIpaNa doSa lAge che- AdhAkarma, audezika, mizra, krIta, udhataka, Acchedha, anisRSTa, abhyAhata AmAMthI koIpaNa doSathI doSita bhojana vApare, kemake jamaNa karanAro evuM dhAre che ke, AvanAra sAdhune mAre koIpaNa bahAne ApavuM, ema vicArI AdhAkarmAdi doSavALuM bhojana banAve athavA je sAdhu lolupI thaIne jamaNanI buddhie tyAM jAya, te AdhAkarmI bhojana vApare che. vaLI saMkhaDI nimite Avela sAdhu mATe vasati kevI kare ? asaMyata-gRhastha, te zrAvaka prakRtibhadraka hoya, te sAdhune AvatA jANIne temanA nimitte sAMkaDA dvArane moTA ke moTA dvArane sAMkaDA karAve. sama jagyAne sAgArika AvavAnA bhayathI viSama karAve, viSama hoya te sAdhunA samAdhAna mATe sama banAve. zItanA bhaye havAvALA sthAnane nirvAta karAve, unALo hoya to havA rahita sthAnane havAvALuM banAve. upAzrayanA cokamAM lIluM ghAsa chedI-chedI, ukheDI-ukheDIne upAzraya rahevA yogya banAve athavA suvAnI jagyA sudharAve. gRhastha mAne ke A kAryane potAnuM kartavya mAne. kemake sAdhu to akiMcana che. vaLI gRhastha na kare to sAdhu pote karI le. tethI aneka doSa duSTa saMkhaDIne jANIne nAmakaraNa ke lagnAdi puraHsaMkhaDI ane mRtabhojanarUpa pazcAt saMkhaDI jANIne sAdhu na jAya, paraMtu gRhasthe jagyA sudhArI rAkhI hoya, jamaNavArI purI thaI hoya pachI vadhelo AhAra yAcIzuM evI buddhithI sAdhu jAya. e rIte saMkhaDInA jamaNane uddezIne tevA sthAne sAdhu vihAra na kare. A ja sAdhunI saMpUrNa saMyamazuddhi che ke saMkhaDInuM sarvathA varjana kare. cUlikA-1, adhyayana-1 'pinTupa'' uddezA-2no muni dIparatnasAgare karela TIkAsahitano anuvAda pUrNa
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ 120 1ra8 AcArAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 2/1/1/3/348 9 cUlikA-1, adhyayana-1, uddezo-3 o bIjo uddezo kahyo. have trIjo kahe che. teno saMbaMdha A pramANe. uddezA-mAM doSano saMbhava hovAthI saMkhaDImAM javAno niSedha karyo. have bIjA prakAre temAM javAnA doSone batAve che. * sUjha-348 : kadAcita sAdhu koI saMkhaDI [jamaNavAra)mAM jAya. tyAM adhika khAya ke pIe. tenAthI te sAdhune dasta ke vamana thAya, bhojananuM barAbara pariNamana na thAya ane vizacina Adi roga ke zalAdi AtaMka utpanna thAya. mATe kevalI bhagavate saMbaDIne AtaMkanuM kAraNa kahyuM che. * vivecana : te bhikSa koI vakhata ekacara hoya, puraH ke pazcAt saMkhaDI-bhojana khAIne tathA zIkhaMDa, dUdha Adi ati lolupatAthI samRddhipUrvaka ghaNAM khAya to jhADA ke ulaTI thaI zake. athavA ajIrNathI koDha Adi ke jIva laI lenAra AtaMka, zULa Adi roga thAya. tethI sarvajJa bhagavaMta kahe che ke, saMkhaDInuM jamaNa kapAdAna che. A AdAna kaI rIte thAya che te kahe che- * sUjha-349 - saMkhaDImAM javAthI gRhastha ke gRhastha panI, parivrAjaka ke parivAjikA sAthe eka sthAne bhegA thaI nazIlA pINA pIne te bahAra nIkaLI upAya zodhaze. upAzraya na maLatA te gRhasthAdi sAthe ja haLImaLIne rahI jaze. teo anyamanaska thaI matta banI potAne bhUlI jaze. sAdhu paNa potAne bhUlIne zrI ke napuMsaka para Asakta thaI jaze. athavA strI ke napuMsaka Asakta thaIne kahe che ke, he zramaNa ! ApaNe bagIcA ke upAzrayamAM be ke saMdhyAkALe ekAMtamAM bhoga bhogavIzuM. te ekalo sAdhu temanI bhoga prArthanA svIkArI paNa che. A baI akaraNIya che, te jANIne saMbaDImAM na jAya. tyAM javAthI kamabaMdha thAya che. tethI saMyata nigrantha tevI pUrva ke pazcAta saMkhaDImAM javAnuM na vicAre. * vivecana : A saMkhaDI sthAnamAM AvA apAyo thAya che. paralokamAM durgati gamanAdi thAya. te bhikSa gRhapati, gRhapatinI strI, pavriAjaka, parizvArikA sAthe ekacita thaI temanI sAthe lolupatAthI nazAkAka pINuM pIe, naso caDatAM rahevAnuM sthAna jAye, paNa jo na maLe to saMkhaDI sthAna najIka gRhastha ke parivAjikA sAthe ekameka thaI rahe. anyamana thaI umata banelo gRhasthAdi potAne bhUle athavA sAdhu jAtane bhUlI jAya ane potAne gRhastha ja mAnI bese. te zarIra ke napuMsakamAM mohita thAya. athavA strI ke napuMsaka AvIne te zramaNa sAthe ekAMta mATe prArthanA kare. bagIcA ke upAzrayamAM rAtre ke saMdhyAkALe AvavA kahe. potAnI icchAne anusaravA kahe. pachI gAmanI sImamAM ke ekAMtamAM strIsaMga ke kuceSTA mATe vijJapti kare ane durAcArathI bhraSTa thavA vakhata Ave. mATe saMkhaDImAM javuM yogya che mAnIne saMbaDImAM na javuM. A saMkhaDI karma upAdAnanuM kAraNa che, temAM pratikSaNe kamoM ekaThA thAya che, bIjA paNa karmabaMdhanA kAraNo udabhave che. vaLI tyAM paraloka saMbaMdhI durgatinA pratyAdhAyo paNa che. mATe tevI puraH ke pazcAt saMkhaDImAM sAdhue AhArArthe javA na vicAravuM. * suga-350 - te sAdhu ke sAdI koI prakAranI saMkhaDI [jamaNavAra sAMbhaLIne, lakSyamAM rAkhI utkaMThita cittavALa thaIne te tarapha jaldIthI jaze ane vicAro ke nakkI tyAM khaDI che. te bhinna bhinna kulomAMthI sAmudAyika bhinna lAvIne AhAra karavAno parizrama nahIM kare, paNa saMkhaDIno sadoSa AhAra lAvIne karo. te mAyA sthAna pazi. sAdhue AvuM na karavuM joIe. paNa bhikSA kALe ghaNAM gharothI doSarahita bhikSA lAvIne sAdhue AhAra karavo joIe. * vivecana : te bhikSu AgaLa ke pAchaLanI koIpaNa saMkhaDI bIjA pAsethI ke jAte sAMbhaLIne nizcaya kare ke tyAM avazya jamaNa che, to tyAM utsuka banI avazya doDe ke mane abhUta bhojana maLaze. to tyAM gayA pachI judA judA gharothI sAmudAnIya eSaNIyaAdhAkamadi doSarahita ane vasiya - joharaNAdi veza mAtrathI upalabdha utpAdanAdi doSarahita evo AhAra grahaNa karavAnuM tenAthI zakya nahIM bane. te tyAM mAyA-kapaTa paNa kare. kevI rIte ? judA judA ghera gaucarI levAnI pratijJA karIne jAya paNa pUrve kahyA mujaba tema karaze nahIM, te saMkhaDImAM ja jaze. tethI kahe che-] sAdhu Aloka paralokanA apAya bhayane jANIne saMkhaDI tarapha na jAya. te bhikSu kALe saMbaDImAM jAya to paNa judAjudA samaye judA judA gharomAM jaIne sAmudAyika prAsuka AhAra-pANI vezamAmayI maLe te pAbipiMDAdi doSarahita AcAra grahaNa karI AhAra kare. saMkhaDIne AzrIne vizeSa kahe che * sUga-351 - te sAdhu ke sAdadI oma jANe ke A gAma yAvat rAjadhAnImAM saMkhaDIjamaNavAra thaze, to te gAma yAvat rAjadhAnImAM saMkhaDImAM saMkhaDI levAno vicAra paNa na kare. kevalI bhagavaMte kahyuM che ke, ema karavAthI kamabaMdhana thAya. te jamaNavAramAM ghaNI bhIDa thaze ke thoDA mATe bhojana banAvavA para ghaNAM loko pahocI jaze to tyAM pagathI paNa TakarAze, hAthathI hAtha-mastakathI mastakanuM saMghana thaze. kAyAthI kAyAne vikSobha thAya, bIjA loko paNa sAdhune daMDathI, hADakAthI, mukIthI, DhephAthI, ThIkarAzI prahAra paNa kare, temanA para sacitta pANI pha, dhULa vaDe DhAMkI de, vaLI tene aSaNIya jamavuM paDe, bhIjAne devAnuM
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2/1/1/3/351 129 vaccethI levuM paDe. tethI te saMyamI nigrantha te prakAranA janAkI ke hIna saMkhaDImAM javAno vicAra ja na kare. * vivecana : vaLI te bhikSa jo jANe ke gAma, nagara cAvatuM rAjadhAnImAM saMkhaDI thavAnI che. tyAM caraka Adi bIjA bhikSAcaro haze. to tyAM saMkhaDInI buddhi sAdhu na jAya. tyAM javAthI lAgatA doSo sUtramAM kahe che. kevalI bhagavaMta kahe che A karma upAdAna che - te batAvatA kahe che - saMkhaDI caka AdithI vyApta haze. 100nI rasoI hoya tyAM 500 bhegA thayA haze. tyAM thoDI rasoIne lIdhe AvA doSo thAya - paga vaDe bIjAno paNa lAgaze. pAtra sAthe paNa bhaTakAze. hAthathI hAtha athaDAze. mAthA sAthe mAthuM TakarAze. kAyA sAthe caraka AdinI kAyA athaDAze. te vakhate dhakko vAgatA te caraka Adi kopatA jhaghaDo karaze. pachI - lAkaDI, kerInA goTalA, mukA, mATInA DhephA, ThIkarA AdithI sAdhune ghAyala karaze ke ThaMDA pANIthI siMcaze, dhULathI kapaDAM bagADaze. A to saMkaDAzayI thatAM doSo kahyA. ochI rasoIne lIdhe aneSaNIya AhArano bhoga thaze. kemake saMgheluM thoDuM ane khAnAra vadhu che. tyAre gRhapati potAnuM nAma sAMbhaLIne bhikSune AvelA dhArI temanA mATe bIjI rasoI banAvI Apaze. tethI aneSaNIya paribhoga thaze. athavA dAtA bIjAne devA icchatA hoya, tenI vacce sAdhu Ave tenAthI teone na game. AvA doSo jANIne saMyata nirguntha AvI saMkhaDImAM * * * * * saMkhaDInI buddhie na jAya, have sAmAnyathI piMDanI zaMkAne AzrIne kahe che * sUjha-3para - te bhikSu yAvata ema jANe ke A AzanAdi nirdoSa che ke sadoSa ? tenuM citta AzaMkAthI yukata thAya, tenI cittavRtti azuddha AhAra levAnI thAya, to evo AhAra maLe to paNa na le. * vivecana : te bhikSane gRhasthanA ghera jaI eSaNIya AhAmAM paNa zaMkA thAya. jemakevicikitsA, jugupsA ke aneSaNIya che tevI zaMkA. athavA A AhAra udgama Adi doSayukta che evI tene leNyAcita AzaMkA thAya to - X - X - tevo AhAra maLavI chatAM na le. "jyAM zaMkA thAya tyAM na levuM" e vacanAnusAra grahaNa na kare. have gacchamAMthI nIkaLelA sAdhune AzrIne sUtra kahe che- * sUtra-353 - te sAdhu ke sAdaDI potAnA badhAM dhamapakaraNa sAthe laIne() AhAra prAptinA uddezathI gRhasthanA ghera praveza kare ke nIkaLe. (2) bahAra vihArabhUmi ke vicArabhUmimAM praveza kare ke nIkaLe. (3) eka gAmathI bIje gAma vicaraNa kare. [27] 130 AcArAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 * vivecana : te jinakalikAdi muni bhikSugacchamAMthI nIkaLI gRhasthane ghera gaucarI mATe jAya, to potAnA badhA dharmopakaraNa sAthe laIne tenA gharamAM praveze ke nIkaLe. tenA upakaraNa aneka prakAre che. te jinakabhI be prakAre che - chidrapANi, achidrapANi, achidrapANi munine zakti mujaba abhigraha vizeSathI joharaNa ane muhapati e be ja upakaraNa hoya, koIne zarIra rakSaNa mATe eka sutarAu vastrasahita traNa upakaraNa hoya. jo vadhu ThaMDInA kAraNe unanuM vastra rAkhe to cAra upakaraNa thAya. tethI paNa ThaMDI sahasta na thAya to bIju sutarAu va rAkhatA pAMca upakaraNa thAya. chidrapANI jinakabhIne to sAta prakAranA pAtra niyamathI >> bAra prakAranI upadhi thAya. temAM pAna, pAnabaMdha, pAsasthApana, pAgakesarikA, paDalA, ANa, gucchA. bIje kyAMya jatA badhAM upakaraNa laIne javuM te kahe che, gAma Adi bahAra svAdhyAyArthe ke caMDila jAya to paNa badhAM upakaraNa laIne jAya. bIje gAma jAya to paNa laIne jAya. e rIte traNa sUtro kahyA. have gamanAbhAva nimitta kahe che* sUtra-354 - sAdhu ke sALI che ema jANe ke ghaNAM vizALa kSetramAM varasAda varasato dekhAya che, ghaNe dUra sudhI dhummasa che - jhAkaLa paDe che, moTA vaMToLa vaDe dhULa uchaLI rahI che athavA ghaNAM basa jIvo uDIne paDe che; to A rIte jANIne sarve dharma upakaraNa sahita AhArArthe gRhasthanA gharamAM na praveze ke na nIkaLe. vihAra ke vicArabhUmimAM praveza ke nimina na kare. eka gAmathI bIje gAma vicaraNa na kare * vivecana : te [jinakI] muni ema jANe ke - ahIM ghaNAM lAMbA kSetra sudhI jhAkaLa ke dhummasa paDe che ke varasAda varase che athavA vaMToLIyAne lIdhe ghaNI dhULa uDe che ke tIcha pataMgIyAdi jhINA jaMtuo uDIne paDI rahyA che, to te sAdhu pUrvokta traNa sUtramAM batAvela upadhi laIne jAya ke Ave nahIM. teno paramArtha e che ke A sAmAcArI che ke sAdhu gacchamAMthI nIkaLe ke praveze tyAre upayoga rAkhe ke - jo varasAda, jhAkaLa Adine jANe to jinakI na jAya. kemake temanI zakti che ke te cha mAsa sudhI Thallo-mAtra rokI zake. jyAre sthavIkalI kAraNe jAya to badhI upAdhi laIne na nIkaLe. have ajugupsita kuLamAM doSa dekhAya to javAno niSedha kahe che- * sUtra-355 - te sAdhu-sAdanI A kuLone jANe - jemake - kSatriya, rAja, kurAja, rAjabhRtya ke rAjavaMzanA kuLa; A kuLa-gharanI bahAra ke aMdara jatA, uMbhatA,
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2/1/1/3/355 - 131 besatA, nimaMtraNa hoya ke na hoya, tyAMthI prApta azanAdi prApta thavA chatAM grahaNa na kare * vivecana - pUrNimAM vizeSa uTha che ane bina artha paNa che. te jovo] te bhikSu evA kulo jANe, jevA ke uttara eTale cakavartI, vAsudeva, baLadeva vagerenA kuLo. juna - kSatriyothI anya, kurAjA-nAnA rajavADA, daMDapAzika vagere, sajavaMzIyArAjanA mAmA, bhANeja AdinA kuLomAM saMpAtanA bhayathI javuM nahIM. tyAM gharanI aMdara ke bahAra rahelA athavA jatA-AvatA mANasothI sAdhuone nukasAna thAya, mATe koI gaucarInuM nimaMtraNa kare ke na kare, azanAdino lAbha maLe to paNa na le. cUlikA-1, adhyayanana **fivpam'' - uddezA-3no muni dIparatnasAgare karela TIkAsahitano anuvAda pUrNa rka cUlikA-1, adhyayana-1, uddezo-4 * o trIjo uddezo kahyo. have cotho kahe che. teno saMbaMdha A pramANe-uddezA3-mAM saMkhaDI saMbaMdhI vidhi kahI, ahIM paNa tenI vidhi kahe che. * sUtra-356 : je sAdhu-sAvI cAva4 ema jANe ke ahIM mAMsa ke masjaradhAna bhojana che, athavA mAMya ke monA DhagalA rAkhe che athavA vivAha saMbaMdhIkanyAvidAyana-mRta ke vajana saMbaMdhI bhojana thaI rahela che. te nimitte bhojana laI javAI rahela che, mAmiAM ghaNAM prANI, ghaNAM bIja ghaNI lIlotarI, ghaNAM jhAkaLabiMdu, ghaNuM pANI, ghaNAM ja kIDIyArA-kIcaDa-lIlaku-karoLIyAnA jALA Adi che; tyAM ghaNAM zramaNa-brAhANa-tithi-kRpaNa-vanapaka AvyA che - Ave che - AvavAnA che. temanI ghaNI ja bhIDa jAmI che. tethI prAjJa sAdhuno niSkramaNapraveza muzkela che, tyAM vAcanA, pRcchanA, pavitanA, anapekSA, dharmakathA pravRtti thaI zake tema nathI. evuM maNIne tevA prakAranI pUrva saMkhaDI ke paza4 saMkhaDImAM javAno vicAra sAdhu manathI paNa na kare. paraMtu je sAdhu-sAdhI ema jANa ke ahIM mAMsa ke matsyapadhAna bhojana che yAvata koI bhojana laI javAI rahyuM che, paNa mArgamAM prANI, bIja Adi nathI, ghaNAM zramaNAdi cAva4 AvyA ke AvavAnA nathI, prAjJa sAdhune vAMcanA, pUchanAdi mATe tyAM avakAza che to evuM jANIne prAjJa sAdhu apavAda mArge pUrva saMkhaDI ke pazAva saMbaDImAM javAnuM vicArI zake che. * vivecana :mUirNimAM keTactika pAThAMtara ane keTalAka padonA virodha mAM che te jovA.) te mikSa koI gAma AdimAM bhikSArthe praveze ane AvA prakAranI saMkhaDI jANe 132 AcArAMgasUtra-saTIka anuvAda/ra to tyAM javAnI pravRtti ke vicAra na kare. kevI saMkhaDImAM na javuM te kahe che, jemAM mAMsapaghAta che, pahelA ke chelle mAMsane ja saMdhavAmAM Ave che, koI svajanAdi tene avarUpa ja kaMi laI jatA hoya tene joIne sAdhu tyAM na jaya, tenA doSo pachI kaheze. te ja pramANe matsya Adi mukhya hoya, mAMsapala hoya, jyAM saMkhaDI nimita mAMsa chedIne sukAvatA hoya ke sukavelAno Dhaga karyo hoya ke matsyano Dhaga hoya tayA vivAha pachI vatA praveze varanA ghera bhojana hoya ke varta lAvatA teNInA pitAne ghera bhojana hoya, mRta bhojana hoya ke yAnI yAtrAdi mATe bhojana hoya, parivAranA samAna ke goThI-bhojana hoya. AvI koIpaNa saMkhaDI jANIne, tyAM koI svajana nimite kaMIpaNa laI javAtuM joIne tyAM bhikSA mATe na javuM. tyAM javAthI saMbhavatA doSo kahe che-bhikSunA mArgamAM aneka pataMga Adi prANio, ghaNAM badhAM - bIja, vanaspati, jhAkaLa, pANI, usiMga, lIlaphUga, bhInI mATI, karoLIyAnA jALA hoya. tyAM jamaNa jANIne ghaNAM zramaNa, brAhmaNa, atithi, kRpaNa, vaNIka AvA-Avo-Ave che. tyAM eka AdithI vasati vyApta che. tyAM prAjJa sAdhune javuM-AvavuM na kaho. tyAM janAne gIta vAjiMtranA saMbhavathI svAdhyAyAdi kriyA na thaI zake ane vAcanA, pRcanAdi paNa na kaze. te bhikSune tyAM jatAAvatA ghaNAM doSa saMbhave. tethI mAMsAdinI mukhyatAvALI saMkhaDImAM sAdhue javuM nahIM. have apavAda mA kahe che te bhikSA mAgamAM durbaLa thAya, bimArImAMthI uThyo hoya, tapanA AcaraNathI kSINa thayo hoya ke sthAna na maLe to durlabha dravyano aNI te che ema jANe ke : * * * * mArgamAM bIja ghAsa Adi nathI, to AvI popavALI saMkhaDI jANIne mAMsAdi doSa dUra kasvAmAM samartha hoya to kAraNe tyAM javA vicAre. piMDa adhikAramAM bhikSA saMbaMdhi vizeSa kahe che* sUga-35) : te sAdhu ke sAdanI cAvatuM pravezavAnI icchA kare tyAre ema jANe ke dujhaNI gAyo dohAI rahI hoya, AzanAdi rAMdhavAnI kriyA cAlu hoya athavA rAMdhelamAMthI koI bIjAne apAyuM nathI A pramANe jANIne gRhasthanA gharamAM AhAra prApti arthe na nIkaLe ke na praveza kare. kadAya gRhasthanA ghera sAdhu pahoMcI gayA hoya to ukata koIpaNa kAraNa joine ekAMtamAM cAlyA jAya, jyAM AvAgamana na hoya, koI jotuM na hoya evA sthAne ubhA rahe. jyAre ema jANe ke jhaNI gAyo dohAI gaI che, bhojana raMdhAI gayuM che ke temAMthI bIjAne apAI gayela che, tyAre saMyamapUrvaka AhArANI mATe nIkaLe ke gRhasthane tyAM praveza kare | vivecana : te bhiA gRhasthanA ghera pravezavA iche tyAre ema jANe ke dudhALI gAyo ahIM dohavAI rahI che, tyAre temane dohavAtI joIne tathA azana Adi caturvidha
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2/1/1/4/357 133 134 AcArAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 athavA tyAM sthita sAdhunA pUrvanA sagAM bhatrIjA vagere ke pachInA sagAM zazUra kUla saMbaMdhI hoya tene nAma pUrvaka sUtramAM jaNAvyA che. jemake-gRhapati Adi. tevA prakAranA pUrva ke pazcAt sagAne tyAM pahelA gaucarI jAuM to tyAM * x * zAli odanAdi, inidraya anukUlarasAdi tathA dUdha vagere hoya. jo ke sUtramAM kahela dArumAMsanI vyAkhyA cheda-sUra mujaba karavI athavA koI sAdhu ati pramAdathI ke ati gRddha banIne madha, dArU, mAMsa paNa lAve tevI sUtramAM ullekha che. * x * x * te meLavIne pahelA khAya-pIe pachI pAtra dhoI, luMchI sApha karI vaya vaDe koruM karI, pachI bhikSAkALa thatAM zAMta cehere paroNA sAdhu sAthe gRhasthane ghera AhArane mATe pravesIza ke nIkaLIza ema vicArI mAyA sthAnane sparze che. tethI teno niSedha karatA gura) kahe che ke sAdhue AvuM na karavuM joIe. to sAdhu zuM kare ? te bhikSue paroNA bhikSu sAthe bhikSA avasare gRhasthanA ghera jaIne tyAM uMcanIca kuLomAMthI sAmudAnika udgamAdi doSarahita ane phakta sAdhunA vezathI meLavela dhAmi-dUdha-nimitAdi piMDadoSarahita bhikSA laIne paroNA sAdhu sAthe grAmaiSaNA doSarahita AhAra karavo joIe. A te bhikSano saMpUrNa bhikSabhAva che. cUlikA-1 adhyayana-1 "fpavpaUT '' uddezA-4no muni dIparatnasAgare karela TIkAsahitano anuvAda pUrNa AhAra raMdhAto joIne ke pUrve rAMdhela bhAta bIjA koIne na apAyela jANIne pravartamAna adhikaraNApekSI prakRtibhadraka Adi koI gRhastha sAdhune joIne zraddhAvALo thaI ghaNuM dUdha temane ApuM evI buddhithI vAchaDAne pIDA Ape, dohavAnI gAyane trAsa pamADe to sAdhane saMyama ane Atma virAdhanA thAya. ardha pakva bhAtane jaldIthI, pakAvavA yatna kare, tethI saMyama virAdhanA thAya. tema jANIne sAdhu gaucarI mATe tyAM na jAya-na nIkaLe. tevA sthaLe zuM karavuM te kahe che- te bhikSa go-dohana Adi jANIne ekAMtamAM jyAM gRhastha na Ave ke na dekhe tyAM ubho rahe. pachI jayAre jANe ke gAya dohAI gaI che vagere jANI, pachI AhAra arthe niSkramaNa ke praveza kare. AgaLa kahe che * sUtra-358 - sthiravAsa karanAra ke mAsakatAthI vicaranAra koI muni, AgaMtuka munine kahe che, A gAma nAnuM che, temAM paNa keTalAMka ghara sUtaka Adi kAraNe rokAyelA che. A gAma moTuM nathI. tethI he pUjya ! Apa bhikSAcarI mATe bIje gAma padhAro. mAno ke tyAM rahetA koI muninA pUrva ke pazcAta saMstuta rahe che. jemake * gRhastha, gRhasthapanI, tenA putra-putrI-putravadhU-dhAmI-dAsa-dAsI-kamara ke karmakarI. - je koI sAdhu ema vicAre ke mArA pUrva ke pazcAt saMstuta evA ukta gharomAM pahelA ja bhikSA mATe praveza karIza, jethI mane as, samaya padArtha, dUdha, dahIM, mAkhaNa, ghI, goLa, tela, madhu, madha, mAMsa, pUDI, rAba, mAlapUA ke zrIkhaMDa Adi uttama bhojana maLaze. te AhAra pahelAMja lAvI khAI-pIne pagane dhoIluchIne sApha karIza. pachI bIjA sAdhu sAthe AhAra mATe gRhasthanA ghera praveza karIza ke nIkaLIza. A rIte te mAyA-kapaTa kare che, tema karavuM na joIe. paraMtu te bhikSuo bIjA sAdhuo sAthe bhiAkALe gRhasthanA ghera jaI aneka gharethI zuddhipUrvaka nidaoNSa bhinna grahaNa karI AhAra karavo joIe. sAdhu-sAdadIno A ja AhAra grahaNa karavAno AcAra che. * vivecana : mUrNimAM koI sthAne pAThAMtara jovA maLela che. emAM paNa kithita ;i\ti che. nizIthasUjha uddezaka-2mAM paNa A sutra jevo pATha che.) bhikSaka eTale bhikSaNazIla. - x - keTalAMka sAdhu jaMghAbaLa kSINa thavAthI eka kSetramAM rahyA hoya ke mAsakatA vihArI hovAthI rahyA hoya. te samaye koI grAmAnugrAma vicaratA paroNA sAdhu tyAM Ave, tyAre pUrva sthita sAdhu kahe, A gAma nAnuM che - moTuM nathI athavA bhikSAdAnamAM tuccha che. sutaka AdithI ghara aTakyA che. tethI ghaNuM ja tuccha che. tethI he pUjya ! Apa najIkanA gAmomAM bhikSAyayarthei jajo. to tema karavuM. 9 cUlikA-1, adhyayana-1 uddezo-pa ka o cotho uddezo kahyo. have pAMcamo kahe che. teno saMbaMdha A pramANe uddezA4-mAM piMDa grahaNa vidhi kahI. ahIM paNa te ja kahe che. * sUtra-359 - te sAdhu-sAdanI yAvatuM ema jANe ke agrapiMDa kaDhatuM dekhAya che, agrapiMDa rakhAtu-laI javAtuM-vaheMcAtu-adhAtu ke pheMkAtu joIne athavA pahela [bIja lokoe jamI lIdhuM che ke keTalAMka bhikSAcara] pahelAM laIne jaI rahyA che. athavA bIja zramaNa, brAhmaNa Adi agapiMDa letA jaldI jaldI AvI rahyA che te joIne koI sAdhu ema vicAre ke te bhojana levA huM paNa jaldI jAuM, to te mAyA kare che - "evuM na karavuM." * vivecana : te bhikSu gRhasthanA ghera jaIne ema jANe ke devatA mATe taiyAra karelo bhAta vagereno AhAra che. temAMthI thoDo thoDo kADhe che tathA bIjA vAsaNamAM nAMkhe che te joIne ke devAyatanamAM laI javAnuM tathA thoDuM thoDuM bIjAne apAtuM joIne, bIjAthI khavAtuM ke devAyatananI cAre dizAmAM pheMkAtu joIne; tathA pUrve anya zramaNAdi A agrapiMDa khAdho hoya, ke pUrve - X - grahaNa karela hoya ane - x - pharI paNa amane maLaze ema mAnI * x * zramaNAdi jaldI jaldI te agrapiMDa levA jatA hoya. tyAre
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2/1/1/pa/359 135 136 AcArAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 AvuM joIne koI sAdhu ema vicAre ke huM paNa tyAM jaldI jAuM, ema karatA te bhikSu mAyA sthAnane sparze che. tethI teNe AvuM na karavuM joIe. have bhikSA-aTana vidhi kahe che- * sUtra-360 : te sAdha ke sAdaDI bhikSArthe jatA rastAmAM TekarA, khAI, koTa, toraNadvAra, alA ke abhiA-pAzaka hoya to sAmarthya hovA chatAM tenA mArge na cAle paNa bIje mArga hoya to saMyamI sAdhu bIja mArge jAya, te sIdhA mArge na jAya. kevalI kahe che ke te karmabaMdhanuM kAraNa che. te viSama mArge jatAM te sAdhu lapasI jAya, DagI jAya ke paDI jAya. lapasatA-DagatA ke paDatA tenI kAyA maLa, mUtra, kapha, lIMTa, vamana, pitta, paru vIrya ke lohIthI kharaDAI jAya. kadAca tema thaI jAya to te sAdhu zarIrane sacita yeIthI, bhInI mATIthI, sacitta zIlAthI, sacitta mATInA DhephAthI, udhaIvALA kAThathI, jIvayukata kAThathI, ThaMDa-pANI ke jALAyukta kAithI zarIrane lUche nahIM, sApha na kare, na khaNe, na khotare, mana na kare, na tapAve paraMtu te bhig pahelA sacitta rajathI rahita tRNa, pAna, kASTha, kaMkra AdinI yAcanA kare. yAsIne ekAMtamAM jAya. tyAM dadhabhUmi ke tevA prakAranI anya bhUminuM vAraMvAra patilekhana ane pramArjana karIne yatanApUrvaka zarIrane ghase yAvat svaccha kare. * vivecana : te bhikSu bhikSArthe gRhasthanA ghera javA mahollo, zerI ke gAmamAM pravezatA mArga jue. tyAM mArgamAM jatAM vacamAM samAna bhUbhAgamAM ke grAmAMtamAM kyArA banelA jue athavA khAI, koTa, patana ke toraNane jue. tathA argalA ke argalA pAzakane jue to tevA sIdhA mArge na jAya. paNa saMyamI sAdhu bIjA mArge jAya. -x - kemake kevalI bhagavaMte tene karmabaMdhanuM kAraNa kahyuM che. saMyama ke AtmavirAdhanA thAya. te vaprAdi yukta mArge jatAM viSamatAne kAraNe koI vakhata kaMpe, Thokara khAya ke paDI jAya, tema thAya to chakAyamAMthI koIpaNa kAryane virAdhe tathA tenuM zarIra maLa, mULa, baLakhA, lIMTa, vamana, pita, para, vIrya ke lohIthI kharaDAya mATe tevA mArge nA javuM. bIjo mArga na hoya ane te ja mArge javuM paDe to Thokara khAtAM kAdava vaDe tenuM zarIra kharaDAya. tethI AvuM na karavuM joIe te dazavi che te sAdhu AvA azaci-kAdavathI lipta zarIrano vA vinA pRthvI sAthe sparza na kare athavA bhInI jamIna, dhULavALI pRthvI, sacita patthara, sacita mATInA DhephA, udhaI ke jIvAdi yukta lAkaDA ke karoLIyAnA jALAno ekavAra ke vAraMvAra sparza na kare - gAro dUra na kare, kAdava khotare nahIM, udvartana na kare, sukAyelAne paNa nA khotare eka ke anekavAra tapa na le. to zuM kare ? te kahe che te bhikSu aA javAnuM tRNa Adi cAre. ekAMta acita sthAne jaIne tenA vaDe zarIrano kAdava dUra kare. bAkI sugama che. - vaLI - * sUra-361 - te sAdhu ke sALI bhikSA levA jatA ema jANe ke mArgamAM duSTa madonmatta sAMDha, pADo ubho che, e ja pramANe manuSya, azva, hAthI, siMha, vAgha, dIpaDo, rIMcha, taracha, aSTApada, ziyALa, bilADo kUtaro, varAha, sUvara, lomaDI, citto, cilalaka, sApa Adi mArkamAM rahelA hoya to te sIdhe te na jad, bIjA rastI jAya. te sAdhu-sALI bhikSArthe mArgamAM jatA hoya tyAre vacce khADA, hUMThA, kAMTA, jamInano DhoLAva, tIrADa, viSamatA, kIcaDa Adi hoya to tevA mArge nahIM cAlatAM bIja mArge te saMyamI jAya, sIdhA mArge na jAya. * vivecana : te bhinna bhikSArthe jatAM rastAmAM dhyAna rAkhe, tyAM jo evuM jANe ke rastAmAM gAya Adi che, mAkaNo godho hovAthI rasto baMdha che, jherI sApa che, iityAdi sUtra mujaba jANavuM.] mArgamAM temane rahelA joIne jo bIjo rasto hoya to te sIdhA te na jAya kemake tenAthI Atma virAdhanA saMbhave che. ahIM 'vikA' eTale dIpaDo, 'dvIpIna' eTale rIMcha ityAdi jANavA. tathA te bhikSa bhikSArthe jatAM mArgamAM dhyAna rAkhe ke vacamAM -x - khADo hoya, 65-kAMTA-DhoLAva hoya, kALI phATelI mATI, uMcAnIcA TekarA ke kAdava hoya to tyAM Atma ane saMyama virAdhanAno saMbhava rahe che. tethI bIjA mArge jAya paNa sIdhA mArge na jAya - tathA - * sUtra-362 : te sAdhu-sAdanI gRhanA gharanA dvArabhAgane koTAnI DALIthI DhAMkela joIne pahelAM gRhavAmInI anujJA lIdhA vinA, paDilehaNa ane pramArjanA kayA vinA dvAra ughADIne temAM praveza ke niSkramaNa na kare. pahelA gharanA svAmInI AjJA che, pachI paDilehaNa karI-karIne, pramArjana karI-karIne yatanApUrvaka kholIne praveza kare athavA nIkaLe. * vivecana :[AvuM varNana dazavaikAlika sUjha adhyayaof-1-mAM paNa che.] te bhikSa bhikSArthe pravezatA gRhapatinA gharanA dvAra bhAgane kAMTAnI DALIo vaDe DhAMkela joIne te gharanA mAlikanI anujJA lIdhA vinA tathA AMkha vaDe paDilehaNa karyA vinA, rajoharaNathI pramAryA vinA dvAra ughADe nahIM, temAM praveze nahIM ke nIkaLe nahIM. tenA doSo kahe che - temAM gRhapatine dveSa thAya, vastu khovAya to sAdhu para zaMkA jAya, ughADelA dvAramAM pazu vagere praveze. e rIte saMyama ane AtmavirAdhanA thAya. have kAraNa hoya to apavAda mArga kahe che- te bhikSa te gharamAM javA mATe gRhapatino avagraha yAye. paDilehaNa ane pramArjana karI bAraNuM ughADe. kahyuM che ke, jAte daravAjo ughADI na pese, jo glAna AcArya Adine yogya kaMI maLe, tyAM vaidha raheto hoya ke durlabha dravya prApta thAya ke ochI
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2/1/1/5/362 133 138 AcArAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 gaucarI maLI hoya ityAdi kAraNo hoya to baMdha bAraNA pAse ubho rahI zabda kare. athavA yathAvidhi udghATana karIne praveza kare. tyAM pravezyA pachInI vidhi kahe che- * sUtra-363 - te sAdhu ke sALI che ema jANe ke te gRihasthane gherI koI zramaNa, brAhANa, bhikSuka ke atithi pahelAthI pravezela che, te joIne temanI sAme ke je dvArethI teo nIkaLatA hoya te dvAre ubhA na rahe. paraMtu koIne pahelAM AvelA gaNIne ekAMta sthAnamAM cAlyA jAya, ekAMtamAM jaIne muni evA sthAne ubhA rahe ke jyAM bIjAnuM AvAgamana na hoya, bIja joI na zake. kadAca koI gRhastha tyAM rahelA sAdhune azanAdi lAvIne Ape ane kahe ke, he AyuSyamAna zramaNa Apa badhAM loko mATe A AhAra meM Apyo che to Apa sarve khAo athavA vahecI lo. gRhasthanuM A kathana sAMbhaLIne sAdhu mauna rahIne vicAre ke A AhAra mAro ja che, to te mArA sthAnane sparze che, tethI sAdhu evuM na kare. te sAdhu A AhAra laIne jyAM zramaNa Adi che tyAM jAya, jaIne kahe ke, he AyuSamAnuM zramaNo! tame ja e AzanAdi badhAM loko mATe Apela che. tethI badhA khAco ke vibhAga karo. temane evuM kahetA sAMbhaLI che bIja ema kahe ke he zramaNa ! tame ja badhAne A anAdi vaheMcI Apo. tyAre vibhAga karatI veLAe sAdhu potAne mATe jaldI-jaldI sArasa pracUra mAtrAmAM sa-rasa, manojJa, nigdha AhAra ane rukSa AhAra na rAkhe. paNa te AhAramAM mUrSita, amRddha, anAsakta anadhyapaug thaIne atyaMta samAna bhAga kare. vibhAga karatI veja bIjA ema kahe ke, he zramaNA tame teno vibhAga na karo, ApaNe badhA bhegA thaIne khAI-pIe. evI rIte khAtA paNa sa-rasa yAvat rukSa bhojana jaldI na AI jAya paNa temAM amUrNita yAvat alopa thaI sama mAtrAmAM khAya-pIe. * vivecana : te sAdhu gAma AdimAM bhikSA mATe pravezatA ema jANe ke A gharamAM pahelAM zramaNa Adi pravezela che, temane pravezelA joIne dAtA tathA lenArane aprIti ke aMtarAya na thAya mATe te baMne dekhe tema ubho na rahe. temanA nIkaLavAnA dvAre paNa temanI apIti-aMtarAyabhayathI na ubhe. paNa te bhikSu te bhikSArthe Avela zramaNAdithI ekAMtamAM jaI koI Ave nahIM ke jue nahIM tyAM ubho rahe. tyAM rahelA bhikSane gRhastha jAte AvIne cAra prakArano AhAra lAvIne Ape ane ApatA ema kahe ke tame bhikSArthe ghaNAM loko AvyA cho, huM vyAkuLatAne kAraNe AhArano vibhANa karavA samartha nathI. he AyuSyamAna zramaNa ! huM A caturvidha AhAra tamane sarvaloko mATe Apela che, have tame potAnI icchA mujaba te AhArane bhegA besI khAo ke vaheMcI Apo, ema kahI Ape. to Avo AhAra utsargathI na levo. paNa dukALa hoya ke lAMbo patha hoya to apavAdathI kAraNe grahaNa kare. paNa grahaNa karIne A pramANe na kare-te AhAra laIne maunapaNe ekAMtamAM jaI vicAre - mane ekalAne A AhAra Apelache, * * * to huM ekalo khAuM. A rIte mAyA sthAnane sparze. paNa sAdhue Ama na karavuM joIe. to zuM karavuM ? te kahe che te bhikSu te AhAra laIne bIjA zramaNAdi pAse jaIne temane te AhAra dekhADe, pachI kahe, he zramaNa Adio ! A AhAra ApaNA badhA mATe bhAga pADyA vinA sAmaTo Apela che. tethI badhAM bhegA thaIne ke vaheMcIne vAparo. sAdhu ema kahe tyAre koI zramaNAdi kahe ke, he AyuSyamAna ! tame ja amane vaheMcI Apo, to sAdhu tema na kare. paNa kAraNe kare to A pramANe karavuM - pote vaheMcatA varNAdi guNayukta ghaNuM sAruM zAka Adi pote na le, tema lakhuM paNa na le. bAkI sugama che. paNa-bhikSu AhAramAM mUrNita thayA vinA, amRddhapaNe, mamatArahita thaIne [A badhA ekAIka zabdo anAdara jaNAvavA che.] je kaMI hoya te badhAMne samabhAge vaheMcI Ape. -x - te sAgha vaheMcavA jAya tyAre koI ema kahe ke, he AyuSyamAna ! tame vaheMco nahIM, ApaNe badhAM sAthe besIne jamIe-pIe, to temanI sAthe na jamavuM. paNa potAnA sAdhu hoya, pAsatyA hoya ke sAMbhogika hoya te badhA sAthe AlocanA ApI jamavAnI A vidhi che. eTale pote badhAne sarakhuM vaheMcI Ape. ityAdi. pUrvanA sUramAM Aloka sthAna niSedhya, have praveza pratiSedha kahe che. * sutra-364 - te sAdhu-sAdhI ema jANe ke koI zramaNa, brAhmaNa, yAcaka, atithi pUrve gRhasthanA ghera pravezela che, to te joIne teone ullaMghIne gharamAM dAkhala thavuM nahIM tema pAchaLa rahI yAcanA na karavI. paNa ekAMta sthAne jaIne jyAM koI Ave nahIM ke jue nahIM tevA sthAne rahevuM. jyAre te ema jANe ke gRhastha zramaNAdine AhAradAnano InkAra karyo che ke ApI dIdhuM che, to temanA pAchA pharI gayA pachI ja catanA sahita teNe pravezavuM ke bolavuM. A kharekhara te sAdhunI kriyA vidhi che. tema huM kahuM chuM. * vivecana : te bhikSa bhikSArthe gAma AdimAM pravezatA evuM jANe ke A gharamAM zramaNa Adi pravezelA che, to te pUrve pravezelA zramaNa Adi dekhIne tene oLaMgIne pote aMdara na jAya, tema tyAM ubho rahIne gRhastha pAse bhikSA na mAge, paraMtu ekAMtamAM jaI koI dekhe nahIM tema ubho rahe. pachI te gRhastha aMdaranA bhikSane Ape athavA nA pADe, tyAre te sAdhu tyAMthI nIkaLI aMdara jaI hAnI yAcanA kare. A ja sAdhuno saMpUrNa bhikSubhAva-sAdhupaNuM che. cUlikA-1 adhyayana-1 "papaUT '' - uddezA-pano muni dIparatnasAgare karela TIkAsahitano anuvAda pUrNa
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2/1/1/6/365 139 * cUlikA-1 - adhyayana-1 - uddezo-6 thaka o pAMcamAM uddezo pachI chaThTho uddeza kahe che. teno saMbaMdha A pramANe - uddezApa-mAM zramaNAdine aMtarAyanA bhayathI gRhapraveza niSedhyo. tema ahIM bIjA prANIonA aMtarAyano niSedha kahe che * sUtra-365 - te sAdhu ke sAdhvI (gaucarIe jau] ema jaNe ke sAveNI ghaNAM pANI AhArArthe ekatrita thayA che. jemake - kukaDAnI jAtinA, zukrAtinA athavA gapiMs mATe kAgaDA Adi ekaThA thayelA joIne saMyata sAdhu ke sAdI anya mArga hoya to sIdhA temanI sAme na jAya. - vivecana : te bhikSa bhikSArthe pravezatA ema jANe ke mArgamAM ghaNAM prANI rasanA icchuka thaIne pachI AhAra mATe koI zerI AdimAM ekaThAM thaI paDela che, temane e rIte joIne sAdha temanI sAme na jAya. te prANInA nAma kahe che - 'kukaDA'-zabdathI pakSInI jAti lIdhI, 'sUvara'-zabdathI catuSpada jAti lIdhI. 'agrapiMDa'thI bahAra pheMkela kAkapiMDa lIdhuM. temAM kAgaDAne khAtA joIne zakti hoya tyAM sudhI samyak upayukta sAdhu te raste na jAya, te sIdhA mArge jatAM prANIne aMtarAya thAya che. temane bIjI khasatAM vagha paNa thAya. gRhasthanA ghera pravezatA sAdhunI vidhi * sUjha-366 - te sAdhu-sAdhvI yAvatuM gRhasthanA ghera bArasAkhano vAraMvAra sahAro laIne ubhA na rahe. e ja rIte gRhasthanA gaMdu pANI pheMkavAnA sthAne, Acamana thAne, stana ke zauca javAnA sthAne ke javAAvavAnA rasthAne ubhA na rahe. vaLI te gharanA samArela bhAgane, dIvAlonI saMdhine, navagrahane vAraMvAra hAtha phelAvIne, AMgaLI cIMdhIne, pote nIce namIne ke uMcu mukha karIne munie avalokavA nahIM. gRhastha pAse AMgaLI cIMdhIne yAcanA na kare, AMgaLIthI bhaya dekhADI na yAce, zarIrane gaLI vaDe sparza karIne ke gRhasthanI prazaMsA karIne na yAce. [kadAca gRhastha na Ape to tene kaThora vacana na kahe. * vivecana : te bhikSa bhikSArthe gRhasthanA ghera pravezatA ATaluM na kare. jemake tenA gharanA bArazAkhane vAraMvAra avalaMbIne ubho na rahe kemake te jIrNa hoya to paDI jAya, barobara jaDela na hoya to khasI jAya. tethI saMyama ane Atma virAdhanA thAya. tathA vAsaNa dhoIne pANI pheMkavAnA sthAne, AcamananA pANInA javAne sthAne na ubhe kemake tethI pravacananiMdA thAya. tathA khAna ke zauca sthAne na ubhe * x * kahyuM che ke snAna zauca karatA gRhastha jyAM dekhAya tyAM na ubhavuM. kemake tyAM jovAthI strI, vagerenA saMbaMdhIne zaMkA jAya ane tyAM lajjAthI te barobara zarIra sApha na karI zake 140 AcArAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 tethI dveSa thAya. te ja pramANe gRhasthanA gharanA jharokhA, phATa paDI hoya te durasta karAvI hoya, core khAtara pADela saMdhi sthAna, jalagRha tarapha na jue, vAraMvAra hAtha lAMbo karIne ke AMgaLI uMcI karIne ke zarIra uMcu-nIcuM karIne pote na jue ke bIjAne na batAve. * x * tethI corInI zaMkA jAya. vaLI te bhikSa gRhasthanA ghera pravezIne guhasthane AMgaLI vaDe uddezIne tathA AMgaLI calAvIne bhaya batAvIne tathA kharaja khaNIne temaja gRhasthane vacanathI stuti karIne yAcanA na kare. tathA gRhastha na Ape to tene kaDavA vacana na kahe. jemake - tuM yakSa mAphaka pAkAnA gharanuM rakSaNa kare che. tArA nasIbamAM dAna kyAMthI ? tArI vAta ja sArI che kRtyo nahIM. vaLI tuM "nathI-nathI'', evA be akSara bole che, tene badale tuM "Apa-Apa" ema kahe to tAruM kalyANa thaze. * sUtra-363 - [bhiu mATe gayela sAdhu-sAdhvI) tyAM koIne bhojana karatA jue, jemake gRhastha sAva nokarANI. to pahelA vicArIne kahe ke, che AyuSyamAnubhAI! ke bahena ! AmAMthI mane kaMI bhojana Apazo ? muninA e pramANe kahevAthI te gRhastha hAtha, thALI, kaDachI ke anya pAba sacitta ke uNa jalathI eka ke aneka vAra dhovA lAge to sAdhue pahelAM ja tene kahI. devuM joIe ke, he AyuSyamAna bhAI ke bahena ! tame tamArA hAtha vagerene ThaMDA ke garama pANIthI dhozo nahIM. jo tame mane bhojana ApavA icchatA ho to ema ja Apo. sAdhue Ama kahevA chatAM te gRhastha ThaMDA ke gama pANIthI hAtha vagere dhoIne ke vizeSa dhoIne Ape to AvA pUro karmavALA hAtha AdithI AzanAdi levuM te ApAsuka ane aneSaNIya che yAvata te levuM na joIe. vaLI je sAdhu ema jANe ke purokamathI nahIM paNa ema ja hAtha vagere. bhInA che, to paNa te nAdine apAsaka ane ane dhaNIya jANIne grahaNa na kare temaja ma jANe ke hAtha Adi bhInA to nathI paNa sAnidha-sacicraja bhInAza, mATI, osa, haDatAla, hiMgula, mana:zIla, aMjana, mIThuM, geru, pILI mATI, sapheda mATI, gopIcaMdana, tAjo loTa, tAjI kaNakI, cUrNa AdithI lipta che to paNa tenA hAtha vagerethI apAyela AhAra sAdhu na le.. paraMtu che ema jANe ke dAtAnA hAtha sacitta vastuthI lita nathI, paNa acitta hita che to te AzanAdi pAsuka jANI yAvat che. * vivecana :[dazavaikAlika adhyayana-pamAM ane nizItha cUrNimAM paNa AvuM varNana che.) te mikSa gRhasthanA ghera pravezatA gRhastha Adi koIne jamatA joIne vicAre ke A gRhastha ke tenI patnI cAvat nokarANI jamI rahyA che. to temanuM nAma laIne
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2/1/1/6/367 141 yAcanA kare ke, he AyuSyamAna gRhapati ! ke he bahena ! athavA tevuM bIjuM vacana bolIne kahe ke, tame je rAMdhya hoya temAMthI amane kaMI Apo. -x-x- te bhikSane tema yAcanA karatA sAMbhaLIne bIjA koI gRhastha kadAca hAtha, thALI, kaDachI ke bIjuM koI vAsaNa kAcA pANIthI ke apAsuka uSNa pANI vaDe ke kALa vItI jatA sacita thayela uNa pANI vaDe eka vakhata dhue ke vizeSathI dhue tyAre te joIne pahelA sAdha vicAre pachI temanuM nAma daIne aTakAve ke tame e rIte hAtha vagere na dhozo. to paNa jo te gRhastha sacita pANIthI hAya vagere dhoIne AhAra Ape to tene apAtuka jANI sAdhu na le. vaLI te sAdhu gRhasthanA ghera pravezIne ema jANe ke, sAdhu mATe nahIM, paNa koIpaNa kAraNe pahelA ja dhovAnI kriyA karI che, hAthamAMthI pANI TapakI rahyuM che evuM jANIne * * * * * cAre prakArano AhAra aprAsuka ane aneSaNIya jANIne grahaNa na kare. vaLI ema jANe ke pANI TapakatuM nathI paNa hAtha ke vAsaNa bhInA che to paNa sAdhu na le. e pramANe bhInA hAtha hoya to na le tathA sacita ja, mATI AdimAM samajI levuM. temAM * 3pa' eTale kSAravALI mATI, haDatAla, hiMgaloka Adi prasiddha che. A badhI khANamAMthI nIkaLatI sacitta vastu che. vAva eTale pILI mATI, seTivA te khaDI, tuvarikA, chaDyA vinAnA cokhAnuM cUrNa, uparanA chotarA, khAMDela yuro vagerethI kharaDelA hAthe Ape to le nahIM; paNa jo kharaDelA na hoya to sAdhu gocarI le. paraMta je ema jANe ke - x - te jAtinA AhAradiyI hAtha vagere kharaDAyelA che, to prAsuka ane eSaNIya jANIne grahaNa kare. ahIM ATha bhAMgA [bheda che. temAM asaMsRSTa hAtha, asaMskRSTa vAsaNa, te jAtinA dravya vaDe saMskRSTa ityAdi - 8 - 4 - x * to prAsuka, eSaNIya jANI grahaNa kare. * sUtra-368 - te bhikSu bhikSArthe gRhasthanA ghera pravezI evuM jANe ke koI asaMyamI gRhastha sAdhu nimite dhANI, mamarA, poMka, cAvala Adi taiiyAra karyA che.) te saciva zilA para tathA bIjavALI, vanaspativALI cAvatuM jALAvALI zIlA para kuTyA che, kuTe che ane kuTaze, jhATakyA che, jhATake che ane jhATakaze. A prakAre pRthapha karela cAvala Adine ApAsuka jANI grahaNa na kare. * vivecana : te bhikSa bhikSArthe gRhasthanA gharamAM pravezatA jo ema jANe ke - cokhA AdinA mamarA ghaNAM ja (photarA vALA che athavA ardhapakava cokhA AdinA kaNa vagere hoya, tene gRhastha sAdhune uddezIne sacitta zilA ke bIjavALI, vanaspativALI, iMDAvALI yAvat karoLIyAnA jALAvALI zilA upara kuTelA che - kuTe che ke kuTaze. * * x* te pANI mamarA Adi sayita ke acita hoya tene sacita zilA para kuTIne sAdhu mATe jhATakIne ApyA che - Ape che ke Apaze. tevuM jANIne tevA prakArano 142 AcArAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 pRthuka Adi AhAra maLe to paNa grahaNa na kare. * sUtra-369 : te sAdha-sAdadI gaucarI mATe gRhasthanA ghera pravezatA ema jANe ke bila ke udibhaja mIThuM asaMyamI gRhastha sAdhunA nimitte sacitta yAva4 jALA vALI zilA para bhAMgela che - bhAMge che ke bhAMgaze, pIsela che - yIse che ke pIsaze che tevA mIThAne pAsuka jANIne grahaNa na kare. * vivecana : je te bhikSa evuM jANe ke A khANamAMthI khaNela mIThuM athavA siMdhava, saMcara Adi tathA udbhija - samudra kinAre kSAranA saMparkathI thatuM mIThuM upalakSaNathI kSAra sUkavavAthI thatuM, makAdi mIThuM; AvuM mIThuM zilA para bhedIne kaNIyA rUpa karela che tathA sAdhu mATe bhede che ke bhedaze athavA cUrNa jevuM karavA pIsyu che, pIe che ke pIsaze to evuM mIThuM grahaNa na kare. * sUga-390 - [bhikSArthe gayelo sAdhu ke sALI ema jANe ke azanAdi AhAra agni para rAkhela che, to tevA prakAranA zanAdine ApAsaka jANIne grahaNa na kare, kevaLI bhagavaMta kahe che ke, te karmabaMdhanuM kAraNa che, kemake gRhastha sAdhunA nimite agni para rAkhela AhAmAMthI thoDo bhAga kADhe che ke temAM nAMkhe che, hAtha luche ke vizeSathI sApha kare, pagane nIce utAre ke caDAve ane e rIte anijIvanI hiMsA kare che. have sAdhunI e ja pratijJA, eja hetu, e ja kAraNa, e ja upadeza che ke te ani para rAkhela AzanAdine hiMsAnuM kAraNa paNI pAsuka hovAthI grahaNa na kare. A ja sAdhuno bhikSu bhAva che. * vivecana : te bhikSu gRhasthanA ghera pravezIne caturvidha AhAra agni upara sakhela, tevA prakAranI javAlA sAthe saMbaddha hoya to maLavA chatAM grahaNa na kare. have teno doSa kahe che - kevalI kahe che A madiAna che, te ja pramANe gRhastha bhiAne uddezIne tyAM agni upara rahela AhArane [bIjA vAsaNamAM nAMkhe vadheluM pAchuM nAMkhe ke eka vakhata hAthathI masaLIne zodhe ke prakarSathI zodhe, tathA nIce utAre ke tIrNa karIne agni jIvone pIDe. - have uparokta sAdhunI A pratijJA che, A hetu - A kAraNa - A upadeza che ke agni saMbaddha bhojana ke agni upara rahela bhojana apAsuka ane aneSaNIya che. A pramANe pANI maLavA chatAM te AhAra na le. e ja kharekhara sAdhuno samagra bhikSabhAva che. cUlikA-1 - adhyayana-1 "fpavavaUT'' uddezA-6no muni dIparatnasAgare karela TIkAsahitano anuvAda pUrNa
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2/1/1//371 cUlikA-1, adhyayana-1, uddezo-8 . o chaThThA uddezA pachI sAtamo kahe che. teno saMbaMdha A pramANe - uddezA-6mAM saMyama virAdhanA batAvI ahIM saMyama-AtmA-dAtR virAdhanA vaDe pravacananI hIlanA thAya te batAve che- * sUtra-331 : gRhasthanA ghera bhikSArthe paviSTa sAdhu ke sAdadI jANe ke ezana Adi dIvAla-sthabha-maMca-mALa-prAsAda-havelInI chata ke anya tevA prakAranA uMcA sthAne rAkhela che, to evA sthAnothI lAvIne apAtuM azanAdi apAsuka jANIne tevo AhAra grahaNa na kare. kevalI kahe che ke e karmabaMdhanuM kAraNa che. kemake gRhastha sAdhunA nimitte pITha, phalaka, nIsaraNI ukhala Adi lAvIne tene uMco karIne upara caDaze. tema upara caDatA te lapase ke paDe. je te lapase ke paDe to tenA hAtha, paga, bhuja, chAtI, peTa, mastaka ke zarIranuM koI aMga bhAMge athavA prANIjIva-bhUta-savanI hiMsA karaze, teone trAsa thaze, kacaDAze, aMgopAMga TuTaze, TakarAze, masaLAze, athaDAze, ghasAze, saMtApa pAmaze, pIDAze, kilAmaNA pAmaze, eka sthAnathI bIjA sthAne paDaze. tethI AvA prakAranA mAlApahata anAdi maLavA chatAM grahaNa na kare. gRhasthanA ghera gayela sAdhu-sAdanI jANe ke A anAdi koThImAMthI, gRhastha sAdhu nimitte uMcA thaIne, nIcA namIne zarIra saMkocI ke ADA paDIne AhAra lAvIne Ape to te zanAdi grahaNa na kare. * vivecana [mUrNimAM kiMcita pATha bheda ane artha viroSatA che.] te bhikSa bhikSArthe pravezIne cAre prakAranA AhAra vize jANe ke te skaMdhaardhapAkAra, patthara ke lAkaDAno taMbha, tathA mAMcaDo ke zIkuM ke prAsAda ke vhelItala ke anya tevA prakAranA adhara sthAnamAM rAkhelo hoya, te tevA prakAranA AhArane mAlApahata jANIne maLavA chatAM grahaNa na kare. kevalI bhagavaMte tene karmabaMdhanuM kAraNa kahyuM che. te A pramANe gRhastha sAdhune uddezIne sAdhune devA mATe mAMcI, pATIyuM, nIsaraNI ke uMdhI ukhala Adi uMce TekavIne tenA para caDIne AhAra levA jatAM lapase ke paDe. tyAMthI te lapasatA ke paDatAM hAtha vagere bhAMge ke zarIra athavA indriyo TuTe. tathA teinA lapasavA ke paDavAthI prANI-bhUta-jIva-satva haNAya ke trAsa pAme. [ahIM AbihAdi pado che je iparikI sujha mujaba che.) te jIvo saMzleSa-saMgharSa-saMgha pAme. A pramANe thatAM te jIvo paritApa pAme, kilAmaNA pAme, eka sthAnathI bIje sthAna saMkramita thAya. A pramANe jANIne te prakAranA mALA AdithI lAvIne jo AhAra Ape to te maLavA chatAM grahaNa na kare. athavA te sAdhu AhAra letAM A pramANe jANe ke mATInI koThImAMthI ke jamInamAM khodela arpavRtAkAra khADamAMthI te gRhastha sAdhune 144 AcArAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 uddezIne kAyAne uMcI nIcI karIne, kunja thaIne tathA khADamAM nIcA namIne ke tIchAM paDIne AhAra lAvIne Ape, to sAdhu tevA prakAranA adhomAlAhata AhAra maLavA chatAM na le. have pRthvIkAyane AzrIne kahe che * sUjha-39ra : te sAdhu-sAdhavI yAvatuM ema jANe ke azanAdi AhAra mATI vaDe lipta vAsaNamAM che, to tevA AzanAdi maLavA chatAM na le. kevalI bhagavaMta tene karmabaMdhanuM kAraNa kahe che. kemake gRhastha sAdhune AhAra ApavA mATIthI lipta vAsaNane kholatA pravI-ay-du-vAya-vanaspatikAya ane trasakAyanI hiMsA karaze, pharI lIMpIne pazcAta karma karaze. tethI sAdhuno A pUrvopadiSTa AcAra che ke mATIthI baMdha karela bhAjana AdimAMthI apAto AhAra maLavA chatAM grahaNa na kare. te bhikSa * * * * * jANe ke AzanAdi pRdIkAya para rAkhela che, to te azanane ApAsuka jANIne grahaNa na kare. * x * te AzanAdi aSkAya ke anikAya para rahela hoya to paNa * x * grahaNa na kare. kevalI bhagavaMtane tene karmabaMdhanuM kAraNa kahe che. kemake gRhastha sAdhunA nimite anine teja karaze, lAkaDA vagere bahAra kADhaze, pa>>ne utArIne AhAra Apaze tethI sAdhu Avo AhAra ApAsuka ane aneSaNIya jANI grahaNa na kare. * vivecana : te bhikSa gRhapatinA gharamAM pravezatA jo ema jANe ke - piTharaka Adi mATIthI lIMpIne rAkhela hoya temAMthI kADhI AhAra Ape to pazcAta karmanA bhaye cAre prakArano AhAra maLavA chatAM grahaNa na kare. kemake kevalIe kahyuM che ke tenAthI karma AdAna thAya. te ja dazavi che gRhastha bhikSa nimite mATIthI lipta vAsaNamAMthI AhAra Ape to te vAsaNa kholatA pRthvIkAyano samAraMbha kare, te ja kevalI kahe che tathA teu-vAyu-vanaspatitrasakAyano samAraMbha kare, sAdhune ApyA pachInA kALe bAkInA AhAranI rakSArthe te vAsaNane lIMpIne pazcAta karma kare. have bhikSanI A pUrvopadiSTa pratijJA che, te ja hetu * te ja kAraNa - te ja upadeza che ke tevA prakAre mATIthI lIpala vAsaNa ughADIne azanAdi Ape to maLavA chatAM grahaNa na kare. te bhikSa gRhanA gharamAM pesatA jANe ke te AhAra sacita pRthvIkAya pratiSThita che to tevo AhAra jANIne pRthvIkAya saMghanAdi bhayathI maLavI chatAM pAsuka, aneSaNIya jANI grahaNa na kare. e pramANe akAya ane anikAya upara rahela AhAra paNa maLavA chatAM grahaNa na kare, kemake kevalI tene karmanuM AdAna kahe che - te ja batAve che gRhastha bhikSa nimite agnikAyane ukAdi vaDe prajavalita kare agni upara
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2/1/1/332 145 sthApela vAsaNane Amatema phesvI AhAra Ape [tethI te jIvone pIDA thAya mATe sAdhunI pratijJA che ke tevo AhAra na le. [, dazavaikAlika a.ja-mAM A sUne maLatI gAyA che, piMDa niyuktimAM paNa AvI gAyA che, jenI vRtti avazya jovI.] - sUjha-395 - sAtha ke sAdanI cAvatu jANe ke A AzanAdi ati uSNa che, gRhastha sAtha nimitte [AhArane, supaDA-viMjhaNAptADa-pAna-zAkhA-zAkhAno TukaDomoranA paMkha-te paMkhano banela paMkho-vatra ke varuno TukaDA vaDe athavA hAtha ke mukhathI phuke ke havA nAMkhe, to sAdhu vicArIne kahe ke, he AyuSyamAna ! ke baheno tame A atiuNa AhArane supaDA yAvata phukIne ke havA nAMkhIne mane devA irachatA ho to na Apo. ema kahevA chatAM gRhastha supaDA Adi vaDe yAvat havA nAMkhIne te AhAra lAvIne Ape to tevA AzanAdi ApAsuka laNI na le. * vivecana : te bhiA gRhasthanA ghera pravezIne jo jANe ke ati uNa odanAdine gRhastha sAdhune nimite ThaMDo kasvA mATe supaDAthI, vIjhaNAthI, tAlavRtathI, moranA pIMchAnA paMkhAthI tathA zAkhAthI, zAkhAbhaMgathI, pAMdaDAthI tathA pIMchA ke pIMchAnA samUhathI, varu ke vAnA cheDAthI, hAthathI ke mukhathI ke tevA anya sAdhanathI, mukhavAyu vaDe ThaMDA kare ke vaAdi vaDe havA nAMkhe; tyAre bhikSu pahelAthI upayoga rAkhIne tema karatA gRhasthane joIne Ama kahe ke, he amuka ! ke he bahena ! tame AvuM na karo. jo mane ApavA icchatA ho to jema che tema ja Apo. A pramANe te bhie kahevA chatAM te gRhastha sUpaDAM vaDe ke cAvatuM mukha vaDe kvA nAMkhIne te AhAra lAvIne Ape, to tene anekaNIya jANI na le. piMDAdhikAra ja eSaNAdoSane AzrIne kahe che* sUga-394 : te sAtha ke sALI sAva4 jANe ke AzanAdi vanaspatikAya para rAkhela che, to tevA AzanAdi maLavA chatAM grahaNa na kare. evI ja rIte trasakAya pratiSThita AhAra paNa grahaNa na kare. - vivecana : te bhiA gRhapatinA ghera pravezatA je ema jANe ke - te caturvidha AhAra vanaspatikAya upara rahelo che, to grahaNa na kare. A pramANe trasakAya sUga paNa jANavuM. ahIM vanaspatikAya pratiSThita ityAdithI 'tikSipta' nAmano eSaNAdoSa kahyo. e rIte bIjA paNa eSaNA doSo thayAsaMbhava sUtromAM yojavA. te A pramANe che temAM 1-AdhAkamadi vaDe zaMkita, 2-pANI vagerecI makSita, 3-pRthvIkAyAdi para rahela vikSipta, 4-bIaurAdi DhAMkela-pihita, pa-vAsaNamAMthI tuSa Adi na ApavA 2i/10] 146 AcArAMgasUtra-saTIka anuvAda/ra yogya saciva pRthvI Adi para nAMkhI te vAsaNa AdithI Ape te saMhata, 6bAlavRddhAthI-dAtA, sacita mizra-umizra, 8-deya vastu barobara ayita na thaI hoya ke detA-dvainAnA bhAva vinAnI hoya te apariNata. cabI AdithI lipta, 10cchAMTA pADatA vahorAve te cha idhe pAnaka adhikAra kahe che * sU-395 - te sAtha ke sAdanI cAvatu je A pANIne jANe - jemake : loTanuM dhovANa, talanuM dhovANa, cokhAnuM dhovANa athavA tevA prakAranA bIja ghovANa je tutInA hoya, svAda badalAyo na hoya, acitta na hoya, zastra pariNata na hoya, vivasva na hoya to tene apAyuka zaNI grahaNa na kare. paraMtu e sAdhu ema jaNe ke A dhovANa lAMbA samayanuM che, svAda badalAyo che, citta che, pariNata che, viddhatha che to grahaNa kare, je koI pANInA viSayamAM jANe ke - A pANI talanuM, tuSanuM, javanuM, kAMjInuM ke cokhAnuM dhovANa che, zuddha ukALela che athavA anya tevA prakAranuM che, to tenuM pANI joIne pahelA ja kahI de che AyuSyamAna ! bahena ! tame AmAMthI koI pANI mane Apazo ? ema kahetA sAdhune kadAca dAtA ema kahe ke, tame pote ja tamArA pagathI ke paga uMsa karIne ke namAvIne laI lo, to evuM pAsuka pANI maLe to te svayaM te athavA bIja Ape to paNa grahaNa kare. - vivecana : te bhikSa gRhasthanA ghera pANI mATe pravezatA ja ema jANe ke A pANI loTanuM dhovANa che, talanuM dhovANa che, araNikA AdinuM dhovANa che temAM prathamanAM be to prAsuka che, bIjuM-cothuM mizra che, te kAlAMtare pariNata thAya che, cokhAnuM dhovANa tenA traNa anAdeza che - (1) parapoTA thatA hoya, (2) vAsaNane lAgela biMdu zoSAI gayA hoya, (3) cokhA raMdhAI gayA hoya. teno Adeza e che ke, pANI svaccha thaI gayuM hoya to levAya. paNa sva svAdathI acalita, avyakAMta, apariNata, avivata, apAsuka pANI grahaNa na kare. tenAthI viparIta hoya to grahaNa kare, pAnaka adhikArane vizeSathI kahe che - te bhikSu - x * evuM pANI jANe ke talanuM koI prakAre prAsuka karAyela pANI, tuSa ke javanuM dhovANa, osAmaNa, sauvIra, prAsuka pANI ke tevA prakAranA bIjA drAkSAdinA dhovANa vagere ayita pANI jue to gRhasthane kahe ke, he bhAI he bahena ! je kaMI ayita pANI hoya te mane Apo. te gRhastha sAdhane evuM bolatA sAMbhaLI kahe ke, he zramaNa ! tame A pANI potAnA pAtarA, kAyalI ke DAyuM uMcakIne ke namAvIne laI lo *x* te ema anujJA Ape tyAre sAdhu svayaM le athavA gRhastha Ape to pAmuka jANIne le. * sU+356 - te sAdhu ke sALI pANInA viSayamAM jANe ke - te (acita] wNI sacitta pRSI yAva4 jALAyukata padArtha para rAkhela che. athavA saciva padArtha yukata
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 2/1/1//36 vAsaNamAMthI kADhIne rAkhela che, gRhastha sAdhune devA mATe (sacitta) TapakatAM aNIvALA ke bhInA hAthe, sacitta pRSI yukta gaNI ke sacitta pANI meLavIne Ape to tevA pANIne apAtuka jANI grahaNa na kare. e sAdhunI sAmAcArI che. - vivecana : te bhikSu jo evuM jANe ke te pANI sayita pRvIkAyAdi upara AMtararahitapaNe mukeluM che tathA koLIyAnA jALA Adi yukta bIjA vAsaNamAMthI laIne rAkheluM che ke gRhasse bhikSane nimite ja pANInA gaLatAM TapakAM vaDe ke sacita pRravI AdithI khaDAyela vAsaNa ke ThaMDA pANI sAthe mizra karIne Ape che to tevuM pANI apAsuaneSaNIya jANI grahaNa na kare. A bhikSa-bhikSaNIno samagra bhikSabhAva che. cUlikA-1, adhyayana-1 "fouT'' uddezA-3 no | muni dIparatnasAgare karela TIkAsahitano anuvAda pUrNa * cUlikA-1 adhyayana-1 uddezo-8 " o sAtamo uddezo kahyo. have AMThamo kahe che. teno saMbaMdha A pramANe-uddezA9-mAM 'pAnaka' vize kahyuM. ahIM paNa te ja vizeSathI kahe che * sUtra-397 : te sAdhu ke sALI pAvatu AvA pAnakane jANe - jemake - AMbAnuM pANI, bhADaga, koThA, bIjosa, drAkSa, dADama, khajUra, nALiyera, karI, beTa, AMbaLA ke AMbalInuM pANI athavA te prakAranuM bIjuM koI prANI che goThalI-chAla ke bIja sahita hoya ane gRhastha sAdhu nimite cAlaNI vastra ke vAlakathI eka ke aneka vAra masaLIne, chaMIne ane bIjAdi alaga karIne lAvIne Ape to tevA prakAranA pAnakane ApAsuka jANIne maLavA chatAM paNa grahaNa na kare. - vivecana : te bhikSa gRhasthanA ghera pravezIne evA pANIne jANe ke te kerInuM, aMbADA, koTha, bIjo, drAkSa, dADama, khajura, nALiyera, kera, kola, AmaLA ke AMbalInuM dhovANa che * x * x * ke tevuM bIjuM pANI che, te ThaLiyA, kaNuka-chAla Adi tathA bIja sahita varte che * x* evA pANIne gRhastha sAdhune uddezIne drAkSa vagere curIne ke vAMsanI chAlathI banAvela chAbaDI ke vA ke gAyanI puMchanA vALanA cAlaNA ke sugharInA mALA vaDe ThaLIyo Adi dUra karavA ekavAra masaLIne ke vAraMvAra coLIne tathA gALIne sAdhu pAse lAvIne Ape, to AvuM pANI udgama doSathI duSTa jANIne maLatuM hoya to paNa na le. A udgama doSa A pramANe che 1-AdhAkarma-sAdhu mATe sacivanuM acita kare ke acita saMdhe, auzikapotAne mATe taiyAra soI-lADu Adine sAdhu mATe pharI saMkAsti kare, 3-pUtikarmaAghAkamAMdi bhAganI mizra, 4-mizrasAdhu ane gRhastha mATe bhego AhAra saMdhe, pa-sthApanA-sAdhu mATe khIra Adi rAkhI mUke, 6-prAbhRtikA-avasare sAdhu mATe Aghu 148 AcArAMgasUtra-saTIka anuvAra pAchuM kare, prAdukaraNa-sAdhu nimite bArI kholI prakAza kaQo ke AhArane ajavALAmAM mUkyo. 8-GIta-ndravyAditI vastu kharIde. 9-pAmisya-sAdhu mATe koI pAse uchInuM le, 10-pasvityaM-sAdhu mATe koI eka vastu ApI badalAmAM bIjI lAve, 11-abhyAhata-gherathI sAdhunI vasatimAM lAvIne Ape, 1ra-udbhi-chANa vagerethI lIpala vAsaNa kholIne Ape, 13-mAlAhatamALA Adi para rahela vastu nIsaraNI AdithI utArIne Ape, 14-ADedha-nokara Adi pAsethI chInavIne Ape, 15-anikRSTa-samudAya mATeno AhAra temAMno koI eka jAte Ape. 16-adhyavapUka-potAnA mATe raMdhAtA mAM pachIthI sAdhu mATe cokhA vagere umere. AvA koI doSathI yukta AhArane sAdhu na le. pharI paNa bhojana-pAnane AzrIne kahe che* sUjha-390 - te sAdhu ke sAdI dharmazALA, udhAnagRho, gRhasthanA ghara ke bhikSuka AdinA maThomAM ke pAnaka ke anya surabhi gadhone sukhI-suMdhIne tenA AsvAdananI icchAthI temAM mUrSita, vRddha, grathita ane Asakta thaI aho gaMdha! ahogaMdhA kahe to te gaMdhane na suve. * vivecana : zaheranI bahAranA gRha [dharmazALA ke jyAM AvIne musApharo rahe che, tathA ArAmagharo ke gRhasthanA gharo ke bhikSakAdinA maThomAM jyAM cA-pANInI sugaMdhI gaMdhone suMghI-suMdhIne te mikSa tenA svAdanI pratijJAthI mUchita, vRddha, prathita, Asakta thaIne ahAhA ! zuM sugaMdha che ! ema gaMghane suMghe nahIM. pharI AhAne AzrIne kahe che- * sUga-396 * te sAdhu ke sALI cAvatu jANe ke, kamalakaMda, palAsakaMda, sarasavanI dAMDalI ke tevA prakAranA anya kAcA kaMda je zastra pariNata na hoya te kaMdAdine ApAsuka ANI dAtA Ape to paNa grahaNa na kare. te sAthe ke sALI cAvatuM jANe ke pIpara, pIparacUrNa, marI, marIcUrNa, zRMgabera, zRMgabesUrNa ke tevA prakAranI anya kAcI vanaspati zaru pariNata na hoya to tene pAka laNI maLe chatAM grahaNa na kare. te sAdhu ke sAdhvI yAvatu phaLanA viSayamAM ema jANe ke abo, AMbADa, tAla, vallI, surabhi, salakInA phaLa tathA tenA prakAranA koi phaLa kAcA hoya zastra pariNata na hoya to tene pAsuka laNI maLe chatAM grahaNa na kare. te sAdhu ke sAdagI yAvatu kUpaLanA viSayamAM ema jANe ke, pIMpaLa, vaDa, piluMkha, naMdI, zallakInI ke tevA prakAranI anya kUMpaLa sacitta hoya, zA paNita na hoya to Ausuka jANI maLe chatAM grahaNa na kare. te sAdhu ke sAdagI yAvatuM komaLaphalanA viSayamAM ema jANe ke * lAda, koThA, dADama, bilva ke tevA prakAranA anya komaLa phaLa je sacitta hoya, zastra
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2/1/1/8/379 pariNata na hoya to vAsuka jANI maLe chatAM grahaNa na kare. te sAdhu ke sAdhvI yAvat cUrNanA viSayamAM jANe ke, uMbara, vaDa, pIpara, pIpaLAnuM ke tevA prakAranuM anya cUrNa sacitta hoya, thoDuM pIsela hoya, jenuM bIja naSTa na thayela hoya tene apasuka jANI grahaNa na kare. * vivecana : 149 artha sugama che. 'sAluka' e jalaja kaMda che, 'birAliya' e sthalaja kaMda che. ityAdi - x - x - jhijhirI eTale vallI, surabhi eTela zatagu Adi. (saraLa hovAthI vRttikAre vizeSa kahyuM nathI. pUrNimAM keTalAMka vizeSa ke bhinna artho che, dazavaikAlika adhyayana-5-mAM AvA ja sUtra pATho che.] * ga-380 Hte sAdhu ke sAdI yAvat jANe ke tyAM kAcI bhAjI, saDelo khoLa, madha, madha, ghI nIce juno kacaro che, jemAM jIvonI punaH utpatti thAya che. temAM jIvo janme che, vRddhi pAme che, vyutkramaNa thatuM nathI, zastra pariNata nathI thatAM e prANI vighnata nathI. to tene aprAsuka jANI grahaNa na kare. * vivecana : te bhikSu je ema jANe ke kAcAM pAna te araNika taMdulIya Adi, te ardhapakva ke apakva hoya athavA teno khala karyo hoya. - 4 - 4 - A badhAM junA hoya to levA nahIM kemake temAM jIvo utpanna thAya che, vRddhi pAme che, avyutkrAMta, apariNata hoya. e ekArthaka zabdo che. - 4 - * sUtra-381 H te sAdhu ke sAdhvI jANe ke zeraDInA TukaDA, AMka kArelA, koka, siMghoDA, pUtiAluka ke tevA prakAranI bIjI koI vanaspati je apakva hoya, zastrapariNata na hoya to amuka jANI na le. te sAdhu ke sAdhvI jANe ke - utpala, utpalanI dAMDI, padma, padmanI dAMDI, puSkara ke tenA TukaDA athavA tevA prakAranA bIjA kamaLa sacitta hoya to vAsuka jANIne maLavA chatAM grahaNa na kare. * vivecana : OMjhumerna eTale cholelI zeraDInA TukaDA - 4 - ityAdi vanaspati vizeSa jalaja ke anya tevA prakAranI hoya te zastrathI haNAyela na hoya to grahaNa na karavI. te bhikSu jo ema jANe ke nIlopala, tenI nAla, padmAkaMdamULa, padmAkaMda uparavartI latA, pAkesara, pAkaMda ke anya tevA prakAranI vanaspati zastrathI haNAyela na hoya to na le. * sUtra-382 : te sAdhu ke sAdhvI yAvat jANe ke agrabIja, mUlabIja, skaMdhabIja, parvabIja athavA agra, mULa, skaMdha, parva-jAta athavA anyatra nahIM paNa e ja vRkSo para utpanna kaMdalI garbha, kaMdalI guccha, nAriyelano garbha, khajUrano garbha, AcArAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 tADano garbha ke tevI anya vanaspati yAvat grahaNa na kare. te sAdhu ke sAdhvI sAvat jANe ke zeraDI, chidravALI polI-saDelI, aMgAra, phATela chotAvALI, ziyALa AdinI thoDI thoDI khAdhelI zeraDI, netarano agrabhAga, kaMdalI garbha ke anya tevA prakAranI koI vanaspati zastra pariNata na hoya to apANuka jANI na le. te sAdhu ke sAdhvI yAvat ema jANe ke lasaNa, lasaNanA pAna, lasaNanI dAMDI, lasaNano kaMda, lasaNanI chAla ke tevI koI vanaspati che tene apAsuka aneSaNIya jANIne maLe chatAM na le. 150 te sAdhu ke sAdhvI vat jANe ke kubhimAM pakAvela aDiya phaLa, hiMduka, veluMka, zrIparNI ke tevA anya prakAranA phaLa sacitta hoya, zastrathI pariNata na hoya to tene apAsuka jANI grahaNa na kare. te sAdhu ke sAdhvI yAvat jANe ke dhAnyanA kaNa, dANAthI bharela kusakA, dANAvALI roTalI, cokhA, cokhAno loTa, tala, talano loTa, talapApaDI ke te prakAranI anya vastu zastra pariNata na hoya to maLavA chatAM grahaNa na kare. A ja sAdhu sAdhvIno AcAra che. * vivecana : te bhikSu jo evuM jANe ke japAkusumAdi agrabIja, jAI Adi mULabIja, sallakI Adi skaMdhabIja, ikSu Adi parvabIja e ja pramANe agra-mULa-saMdha-parva jAta te temAMthI ja janme che, bIjethI nahIM. kaMdalIno garbha tathA kaMdalI tabaka ityAdi. kaMdalI AdinA mastaka samAna je kaMI chedavAthI turta ja dhvaMsa pAme che, tevuM bIjuM paNa azastra pariNata hoya te na le. te bhikSu jo evuM jANe ke zeraDI, roga vizeSathI chidravALI, vivarNI-thayela, chedAI gayela chAla, vRka ke ziyALe thoDI khAdhela hoya - AvA chidrAdithI te zeraDI prAsuka thatI nathI tathA vetrAgra, kaMdalIno madhya bhAga tathA bIjuM paNa kAcuM, zastrathI pariNata na thayela levuM nahIM. A pramANe lasaNa saMbaMdhI paNa jANavuM, temAM jovA eTale lasaNanI bahAranI chAla, te jyAM sudhI Ardra hoya tyAM sudhI sacitta jANavI. vi te koI vRkSanuM phaLa che. tathA TIMbaru Adi - 4 - 4 - kAcAM phaLone pakavavA khADAmAM nAkhe, te - 4 - 4 - pAkelAM paNa sacitta jANavA, A rIte pakave te 'kuMbhIpAka' kahevAya. sAdhu te grahaNa na kare. zAli vagerenA kaNa te kaNikA che, temAM koI sacitta yoni hoya tathA kaNakI mizrita kukasA ityAdi - 4 - thoDuM pakavela hoya to sacitta yoni saMbhave che. zeSa sugama che - Aja sAdhuno saMpUrNa bhikSubhAva che. uddezA-8no muni dIparatnasAgare karela TIkAsahitano anuvAda pUrNa cUlikA-1, adhyayana-1 "pievA
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2/1/1/9/383 151 OM cUlikA-1, adhyayana-1, uddezo-9 0 AThamo uddezo kahyo, have navamo kahe che, teno saMbaMdha A pramANe che, uddezA-8 mAM aneSaNIya piMDaparihAra kahyo. ahIM paNa te kahe che-- * sUtra-383 : ahIM pUrvAdi cAre dizAmAM koI zraddhAvAna gRhastha yAvat karmacAriNIo hoya che. teo pahelA ema kahe che . A zramaNa, bhagavaMta, zIlavAna, vratI, guNI, saMyamI, saMvRtta, brahmacArI ane maithuna dharmanA tyAgI che. temane AdhAkarmika azanAdi AhAra khAvo-pIvo kalpato nathI. tethI amArA mATe je AhAra banAvelo che, te badho AhAra temane ApI do. pachI ApaNA mATe pharI azanAdi banAvI laIzuM. AvA vacano sAMbhaLIne ane samajIne evA azanAdi pAmuka ane anveSaNIya jANIne grahaNa na kare na * vivecana : pha zabda vAkyanA upanyAsa ke prajJApaka kSetrAzrayI che. - x - prajJApakanI apekSAo pUrva Adi dizAo che. temAM keTalAMka zraddhALuo zrAvaka ke prakRtibhadraka puruSo hoya che. te gRhastha cAvat kAma karanArI hoya, teo pahelAM Ama kahe che. A sAdhu bhagavaMto 18,000 bhede zIlavALA, pAMca mahAvrata ane cha rAtribhojana viramaNa vratadhArI, piMDavizuddhi Adi uttaguNa yukta, indriya ane manathI saMyamavALA, AsavadvAra baMdha karanArA, navavidha brahmaguptiyukta, aDhAra prakAre brahmacarya pALanArA che. teone AdhAkarmI azanAdi khAvA ke pIvA kalpatA nathI. tethI ApaNA mATe banAvela azanAdi badhuM te sAdhune ApI daIe. ApaNe potA mATe pachI bIjA azanAdi banAvI laIzuM. tyAre sAdhu pote A vAta sAMbhaLe ke bIjA pAsethI jANe to tevA azanAdi pazcAtkarmanA bhayathI aprAsuka aneSaNIya jANI le nahIM. * sUtra-384 H te sAdhu ke sAdhvI sthiravAsa hoya ke eka gAmathI bIje gAma vicaratA hoya, te gAma yAvat rAjadhAnImAM pahoro. te gAma ke rAjadhAnImAM te sAdhunA pUrva paricita ke pazcAt paricita rahetA hoya. jemake gRharaNa sAtat karmacAriNI. to AvA gharomAM bhikSAkALa pUrve AhArArthe Ave-jAya nahIM. kemake kevalI bhagavaMte tene karmabaMdhanuM kAraNa kahyuM che. temane pahelA AvelA joIne gRhastho sAdhu nimitte rasoInI sAmagrI ekaThI karaze ke banAvaze. have sAdhune pUrvopardiSTa maryAdA che ke AvA gharomAM AhAra-pANI mATe bhikSAnA samaya pahelAM praveza ke niSkramaNa na kare. [kadAca kyAreka javAno prasaMga Ave to] - jyAM saMbaMdhIjanonuM AvAgamana na hoya, koI tene dekhe nahIM tevA ekAMta sthAne ubhA rahe ane bhikSAkALe ja tyAM praveza kare. svajanAdithI bhinna anyAnya gharomAM sAmudAnikarUpe AcArAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 eSaNIya ane veSamAtrathI prApta nirdoSa AhAranI gaveSaNA karIne tevo AhAra kare. * vivecana : te bhikSu jo ema jANe ke gAmathI laIne rAjadhAnI sudhInA A gAmomAM amuka sAdhunA kAkA vagere pUrva paricita ane sasarA vagere pazcAt paricita tyAM gharavAsa karIne rahyA che. temAM gRhapatithI karmakarI sudhInA che. tevA prakAranA kuLomAM AhAra pANI mATe na javuM - AvavuM. "AvuM huM nathI kaheto' tema jaNAvavA kahe che ke, A kevalI bhagavaMte kahyuM che ke, tethI azubhakarma baMdhAya che - x - kemake teo sAdhu mATe pahelAthI vicArIne upakaraNa taiyAra karAvI rAkhe temAM azanAdi raMdhAvI rAkhe. tethI sAdhu mATe pahelAthI ja A pratijJA kahI che ke teo sagAsaMbaMdhInA gharomAM bhikSAkALa pUrve AhArArthe na jAya. tyAre zuM karavuM ? te kahe che - te sAdhu A svajanakulone jANIne koI svajana na jANe tevA ekAMtamAM cAlyA jAya. jaIne svajanAdi jyAM na Ave ke na dekhe tevA sthAne rahe. svajanasaMbaMdhI grAmAdimAM bhikSAkALe praveza kare, pravezIne svajana sivAyanA bIjA gharomAM udgamAdi doSarahita tathA vezamAtrathI prApta evI utpAdanAdi doSarahita bhikSAnI gaveSaNA karI grAtaiSaNA doSarahita AhArane vApare. te utpAdana doSo A pramANe che- 152 1-dhAtrIpiMDa-azanAdi mATe dAtAnA bALako ramADe, 2-dUtIpiMDa-dUtanI mAphaka gRhasthano saMdezo laI jAya, 3-nimitta-aMguSTha ke praznAdi nimitta kahI AhAra meLave, 4-AjIvikA piMDa-jAti batAvIne AhAra meLave, 5-vImagapiMDa-dAtA jeno dharma pALato hoya tenI prazaMsA karI gocarI le, 6-cikitsA-nAnI moTI cikitsA batAvI gocarI le, 7 thI 10-krodha, mAna, mAyA ane lobha dvArA gocarI meLave. 11-pUrva pazcAt saMstava piMDa-bhikSA dAnathI pUrve ke pachI dAtAnI stuti karI gaucarI meLave, 12-vidhApIMDa-vidhA vaDe meLavela AhAra. 13-maMtrapiMDa-maMtrajApa batAvI gocarI meLave, 14-cUrNapiMDa-vazIkaraNAdi mATe dravyapUrNa vaDe gocarI meLave, 15-yogapiMDaaMjanAdithI AhAra meLave, 16-mUlapiMDa-je anuSThAnathI garbhapAta Adi thAya tevA vidhAnathI AhAra meLave. A soLe doSa sAdhuthI utpanna thAya che. have grAsaeSaNAnA doSo kahe che-- 1-saMyojanA-AhAra lolupatAthI dahIM, goLa AdinI saMyojanA kare. 2-pramANa-batrIza koLIyA pramANathI vadhu AhAra kare, 3-aMgAra-AhAranA rAgathI AsaktipUrvaka khAya ane cAstrine aMgArA mAphaka bALe, 4-dhuma-aMta prAMta AhAranA dveSathI cAstrine kALu kare, 5-kAraNa-vedanA Adi kAraNa vinA AhAra kare. A pramANe vezamAtrathI prApta AhArane grAsaisaNAdi doSarahita thaIne AhAra kare. have kadAca evuM thAya ke - bhikSAkALe pravezyA chatAM gRhastha te sAdhu mATe AdhAkarmika azanAdi banAve. to te sAdhu maunapaNe tenI upekSA kare. zA mATe ? te letAM ja huM pratyAkhyAna karIza, e pramANe mAyA sthAnane sparze. sAdhue tema na karavuM.
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ upara 2/1/1/9/384 153 to zuM karavuM? te kahe che, te pahelA upayoga rAkhe ane AhArane taiyAra thato joI ema kahe, he amuka bhAI ke bahena ! mane AdhAkarmika AhAra khAvo ke pIvo kaheto nathI. tethI te mATe tame yatna na karo. Ama kahevA chatAM gRhastha AdhAkamiida AhAra taiyAra kare to te maLavA chatAM paNa sAdhu grahaNa na kare. * sUtra-385 - te sAdhu ke sALI cAvatuM jANe ke atithi mATe - mAMsa ke matsya bhUMjAI rahyA che, telanA puDalA banI rahyA che te joIne atiellutAthI pAse jaIne yAcanA na kare. zvAna sAdhu mATe Avazyaka hoya to jAya. * vivecana : te sAdhu jo ema jANe ke mAMsa ke matsya athavA telaudhAna pUDAo tene tyAM AvanArA mahemAno mATe taiyAra thaI rahyA che - saMkArAI rahyA che, tyAre tene joIne lolupatAthI jaldI jaldI - x - jaIne yAcanA na kare. sivAya ke glAnAdinA kArya mATe javuM paDe. * sUtra-386 - te sAdhu ke sALI koIpaNa prakAranA bhojanane grahaNa karIne sAro-sAro AhAra khAIne kharAba ke niHsavAda AhAra paraThavI de to te mAyAsthAnane sparza che, teNe Ama na karavuM joIe. sAruM ke kharAba badhuM ja khAvuM joIe, kaMIpaNa paraThavavuM na joIe. * vivecana : te mikSa koIpaNa jAtanuM bhojana grahaNa karIne sAruM-sAruM khAI jAya ane dudhI padArtha tyajI de - x * to te kapaTa che, tevuM na karavuM joIe. paNa sAruM ke mAThuM badhuM khAI le paNa paraThave nahIM. * sUra-387 : te sAdhu ke sALI koIpaNa jAtanuM pANI grahaNa karIne madhura-mIThuM pANI pIve ane kaselu-amanojJa pANI paraThavI de, he mAyAsthAnane sparze che, te sAdhu evuM na kare. puSita ke kAsAyita badhuM ja pANI pI jAya temAMthI kiMcit paNa na paraThad. vivecana : [bhojana mAka] pAnakasUga paNa jANavuM, sArA varNa-gaMdhayuktane kahevAya tethI viparIta kapAya kahevAya. - x - sUra-386 mAphaka AhAranA gRddhapaNAthI sUgAryanI hAni ane karmabaMdha thAya che. * sUtra-388 - te sAdhu ke sALI yAvatu ghaNAM bhojanAdine grahaNa karI lAvela hoya (ane AvazyakatAthI adhika hoya to] tyAM je sAdharmika, sAMbhogika, samanojJa tA aparihArika nikaTamAM hoya temane pUchayA ke nibaMdhita kacI vinA je sAdhu AcArAMgasUtra-saTIka anuvAda/ra AhAra para have to te mAyAsthAnane sparze che, sAdhue tema na karavuM. paraMtu AhAra laIne tyAM jAya, temane batAvIne kahe che ghamaNo ! A azanAdi ghaNAM vadhu che, te tame vAparo. te evuM kahe tyAre bIjA sAdhu ema kahe ke, he zramaNa ! A AhAramAMthI amArAthI jeTaluM khAI-pI zakAze teTaluM vAparIzuM, je badhuM vaparAze to badhuM khAIzuM-pINuM [o ApI de.] * vivecana : te bhikSa ghaNuM bhojana prApta thAya tyAre AcArya, glAna, paroNA Adi mATe lAvela durlabhadravyAdi ApyA pachI paNa ghaNuM vadhI javAthI na khavAya to tyAM sAdharmiko, sAMbhogiko, samanojJo, parihArikone-x- najIka hovA chatAM teone pUchayA vinA pramAdathI paraThavI de to te kapaTa kare che, teNe ema na karavuM, to zuM karavuM ? te batAve che . te sAdhu te vadhArAno AhAra laIne teonI pAse jAya, jaIne pahelA AhAra batAve. pachI ema kahe ke, he zramaNo ! mArI pAse A azanAdi ghaNAM che, huM te khAvA samartha nathI, tame kaMI lezo ? te sAMbhaLI bIjA sAdhu kahe ke amArAthI bane teTaluM khAIzuM-pIzuM, badhuM khavAya to badhuM vAparIzuM. * sUtra-389 - te sAdhu ke sALI vAva jANe ke A azanAdi bIjAne uddezIne bahAra vAvela che ane temaNe mane ApavAnI anumati ApI nathI athavA anikRSTa che to tevA AzanAdi amAsuka jaNI grahaNa na kare. paraMtu jenA mATe te AhAra pANI lAvyA hoya temanI AjJAthI Ape athavA temano bhAga ApI dIdhA pachI dAMtA Ape to tene pAmuka mAnIne cAva4 grahaNa kare, A te sAdhu-sALInI sAmAcArI che. * vivecana : te pharI jo Avo AhAra jANe ke - cAra, bhaTa Adine uddezIne gharamAMthI kADhela che, paNa te AhArane cAra, bhaTa Adie svIkArela nathI, to te bahu doSavALo jANIne na levo. paNa jo te AhAra te mAlike svIkArI potAno karyo hoya ane Ape to grahaNa karavo. - x * cUlikA-1 adhyayana-1 "fpavghaT" uddezA-9tno muni dIparatnasAgare karela TIkAsahitano anuvAda pUrNa |
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra1/1/10/30 15 ka cUlikA-1, adhyayana-1, uddezo-10 % 0 navamo uddezo kahyo. dhe dazamo kahe che. teno saMbaMdha A pramANe-uddezA9mAM piMDaragrahaNavidhi batAvI. ahIM sAdhAraNAdi piMDa meLavela vasatimAM gayela sAdhue zuM karavuM ? te kahe che * sUtra-30 - koI sAdhu ekalo badho sAdhu mATe sAdhAraNa AhAra lAvela hoya ane te sAdharmikane puNyA vinA jene-jene icche tene--tene ghaNu ghaNuM Ape te mAyA sthAnane sparze che. teNe ema na karavuM joIe. te AhAra laine sAdhu tyAM jaIne ema kahe ke, he AyuSyamAna zramaNo ! ahIM mAsa pUrva ke pazAva paricita che. jemake . AcArya upAdhyAya, pravartaka, vira, gaNI, gaNaghara ke gaNAvacchedaka che. eone huM payati-payata AhAra ApuM ? tene ema kahetA sAMbhaLI sAdhune AcAyAdi kahe, he AyuSyamAna ! tame tamArI icchAnusAra cAparyApta AhAra Apo. e pramANe temanI AjJAnusAra jeTalo devAnI AjJA Ape teTale AhAra devo. jo teo badho AhAra levAnI AjJA kare to badho AhAra ApI devo. * vivecana : te bhikSu kyAreka badhA sAdhu mATe sAmAnya AhAra Apela hoya - 4 - te grahaNa karIne te badhA sAgharmikone pUchaDyA vinA jene je rUce tene tenuM potAnI buddhithI ghaNuM ghaNuM Ape, e rIte mAyA kare che. mATe sAdhue tema na karavuM. asAdhAraNa piMDa maLatAM ja karavAnuM te kahe che te sAdhu veSamAtrathI meLavela piMDa [AhAra] laIne AcArya pAse jAya. jaIne ema kahe ke, he AyuSyamAn ! ahIM mArA pUrva paricita che jemanI pAse meM dIkSA lIdhI che tenA saMbaMdhI ane pazcAtu paricita-jenI pAse zrata bhANo tenA saMbaMdhI ajaba rahyA che, temanA nAma batAve che - 1-AcArya-anuyogaghara, 2-upAdhyAyaadhyApaka, 3-pravartaka-vaiyAvacca AdimAM yathAyoga sAdhune pravatavi, 4-sthavira-saMyama AdimAM sIdAtA sAdhuone sthira kare, 5-gaNi-gacchAdhipa, 6-gaNaghara-AcArya NsamAna, gurunI AjJAthI sAghugaNane laIne judA viyare te. gaNAvacchedakagacchanA nivahinA ciMtaka, A badhAMne uddezIne A pramANe kahe-huM ApanI AjJAthI A baghAMne zIgha zIgha Ape, A pramANe sAghanI vijJatithI AyAdi jeTalI mAtrAmAM AjJA Ape teTalI mAtrAmAM Ape ane badhAnI AjJA Ape to badho AhAra Ape. * sUga-31 : te bhinna bhikSAmAM manojJa bhojana grahaNa karIne te AhArane tuccha bhojanathI DhAMkI de ane ema vicAre ke A manojJa AhAra dekhADIza to AcArya cAvatuM gaNAvacchedaka pote ja laI leze. A uttama bhojanamAMthI mAre koIne kaMI nathI ApavuM. ema mAyA sthAnane sparze che, sAdhue AvuM na karavuM joIe. paraMtu muni te AhAra laIne AcAyadi pAse jAya, paNa khullu rAkhI 156 AcArAMgasUtra-saTIka anuvAda/ra hAthathI AhArane uMcA karI ' che A che' ema kahIne badho AhAra dekhADe, kaMI paNa na chupAve. koI sAdhu kaMI bhojana lAvIne (mAmAM] sAruM khAI che ane vivaNa tA visa AhAra acAyadine dekhADe to te mArA sthAnane sparze che. sAdhue tevuM na karavuM joIe. vivecana : 'sugama' che *x* zuM karavuM te batAve che - te bhikSu te AhAra laIne AcArya pAse jAya, jaIne badhuM yathAvasthita dekhADe, kaMI paNa na chapAve. mAyA sthAna pratiSedha kahe che - sa gRddhithI bhaTakatA te bhikSa kaMI vaNadiyukata bhojana meLave pachI sAruM sAruM khAIne aMtarAMtAdikane upAzrayamAM lAve te paNa mAyA-kapaTa che. sAdhue tema na karavuM. * sU-32 : te sAdhu ke sALI yAvatuM jANe ke zeraDInI gAMThano madhya bhAga, zeraDInI gaDerI-TukaDapUchaDuM-zAkhA ke DALI, maga AdinI bhujela phaLI ke oLA e badhAM tathA evA prakAranA koI padArtha jemAM khAvA yogya thoDu ane pheMkI devA jevuM ghaNuM hoya to te ApAsuka jANI na le. sAdhu ke sAdadI yAva4 jANe ke A daLadAra phaLamAM ghaNI guTalI che ane ghaNAM kAMTAvALI matsya vanaspati jemAM khAvuM thoDuM ane nAMkhI devAnuM vadhu hoya tevA phaLa ke vanaspati pAsuka samajI na le. koI gRhastha sAtha ke sAdadIne ghaNAM gohalIvALA daLa ke maw vanaspati mATe nimaMtraNa Ape che : che AyuSyamAna zramaNa ! Apa A bahu gohalIvALA phaLane Apa veza Iccho cho ? AvA zo sAMbhaLI ane samajIne muni pahelA ja kahI de ke, he AyuSyamAna ke bahenA mane bahu guTalIvALA phaLa levA na kahyuM, devA icchatA ho to A jeTalo gabhasArabhAga che te mane Apo, ThaLIo na Apo. ema kahevA chatAM gRhastha potAnA pagamAM ThaLiyAvALA gati lAvIne devA lAge to Avo garbha gRhasthanA hAthamAM ke pagamAM hoya to amuka laNI na che. kadAca gRhastha jabaradastINI ApI de to huM na kare, dhikkAre nahIM paNa te laIne ekAMtamAM jAya, jaIne uMdhAna ke upAzrayamAM kaMDArahita cAvava jIvajaMturahita bhUmi joine gabha ke matsya vanaspati khAIne ThaLiA tathA kAMTAne laIne ekAMtamAM jAya, jaIne dAdi acittabhUmimAM cAvata pramArjana karIne paraThavI de. * vivecana : te bhikSu jo AvA prakArano AhAra jANe ke - zeraDInA parvano madhya bhAga, zeraDInI gaMDerI, pIlelI zeraDInA chotarA, merUka, sAMTho, TukaDo, maga AditI acita phaLI, valapApaDInI thALI ke saMdhelI phalI AvI vastu gahaNa karI hoya jemAM khAvAnuM thoDuM ane pheMkavAnuM ghaNuM hoya te jANIne grahaNa na kare. A pramANe 'mAMsa' sUga paNa
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ 58 2/1/1/10/32 15 jANavuM. mAMsanuM grahaNa kyAreka bhUtAdi upazamanArthe vaidhanA upadezathI bAhya paribhogavI sveda Adi vaDe jJAnAdi upakAkavavI phalavAnuM jANavuM. bAhya paribhoga arthe Ano bhoga jANavo. khAvA mATe nahIM te padAti bhogavata jANavo. A pramANe gRhasya AmaMtraNAdi vidhi pudgala sUtra sugama che. te chedasUtra abhiprAyathI grahaNa karyuM che, kaMTaka Adi paravavAnI vidhi paNa sugama che. [ apavAda sUka che, dazavaikAlikamAM aa.5-mAM AvI gayA che. mAMsa-masya zabda ddhayarthaka che. A sUma bAhuyuta pAse samajavuM.) * sUjha-38 - te sAdhu ke sAdaDI cAvata (koI zvAna sAdhu mATe khAMDa AdinI) yAcanA kare tyAre gRhastha potAnA pAtramAM viTaluNa ke udibhaja mIThuM lAvIne tene vibhakata karIne thoDo bhAga kADhIne devA lAge to tevuM mIThuM gRhasthanA patramAM ke hAthamAM hoya tyAre ja tene ApAsuka jANIne grahaNa na kare. kadAcita ajANatA levAI jAya ane pachI thoDe dUra jaIne khyAla Ave to tene laIne gRhasthanA ghera pAchA pharIne tene sAdhu pUche ke, he AyuSyamAna ! tame A jANIne aA ke ajANatA ? che te ema kahe ke meM jANI joIne nathI ApyuM, ajANatA Apela che. te AyuSyamAna ! te Apane kAma Ave to Apane vecchAo ApuM chuM. Apa te upabhoga karo ke paraspara vaheMcI lo. ( A pramANe te gRhastha vastunI anua ApI hoya, samarpita karI hoya tene yatanApUrvaka khAya ke pIe. athavA pote te khAvA ke pIvA samartha na hoya to tyAM vasatA sAdharmika, sAMbhogika, samanojJa ane aparihArikane Ape athavA tyAM koI sAdharmika Adi na hoya to vadhArAno hAra yathA-vidhi paraThavI che. A ja sAdhu-sAdevIno AcAra che. [ wwwvidhi viveka che.] * vivecana : te bhikSu gRhAdimAM praveze, kadAca gRhastha pAse jaIne pAtramAM glAna Adi arthe khAMDa vagerene yAye tyAre gRhastha bhUlathI khANamAM utpanna thayela ke samudranuM mIThuM ApI de tyAre sAdhue tapAsIne levuM - x * x * te prakAre mIThuM che ema jANe to gRhasthanA hAthamAM hoya tyAMja tene nA kahI de. kadAya sahasA AvI jAya ane dAtAne dUra gayo nathI tema jANe to te bhikSu te mIThuM laIne tenI samIpe jAya, te mIThuM Adi dekhADI che ke * * * * * jANIne ApyuM ke ajANatA ? tyAre * * * gRhastha kahe ke pahelA ajANatA Apela, paNa hadhe Apane khapa hoya to rAkho. Ano upabhoga karo. tyAre tene samanujJAta samatuzruSTa jANI prAsaka ke kAraNavazAt apAsakane paNa khAya ke pIe. ne vAparavuM zakya na hoya to sAgharmikane Ape. koI na hoya to pUrve kahela vidhi mujaba parave. A sAdhuno bhikSubhAva che. cUlikAna, adhyayana-na "fpApa'' uddezA-10no | muni dIparatnasAgare karela TIkAsahitano anuvAda pUrNa AcArAMgasUtra-saTIka anuvAda/ra 6 cUlikA-1, adhyayana-1, uddezo-11 ka o dazamo uddezo kahyo. have agiyAramo kahe che. teno saMbaMdha A pramANeuddezA-10-mAM maLela piMDano vidhi kahyo, tene ja A uddezAmAM vizeSathI kahe che-- * sUtra-394 : eka sthAne sthira ke grAmAnugAma vicaratA sAdhu bhikSAmAM manojJa bhojana prApta karIne [koI sAdhune kahe, je sAdhu zvAna che, tene mATe A manojJa AhAra laI lo, te tene Apaze, je te zvAna sAdhu na vApare to tame vAparo. te muni ema vicAre ke huM ekalo ja A AhAra vAparIza ane tene chupAvI bimAra munine kahe ke, bhojana lakhuM che, kaDavuM che, tuTe che, tIkhuM che, khATuM che, mIThuM che, bimAra mATe yogya nathI. to te sAdhu mAyAsthAnane sparze che, teNe ema karavuM joIe nahIM paNa jevuM bhojana lAvela hoya, tevuM ja bimArane batAve ane kahe, tIkhAne tIkhuM, kaDavAne kaDavuM, tura hoya to tura vagere. * vivecana : bhikSA mATe phare te bhikSaNazIla eTale sAdhu. keTalAka samAna AyANadivALA sAdhu je tyAM sthivAsa hoya ke bIjA gAmathI vihAra karatA AvyA hoya, temAM koI sAdhu plAna thAya ane bhikSA janAra sAMbhogika sAdhune manorA bhojanano lAbha thatAM bIjA sAghane kahe ke, A manojJa bhojana tame lo ane te mAMdA sAdhune Apajo, jo te na khAya to tame vAparajo. te bhikSa bIjA bhikSa pAsethI mAMdA sAdhu mATe AhAra laIne ema vicAre ke, A huM ekalo khAIza. ema karIne te glAnane manojJa AhAra chapAvIne kahe ke, A AhAra tamane ApatA vAya Adi roga vadhI jaze. A apadhya che tamAre khAvA yogya nathI. sAdhu pAse AhAranuM pAtra mUkI kahe ke, A AhAra tamAre mATe sAdhue Apela che, paNa te rakSa che. tathA tIkho-kaDavo-kaSAyelo-khATo-madhura che. tamane tenAthI lAbha thAya tema nathI. evI rIte mAyAkapaTa kare, teNe AvuM karyuM na joIe. tyAre teNe zuM karavuM ? te kahe che jevo AhAra hoya tevo plAnane dekhADe. arthAta mAyA kapaTano tyAga karI jevuM hoya tevuM kahevuM. bAkI artha sugama che - tathA - * sUra-35 - eka sthAne sthira ke grAmanugrAma vicaratA sAdhu bhikSAmAM manojJa bhojana prApta karIne (koI sAdhune kahe, zvAna sAdhu mATe A manojJa AhAra laI jAo, je te sAdhu na vApare, to tame mane pAcho Avaze. tyAre tenAra muni kahe ke, jo koI vina nahIM hoya to te pAcho aApI jaIza. [pachI pote khAI jAya to te kamabiMdhanuM kAraNa che, mATe tema na karavuM. * vivecana :te sAdhu manojJa AhAra prApta thatAM tyAM vasatA ke paroNArUpe Avela samano
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2/1/1/11/35 159 sAdhane mAMdA sAdhune mATe kahe ke, A manojJa AhAra mAMdA sAdhune mATe laI jAo ane te na khAya to amArI pAse pAchuM lAvajo. tyAre AhAra lenAra sAdhu ema kahe ke, jo koI aMtarAya na paDe to pAchuM lAvIza. ema pratijJA karI AhAra laI glAnA pAse jAya, sUga-394mAM batAvyA mujaba bhojananA rukSAdi doSa dekhADI glAnane na ApIne pote ja lolupatAvI khAI jAya, pachI ApanAra sAdhune kahe ke, mane vaiyAvacce karatAM gocarI samaye na vAparavAthI zULa upaDI. tethI AhAra pAcho na lAvyo. e rIte mAyA-kapaTa kare. tevuM kapaTa na kare, paNa glAnane Ape ke dAtAne pAchuM Ape. have piMDAdhikAra sAta piDeSaNAne AzrIne sUtra kahe che - sUma-396 - sAdhu sAta ''fivuMSaT" ane sAta pAnaiSaNA jANe. te A pramANe - 1. asaMskRSTa hAtha, asaMskRSTa patra - te prakAranA asaMskRSTa hAtha ke patra hoya to AzanAdi svayaM yAce athavA gRhastha Ape to tene prAsuka jANIne grahaNa kare te pahelI "" fupaUIT': 2. saMskRSTa hAtha, saMskRSTa patra-hovA te bIjI 'viSaT', . pUnadi dizAmAM ghaNA zraddhALa gRhastha cAvatu karmakAriNI rahe che - temane tyAM vividha vAsaNo jevA ke, thALI, tapelI, katharoTa supaDA, TokarI, maNijaDita vAsaNomAM pahelAthI bhojana rakhAyela hoya, pachI sAdhu ema jANe ke, alipta hAtha-lipta vAsaNa, lipta hAtha-alipta vAsaNa che to te pAtradhArI ke karapamI pahelA ja kahI de ke, he AyuSyamAna ! tame mane alitahAtha-liptavAsaNa ke lipta hAtha alita vAsaNathI amArA patra hAthamAM lAvIne Ape. to tenuM bhojana varSa ke yAsIne maLe che paNa apAsuka ane anekaNIya samajIne na le te trIjI " upavT '' 4. te sAdhu yAvatuM jANe ke, tuSarahita mamarA yAvatu khAMDelA cokhA grahaNa karavAthI pazcAt karmadioSa nathI, photarA uDADavA paDe tema nathI to tevA prakAranA mamarA yAvatu khAMDelA cokhA svayaM yAye ke gRhastha Ape to pAsuka ane eSaNIya samajI maLe to lo. A cothI " fjam': 5. sAdhu yAvatu jANe ke, gRhastha potA mATe koya, kAMsAnI thALI ke mATInA vAsaNamAM bhojana kADhela hoya, pachI sAdhu ema jANe ke te pANIthI dhoyela paNa have lipta nathI to tevA prakAranA AhArane yAvatuM pAsuka jANI grahaNa kare. pAMcamI ''fpavdom': - 6, te sAdhu yAvatu jANe ke gRhastha pola mATe ke bIjA mATe vAsaNamAM bhojana kADhela hoya, paNa jene mATe kADhela che teNe grahaNa karela na hoya, tevA prakAranuM bhojana gRhasthanA paNa ke hAthamAM hoya te prApta thavA para prAsuka ane eSaNIya jANI grahaNa kare - A chaThThI 'pikA '' che. te sAdhu cAvata pratijJA kare ke, huM pheMkI devA yogya AhAra sAcIza. 160 AcArAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 je bIja ghaNAM dvipada, catuSAda, zramaNa, brAhmaNa, atithi, vanIpaka paNa na irache. AvuM ujiwtadharmiya bhojana svayaM yAce ke bIjA Ape to yAvatuM tene grahaNa kare. A sAtamI **fivT '' A pramANe sAta javA kahI. have sAta pAraiSaNA kahe che. temAM A pahelI rASaNA - saMskRSTa hAtha, saMskRSTa vAsaNa. zeSa varNana pUrvavata jaNavuM. cothI pAraiSaNAmAM eTaluM vizeSa ke - te sAdhu-sAdhvI pANInA viSayamAM ema jaNe ke tala AdinuM dhovANa grahaNa karyA pachI pazcAt karma na lAge to tevA prakAranA pAnaka grahaNa kare. * vivecana : atha zabdathI sAta fupa ane pAnaiSaNAno adhikAra batAve che. tethI bhilA A sAta fuughaT ane pAnaiSaNA jANe - saMsRSTA, saMsRSTA, uddhaDA, leparahita, ugrahiyA, pagahiyA ane ujhitadharmA. sAdhunA be bheda - gacchamAM rahela, gacchathI nIkaLela. gacchavAsIne sAte piDeSaNAnuM grahaNa kahyuM, gaccha nirgatane pahelI be choDI pAMcanuM grahaNa che. 1. asaMskRSTa hAtha, asaMskRSTa vAsaNa, vAsaNamAM dravya rahe ke na rahe jo dravya na rahe to pazcAt karmadoSa saMbhave che, chatAM paNa gacchamAM bALa AdinI AkuLatAne kAraNe teno niSedha nathI - x * bAkI sugama che. 2. saMsRSTa hAtha ane saMskRSTa vAsaNa paNa sugama che. 3. prajJApaka apekSAe pUviida dizAmAM gRhastha Adi keTalAMka zraddhALu hoya che, temane tyAM [sUtrArthamAM kahyA mujaba vAsaNomAM bhojana rAkhela hoya che. * x - x* bAkI sugama che. cAvat sAdhu grahaNa kare. ahIM saMgRSTa, asaMsRSTa, avazeSa dravya e ATha bhaMgo che, temAM AThamo bhaMga che - lipta hAtha, lipta patra, vadheluM dravya. te gacchanirgatane paNa ko, gacchavAsIne to sUraarthahAnine kAraNe badhA bhAMgA kale che. 4. abhalepA - te leparahita jANavI. jemake - cokhA vagere sekavAthI photara nIkaLI jAya te * x - ahIM pazcAkamadino abhAva che. vaLI photarA vagerenuM tyajavApaNuM nathI. e ja rIte vAla-caNA paNa ko. 5. avagRhitA * * * * gRhasthe potAnA khAvA mATe vAsaNa ke hAtha dhoyA hoya tevuM vAsaNa pANIthI lipta dekhAya to levuM na kaho, paNa bahu sukAI gayelA zakosa, kAMsAnA vAsaNa AdimAM levuM kahyuM. 6. pragRhItA - potA ke bIjA mATe caru ke hAMDI AdimAMthI cATavA AdithI laIne bIjAne vastu ApI hoya te bIjAe na lIdhI hoya athavA sAdhune apAvI hoya to pragRhItA kahevAya te gRhasthanA pAtramAM ke hAthamAM hoya to yAvata grahaNa kare. . ucchitadhamikA - sugama che. sitrArtha juo.] A sAte vinA paNa jANavI. bhAMgAo yojavA. mAtra cothImAM vizeSatA
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ 21/1/11/396 che, svaccha pANIthI temAM abhalepapaNuM che. kemake temAM saMskRSTa Adino abhAva che, pachInI traNa pAmaiSaNA vadhu-vadhu vizuddha hovAthI evo ja krama che. have A batAvelA sUtro vaDe zuM karavuM ? te kahe che. * sUca-397 : A sAta fjA tathA sAta pAnaiSaNAmAMthI koIpaNa eka pratimAne ghAraNa karanAra muni evuM na kahe ke, A badhAM sAdhuoe misyArUpathI pratimA aMgIkAra karI che, huM ekalo ja zuddha pratimAne vahana karuM chuM. piraMtu te ema kahe ke je sAdhu bhagavaMto A pratimA svIkArIne vicAre che ane je huM paNa A pratimAne svIkArIne vicAruM chuM te badhAM jinAjJAmAM udhata che te anyonya samAdhisaha vicare che. A je te sAdhu-sAdaDInI samagratA - sAdhupaNuM che. * vivecana : A rIte A sAd furror ke pAvaiSaNAmAMnI koI paNa pratijJA svIkAtAra muni ema na bole ke, bIjA sAdhuo samyaka rIte piMDa-eSaNAdi abhigraho pALatA nathI, huM eka ja barAbara pALe che, tethI meM ja vizaddha abhigraha karyo che, A koIe nahIM. A rIte gacchanirgatu ke gayachavAsIne samardaSTie jovA. paNa uttarottara piMDaeSaNAnA dhArake gacchavAsI sAdhue pUrva-pUrvanI piMDa-eSaNAnA pAkane dUSita na samajavA. tyAre zuM karavuM te kahe che A je sAdhuo piMDa-eSaNAdi vizeSa abhigraho dhAraNa karIne gAma-gAma vicare che ane huM je pratijJAne dhAraNa karIne vicAre che. tethI ame badhAM jinAjJAmAM ke jinAjJA vaDe aegughata vihAra karanArA saMvRta chIe. teo badhAM ekabIjAne samAdhi vaDe je gayachamAM jene samAdhi batAvI hoya tene te pALe. kemake gacchavAsIne sAte pratijJA pALavAnI che, gacchanitione pahelI be sivAyanI pAMcano abhigraha che, te vaDe teo prayatna kare, te pramANe te pALIne vicaratA hoya te badhA jitezaranI AjJA ullaMghatA nathI. kahyuM che ke, "koI be varu, koI traNa, koI ghaNAM vastra ane koI vastrarahita viyare che, to paNa te paraspara niMdA na kare kemake te badhAM jinAjJAmAM che." A sAdhusAdhvIno saMpUrNa bhilubhAva che - ke potAnA abhimAnanuM varjana karavuM. cUlikAna, adhyayana-1 "fpa upaUT'' uddezA-11no muni dIparatnasAgare karela TIkAsahitano anuvAda pUrNa AcArAMgasUtra-saTIka anuvAda/ra che zrutaskaMdha-2, cUlikA-1, adhyayana-2 che 0 prathama adhyayana kahyuM. have bIjuM kahe che. teno saMbaMdha A rIte-adhyayana1mAM dharmanA AdhAraspa zarIranI pratipAlanAyaeN pahelA piMDa grahaNa vidhi kahI. te piMDa laIne jyAM gRhasyo na hoya tevA sthAnamAM bhojana karyuM. tethI sthAnanA guNa-doSa batAvavA A bIjuM adhyayana kahe che. A saMbaMdhe AvelA A adhyayananA cAra anuyogadvArA kahevA. temAM nAmaniSpaksa niphope 'zaaiSaNA' nAma che. teno nikSepo kaQAmAM jyAM fpavA niyukti saMbhave che, tyAM prathama gAthA vaDe ane bIjI A niyukitaone yathAyoga saMbhavatI bIjI gAthA vaDe pragaTa karIne bIjI gAthA vaDe zasyA zabdanA cha nikSepAnA vicAramAM nAma sthApanA choDIne niktikAra kahe che [ni.301] dravya, kSetra, kAla, bhAva e cAra prakAre zayyA che. temAM dravya zasyA ahIM prastuta che, te dazavi che, te dravyazayyA kevI che ? saMyatone yogya evI zamyA jANavI joIe. dravyazayyA kahe che [ni.302] dravyazayyA gaNa prakAre che. sacitA, ayitA, mizrA. temAM sacivApRthvIkAyAdi, ayitA-prAsaka pRvI, mizrA - ardhapariNita pRthvI athavA sayitazayyAnuM varNana niryuktikAra pote ja have kare che. trazasyA te je gAma AdimAM zayyA karAya che. kALazacyA te je Rtubaddha kALamAM zayyA karAya, dravyazayyA kahe che. [ni.303] dravyazayyAne eka daSTAMtathI samajAve che - (saMkSepamAM) eka aTavImAM ukala ane kaliMga nAme be bhAIo hatA. te corI karatA. temane vaghumatI nAme bena hatI. tyAM gautama nAme nimitaka Avyo vaghumatIe kahyuM A ApaNI pallIno vinAza karaze, bahenanA kahevAthI bhAIoe tene kADhI mUkayo. nimitaka tenA para hepI banyo ane pratijJA karI ke vasumatInuM uMdara cIrIne huM temAM suIza. A ja kathAmAM vRttikAre bIjA AcAryano mata TAMkIne paNa A dRSTAMta rajU karela che - x * x * x * e rIte gautama vasumatInA udara para suto te sacitta dravyazA. [ni.304] have bhAvazayyA kahe che - te be prakAre che. kAyavipayA ane che bhAvaviSayA. temAM je jIva audayikAdi bhAvamAM je kALe varte te tenI cha bhAvarUpa bhAvazayyA che, kemake zayana te zayyAsthiti che. te ja pramANe je jIva AI vagerenI kAyAmAM garbhapaNe rahelo che te jIvane strI vagerenI kAyA bhAvazayyA che kemake A AdinI kAyAmAM sukhamAM, du:khamAM, sutA, uThatA te jIva tenI aMdara rahelI badhI avasthAvALo thAya che, mATe te kAyasaMbaMdhI mAvasyA che. adhyayano badho adhikAra zasyA saMbaMdhI che, have uddezArka adhikAra batAvavA kahe che vi.305] A badhA eTale traNe uddezA jo ke zasyA vizuddhi karanAra che, to paNa te darekamAM kaMIka vizeSa che, te huM kaMIka kahIza. 6 cUlikA-1, adhyayana-1no TIkAnuvAda pUrNa kra * * * * * * * * * * * * * * * * * * * 2i/11]
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2/1/2/bhUmikA 163 [ni.306] temAM pahelA uddezAmAM vasatinA udgama doSo AdhAkadi che tathA gRhasthAdi saMsargathI apAyo ciMtavelA che. bIjA uddezAmAM zaucavAdi bahu prakAranA doSo tathA zayyA tyAga batAvyo che e A adhikAra che. [ni.307] trIjA uddezAmAM udgamAdi doSa tyAgI sAdhune je chalanA thAya te dUra karavA prayatna karavo. tathA svAdhyAyane anukULa sama-viSama Adi upAzrayamAM nirjarArthI sAdhuoe rahevuM te adhikAra che. cUlikA-1, adhyayana-2 "zaaiSaNA', uddezo-1 0 niryukti anugama kahyo. have sUtrAnugame sUtra kahevuM joIe- * sUtra-38 : te sAdhu ke sAdhvI upAzrayanI vaiSaNA karavA icche to gAma yAvat rAjadhAnImAM pravezIne te jANe ke A upAzraya ThaMDA yAvat jALAthI yukta che, to tevA prakAranA upAzrayamAM sthAna, zayyA ke svAdhyAya na kare. paNa je upAyane iMDA vat jALAthI rahita jANe te prakAranA upAzrayanuM sArI rIte paDilehaNa-mArjana karI tyAM sthAna, zayyA ke svAdhyAya kare. sAdhu-sAdhvI evA upAzrayane jANe ke koI eka sAdhunA nimitte gRhasthe prANI-bhUta-jIta-satvono samAraMbha karI banAvela che, kharIdela che, udhAra lIdhela che, chinavela che, anisRSTa che, abhita che - 4 - A prakArano upAzraya puruSAMtara dhRt hoya ke apuruSatakRt yAvat te anAsevita hoya to tyAM sthAna, zamyA ke svAdhyAya na kare. e ja rIte ghaNA sAdhu, eka sAdhvI, ghaNA sAdhvI [evA traNa AlApako jANavA. A traNemAM sAdhu sthAna, zayyA ke svAdhyAya na kare.] te sAdhu ke sAdhvI upAzraya vize jANe ke te ghaNAM zramaNa, vanIpaka Adine gaNI-gaNIne teonA nimitte banAvela che ityAdi pUrva AlApaka mujaba jANavuM yAvat svAdhyAyAdi na kare. te sAdhu ke sAdhvI ema jANe ke A upAzraya ghaNAM zramaNAdine uddezIne prANI Adi hiMsA karIne banAvela che te prakArano upAzraya apuruSAMtara kRt yAvat anAsevita che, to tyAM sthAna, zayyA ke svAdhyAya na kare. paraMtu jo te puruSAMtara dhRt che ema jANe yAvat Asavita hoya to tenuM pratilekhana pramArjana karI upayogamAM le. te sAdhu ke sAdhvI jANe ke A upAzraya gRhasthe sAdhunA nimitte banAvela che, kASThAdi lagAvI saMskArela che, vAMsa AdithI bAMdhela che. AcchAdita karela che, lIdhela che, saMvArela-gharola-cIkaNo karela che, suvAsita karyo che, tevA prakArano upAzraya apuruSatakRt yAvat anAsevita hoya to tyAM sthAna, 164 AcArAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 zayyA, ravAdhyAyAdi na kare. paNa jo te puruSa Mtav yAvat Avita hoya to pratilekhanA karI upayoga kare. * vivecana : pUrNimAM arthamAM kyAMka kyAMka vizeSatA jovA maLI che, keTalAMka zabdonI nizIya cUrNi, bRhat kalpasUtra vRttimAM paNa vyAkhyA jovA maLe che. te bhikSu vasati zodhavAne icche to gAmAdimAM praveze, pravezIne sAdhu yogya vasati zodhe. tyAM jo iMDAdi yukta upAzraya jANe to tyAM vAsa vagere na kare te batAve che - artha sugama che. vizeSa e ke - sthAna eTale kAyotsarga, zayyA-saMthAro, niSIdhikA-svAdhyAya bhUmi - na kare tenAthI viparIta hoya to paDilehaNa karI sthAnAdi kare. have upAzraya saMbaMdhI udgama vagere doSo batAve che - te bhikSu ema jANe ke - koI zrAvake prANIhiMsA karIne sAdhune uddezIne A upAzraya karAvela che, te darzAve che - arhat praNita dharmAnuSThAyI eka sAdhune AzrIne prANI samAraMbhathI karela che, sAdhune uddezIne vecAto lIdhela che koI pAsethI uchIno lIdho che, nokara pAsethI baLajabarIthI paDAvela che, svAmInI rajA vinA lIdho hoya ityAdi - 4 - evA upAzrayamAM jyAM sudhI bIjo puruSa na vApare tyAM sudhI sthAnAdi na kare. ahIM cAra AlApaka jANavA. vaLI pachInA be sUtra piMDa-eSaNAnusAra jANavA. - 4 - bhikSu evo upAzraya jANe ke je gRhasthe sAdhune AzrIne banAvyo che, kASThAdithI bhiMto saMskArI che, vAMsanI kAMbIthI bAMdhela che, ghAsathI AcchAdita karyo che, chANa AdithI lIdhela che, khaDI AdithI ghasela che, kaLI AdithI lepa karyo che, jamIna sApha karI saMskAryo che, dhUpa vaDe durgaMdha dUra karI che, to Avo upAzraya koI gRhasthe vAparela na hoya, svIkArela na hoya to tyAM sthAna Adi na karavA. puruSAMtakRt - Asevita hoya to snAnAdi kare. * sUtra-3996 : te sAdhu ke sAdhvI ema jANe ke gRhasthe sAdhu nimitte upAzrayanA nAnA dvArone moTA karyA che [ityAdi pi SA adhyayana mujaba jANavuM] Avo upAzraya bIjA puruSe kAmamAM lIdho na hoya tyAM sudhI sAdhu yAvat tyAM saMthAro na kare, puruSAMtarakRt hoya to yAvat saMcAro kare. e ja rIte vanaspati Adi ukheDI bahAra laI javAya che te jue to tevA upAzrayamAM yAvat sthAnAdi na kare, paNa jo koIe tene upayogamAM lIdho hoya to tanApUrvaka paDilehaNa karI yAvat sthAnAdi kare. te sAdhu ke sAdhvI yAvat jANe ke gRhasthe sAdhu nimitte pANIthI utpanna kaMda, mUla, pAna, puSpa, phaLa, bIja ke vanaspati eka sthAnethI bIje sthAne laI jaI rahyA che. te upAzraya apuruSatakRt hoya to tyAM sthAnAdi na kare, jo
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2/1/2/1/399 puruSAMtakRt hoya to tyAM sthAnAdi kare. te sAdhu ke sAdhvI jANe ke gRhastha sAdhu nimitte bAjoTha, pATiyuM, nisaraNI ke khAMDaNiyo eka sthAnethI bIjA sthAne laI jAya che to tevA 165 prakArano upAzraya yAvat puruSAMtarakRt hoya to tyAM sthAnAdi na kare, puruSAMtaskRt hoya to yAvat sAdhu temAM sthAnAdi kare. * vivecana : te bhikSu evo upAzraya jANe ke te gRhasthe sAdhu nimitte nAnA dvAranuM moTuM dvAra karela che, tevA makAnamAM gRhasthAdi bIjuM koI na vApare tyAM sudhI sAdhu te sthAna na vApare, puruSAMtat - Asevita hoya to sAdhu te upAzraya vApare. A baMne sUtromAM uttaraguNa kahyA che. te doSathI duSTa hovA chatAM bIjA puruSe svIkAryA pachI kalpe, paNa mULaguNathI duSTa hoya to puruSAMtarakRt hovA chatAM na ko. mULaguNa doSa A che - pIThano vAMsaDo, be dhAraNa karanArA tathA cAra mULa velIo hoya e rIte sAdhu nimitte taiyAra karela vasati mUlaguNa duSTA jANavI. te bhikSu jo evo upAzraya jANe ke gRhasthe sAdhu nimitte pANIthI janmela kaMdAdi bIje sthAne laI jAya che ke bahAra Dhagalo kare che, tevA makAnamAM bIjA koI AvIne na rahe, tyAM sudhI sAdhu snAnAdi na kare. puruSAMtaskRt thayA pachI kare. A pramANe acitta-niHsAraNa sUtra paNa jANavuM kemake temAM paNa trasAdi virAdhanA thavA saMbhava che. * sUtra-400H te sAdhu ke sAdhvI jANe ke A upAzraya thaMbha, mAMcaDA, mALa, prAsAda, maMjIla ke prAsAda tala upara athavA koI uMcA sthAne banAvela che to atyaMta gADha kAraNa vinA te sthAne vAsa na kare, kadAca tyAM rahevuM paDe to tyAM prAsuka zItala jaLathI hAtha, paga, AMkha, dAMta ke mukha eka vakhata ke vAraMvAra sApha na kare tathA maLa, mUtra, kapha, lIMTa, ulaTI, pIta, paru, lohI ke zarIranA anya bhAgethI nIkaLatI azucino tyAga na kare. kemake kevalI bhagavaMte tene karmabaMdhanuM kAraNa kahyuM che. vaLI saMbhava che ke uparathI pheMkavA jatAM sAdhu laparo ke paDe. lapasavA ke paDavAthI tenA hAtha yAvat mastaka ke zarIrano anya koI bhAga tUTI jAya. temaja tyAM rahelA prANi AdinI hiMsA thAya yAvat mRtyu thAya. sAdhunI pUrvopardiSTa pratijJA che ke tevA prakAranA uMcA upAzrayamAM sthAna, zayana, svAdhyAyAdi na karavA. * vivecana : te bhikSu jo evA prakArano upAzraya jANe ke je eka staMbha para hoya, mAMcaDA ke mALA para hoya, bIje majale hoya, bhoMyarAvALuM makAna hoya, A ke AvA prakAranA upAzrayamAM sthAnAdi na kare, paNa jo evuM koI prayojana hoya to tyAM rahevuM paDe - te mATe zuM kare ? te kahe che- na AcArAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 tyAM ThaMDA pANI vagerethI hAya Adi na dhove, tyAMthI maLa-mUtrano tyAga na kare. kevalI bhagavaMta kahe che ke, Atma ane saMyama virAdhanAthI te karmabaMdhanuM kAraNa che. te tyAM maLamUtrAdi tyAga karato paDI jAya, paDatAM zarIranA koI avayava ke indriya vinAza pAme che tathA bIjA prANIne pIDA ke jIvanI hAni thAya che, bhikSunI pUrvopardiSTa A pratijJA che ke tevA uMcA upAzrayamAM sthAna Adi na kare. - paNa - 166 - sUtra-401 : te sAdhu ke sAdhvI ema jANe ke A upAzraya strIo, bALako, kSudra pazuprANIthI yukta che, pazuonA bhojana pANIthI yukta che, to AvA gRhastha saMsargavALA makAnamAM sthAna, zayana, svAdhyAya na kare. ema karatA karmabaMdhana thAya che; gRhastha saMsargavALI vasatimAM sAdhune alasaga, vizUcikA, vamana ke bIjI koI vyAdhi thAya ke tevA koI duHkha ke rogAtaMka utpanna thAya tyAre gRhastha karUNAthI prerAIne te sAdhunA zarIra para tela, ghI, mAkhaNa ke carabIthI mAliza ke mardana karaze, snAna karAvaze, kalka-logha-varNa-cUrNa ke padma AdithI ghasI-ghasIne mAliza karaze, masaLaze-mardana karaze. ThaMDA ke garama pANIthI prakSAlana karaze, nAna karAvaze, siMcaze; lAkaDAM paraspara ghasI agni pragaTAvaze - prajavalita karaze, Aga jalAvIne zarIrane sekaze-tapAvaze. tethI sAdhuno pUrvopardiSTa AcAra che ke tevA prakAranA gRhasthayukata upAzrayamAM sAdhu-sAdhvI sthAna, zayyA, svAdhyAyAdi na kare. * vivecana : te bhikSu vaLI evo upAzraya jANe ke jyAM strIo rahe che tathA tyAM bALako rahe che athavA te vasati siMha, kUtarA, bilADA Adi kSudra prANI yukta che athavA pazu ane bhojana-pANI che ke pazunA bhojana-pAna tyAM rakhAya che, AvA gRhastha Akula upAzrayamAM snAnAdi na kare. temAM A doSo che - karmonuM upAdAna thAya che. kemake bhikSa gRhapatinA kuTuMba sAthe vasatA tyAM bhojanAdi kriyA niHzaMka na thAya, koI vakhata vyAdhi vizeSa thAya te darzAve che - hAtha-paga Adi staMbhana, lakavA, vizUcikA, chardI Adi vyAdhi te sAdhune thAya, bIjA tAva, prANa hare tevA zULa Adi roga utpanna thAya; tene tevA rogathI pIDAtA joIne gRhastha karuNA ke bhaktithI te bhikSunA zarIrane tela AdithI ancaMgana ke mardana kare. sugaMdhI dravyathI snAna karAve, karNa-logha-varNaka-cUrNa-pAka Adi dravya vaDe thoDuM thoDuM ghase, coLIne tenuM uddhartana kare. pachI ThaMDA ke unA pANIthI thoDuM snAna karAve ke vAraMvAra snAna karAvI mAthAne jalathI siMce, lAkaDAthI lAkaDA ghasIne agnine bALe, bhaDakA kare. tema karIne sAdhunI kAyAne eka ke aneka vakhata tapAve. sAdhune pUrvopardiSTa pratijJA che ke AvA prakAranA gRhasthayukta upAzrayamAM sthAna, zayyA ke svAdhyAya na kare. * sUtra-402 - gRhasthanA saMsargavALA makAnamAM rahevuM te sAdhu mATe karmabaMdhanuM kAraNa che,
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2/1/ra/1/402 167 168 AcArAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 kemake gRhasthathI mAMDIne karmacArINI Adi paraspara Akroza karatA hoya, kuvacana bolatA hoya, ekabIjAne rokatA hoya, upadrava karatA hoya; A badhuM joIne sAdhunuM mana uMcuM nIcuM thaI jAya ane manamAM vicAre ke A loko jhaghaDe to sAruM thavA na jhaghaDe to sAruM cAvatuM mAre to sAruM ke na mAre to sAruM. tethI sAdhu mATe A pUvoMpAdiSTa pratijJA che ke tevA gRhasthayukta sthAnamAM sthAnAdi na kare. * vivecana : bhikSune gRhasthayukta vasatimAM rahevAthI karmonuM upAdAna thAya, jethI tyAM ghaNAM doSo saMbhave che te kahe che, AvI vasatimAM gRhasthAdi paraspara Akroza Adi kare, tema karatA joIne sAdhunuM mana uMcu-nIcuM thAya, temAM uMcu eTale AvuM na kare, nIcuM eTale AvuM kare. * sUtra-403 : gRhastha sAthe vAsa karanAra sAdhune karmabaMdha thAya. kemake gRhastha potAnA mATe anikAya pragaTAvaze, prajavalita karaze ke bujhAvaze. te joI muninuM mana uca-nIcuM thaze. te vicAro ke A anikAyane pragaTAve-na pragaTAve, prajavalita kare - na kare, ThATe : na hAre to sAruM. tethI sAdhunI pUrvopadiSTa pratijJA che, tevA upAzrayamAM na rahe. * vivecana : A paNa gRhastha sAthe vasavAthI te svArthe agni samAraMbha kare to sAdhunuM mana uMca-nIcuM thaI zake te darzAvatuM sUtra che. * sUga-405 - sAdhu ke sAdaDIne gRhastha sAthe vasatAM kamabaMdha thAya che. jemake - ahIM gRhasthanI patnI ke putravadhu, purI, dhANI, dAsI, nokarANI munine joIne parara vArtAlApa karaze ke je A zramaNa bhagavaMta maithuna dharmathI virata che, temane maithuna sevana ke tenI abhilASA paNa na kahyuM. AvA sAdhu sAthe koI strI maithuna seve to teNIne putra prApti thAya. je ojasvI, tejasvI, varcasvI, yazasvI, dekhAvaDo ane vijayI hoya. AvA prakAranI vAta sAMbhaLI samajI temAMnI koI A te tapasvI bhikSane maithuna dharma mATe pralobhana ApI AkarSita karaze. tethI sAdhuno pUvoMpAdiSTa AcAra che ke sAdhu tevI vasatimAM sthAna, zayyA, svAdhyAya na kare, te bhikSudharma che. * vivecana : pUrvokta gRhe vasatA bhikSune A doSa che - gRhaspatinI patnI Adi ema kahe ke, A zramaNo maithunathI virata che. tethI tenA dvArA jo putra thAya to baLavAnuM, dIptimAnuM, rUpavAna, kIrtimAna thAya. AvuM dhArIne temAMnI koI putra vAMchaka strI A zabdo sAMbhaLI te sAdhune maithunadharma sevavA mATe AkarSita kare. A doSanA bhayathI sAdhunI pUvoMpAdiSTa pratijJAdi che ke AvI vasatimAM sthAnAdi na kasyA. A ja teno bhikSubhAva che. cUlikA-1, adhyayana-2 'zaaiSaNA', uddezA-1no | muni dIparatnasAgare karela TIkAsahitano anuvAda pUrNa | ka cUlikA-1, adhyayana-2 uddezo-2 . 0 uddezo-1 kaNo, have bIjo kahe che, teno saMbaMdha A pramANe. uddezA-1mAM gRhasthayukata vasatinA doSa kahyA. te vizeSathI kahe che. * sUtra-406 : koI gRhastha sUci samAcAra hoya, sAdhu to snAna tyAgI, (koImoka pratimAdhArI hoya, te gaMdha gRhasthane durgaMdha, pratikULa, apriya lAge. temaja sAdhune kAraNe gRhastha pahelA karavAnuM kArya pachI, pachI karavAnuM kArya pahelAM re, vaLI bhojanAdi kArya kare ke na kare. tethI sAdhunI A pUvoMpAdiSTa pratijJA che ke te AvI vasatimAM vAsa na kare. * vivecana : keTalAMka gRhastho zaci samAcAravALA bhAgavata AdinA bhakto ke bhogIo - caMdana, agara, kukama, kasidi sevI hoya che. bhiAo snAna na karavAthI ke kAryavazAt mutrano upayoga karanArA hovAthI te gaMdhavALA ke durgadha hoya che. A badhuM te gRhasthone anukULa ke abhimata hotuM nathI. tathA te gaMdhathI viparIta gaMdha hoya che. - X - X - X - * sUtra-404 - gRhastha sAthe nivAsa karanAra sAdhune kamabaMdha thAya che. kemake - gRhasthanA kuMDala, kaMdoro, maNi, motI, hiraNya, suvarNa, kaDA, bAjubaMdha, misaro hAra, palaMba hAra, adhahAra, ekAvalI, kanakAvatI, muktAvalI, nAvalI aAdithI sajaja taruNI ke kumArIne alaMkRta - vibhUSita joIne sAdhunuM mana UMca-nIcuM thAya, vicAre ke A suMdara lAge che . nathI lAgatI, upabhogya che ke nathI. te AvuM bole, anumode. tethI sAdhuno pUrvopadiSTa AcAra che yAvatuM tyAM vAsa na kare. * vivecana : gRhastha sAthe vasatAM bhikSane A doSo lAge che . jemake alaMkAra paherelI kanyA joIne - x - AvI zobhana ke azobhana mArI patnI hatI ke A alaMkAra athavA kanyA zobhana ke azobhana che tevuM vacanathI bole tathA manane zobhana ke azobhanamAM uMca-nIcuM kare. temAM guNa eTale rasanA dioSo] che, hiraNya-dInArAdi dravya, guTita-ne mRNAlikA ane prAlaMba e AbharaNa vizeSa che. bAkI sugama che. - vaLI -
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2/1/2/2/406 169 te gRhastha sAdhu nimite bhojana ane svAdhyAya bhUmimAM snAna Adi pUrve karavAnuM pachI ke pachI karavAnuM pahelAM kare che. ema AgaLa pAchaLa kiyA thavAthI sAdhaone adhikaraNa doSa lAge athavA te gRhasyo sAdhune kAraNe prApta kALe paNa bhojanAdi na kare. tethI aMtarAya ane manopIDAdi doSa saMbhave che athavA te sAdhuo gRhasthane kAraNe paDilehaNAdi pachI, viparIta ke kALa vItyA pachI kare ke na kare. mATe sAdhunI pUrvopadiSTa pratijJA che ke - x * tyAM sthAnAdi na kare. * sUtra-407,408 - gRhastha sAthe rahenAra sAdhune karmabaMdha thAya che. gRharaNa potA mATe vividha prakAranuM bhojana banAvela haze. te sAdhu nimitte potAnI sAthe sAdhu mATe paNa AzanAdi banAvaze ke lAvaze. sAdhu te khAvA ke pIvAnI icchA karaze. AthavA AhAra lolupa banI tyAM ja raheze. tethI sAdhunI A pUrvAdiSTa pratijJA che ke sAdhu AvA sthAnamAM vAsa na kare. - gRhastha sAthe rahenAra munine karmabaMdha thAya che. gRharatha potA mATe vividha prakAranA kASTha pahelAthI kApI rAkhe che. pachI te sAdhu nimitte vividha prakAre kASTha kApe, kharIde ke udhAra le. lAkaDA sAthe lAkaDuM ghasIne Aga saLagAve ke prajavalita kare. A joI sAdhune anino AtApa-pratApa levAnI icchA thAya, tyAM rahevAnI kAmanA kare. tethI sAdhunI A pUrvopadiSTa pratijJA che ke sAdhu aAvA sthAnamAM vAsa na kare.. * vivecana : gRhastha sAthe vasatA sAdhune AvAM karmabaMdha thAya. gRhastha potA mATe vividha AhAra saMghe, pachI sAdhunA nimite azanAdi saMdhe athavA bhojananA vAsaNo AgaLa mUke, te joIne bhikSu tene khAvA-pIvA icche athavA tyAM sAdhu rahevA icche. zeSa pUrvavatuM. kASThAgni sUtra [48] paNa A sUtra [40] mujaba jANavuM. * sUtra-409 : gRihastha sAthe eka vasatimAM rahenAro sAdhu ke sAdanI maLamUtranI bAdhA thatAM che ke vikAle gRharaNanA gharanuM dvArabhAga kholaze, tyAre koI cora gharamAM pravezI jAyatyAre te sAdhune ema kahevuM na kahyuM ke cora pravezI rahyo che ke, nahIM, chupAI rahyo che ke nahIM Ave che ke nahIM bole che ke nathI bolato. teNe corI karI ke bIjAe karI, A cora che ke teno sAthI che, ghAtaka che, ApaNe A kArya karyuM che; te tapasvI sAdhu para gRhasthane cora hovAnI zaMkA thAya che. tethI sAdhuno e pUrvopadiSTa AcAra che ke gRhasthA yukata sthAnamAM nivAsa na kare. * vivecana :te bhikSu tyAM gRhastha saMrakta vasatimAM vasatA maLa Adine kAraNe vikAlAdimAM 10 AcArAMgasUtra-saTIka anuvAda/ra vasatinuM dvAra ughADe. tyAM * x + cora praveze, tene joIne te bhikSune ema bolavuM na kalo * A cora gharamAM pese che. ityAdi (sUtrArtha mujaba jANavuM kemake tethI te corane pIDA thAya, te corane sAdha upara dveSa thatAM mAravA lAge vagere doSa che. jo te sAdhu corane na batAve to gRhastha te bhikSane ja cora mAnaze. - pharI vasati-doSa kahe che. * sUga-410 : te sAdhu-sAdadI yAvatuM jANe ke ghAsa ke palAlanA TeTa, iMDA yAvatuM jALA che, to tenA upAzrayamAM sthAna, zayyA ke svAdhyAya na kare paNa je sAdhu-sAdanI jANe ke ghAsa Adi nathI to te sthAne nivAsa kare. * vivecana - sugama che. * x * have vasati parityAgano adhikAra kahe che. * sUtra-411 : sAdhu-sAdanI dharmazALA, udhAnagRha, gRhasthanA ghara ke tApasanA maThamAM jyAM vAraMvAra bIjA-sAdhuo AvatA hoya tyAM rahevuM nahIM. * vivecana : gAma bahAra jyAM musApharo AvatA-jatAM rahe te dharmazALA. udhAna madhyanuM gRha, maTha Adi sthAnamAM vAraMvAra bIjA sAdhu AvatA hoya tevA sthAnamAM mAsa kAdi na karavo. have kAlAtikAMta vasati doSa * sUtra-412 - je dharmazALAdimAM je sAdhu Rtubaddha kALa ke vaSaviAsa rahyA hoya tyAM ja pharI nivAsa kare to kAlAtikama doSa lAge che. * vivecana : je sAdhu bhagavaMto dharmazALA AdimAM ziyALA-unALAmAM mAsakapa karIne ke comAsuM karIne tyAMja kAraNa vinA pharI rahe to he AyuSyamAnuM ! kAlAtikama doSa saMbhave che, temaja zrI vagerenI Asakti ke snehathI udgamAdi doSano saMbhava rahe, mATe AvuM sthAna sAdhune na kahyuM. have upasthAna doSane batAve che * sUTa-413 - he AyuSyamAna ! je sAdhu dharmazALAdimAM Rtubaddha ke vaSavAsakA vItAve tenA karatA vAmaNo-traNagaNo kALa vyatIta karyA vinA tyAM comAsuM ke mAsakalpa kare to tene upasthAna kriyA doSa lAge. * vivecana : (sUNArthamAM kahyA mujaba ja vRtti che.] tethI AvA sthAnamAM rahevuM na kahyuM. have abhidAMta vasati batAvavA kahe che- * sUtra-414 - A jagatamAM pUvadi dizAomAM gRhapati rAvata nokarANI jevA keTalAMka
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2/1/2/2/414 11 zraddhALuo hoya che, teoe sAdhunA AcAra-vicAra sArI rIte sAMbhaLela hotA nathI. teo zraddhA, prIti, ruci rAkhatAM ghaNAM zramaNa, brAhmaNa, atithi, kRpaNa, vanIpakane AzrIne rahevA gRhastho sthAnAdi taiyAra karAve che. jevA ke luhArazALA, Ayatana, devakula, sabhA, paraba, dukAna, vakhAra, vAhanaghara, yAnazALA, cunAnuM kArakhAnuM, darbhazALA, camaliya, vakalazALA, kolasAnA kArakhAnA, lAkaDAnA kArakhAnA, smazAnagRha, zUnyagRha, parvatIyagRha, parvataguphAgRha, pASANa maMDapa ke bhavanagRho. je sAdhu tevA prakAranI luhArazALA yAvat bhavanagRhomAM nivAsa kare che, he AyuSyamAna che tene abhikrAMta kriyA vasati kahevAya che. * vivecana : ahIM prajJApaka AdinI apekSAe pUrvAdi dizAmAM zrAvako ke prakRti bhadraka gRhasthAdi rahe che. teoe sAdhunA AcArAdi jAmyA hotA nathI ke sAdhuno Avo upAzraya kalpe ke nahIM ? paNa vasatidAnathI svagadi phaLa maLe tema kyAMkathI jANIne tenI zraddhAthI, prItithI rucithI ghaNA sAdhu vagerene uddezIne gRhastha tyAM ArAmAdi mATe cAnAzAlA vagere potA mATe karatA zramaNAdi mATe moTA karAvyA hoya che. A sthAnone nAma laIne jaNAve che. jemake - Adezana te luhArazALA, devakula pAsenA oraDA, devakula, cAra veda bhaNavAnI zALA, pANI pIvAnI paraba, dukAna, ghaMghazALA, ratha Adi rAkhavAnuM sthAna, ratha Adi banAvAnuM sthAna. khaDInuM parikarma thAya te sthAna ityAdi sigArma mujaba jANavA.) AvA gRho caraka, brAhamaNAdi dvArA pUrve vaparAyA hoya, pachI sAdhu temAM utare to he AyuSyamAna te abhikAMta kriyA vasati kahevAya. AvA makAnamAM alAdoSa che. * sUjha-415 - A jagamAM pUrva Adi dizAmAM rahevA gRharatha yAvat ghaNAM zramaNa, Adine uddezIne vizALa makAna banAve. jemake luhAra zALA yAvatu bhAvanagRha. je sAdhu AvA grahomAM utare ke jyAM cakAdi parivrAjaka vagere koI pahelAM rahyAM na hoya, to te anabhidAna kriyA vasati kahevAya. * vivecana : sugama che. vizeSa e ke pUrve caraka Adi koI tyAM utaryA nathI, to anabhikAMtakriyA vasati kahevAya. tethI AvI vasati sAdhune mATe akalAnIya che. have na utaravA yogya vasati kahe che * sUga-416 - A jagatamAM pUrva Adi dizAmAM cAvatu nokarANI rahe che, teone pahelAthI e jJAta hoya che ke A zramaNa bhagavaMto yAvata maithunakamathI viramelA che. A munione AdhAkarmika upAzrayamAM rahevuM ka5tuM nathI, tethI ApaNe ApaNA mATe je luhArazALA cAvat bhavanagRha banAvela che, te badhAM A munione rahevA ApIzuM, pachI ApaNe ApaNA mATe bIjI luhArazALA yAvatuM 132 AcArAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 gRho banAvIzuM, AvA temanA vArtAlApane sAMbhaLIne, samajIne je sAdhu tevA prakAranI luhArazALA yAvatu gRhomAM nivAsa kare che tevI rIte bIjAnA ApelA makAnamAM rahe to he ziSya! te varSakriyA vasati che. * vivecana : prAya:sugama che. teno samudAya artha A pramANe - sAdhu AcAranA jJAta gRhasyo potAnA mATe banAvela gRhAdi sAdhune ApI, potA mATe bIjA kare, te ke tevA bIjA ucca-nIca gharo bIjA hoya, te sAdhune apAyA hoya, to te vajaryakiyA vasati che, te sAdhune na ko. have mahAvarya vasati * sUtra-417 - A gama pUvada cAre dizAmAM keTalAMka zraddhALa hoya che. teone sAdhunA AcAra gocaranuM jJAna hotuM nathI cAva4 zraddhAthI ghA zramaNa, brAhmaNa yAva4 vanAyakanI gaNanA karIne temanA mATe te gRhastho makAno banAve che - jevA ke luhArazALA yAvat bhavanagRha. je sAdhu tevA prakAranA gRhomAM nivAsa kare che ke acAnya pradatta gRhomAM rahe che, te mahAvarmakriyA vasati che. * vivecana - prAya sugama che. vizeSa e ke zramaNAdi mATe taiyAra karela je vasatimAM sthAnAdi kare te mahAvaryA vasati kahevAya. tethI te akIya ane vizuddhi koTi vasati kahevAya. have sAvadha nAmaka vasati kahe che. sUtra-18 - A saMsAramAM yuvadi dizAmAM keTalAMka zraddhALu rahe che, je zraddhA, prIti ane rucithI ghaNAM zramaNa, brAhmaNa, atithi, kRpaNa, vanIpakane gaNIgaNIne temanA mATe luhArazALA yAvat bhavanagRho banAve che. je sAdhu AvI luhArazALAdimAM nivAsa kare ke acAnya pradatta gRhono upayoga kare che ke AyuSyamAna ! sAvadhakiA vasati che. * vivecana : prAya sugama che. vizeSa e ke pAMca prakAranA zramaNone kalapIne vasati banAvela hoya te zramaNo A pramANe - nirgunya, zAkya, tApasa, garika ane AjIvika. temane mATe karAyelA sthAnAdi sAvadhakiyA nAmanI vasati thAya. A akalpanIya ane vizuddhikoTi che - have mahAsAvadha nAmanI vasati kahe che. * sUtra-419 : A jagatamAM pUvadi dizAmAM zraddhALu rahe che yAvatu kevaLa ruci mAthI koI eka zramaNavargane uddezIne gRhastho luhArazALA yAvatu gRho banAve che. teo ghaNAM ja pRthavIkAya cAvata trasakAyano samAraMbha karIne, vividha prakAranA ghaNAM pApakamoM karIne jevA ke - AchAdana, lepana, beThaka ke dvAra baMdha karavA, zIta jaLa nAMkhavuM, agnikAyane pUrve pragaTAvano Adi. je sAdhu AvA prakAranI
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2/1/2/2/419 luhArazALA AdimAM rahe ke acAnya pradatta sthAne rahe te dvipakSa kamati seve che. he AyuSyamAna ! te mahAsAvadhakriyA vasati che. * vivecana : ahIM koI gRhasthAdi eka sAdhune uddezIne pRthvIkAyAdinA saMraMbha, samAraMbha, AraMbhamAMthI kaMI karIne tathA vividha pApakarma kRtyothI jevA ke chAdana, lepana, saMthArA mATe bAraNuM DhAMkavA mATe ityAdi hetuthI pahelAM kAcuM pANI nAMkhe, prathama agni bALe ityAdi. AvI vasatimAM sthAnAdi karatAM te sAdhu be pakSanuM kamasevana kare. te A pramANe - drivyathI] sAdhupaNuM ane bhAvathI AdhAkarmika vasatinA sevanathI gRhasthad. rAga-dveSa, iyapica-sAMparAcika, ityAdi doSothI te mA sAvadha kriyA nAmanI vasati thAya. have apakriyA vasati * sUTa-420 - A jagatamAM yuvadi dizAmAM cAvata rucithI potAnA mATe gRhastho pRthavIkAyAdino samAraMbha karI makAna banAve che. je muni tevA prakAranA luhArazALAdi sthAnamAM rahe che ke anyonya padad svIkAre che, teo eka pakSI kamanuM sevana kare che. he AyuSyamAna ! A avasAvadha kriyA vasati che. A te sAdhuno samagra bhikSubhAva che. * vivecana : sugama che. ahIM aA zabda abhAvavAcI che. A ja bhikSano saMpUrNa bhibhAva che. 1-kAlAtikAMta, ra-upasthAna, 3-abhikrAMta, 4anabhikAMta, 5-varca, 6-mahAvarya, -sAvadha, 8-mahAsAvadha ane 9-apakriyA. ema nava vasati che. te nava sUtromAM batAvI. temAM abhikAMta ane apakriyA be vasati yogya che. bAkInI ayogya che. cUlikA-2, adhyayana-2 "zaaiSaNA" uddezA-rano muni dIparatanasAgare karela TIkAsahitano anuvAda pUrNa 134 AcArAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 gaveSaNArata hoya che. A prakAre mokSapada svIkArela keTalAMka saraLa ane niSkapaTa sAdhu mAyA na karatA upAzrayanA yathAvasthita guNa-doSa gRhasthone batAvI de che keTalAMka gRhastho uMkSiptapU, nikSiptapUvA, pabhiALayapUrva, paribhUtapUrva ke parivruviyapUrNa hoya che. sAdhu AvA chaLa-kapaTane jANIne te doSo gRhasthane sArI rIte batAve. zuM Ama kahenAra muni samyapha vakatA che ? hA te muni samyapha vaka che. * vivecana :[ahIM viroSa artha mATe cUrNi paNa jevI.. ahIM koI vakhata koI sAdhu vasati zodhavA ke bhikSArthe gRhasthanA ghera jatAM koI zraddhALu ema kahe, A gAma pracura anna-pAnayukata che, tethI Apa A gAmamAM vasati yAsIne raho. - x * tyAre sAdhu kahe ke, prAsuka a-pANI durlabha nathI, paNa te jyAM khavAya tevo AdhAkamadisahita upAzraya durlabha che. 'cha' eTale chAdanAdi uttaraguNanA doSothI rahita-te dazavi che 'maNikA' eTale mULa-uttaraguNa doSarahitatAthI eSaNIya vasati maLavI durlabha che. te mULa-uttara guNo A pramANe-pIThano vAMsa, be dhAraNa, cAra mULa velI, AvuM koI sthAna gRhastha potA mATe banAve to mULa-guNa vizuddhi jANavI. vAMsane kapAvavA, ThokaThAka karavI, dvAra bhUmine AcchAdana ke lepana karavuM - A parikarmathI vipramukta mULa-uttara guNothI vizuddha che. dhoLela, dhUpita, vAsita, udhotita, balikRta, khullI mUkela, siMcita, samRSTi e vizodhi koTImAM gayela vasati che. ahIM prAyaH sarvatra saMbhavita uttaguNone dazavi che, A vasati A karmanA upAdAna karmo vaDe zuddha thatI nathI te batAve che - darbha AdithI chAdita hoya, chANa AdithI lepita hoya, saMtAraka tathA dvArane AzrIne moTuM-nAnuM karyuM hoya tathA kamADane AzrIne dvAra baMdha karavA tathA piMDapAta eSaNA Azrita doSo kahe che, koI sthAne rahela sAdhune gharano mAlika AhAra levA nimaMtre, tenA ghera AhAra levAno niSedha hovAthI sAdhu nA pADe to gRhasthane dveSa thAya. AvA kAraNothI uttaraguNothI zuddha upAzraya maLavo muzkela che. sAdhue zuddha upAzrayamAM sthAnAdi karavA. kahyuM che ke, mULa-uttaraguNa zuddha, strI-pazu-napuMsakathI varjita vasati sarva kALa seve ane doSone dUra kare. mULa-uttaguNa zuddha vasati maLe to paNa svAdhyAya padi bhUmiyukta khAlI upAzraya maLavo muzkela che. te dazavi che - temAM bhikSA-cayarata eTale yogya vihAra karanArA, sthAnarata-kAyotsargakaranAra, nipIdhikArata te svAdhyAyI, zasyA eTale aDhI hAtha pramANa saMskAraka athavA zayana te zayyA, te mATe saMcAro te zayyA saMskAraka rasta, temAM koI glAnAdi kAraNe sUtA hoya tathA gaucarI maLethI grAsaeSaNAta che. A pramANe keTalAka sAdhuo yathAvasthita vasatinA guNa-doSa batAvanArA che. cUlikA-2, adhyayana-2, uddezo-3 o uddezo-2 kahyo. have trIjo kahe che. teno saMbaMdha A pramANe * uddezA bIjAmAM apakriyAvALI zuddha vasati batAvI, ahIM paNa Adi sUgathI tethI viparIta zacyA batAve che- * sUtra-421 - te pAka uche, evNIya upAzraya sulabha nathI ane A sAvadhakamanA kAraNe nirdoSa vasati durlabha che . jemake - AcchAdana, lepana, saMthAra bhUmine dvAra lagAvavA, 'piDAta-eSaNA' [kadAca ukata doSarahita upAzraya maLI paNa jaya, to paNa Avazyaka kriyA yogya upAzraya maLavo muzkela che. kemake te sAdhu cacarita, kAyotsarita, zAssA saMskAra ane maMDapAta (mahArANI)
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2/1/2/3/421 teo Rju che, saMyama ke mokSapaNane pAmelA che tathA mAyArahita hovAthI uttama guNavALA sAdhuo che. A rIte vasatinA guNa-doSa batAvIne sAdhu jAya, pachI nirdoSa vasati sAdhune ApavA yogya na hoya to zrAvako sAdhu mATe vasati banAve athavA pUrvakRtane yogya banAve. pachI te athavA bIjA sAdhu AvatA keTalAMka zrAvaka chaLa kare ane kahe ke, A dAnArthe kalpelI vasati tame grahaNa karo. 175 AvI vasati gRhasthe pUrve sAdhune batAvI 'ahIM utaro' tema kahyuM hoya to te 'upti pUrvA' che, jo ema kahe ke, pUrve amArA rahevA mATe banAvI che, to 'nikSipta pUrva' che, 'paribhAiyapUrva' eTale - ame pahelAM ja bhatrIjA Adi mATe rAkhI che tathA bIjA gRhastha paNa rahyA che ke ame pahelAMthI ja tene tajela che, tamAre jo upayogamAM na Ave to ame tene pADI nAMkhazuM. ityAdi rIte koI gRhastha chalanA kare. to sAdhue ThagAvuM nahIM paNa te doSone dUra karavA. zuM AvI chalanAnA saMbhavamAM paNa - x - gRhastha sAdhune samyak ja javAba Apaze athavA sAdhu samyak pragaTa karanAra thaze ? hA, te samyak prakaTa karyA ja thAya. have caska Adi sAthe rahevuM paDe to te vidhi kahe che- * sUtra-422 : te sAdhu-sAdhvI evA upAzrayane jANe ke, je nAno che, nAnA dvAravALo che, nIco che, saMniruddha che, to tevA prakAranA upAzrayamAM rAtre ke vikAle nIkaLatA ke pravezatA pahelA hAtha pasArIne pachI sAvadhAnIthI paga mUkI bahAra nIkaLe. kevaLI kahe che ke Avo upAzraya karmabaMdhanuM kAraNa che. jemake tyAM zramaNa, brAhmaNa AdinA chatra, pAtra, daMDa, lAkaDI, Asana, nAlikA, vastra, mRgacarma, paDado, camakoza, chedanaka avyavasthita, vikharAyela aniSkapa ane calAcala hoya che. rAtrinA ke vikAle tyAMthI nIkaLatA ke pravezatA sAdhu tyAM lapaze ke paDe. lapasatA ke paDatA tenA hAtha-paga bhAMge ane jIva AdinI vat hiMsA thAya. tethI sAdhunI A pUrvopardiSTa pratijJA che ke tevA prakAranA upAzrayamAM pahelA hAtha prasArI pachI paga saMbhALIne yatanApUrvaka pravezavuM ke nIkaLavuM. * vivecana : te bhikSu evo upAzraya jANe ke - A vasati nAnI che, dvAra nAnA che, nIcA che ke vasati gRhasthathI bharelI che, - 4 - tyAM sAdhune utaravAnuM sthAna zayyAtare bIjA keTalAka divasa rahenArA caraka Adine Apela che, athavA teo pUrve sthita che, pachI sAdhune upAzraya Apyo che. tyAM kAryavazAt rahelA rAtri AdimAM nIkaLatA ke pravezatA cakAdinA upakaraNane upaghAta na thAya tema pahelA hAtha pheravatA catanAthI gamana AgamanAdi kriyA kare. bAkI saraLa che. - x - have vasati yAcanA vidhi kahe che. * sUtra-423 : te sAdhu sArI rIte vicArI dharmazALAdimAM sthAnanI yAcanA kare, je te sthAnano svAmI hoya ke adhikArI hoya temanI pAse anujJA mAMgatA kahe ke, 176 AcArAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 he AyuSyamAn ! Apa jeTalo kALa ane upAzrayanA jeTalA bhAganI AjJA Apo teTalo ame nivAsa karIzuM. AjJA ApanAra kahe ke, he AyuSyamAn ! yAvat Apa raho. tyAre muni kahe ke, jeTalA vadharmI sAdhu Avaze te paNa ahIM raheze, pachI ame badhAM vihAra karIzuM. * vivecana : te bhikSu pUrvokta dharmazALAdi gRhomAM pravezIne vicAre ke A vasati kevI cha ? teno svAmI koNa che ? ityAdi vicArI vasati yAco. je gharano svAmI che athavA mAlike niyukta karela adhikArI che tenI pAse upAzrayanI anujJA mAMge. te A rIte - hai AyuSyamAn ! tamArI icchAthI tame AjJA Apo to amuka divasa ATalA bhAgamAM ame rahIzuM. tyAre kadAca gRhastha pUche ke tame keTalA divasa ahIM rahezo ? gRhastha pUche to vasati paryuprekSaka sAdhu ema kahe ke, khAsa kAraNa vinA Rtubaddha kALamAM eka mAsa ane varSAvAsamAM cAra mAsa rahIzuM. Ama kahe tyAre kadAca gRhastha kahe ke mAre teTalo kALa ahIM rahevuM nathI athavA jagyA nathI tyAre sAdhu tevuM kAraNa vizeSa hoya to kahe ke, jeTalo kALa tame ahIM raho athavA jyAM sudhI A vasati tamArI pAse hoya tyAM sudhI ame rahIzuM, pachI ame vihAra karIzuM. jo sAdhunI saMkhyA pUche, to kahe ke, amArA AcArya samudra jevA che, parimANa nakkI nathI. kAyarthei keTalAMka Ave, kArya pUrNa thatA cAlyA jAya, tethI jeTalA hAjara haze, teTalA mATe A yAyanA che arthAt sAdhu saMkhyA na kahevI. - sUtra-424 - te sAdhu-sAdhvI jenA makAnamAM rahe tenA nAma gotra pahelAM jANI le. pachI temanA ghera nimaMtraNa maLe ke na maLe to paNa azanAdi AhAra jo apasuka ane aneSaNIya jANe to yAvat grahaNa na kare. * vivecana : artha sugama che. sAdhunI A sAmAcArI che - jo zayyAtaranA nAmagotrAdi jANatA hoya to paroNA sAdhu sukhethI AvI zake. - vaLI - * sUtra-425 H sAdhu sAdhvI jo evo upAzraya jANe ke, A gRhasthanA saMsargavALo che, agni, jaLathI yukta che, to prajJAvAna sAdhu niSkramaNa, praveza yAvat dharma anuciMtArthe AvA upAzrayamAM sthAna, zayyAdi na kare. * vivecana : sUtrArtha anusAra jANavuM. * sUtra-426 : sAdhu-sAdhvI evo upAzraya jANe ke - gRhasthanA ghara vacce AvAgamanano mArga che ke AvavA-javAmAM pratibaMdha che, to prajJAvAna sAdhu yAvat tevA upAzrayamAM sthAnAdi na kare.
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2/2/2/3/426 1es 18 AcArAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 * vivecana : je upAzrayamAM gRhasthanA gRha madhye mArga hoya tyAM bahu apAyano saMbhava hovAthI tyAM nivAsa na karavo. * sUtra-423 thI 431 - sAdhu-sAdanI je upAzraya vize jANe ke ahIM gRhastha yAvata nokarANImAM nIce kahyA mujaba che to prajJAvAna sAdhu cAvatuM tyAM nivAsa na kare. 4i2] teo paraspara jhaghaDAM cAvatuM mArapITa kare che. [4ra8-3 parasAra tela, mAkhaNa, ghI ke carabIthI zarIranuM mAlIza-mana kara che. | [29paraspara snAna karAve che karka-loda-cUrNa-paddha AdithI masaLe - gaLa - mela utAre . pIThI coLe che. [30] paraspara zItaLa ke uSNa jaLathI sApha kare che, dhuve che, sIce che, snAna karAve che. [431-] nagna thaIne sthita che, nagna chUpAyela che, ekAMtamAM maithuna sevana kare che. ke koI gupta vicAra kare che.. * vivecana-423 thI 431 - sugama che. vizeSa e ke tyAM vasanArA roja jhaghaDe che, tailAdi abhaMgana kare che, kakAthI udvartana kare che, snAna karAve che ityAdi. tyAM sAdhune svAdhyAyAdimAM vipna Ave mATe tyAM nivAsa na karavo. jyAM te gRhamAM vasanArI strIo vo kADhIne rahe che, khAnagI hovA maithunadharma viSaye kaMIka rahasya tathA saginA saMbhoganI paraspara vAta kare che, bIjA paNa akArya saMbaMdhI rahasya ciMtave che, tevA prakAranA upAzrayamAM sthAna Adi na karavA kemake tethI svAdhyAyamAM kSati, cittamAM kuvAsanA Adi doSo utpanna thAya che. vaLI * sUtra-432 : sAdhu-sAdhvI je upAzrayane gRihastha strI-puraSa AdinA) brio vALo jANe tyAM prAjJa sAdhu yAvat nivAsa na kare. * vivecana :[dazavaikAlika adhyayana-8mAM AvA prakArano ja paTha jovA maLe che.] saraLa che. vizeSa, temAM A doSa che - bhiMta citronA darzanathI svAdhyAyamAM vita thAya, tevA citramAM rahelI strI AdinA darzanathI pUrve kIDA karelanuM smaraNa thAya, krIDA na karI hoya tenuM kautuka thAya. have phalahaka Adi saMstArakane AzrIne kahe che- * sUtra-433 : koI sAdhu-sAdhvI saMthArAnI gaveSaNA javA iche ane je saMstArakane 2i/12] uMDA yAva4 karoLIyAnA jALAthI yukata jANe, tevA prakArano saMskAraka maLavA chatAM grahaNa na kare. [1] je sAdhu-sALI te sastArakane iMdha AdithI rahita jANe paNa te bhAre hoya to paNa grahaNa na kare [2]. sAdhu-sAdanI saMthArAne uDAdithI rahita ane halako jANe to paNa ApAvihArika hoya to grahaNa na kare [3]. sAdhusALI saMthArAne ThaMDAdithI rahita, halako, prAtihAki jANe to paNa yogya rIte bAMdhela na hoya to na grahaNa kare [4]. paraMtu je sAdhusALI jANe ke ukata cAre doSa nathI to maLe tyAre grahaNa kare [5]. vivecana : te sAdhune jo suvA mATe pATiyuM joIe, to te saMbaMdhI pAMca sUtra che. jemake pahelA sUtra mujaba iMDAdinA kAraNe saMyama virAdhanA doSa lAge bIjAmAM bhAre hovAthI letA muktA AtmavirAdhanA thAya. bIjAmAM - apratihAratvane lIdhe tene pAThavavAno doSa, cothAmAM - sAMdhA barAbara na joDyA hovAthI paDI javAno doSa. pAMcamAM mujaba * X - X - sarva doSarahita hovAthI te saMthAro kare te batAvyuM. have saMyArAne uddezIne abhigraha vizeSa kahe che * sUtra-434 - ukata vasatigata ane saMtArakagata doSone tyAgIne sAdhu A cAra pratijJA vaDe saMtAkanI eSaNA karavAnuM jANe - jemAM pahelI pratijJA A che- sAdhu ke sAdadI je saMthArAno nAma ullekha karI yAcanA kare jemake - kakkaDa, kaDhiNa, jaMtuka, pa, moraga, tRNaka, so, kuza, kurjaka, pippalaka ke palAlaga; sAdhu AmAMno je saMthAro levo hoya te pahelA vicArI le ane kahe ke, he AyuSyamAna ! mane AmAMno koI eka saMthAro Apo. AvA saMthArAnI svayaM yAcanA kare athavA gRhastha Ape to pAsuka-eSaNIya jANI le. vivecana : pUrve batAvelA vasatinA ane saMcArAnA doSone tajIne tathA have kahevAnArA doSono tyAga karI saMthAro levo te kahe che - te bhAvabhikSa ema jANe ke A cAra abhigrahanI pratijJA vaDe saMthAro zodhe. te A rIte | uddiSTa, prekSya, tenA gharano, yathA saMskRta. temAM 1-uddiSTamAM phalahaka AdimAMthI koI eka laIza, bIjo nahIM te prathamA. 2-jevo manamAM pUrve dhArela che, tevo AMkhe dekhIza to ja laIza, anya nahIM, 3-paNa te zayyAtaranA gharamAM haze to ja laIza, bIjethI lAvIne suIza nahIM. 4-te paNa saMtAka lahaka Adi jevo haze tevo ja vAparIza. A cAramAMnI prathama be pratijJA gaccha nirgata sAdhune ka5tI nathI, pAchalI bemAMthI koI kaze. gacchavAsI sAdhune to cAre kaze. te sUga vaDe kahe che. temAM A pahelI pratijJA che. jemake - uddezI uddezIne ikkaDa AdimAMthI
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2/2/2/3/434 16 koIpaNa laIza evA abhigrahadhArI bIjuM maLe to paNa na le. bAkI sugama che. vizeSa e ke - kaThina te vaMzakASThAdi, jaMtuka ane paka e tRNa vizeSa che moga-te moranA pIMchAthI banela. bhInAza vALA deza mATe A saMthArA che. * suga-435 - have bIjI pratijJA-sAdhu-sAdanI saMstArane joIne yAcanA kare. gRhastha cAvata nokarANIne pahelAthI vicArIne kahe, he AyuSyamAna ke bahena ! mAMthI mane koI saMthAro Apazo ? cAvatuM grahaNa kare. - have trIjI pratijJA - sAdhusAdanI je upAzrayamAM rahyA hoya, tyAM jea saMthAra haze, tela laIza. bIjAne tyAMthI nahIM jemake ikkaDa yathAvat palAla. te maLe to grahaNa karIza nahIM maLe to ukUDu Adi Asane rahIza. * vivecana : ahIM paNa pUrvavat badhuM kahevuM. vizeSa e ke A saMthAro najare dekhe to ja yAcanA kare. e rIte trIjI pratijJA jANavI. temAM vizeSa e ke gaccha nirgata ke gayachavAsIne vasati dAtA ja saMthAro Ape to grahaNa kare, te na maLe to ukaTaka Asane ke padmAsane besI sami vItAve. * sUma-436 - A cothI pratijJAsAdhu ke sADI pahelAthI ja bIchAvelA saMthArAnI yAcanA kare. jema ke pratIzilA ke kAchazilA. evo saMthAro maLe to grahaNa kare, na maLe to uruka Asane ke pArasane bese. * vivecana :sugama che. vizeSa e ke zilAdi saMthAro pAtharela hoya to ja suve. * sUtra-433 - A cAramAMnI koIpaNa pratijJA grahaNa karanAra yAvatu anyonya samAdhipUrvaka vicare. [bIjAnI niMdA na kare, * vivecana : A cAramAMnI koIpaNa pratijJA svIkAsnAra bIjI pratijJAvALA sAdhunI niMdA na kare, kemake te badhA jinAjJA AzrIne samAdhimAM varte che. have prAtihArika saMthAro pAcho ApavAnI vidhi kahe che* sUtra-438 - sAdhu-sAdanI saMthAro pAcho ApavA icche, paNa te jANe ke saMthAro uMDA yAvatu jaLAvALo che, to tevo saMthAro pAcho na Ape. * vivecana :sUtrArtha mujaba jANavuM. vaLI* sUtra-439 - sAdhu-sAdanI saMthAro pAcho ApavA icche ane tene ThaMDadithI rahita jANe 180 AcArAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 to paDilehaNa-mArjana karI, tapAvI, khaMkherI jayaNApUrvaka Ape. * vivecana :sugama che. have vasatimAM vasavAnI vidhi kahe che- * sUtra-440 : sAdhu-sALI sthiravAsa hoya, mAsakaWI hoya ke gAma gAma vIcaratA hoya, te prAjJa sAdhu pahelAthI maLa-mUtra tyAga bhUmi joI rAkhe. kevalInuM kathana che ke patilekhita uccAra prasavaNa bhUmi karmabaMdhanuM kAraNa che. sAdhu-sAvIne che ke vikAle maLamUtra paraThaLatA paga lapase ke paDe. rIte lapasatA ke paDatA hAtha-paga Adi bhAMge athavA prANi AdinI hiMsA thAya. tethI temano pUvoMpAdiSTa AcAra che ke bhUmi paDilehatI. * vivecana : sugama che. A sAdhunI sAmAcArI che ke vikAle prazravaNAdi bhUminuM pratyupekSaNa kare. have saMtAraka bhUmino adhikAra kahe che- sutra-441 - sAdhu ke sALI zayyAsaMtAka bhUminI pratilekhanA karavA icche to AcArya, upAdhyAya yAvata gaNAvacchedaka, bALa, vRddha, rau4, glAna ke atithi sApu dvArA svIkRta bhUmi choDIne kinAre ke madhyasthAne, sama ke viSama, havAvALI ke niti bhUmimAM yatanApUrvaka paDilehaNa-pramArjana karI-karIne atyaMta prANuka zathya-saMstArakane bichAve. * vivecana : te bhikSa AcAryAdi svIkRta bhUmi choDIne bIjI bhUmi potAnA saMthArA mATe paDilehe. * X - X - X * have zayanavidhi kahe che. * sU-442 - sAdhu-sAdhvI suvA icche to atyaMta prAsuka zayyA-saMtAke ArUDha thAya. te sAdhu-sAvI arUDha thatAM pUrve mastakathI paga sudhI zarIrane pUMjIne tanApUrvaka ArUDha thaIne pachI yatanApUrvaka zayana kare. * vivecana :spaSTa che. have sutelAnI vidhi kahe che- * sUtra-443 - sAdhu ke sAdI prAsuka saMthArA para zayana karatI samaye paraspara hAthathI hAtha, gaNI paga, zarIrathI zarIranI AzAtanA na karavI, paNa AzAtanA na karatA yatanApUrvaka pAsuka saMthArA para suvuM joIe. sAdhu ke sALI ucchavAsa letA ke nizvAsa mukatA, chIMka khAtA, bagAsu khAtA, oDakAra khAtA, vAyunisarga karatA pahelethI mukha ke gudAne hAtha vaDe DhAMke pachI yatanApUrvaka zvAsa le yAvatuM vAtanisarga kare,
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2/1/2/3/443 181 * vivecana : sUtrArtha mujaba jANavuM. ahIM A bhAvanA che - potAnA pagathI hastamAtra vyavahita saMcArAmAM suvuM. A pramANe sunAranI niHzvasitAdi vidhi sUtra kahyuM. - x - 4 - have sAmAnyathI zayyAne AzrIne kahe che- - sUtra-444 - sAdhu ke sAdhvI koI samaye sama ke vizvama ke vanavALI ke niti ke dhULavALI ke dhULa vinAnI ke DAMsa maccharavALI ke DAMsa macchara vinAnI ke jIrNazIrNa ke navI sRdaDha ke upasargavALI ke upasargarahita ke koI samaye tevA prakAranI zayyA prApta thAya to paNa temAM rAmarahita-samabhAva dhAraNa karI rahevuM paNa leza mAtra glAni lAvavI nahIM. A ja sAdhuno saMpUrNa bhikSubhAva che, mATe teo sadA jayaNAthI varte. * vivecana : sukhethI samajAya tevuM che. tevA prakAranI vasati vidhamAna hoya temAMthI sama viSamAdi koIpaNa vasati maLe temAM samacite rahe. temAM dInatAdi na kare. A ja te bhikSuno bhinnubhAva che tethI sadA temAM yatna kare. cUlikA-1, adhyayana-2 '"zISaNA, uddezA-3no muni dIparatnasAgare karela TIkAsahitano anuvAda pUrNa 0 adhyayana-2-no TIkAsahitano anuvAda pUrNa 0 182 AcArAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 0 zrutaskaMdha-2, adhyayana-3 "I[" 0 * bIjuM adhyayana kahyuM, have trIjuM kahe che. teno saMbaMdha A pramANe - adhyayana-1-mAM dharma zarIranuM pAlana karavA piMDa batAvyo. te A loka paralokanA apAyanA rakSaNa mATe avazya vasatimAM vAparavo. tethI bIjA adhyayanamAM vasatinuM svarUpa batAvyuM. have piMDa tathA vasati zodhavA mATe gamana karavuM, te A pramANe karavuM, A pramANe na karavuM, te ahIM batAvavAnuM che. A saMbaMdhe Avela A adhyayananA cAra anuyogadvAra che. temAM nikSepa, niryukti, anugamamAM nAma nikSepArle niryukti [ni.308] nAma, sthApanA, dravya, kSetra, kALa ane bhAva e cha prakAre iryAno nikSepa che. nAma-sthApanA choDIne dravya iryA kahe che- [ni.309] dravya i isacitta, arcita, mizra e traNa bhede che. iryA eTale gamana. sacitta vAyu ke puruSanuM gamana te sacitta dravya iryA. e rIte paramANuM Adi dravyanuM gamana te acitadravya iryA, ratha AdinuM gamana te mizra dravya iryA. kSetra iryA te je kSetramAM gamana karAya te - 4 - kALa iryA te je kALamAM gamana thAya te. have bhAva iryA kahe che. [ni.310] bhAva viSaya iryA be prakAre - caraNairyA, saMyamairyA. temAM 17 bhede saMyamAnuSThAna te saMyameryA. athavA asaMkhya saMcama sthAnamAM eka saMyama sthAnathI bIjA saMyama sthAne javuM te. caraNa gharyA - temAM - x - caraNa eTale gati ke gamana, te zramaNanuM bhAvagamana kema thAya ? [ni.311] pravacana, saMgha, gaccha, AcAryAdi mATe prayojana AvatAM sAdhu gamana kare te AlaMbana ane viharaNa yogya avasara te kALa che. mArga eTale lokoe paga vaDela buMdela, tyAM yuga mAtra dRSTi rAkhavI. te AlaMbana kALa mArga. temAM - 4 - 16 bhaMgo thAya che. temAM ja parizuddha hoya te ja prazasta che. [ni.312] cAra kAraNe sAdhunuM gamana zuddha thAya che. divase mArga vaDe yatanAthI jAya athavA akAlamAM paNa glAnAdinA AlaMbane satanAthI jatAM zuddha gamana hoya che. Ave mArge sAdhue yatna karavo. nAma nikSepa kahyo. [ni.313] A adhyayananA traNe uddezA jo ke irSyA vizuddhikAraka che, te paNa traNemAM kaMIka vizeSa che. te darekane yathAkrame kiMcit kahIza. [ni.314] uddezo-1 mAM varSAkAlAdimAM sthAna na levuM tathA nirgama. zat kAlAdimAM vihAra jevo hoya tevo kahe che. temAM satanAthI mArge cAlavuM. uddezA-2 mAM nAvAdimAM ArUDhanuM prakSepaNa varNavaze. pANImAM yatanA rAkhavI tathA judA judA praznamAM sAdhue zuM karavuM ? te ahIM kahe che. [315-] uddezA-3-mAM jo koI pANI Adi saMbaMdhe pUche to jANavA chatAM ajANa rahevuM te adhikAra che. tathA upadhimAM apratibaMdhapaNuM rAkhavuM. kadAca te corAI jAya to svajana ke rAjagRhe phariyAda na karavI.
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2/1/3/1/445 183 OM cUlikA-1, adhyayana-3, uddezo-1 0 have sUtrAnugamamAM askhalitAdi guNovALuM sUtra uccAravuM te kahe che-- * sUtra-445 : sAdhu-svAmI jANe ke varSAkALa Avyo, ghaNI varSA thaI, ghaNA jIvajaMtu utpanna thayA che, ghaNAM bIjo ugyA che, te mArga madhye ghaNAM pANI, ghaNAM bIja yAvat karoLIyAnA jALA thayA che, mArge cAlavuM kaThina che, mArga barAbara dekhAto nathI. ema jANIne gAma-gAma vihAra na karavo, jayaNApUrvaka vadhavAsa vyatIta karavuM joIe. * vivecana : mukhyatve varSARtu Ave ane varasAda vacce tyAre sAdhue zuM karavuM ? ahIM varSAkALa ane vRSTi AzrIne cAra bhAMgA che. temAM sAdhuone A ja sAmAcArI che eTale aSADha comAsu AvyA pahelAM ghAsa, phalaka, Dagala, bhasma, mAtrakAdino parigraha karavo. kemake vadhu varSA thatA indragopaka, bIyAvaka, gardabhaka Adi ghaNAM prANI utpanna thAya che. ghaNAM navA bIjo aMkurita thAya che. mArge jatAM te prANIo tathA bIjo yAvat jALAthI mArga vyApta hoya, te kAraNe mArga zodhavo muzkela paDe che. sAdhu A jANI eka gAmathI bIje gAma na jAya. tethI saMyata sAdhu samaya joIne comAsu karI le. have teno apavAda kahe che- * sUtra-446 : sAdhu-sAdhvI je gAma sAvat rAjadhAnI vize ema jANe ke A gAma yAvat rAjadhAnImAM vizALa sthaMDila bhUmi ke svAdhyAya bhUmi nathI, pITha, phalaka, zayyA, saMtAkAdi sulabha nathI, pAsuka-eSaNIya AhAra-pANI sulabha nathI, ghaNAM zramaNa, brAhmaNAdi AvyA che ane AvavAnA che, vastI saghana che, sAdhu mATe bhikSATana, svAdhyAyAdi mATe AvAgamana sugama nathI. te jANIne te gAma yAvat rAjadhAnImAM comAsu na karavuM. paraMtu sAdhu ema jANe ke A gAmamAM vizALa thaMDIlabhUmi ane svAdhyAya bhUmi che, pITha-phalakAdi sulabha che, bhikSA pAsuka male che, zramaNa-brAhmaNAdinI bhIDa nathI, AvAgamana saraLa che. to tevA gAma yAvat rAjadhAnImAM comAsu rahe. * vivecana : te bhikSu yAvat evA rAjadhAni Adi jANe ke ahIM - 4 - moTI svAdhyAya bhUmi tathA Dila bhUmi nathI, pITha phalakAdi sulabha nathI, prAsuka AhAra sulabha nathI. eSaNIya AhAra na maLe - te batAve che - udgamAdi doSarahita te eSaNIya, te na maLe. je gAma, nagarAdimAM zramaNa, brAhmaNAdithI - 4 - vasati AkIrNa che. te bhikSATana, svAdhyAya, dhyAna, sthaMDilAdi kAryamAM janasaMkulatvathI AkIrNa che. tyAM prAjJa sAdhune praveza-nirgamana cAvat ciMtanAdika kriyA upadravarahita saMbhavatI nathI. 184 AcArAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 ukta samasyAo na hoya tyAM comAsu kare. have varSAkALa puro thayA pachI te jANIne sAdhu tyAM comAsu na kare. kyAre kyAM javuM te adhikAra kahe che- - sUtra-447 : sAdhu-sAdhvI jANe ke varSAvAsanA cAra mAsa vItI gayA che, hemaMtaRtunA paNa pAMca-daza divasa vItI gayA che, paNa mArgamAM ghaNAM pANI yAvat jALA che, ghaNAM zramaNa-brAhmaNanuM AvAgamana thayuM nathI, ema jANIne sAdhu gAmagAma vihAra na kare. paraMtu jo ema jANe ke cAra mAsa purA thayA che yAvat mArgamAM ThaMDA yAvat jALA nathI, ghaNA zramaNa-brAhmaNanuM AvAgamana thayuM che tema jANe to gAma-gAma vihAra kare * vivecana : jo sAdhu jANe ke comAsA saMbaMdhI cAre mAsa pUrA thayA che arthAt kArataka comAsu pUruM thayuM che, tyAM jo utsargathI vRSTi na thaI hoya to paDavA dine ja bIje sthAne jaI pAraNuM kare, paNa jo varSA hoya to hemaMta RtunA pAMca-daza divasa gayA pachI vihAra kare. temAM paNa jo mArgamAM iMDA cAvat jALA hoya - X - bahuM AvAgamana na thayuM hoya to mAgasara pUnama sudhI tyAM rahe, pachI to na ja rahe. tethI viparIta sUtra A rIte ja jANavuM. have mArganI satanAno adhikAra kahe che. - sUtra-448 - te sAdhu-sAdhvI gAmathI gAma jatAM AgaLa yugamAtra bhUmi joIne cAle, mArgamAM trasa Adi pANIne joIne pagano agrabhAga uThAvIne cAle ke paga pAcho haTAvIne ke paga tichAM karIne cAle. bIjo mArga hoya to yAnApUrvaka bIjA mArge jAya, sIdhA mArge na jAya. e ja pramANe satanApUrvaka grAmAnugrAma vicaraNa kare. te sAdhu-sAdhvI gAmathI gAma jatAM hoya ane mArgamAM pANI, bIja, haritakAya, sacita pANI ke mATI hoya to bIjo mArga maLato hoya tyAM sudhI sIdhA mArge na jAya. e rIte jyaNApUrvaka grAmAnugrAma vicare. * vivecana : te bhikSu bIje gAma jatAM AgaLa cAra hAtha pramANa gADAnA dhUsarA AkAre bhU bhAga dekhato cAle, tyAM mArgamAM pataMga Adi trasa jIvone jue ke te pagane ke paganA taLIyAne aDake che to tene oLaMgIne cAle. AvA prANI paga pAse Ave tyAre paga saMbhALIne mUke athavA pagano agrabhAga uMco karIne ke pagane tIrtho karIne cAle. anya mArgano abhAva hoya to A vidhi che, jo anya mArga hoya to te mArge ja jAya, sIdhA mArge grAmAMtare na jAya, e sUtrano sArAMza che. * sUtra-449 - sAdhu-sAdhvI ekathI bIje gAma jatA mArgamAM judA judA sImAvartI Adi
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2/1/3/1/449 185 sthaLomAM banelA coranA sthAno, mleccho, anAryonA sthAno maLe tathA muzkelIthI AryonA AcAra samajAvI zakAya, muzkelIthI anArya kamI haTAvI zakAya evA akALe jAgavAvALA ane akALe khAvAvALA pradezamAM thaIne jatA hoya tyAre anya prAmAdimAM vihAra thaI zake ke anya janapada maLe to tevA svecchAdi sthAnomAM sAdhu na vicare. kevalI kahe che ke, te karmabaMdhanuM kAraNa che, anArya ajJAnI loka munine A cora che, corano sahAyaka che, zatru gAmathI Ave che ema kahIne sAdhune Akoza karaze yAvatuM mAraze athavA tenA vastra, pAsa, kaMbala, rajoharaNa chInavI leza ke toDI nAMkhaze ke luMTI leze ke pheMkI deze. tethI sAdhu-sAdanIno A yuvapadiSTa AcAra che ke jyAM coTa, anArya AdinA sthAna hoya tyAM thaI vihAra karavAnI icchA na kare, paNa te choDIne catanApUrvaka grAmAnugrAma vicare. * vivecana : te bhikSa grAmAMtara jatA ema jANe ke mArge jatAM vayamAM vividha prakAranA mahAdaSTa coronA sthAna che, barbara zabara puliMda Adi mleccha pradhAna anArya loko je sADA pacIza Arya deza choDIne bIjA dezomAM rahelA che, teo duHkhecI Arya saMjJA samaje che tathA kaTathI Aryadharma samaje che ane anArya saMkalA choDe che, kALe bhaTakanArA che kemake ardhI rAtre paNa zikArAdi mATe jAya che, akAle bhojana kare che; mATe jyAM sudhI bIjA Arya-janapadanA gAmomAM vihAra zakya hoya tyAM sudhI tevA anArya dezonA kSetromAM javAno vicAra sAdhu na kare. kemake kevalIe tene karma upAdAnanuM kAraNa kahyuM che. tyAM javAthI - x * saMyama virAdhanA ane AtmavirAdhanA saMbhave che te batAve che . svecchAdi A pramANe bole ke, A cora che, jAsusa che, tenA gAmathI Avelo che ema kahI vacanathI Akroza kare, daMDa vaDe tADana kare ane jIva paNa laI le. vastrAdi khUMcavI le. sAdhune kADhI mUke. - X - sAdhue AvA pleyache sthAnomAM na javuM paNa sArA mArge vihAra karavo. che sUga-450 - sAdhALI gAmanagama vicaratA mArgamAM ema jANe ke A pradeza rAja vagarano, ghaNAM rAjAvALo, yuvarAja ja hoya tevo, be sAravALo, be rAjayomAM vera hoya tevo ke virodhInuM rAjya hoya tevo che to bIja marmezI jAya paNa AvA pradezanI vaccethI na jAya. kevalI kahe che ke te karmabaMdhanuM kAraNa che, tyAMnA ajJAnI loko-'A cora che' ityAdi sUga-449 mujaba jaNavuM, tethI muni te deza choDI nirupadrava mArge jAya. * vivecana :saraLa che. marInA - rAjA mRtyu pAmyo hoya, yuvarAja-abhiSekarahita. 186 AcArAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 * sUtra-451 - eka gAmathI bIje gAma jatAM sAdhu-ssAdadIne mArgamAM lAMbI aTavI Ave to teNe jANavuM joIe ke A aTavI eka-be-traNa-cAra ke pAMca divasamAM para karI zakAze ke nahIM ? je bIje mArga hoya to AvI aneka divase pAra karI zakAya tevI aTavImAM thaIne na jAya. kevalI kahe che ke tyAMthI javuM te karmabaMdhanuM kAraNa che, tyAM jatAM vacce vAsa karavo paDe to pANI, lIlakuga, bIja, harita, sacita pANI-mATI AdithI virAdhanA thAya. sAdhuno A pUrvopadiSTa AcAra che ke yAvat AnI aTavImAM vihAra na kare, paNa bIja mArgothI yatanApUrvaka grAmAnugrAma vicare. * vivecana : te bhikSu grAmAMtara jatA ema jANe ke mArgamAM jatAM mane keTalAMka divasa lAgaze, tyAre AvA mArgane jANIne jo bIjo vihAra mArga hoya to AvA sthAnethI javAno vicAra na kare. * x - have nAva-gamana vidhi kahe che. * sUtra-45ra - sAdhu-sAdadI rAmAnugAma jatA jANe ke mArgamAM naukAthI pAra karI zakAya teTaluM pANI che, paNa jo te naukA gRhastha sAdhunA nimitte kharIdelI, udhAra lIdhelI ke naukA badale naukA lIdhI che. sthaLamAMthI jaLamAM utArelI che ke jalamAMthI sthaLamAM kADhI che, bharelI naukAnuM pANI ulecI khAlI karI che ke phasAyelIne bahAra kheMcI kADhI che; evA prakAranI nI upara, nIce ke tII cAlavAvALI hoya, te pachI eka yojana-adhayojana ke tenAthI ochI-vadha javAvALI hoya to paNa sAdhu-sAdhvI te naukAmAM na bese. sAdhu-sAdadI ema jANe ke A naukA sAme para javAnI che, to potAnA upakaraNa laIne ekAMtamAM jAya, jaIne upakaraNonuM paDilehaNa kare, karIne te ekatra kare, ekTa karIne mastakathI paga sudhI saMpUrNa zarIranuM pramArjana kare, pachI AhAranA sagArI paccakhANa kare, pachI eka paNa jalamAM ane eka paga sthaLamAM rAkhI yatanApUrvaka naukA para caDhe. * vivecana :sUtrArtha mujaba ja jANavuM. have kAraNe nAva ArohaNa vidhi kahe che- * sUtra-453 - sAdhu-sAdadI naukA para caDhe tyAre naukAnA AgalA bhAgamAM na bese, pAchalA bhAgamAM na bese, madhya bhAge na bese. naukAnA bAjunA bhAgane pakaDIpakaDIne, AMgaLI cIMdhI-cIMdhIne, zarIrane uMca-nIcuM karIne na jue. je nAvika naukAmAM caDhela sAdhune kahe ke, he AyuSyamAnuM zramaNa/ A naukAne AgaLa kheMco ke pAchaLa kheMco, calAvo ke doraDAo kheco. A sAMbhaLI muni lakSa na Ape paNa upekta bhAva dharI mauna rahe.
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2/1/3/1/453 183 naukAmAM beThela munine nAtika kahe ke, he AyuSyamAna zramaNa ! naukAne AgaLa pAchaLa kheMcavAmAM ke doraDAthI naukAne sArI rIte bAMdhavAmAM ke doraDAthI kheMcavAmAM samartha na hoya to naukAnuM doraDuM lAvI Apo, ame pote ja naukAne AgaLa-pAchaLa kheMcI lezuM, doraDAthI sArI rIte bAMdhIzuM ane pachI kheMcIzuM. sAdhu nAvikanA A vacanane na svIkAre paNa mauna rahe. naukAmAM beThela munine nAvika kahe ke, he AyuSamAnuM zramaNa ! A nAvane tame halesA-pATIyA-vAMsa-vaLI-cATavA AdithI calAvo. sAdhu nAvikanA A vacanane na svIkAre paNa upekSAbhAve mauna rahe. naukAmAM beThela munine nAvika kahe ke, nAvamAM bharAyela haeNIne hAthapagaMAsaNa ke pagathI naukAnA pANIne ulecIne bahAra kADho. sAdhu nAvikanA te kathanane na svIkAre paNa upekSAbhAve mauna rahe. naukAmAM beThela munine nAvika kahe, A nAvamAM thayela chidrane hAtha, paga, bhuja, jaMgha, peTa, mastaka, kAyA, upakaraNa, vastra, mATI, kuzama ke kamalapatrathI baMdha karI do; sAdhu tenA A kathanane na svIkAre, mauna rahe. sAdhu-sAdanI naukAnA chidramAMthI pANI bharAtuM joIne, te pANIthI naukAne hAlakaDolaka thatI joIne nAvika ke koInI pAse jaIne ema na kahe ke, he AyuSyamAna gAthApati tArI nAvanA chidramAMthI pANI bharAI rahyuM che, nAva DabI rahI che. A prakAre mana ke vacanane AgaLa-pAchaLa na karIne sAdhu vicaraNa kare. potAnA zarIra ke upakaraNanI mUcha na karIne tathA potAnI vaizyAne saMyama bAhya pravRttimAM na rokIne, potAnA AtmAne ekava bhAvamAM lIna karIne samAdhi sthita thaI, sutsarga kare. naukAmAM beThela munino A AcAra batAvyo, tenuM samyapha pAlana karI pachI yatanApUrvaka naukAmAMthI utare. muni A vidhinuM sArI rIte pAlana karato vicare. tema huM kahuM chuM. * vivecana :nizItha mUrNimAM paNa AvA pATha jovA maLe che.] spaSTa che. nAvanA agra bhAge na bese jethI khalAsIne upadrava na thAya. bIjA lokone caDavA pahelAM pote na caDhe, kemake tethI pravartana adhikaraNa doSa na lAge. temAM rahIne koInA kahevAthI nAva-pravRtti na kare, na karAve. viziSTa adhyavasAyapUrvaka vidhi pALe, te bhikSabhAva che. cUlikA-1, adhyayana-3, "Iya'' uddezA-1no muni dIparatnasAgare karela TIkAsahitano anuvAda pUrNa AcArAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 6 cUlikA-1, adhyayana-3 - uddezo-2 . o uddezo-1- kahyo, have bIjo kahe che. teno saMbaMdha A pramANe. uddezA-1mAM nAvamAM beThela sAghanI vidhi kahI, ahIM paNa te ja kahe che, A saMbaMdhe AvelA A uddezAnuM paheluM sUtra kahe che- * sUtra-454 : naukAmAM rahela koI naukArUDha munine kahe, he AyuSyamAna zramaNa ! tame A chama yAva4 camadinakane pakaDo, A vividha prakAranA zone dhAraNa karo athavA bALakane pANI Apo. muni tema na kare, mauna rahe. * vivecana : - sUtrArtha mujaba jANavuM - nAvikanA kahyA pramANe na karavAthI to krodhI thaIne sAdhune nAvamAMthI pheMkI de to zuM karavuM ? te kahe che- * sUga-455 - naukAmAM rahela koI vyakti naukAmAM beThela koI bIjAne kahe ke, A zramaNa nAvano bhAra vadhAranAra che, tene bAhuthI pakaDI pANImAM pheMkI do, AvA zabda sAMbhaLIne-samajIne te je vadhArI hoya to zIgha bhAre vaya alaga karI haLA vastro dhAraNa kare, temaja mastakAdi para lapeTI le. have je muni jANe ke ajJAnI kUkamAM loko avazya mane bAhu pakaDIne pANImAM pheMkaze, to muni pahelAM ja kahI de che AyuSyamAna gRhastho ! mane bAhuthI pakaDI nAvamAMthI pANI na pheMko, huM jAte ja nAvathI paNImAM utarI jauM chuM. muni ema kahe to paNa te jaldIthI baLapUrvaka bAhu pakaDI pANImAM pheMkI de to muni harSa ke zoka na kare, saMkalpa-vikalpa na kare, te jJAnIjanano vadha ke ghAta karavA taiyAra na thAya, zAMta citte gabharAyA vinA samAdhipUrvaka yatanAthI pANImAM praveza kare. * vivecana : te-gRhastha sAdhune uddezIne bIjAne kahe ke, A sAdhu kAma karyA vinA mAtra bhAMDa ke upakaraNa vaDe bojArUpa che. tene - x - pakaDIne pheMkI do. AvA zabdo sAMbhaLIne ke koI pAsethI jANIne te gacchavAsI ke gaccha nirgata muni hoya te turta bojAvALA nakAmA vA utArIne jarUra joga halakA vastrAdi zarIre vIMTI le, mAthe bAMdhI le. A rIte upakaraNa vIMTI lIdhela sAdhu sukhethI, nivyakUiLatAthI pANImAM tare che. pachI dharmopadezanA vaDe sAdhuno AcAra samajAve chatAM gRhastho pANImAM nAMkhavA taiyAra thAya to ityAdi sugama che. have pANImAM paDelAnI vidhi kahe che- * sUga-456 : sAdhasAtI pANImAM taNAtA hoya tyAre hAthathI hAtha, pagathI paNa ke zarIrathI zarIrano sparza na kare. paraspara na sparzatA yatanApUrvaka pANImAM taNAya.
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2/1/3/2/456 189 te sAdhu pANImAM taNAtA upara-nIce javAnI kriyA na kare. ema paNa na vicAre ke A pANI mArA kAnaAMkha-nAka-mukhamAM praveza na kare. paNa yatanApUrvaka pANImAM taNAya. sAdha che pANImAM taNAtA thAkI jAya to jadIthI vastra pramAdi upadhi choDI de ke nissArane pheMkI de-Asakti na rAkhe. je jaLAzayanA kinAre pahoMcI jAya to jyAM sudhI zarIra pANIthI bhIMjAyela rahe tyAM sudhI yatanApUrvaka kinAre sthira rahe. te sAdhu pANIthI bhIMjAyela zarIrane luMche nahIM paMje nahIM dabAve nahIM sUkAve nahIM maLe nahIM, ghase nahIM, tapAve nahIM paraMtu jyAre sAdhune pratIti thAya ke have zarIra sukAI gayuM che tyAre zarIra luM-pUMje-cAvatuM taDakAmAM tapAve ane tyArabAda yatanApUvaka grAmAnugAma vicare. vivecana : te bhikSa pANImAM paDyA pachI akAya jIvanA rakSaNa mATe hAtha Adi vaDe hAtha Adine na sparze paNa saMyata thaI pANImAM tare. pANImAM taratA DUbakI na lagAve. bAkI sugama che. jo te pANImAM taratA thAkI jAya to potAnI upAdhi ke teno bhAga tyAga kare. upadhimAM Asakata na thAya. jo samartha hoya to upadhi sahita jaLane pAra kare, pANI TapakatAM zarIre kinAre ubho rahe ane iyavahI paDikkame. paNa zuM na kare te spaSTa che. vizeSamAM A sAmAcArI che ke bhInA vastro-zarIra nItarI na jAya tyAM sudhI kinAre ubhA rahe. paNa cora AdinA bhayathI javuM paDe to kAyAne sparza karyA vinA lAMbA hAtha sakhI cAlyA javuM. * sUtra-453 : sAdhu-sAdadI grAmAnugAma jatAM bIjA sAthe vAto karatA na jAya. paNa yatanA pUrvaka grAmAnugrAma vicare. * vivecana :saraLa che. bIjA sAthe vizeSa vAtacIta karatA na cAle. - * sUtra-458 : sAdhu-sAdanI prAmAnugrAma vicaratA mArgamAM baMgha sudhInA pANImAM utaravAnuM hoya to pahelA mAthAthI paga sudhI zarIrane pramArje pramAjIne eka paNa jaLamAM ane eka paga sthaLamAM rAkhI yatanApUrvaka Ayajanocita vidhithI jaLamAM cAle. rIte cAlatA te sAdhu hAthathI hAthane cAvatu na pati[akAyanI virAdhanA na karI] yatanApUrvaka jaMghA sudhInA pANImAM cAle. sAdha-sAdadI e rIte cAlatA zarIranI sAtAne mATe ke dAha upazAMta karavA mATe uMDA ane vizALa jaLamAM zarIrane na jhaboLe paNa yatanApUrvaka jaMghA sudhInA pANImAM cAle. jyAre ema jANe ke kinAro AvIgayo che tyAre yatanApUrvaka pANImAMthI nIkaLI zarIra bhInuM hoya tyAM sudhI kinAre rahe. te sAdhu bhIMjAyelA zarIrane sparze nahIM, gaDe nahIM, puMje nahIM masaLe nahIM ityAdi paNa jyAre zarIra sukAyuM che tema jANe pachI zuM cAvatu tApamAM ubhA 190 AcArAMgasUtra-saTIka anuvAda) rahIne zarIrane tapAve. pachI yatanApUrvaka grAmAnugrAma visare. * sUtra-459 - sAdhu-sAdanI prAmAnugAma vicaratA hoya ane paga kIcaDathI kharaDAI jAya to tene sApha karavA unmAmiAM jaI sacitta vanaspati chedana ke lIlA dhana bhegA karI ke kacaDIne, ukheDIne, masaLIne paNa sApha na kare. je A rIte jaldIthI vanaspati vaDe paganI mATI sApha kare che, te mAyA sthAnane sparze che, mATe sAdhue tema na karavuM. te pahelAthI ja vanaspatirahita mArga jue [zodhe], te mArge ja vatanApUrvaka vicare. sAdhu-sAdhvI prAmAnugAma jatAM jANe ke mArgamAM TekarA, khAI, killo, toraNa, argalA, khADA, guphA, darAdi hoya ane bIjo mArga sAro hoya to sIdhA mArge na jAya, paNa te mArge yatanApUrvaka jAya, kevalI bhagavaMte viSama mArge jadi kamabaMdhananuM kAraNa batAvela che. viSama mArge jatA lapasI ke paDI javAthI te vadhe, guccho, gulmo, latA, vela ke ghAsane pakaDIne ke tenuM avalaMbana laIne utaraze. je yogya nathI. vizeSa kAraNe te ja mArge javuM paDe to yatanApUrvaka vakSa, vela Adino sahAro leto aTavA koI pathika jato hoya to tenA hAthano sahAro laI yatanApUrvaka cAle e rIte sAdhu-sAdhvI grAmanugAma vicare. sAdhu-sAdhvI grAmAnugAma jaa hoya tyAre mArgamAM java, ghauM Adi dhAnyonA Dhera hoya, gADA ke ratha hoya, rava ke ra zAsakanI sonAnA vividha paDAvathI mArga rokAyelo hoya to bIjA mArge catanApUrvaka jAya paNa sIdhA mArge na jAya. kemake senAmAMthI koI kahe ke, he AyuSyamAna ! A sAdhu senAnA gupta bheda laI rahyA che mATe hAtha pakaDI tene haTAvo ane koI bIjA hAtha pakaDI khaseDI mUke, to muni prasanna ke prasanna na thAya cAvatu potAnA cittane samAdhiyukata rAkhI grAmanuM gAma visare - vivecana : te mikSa nadI pAra utare te vakhate jo unmArge jaIne gArathI khaDelA page lIlA ghAsane chedIne ke vAMku vALIne tathA kheMcI kADhIne potAnA paga sApha karavAnA irAdAthI vanaspatine du:kha de to e kapaTanuM niMdita kArya che, mATe tema na karavuM zeSa sugama che. sAdhune vihAra karatA mArgamAM killo Adi jovA maLe to bIjA mArge jAya paNa te sIdhA mArge na jAya kemake tyAM jatA khADA AdimAM paDatA saciva vRkSAdine pakaDe te ayukta che. jo kAraNe te ja mArge javuM paDe to jatA kyAMka paDe tema hoya to velI Adino paNa sahAro le ane AvatA pacikano hAtha mAgIne yatanApUrvaka jAya. te bhikSane grAmAMtara jatA ghauM Adi dhAnyanA gADAM ke sainyanA paDAva Adi hoya to tyAM ghaNAM apAyano saMbhava che tethI bIjo mArga saMbhavato hoya to te mArge na jAya. bAkI sugama che.
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2/1/3/2/460 191 12 AcArAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 * sUtra-460 : sAdhu-sAdanI prAmAnugAma jatA hoya tyAre mAnamAM koI pathika maLe ane sAdhune pUche ke, he AyuSyamAna zramaNa ! gAma cAvatu rAjadhAnI kevA che ? ahIM ghoDA, hAthI, bhikSAjavI manuSyo keTalA che? ahIM bhojana, pANI, manuSyo, ghauM AdinI pracUratA che ke AvAtA che? AvA prazno pUche to sAdhu teno uttara na Ape. vagara pUrve kaMI na kahe. A sAdhu-sAdhvIno AcAra che, tenuM yatanApUrvaka pAlana kare. * vivecana : te bhikSane mArge cAlatA payika maLe to ityAdi sUtrArtha mujaba jANavuM. te bhikSuno bhikSubhAva che. cUlikA-1, adhyayana-3 "Iya' uddezA-2no muni dIparatnasAgare karela TIkAsahitano anuvAda pUrNa 6 cUlikA-1, adhyayana-3, uddezo-3 * o bIjo uddezo kahyo, have trIjo kahe che, teno saMbaMdha A pramANe. uddezA2 mAM gamanavidhi kahI, ahIM paNa te kahe che. te saMbaMdhanuM sUra * sUtra-461 - rAmAnugAma vicaratA sAdhu-sAdhvI mAgamAM koI TekarA yAvat bhUmigRha, kUTAgAra ke prAsAda, bhUgRha, vRkSa nIce banela ghara, patigRha, vRkSa, caityastUpa, rItyasthaLa, luhArAja cAva4 bhavanagRhane hAtha uMcA-nIcA karI, AMgaLI cIMdhI, nIce jhUkI ke uMcA thaIne na jue paNa yatanApUrvaka rAmAnugrAma vicaraNa kare sAdhu-sAdanI prAmAnugrAma vicaratA hoya tyAre mArgamAM kaccha, ghAsanI vIDa, taLeTI, nadI AdithI gherAyela pradeza, nirjala pradeza, nirjanmabhUmi, gahana dugamavana, gahana dumi parvata, parvata paranuM durgama sthAna, kUvo, taLAva, draha, nadI, vAvaDI, puSkariNI, dIrdhakA -AlikA, sarovara, sAraspati, sarasarapaMkti Adine hAtha uMcA karI karIne cAvatuM tAkI-tAkIne na jue. kevalIe ukta kathanone karmabaMdhanuM kAraNa kahela che. pUrvokta sthaLone A rIte jovAthI tyAM rahelA mRga, pazu, pakSI, sAMpa, siMha, jalacara, sthalacara, becara ke satvo nAsa pAmaze, raHI mATe khetaranI vADI ke jhADIno Azraya levA icchaze, A zramaNa amane bhagADavA icche che ema samajaze. mATe sAdhuno pUrvottekhita AcAra che ke hAtha phelAvI-phelAvI na jue ityAdi, paraMtu yatanApUrvaka AcArya-upAdhyAya sAthe grAmAnugAma vicare. * vivecana :te bhikSane grAmAnugrAma cAlatA mArgamAM jue - jemake - khAI, koTa, parvata uparigRha ityAdi sUtrArtha mujaba jANavA yAvatu A sthAnone na jovA, na dekhADavA. temAM doSo A che ke - tyAM Aga lAge ke corI thAya to sAdhu upara zaMkA Ave athavA sAdhune ajitendriya jANe, tyAM rahela pakSIno samudAya trAsa pAme. A doSa bhayathI yatanApUrvaka ja vicare. tathA te bhikSu gAmAnara jatAM AvuM bane, jemake - nadI najIkanA vistA pradezo ke mULA-vAloranI vATikA, aTavImAM ghAsa mATe rAjadde rokela bhUmi, khADAo, nadIthI veSTita bhUmi bhAga, nirjala pradeza ke araNya phoma, dIrdha-gaMbhIra-kuTila-glaNa jaLAzaya, sarovara, paraspara saMlagna ghaNAM sarovaro, ityAdi hAtha vaDe na darzAve ke na jue. te kamapAdAnanuM kAraNa che, kemake tyAM rahelA pakSI, mRgAdi trAsa pAme. tyAM rahelAne sAdhu vize zaMkA thAya tethI - x* AcArya, upAdhyAyAdi gItArtha sAthe vicare. have AcAyadi sAthe jatA sAdhunI vidhi kahe che- * sUtra-462 - AcArya upAdhyAya sAthe grAmAnugrAma vicaratA sAdhu hAtha vaDe hAthanI yAvatu AzAtanA na karatA yatanApurvaka grAmanAma vicaraNa kare.. AcArya upAdhyAya sAthe grAmanugrAma vicaratA sAdhune mArgamAM pathika maLe ane te pathika ema kahe ke, he AyuSyamAt zramaNa ! tame koNa cho ? kyAMthI Avo cho ? kyAM jaI rahyA cho ? tyAre AcArya ke upAdhyAya sAmAnya ke vizeSathI uttara Ape ane AcArya upAdhyAya uttara ApatA hoya tyAre vacce sAdhue na bolavuM paNa yatanApUrvaka dIkSAmAM vaDIlonA kramathI temanI sAthe vicaraNa kare ra(nAdhika [dIkSA vaDIla) sAthe grAmAnugrAma vicaratA sAdhu temanI sAthe hAtha vaDe hAthathI yAvatu AzAtanA na karatA yatanApUrvaka vicare koI pathika maLe ane ukata prano pUche to sanAdhika uttara Ape ane ratnAdhika uttara ApatA hoya tyAre sAdhu vacce na bolatA vicare, * vivecana : te bhikSu AyAyadi sAthe vicaratA temane hAtha vagereno sparza na thAya eTaluM aMtara rAkhI cAle tathA te vakhate pathike pUchelA praznonA uttara AyAyadine atikramIne na Ape ke te vakhate vacce paNa na bole paNa yugamAba daiSTi rAkhI yatanApUrvaka yathA ratnAdhika vicare, A ja vidhi ratnAdhika sAthe cAlatA paNa (mUtrArtha mujaba) jANavI. vaLI * sUtra-463 - grAmAnugAma vicaratA sAdhu-sALIne mArgamAM koI pathika maLe ane te pathika ema pUche ke, he AyuSyamAna zramaNa! tame mAmiAM koI manuSya, sAMDha, pADo, pazu, pakSI, sarpa ke jalacara joyA che? to kaho - dekhADo. tyAre sAdhu na uttara Ape, na dekhADe. tenA kathananuM samarthana na karatA mauna rahe. jANavA
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ 194 AcArAMgasUtra-saTIka anuvAda/ra 2/1/3/3/456 193 chatAM huM jANuM chuM ema na kahe. e rIte yatanApUrvaka vicare. rAmAnugrAma vicaratA sAdhu-sALIne mArgamAM koI pathika maLe ane te pathika ema pUche ke mArgamAM tame jaLamAM utpanna thatAM kaMda, mULa, chAla, ma, puu, phaLa, bIja, lIlotarI ke ekta karAyela jaLa athavA agni joyA ? sAdhu teno uttara na Ape, mauna rahe vAvatu gAmAnugAma vicare. rAmAnugAma vicaratA sAdhu-sAdhvIne mArgamAM koI pathika maLe ane ema pUche ke mAmiAM tame ghauM, java AdinA TeTa yAvata sainyanA paDAva joyA ? sAdhu teno uttara na ApatA cAvatu gAmAnugrAma viyare grAmAnugAma vicaratA sAdhu-sAdhvIne mArgamAM koI pathika maLe ane pUche ke A gAma cAvatu rAjadhAnI keTalA moTA che ? to sAdhu teno uttara na ApatA mauna rahe cAvata yatanApUrvaka vicare. grAmAnugAma jatA sAdhunnAdaLIne koI pathika maLe ane pUche ke A gAma cAvatuM rAjadhAnI keTalA dUra che ? sAdhu uttara na ApatA yAvatu vicare. - vivecana : jatAM evA te bhikSane sAme Avato koI musAphara pUche ke, he AyuSyamAnuM zramaNa ! mArgamAM AvatA tame koI mANasa Adine joyA ? te AvuM pUche tyAre maunapaNe tenI upekSA kare ? athavA jANavA chatAM nathI jANato ema kahe. * * * * * x * A pramANe kaMda, mUla Adi, ghauM, Adi saMbaMdhI sUtro paNa jANavA, tathA gAmanuM aMtara Adi sUtro jANavA. * sUtra-464 - rAmAnugrAma vicaraNa karatA sAdhu-sAdhvIne mArgamAM unmatta sAMDha, sApa cAvata cittA Adi hiMsaka pazu sAme AvatA dekhAya to temanAthI DarIne bIjI mArge na jAya, mArga choDI unmArge na cAle, gahana vana ke durgamAM praveza na kare, vRkSa para na caDe, moTA-vizALa jaLAzayamAM zarIra na chupAve, vADamAM na chupAya, senAdi koI zaraNa ke zamanI icchA na kare. paraMtu AtmaekavabhAvamAM lIna banI, samAdhimAM sthira rahI yAvatu yatanApUrvaka eka gAmathI bIje gAma viyara kare grAmAnugrAma vicaratA sAdhu-nsALI jANe ke mArgamAM lAMbI aTavI che ane A lAMbI aTavImAM ghaNAM cora ekaThA thaIne upakaraNa coravAnI buddhithI Ave-jAya che, tyAre temanAthI DarIne unmArge na jAya - cAvatuM samAdhi bhAvamAM sthira rahe pachI yatanApUrvaka rAmAnugrAma vicare. * vivecana : te bhikSane grAmAMtara jatA mArgamAM unmatta thayela baLada ke sApa tathA siMha, vAgha cAvat citAne ke tenA baccAne jue ke krUra ziyALane jue tenA bhayathI unmArge na jAya Adi sUtrArtha pramANe jANavuM.] paNa utsukatA vinA, avimanaska thaI yatanApUrvaka javuM. A vidhi gacchanirgata sAdhu mATe jaNavI. gayachavAsIe to [2/13] sApa vagerene bAjue TALIne nIkaLavuM. A rIte dIrdha aTavIvALuM sUtra sUtrArtha mujaba jANavuM. sUra-465 - sAdha ke sALI eka gAmathI bIje gAma jatA hoya tyAre mArgamAM coro ekaThA thaIne Ave ane teo kahe ke, he AyuSyamAna zramaNa ! A vastra, paNa, kaMbala, rajoharaNa amane ApI che ke ahIM rAkhI do. tyAre sAdhu te na Ape, na mUke. je te baLapUrvaka laI le to sAdhu tene pAchA levA teonI stuti karI yAcanA na kare, hAtha joDIne na mAMge, karuNatAthI na mAMge, paNa dharmano upadeza ApI yAcanA kare athavA mauna karI ubhA rahe. corone je karavuM hoya te kare. coro Akroza kare yAvatuM mArI nAMkhavA prayAsa kare athavA sAdhunA vastra Adi chInavI le yAvata toDI-phoDIne pheMkI de to paNa coronA A kAryanI gAmamAM carcA na kare, rAjAne phariyAda na kare ke bIjA koI pAse jaIne paNa na kahe ke, he AyuSyamAna gAthApati ! A coroe amArA upakaraNAdi AkolAdi karIne lUMTI lIdhA che athavA yAvat toDIphoDIne pheMkI dIdhA che. AvA kuvicAro sAdhu manathI paNa na kare ke vacanathI na bole, paNa nirbhaya, nirbaddha ane anAsakta thaI cAvata samAdhimAM sthira rahe ane pachI catanApUrvaka prAmAnugAma vicaraNa kare. A ja sAdhu-sAdhvIno iSa saMbadhI AcAra che, samatAyukata thaI, sAvadhAnI sahita temAM pravRtti kare tema huM kahuM chuM. vivecana : te bhikSane grAmottara jatAM coro upakaraNa mAMge to ApavA nahIM baLajabarIthI levA jAya to bhUmi para mUkI de. core laI lIdhelA upakaraNa vaMdana karI ke dInatApUrvaka na cAle, paNa gacchavAsI muni dharmakathanapUrvaka yAye athavA maunapaNe upekSA kare. coro potAnA kartavya mujaba vacanathI Akroza kare, daMDa vaDe tADanA kare cAvatu jIva le, vaAdi chInavIne pheMkI de to paNa te vAta gAmamAM, rAjAne ke gRhasthane na kare, mana ke vacanathI paNa A dubhava na dhare. A ja bhikSuno bhikSubhAva che. cUlikA-1, adhyayana-3 "Iya'' uddezA-3no muni dIparatnasAgare karela TIkAsahitano anuvAda pUrNa 0 cUlikA-1, adhyayana-3no TIkAsahita anuvAda pUrNa 0 - X - X - X - X - X - X X - X - X -
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ N4/bhUmikA 195 * cUlikA-1, adhyayana-4 "bhASAjAta" * 0 trIjuM adhyayana kahyuM, dhe joyuM kahe che. teno saMbaMdha A pramANe - adhyayana-3-mAM piMDavizuddhi mATe gamanavidhi batAvI. tyAM jatA mArgamAM AvuM bolavuM ke na bolavuM te batAvaze. A saMbaMdhe AvelA 'bhASAjAta' adhyayananA cAra anuyogadvAro che. temAM nikSepa niyukti anugamamAM bhASAjAta zabdonA nikSepA mATe niyaMtikAra kahe che ni.316] je rIte vAyazuddhi adhyayanamAM vAkyano nikSepa karyo che, te rIte bhASAno paNa kasyo. paNa 'gata' zabdano cha prakAre niphopo A pramANe - nAma, sthApanA, dravya, kSetra, kALa ane bhAva che. temAM nAma, sthApanA sugama che, dravyAta AgamathI-no AgamathI. temAM vyatirikatane niryuktikAra aDadhI gAyANI kahe che. te cAra prakAra che * utpattinata, paryavAd, did ane gaharSarld. temAM (1) utpatti jata - je dravyo bhASAvaMNAnI aMdara paDelA, kAyayogathI grahaNa karelA, vAyoga vaDe nikRSTa ane bhASArUpe utpanna thAya che. arthAta je dravya bhASApaNe utpanna thAya che. (2) paryavajAta * te ja vAyA vaDe nikRSTa bhASA dravyo vaDe je vizreNImAM rahelA bhASA vaNAnI aMdara rahelAM nikRSTa kathanI pasaghAta vaDe bhASAparyAyipaNe je utpanna thAya che....(3)... aMtajAta-je dravyo aMtarAle samagreNimAM ja nikRSTa dravyanI sAthe mizrita bhASA pariNAmane bhaje che. (4) grahaNajAta-vaLI je dravyo samazreNi vizreNimAM rahelA bhASApaNe pariNamelA karNa-zakulInA vivaramAM pravezelA grahaNa karAya che, te dravyathI anaMtapadezavALA che, phogathI asaMkhyapadeza vagADha che, kALathI eka, be, traNathI asaMkhyAta samaya sadInI sthitivALA che, bhAvathI varNagaMdharasa sparzavALA che, te AvA dravyone grahaNajAta kahyA che. dravyajAta kahyuM. kSetranata spaSTa hovAthI niryuktikAre kahela nathI. te A pramANe, je kSetramAM bhASAnatanuM varNana cAle ke jenuM kSetra sparza kare te kSetranata. A pramANe 'kALajAta' namavuM. 'bhAvaFin' to ja utpatti paryava aMtaragrahaNayo sAMbhaLanAranA kAnamAM jaNAya ke A zabda che evI buddhi utpanna kare. paNa ahIM adhikAra dravyabhASAjAta vaDe che, kemake dravyanI pradhAna vivakSA che. dravyano viziSTa avasthA bhAva che, te mATe bhAvabhASAjAtano paNa adhikAra che. have uddezAnA adhikAra mATe kahe che [ni.31] jo ke baMne paNa uddezA vacanazuddhikAka che, to paNa temAM vizeSatA che. prathamanA uddezAmAM vayanavibhakti che. tethI ekathI mAMDIne soLa prakAnA vacanano vibhAga che tathA AvuM vacana bolavuM ke na bolavuM tenuM varNana che. bIjA uddezAmAM krodhAdi utpatti jema na thAya tema bolavuM. te 'utpattivarNana che. AcArAMgasUtra-saTIka anuvAda/ra 6 cUlikA-1, adhyayana-4 "bhASAjAta', uddezo-1 6 o have sUtrAtugamamAM akhalitAdi guNayukata sUtra kahevuM joIe * sU466 * sAdhusAdanI A vacananA AcAra sAMbhaLI ane samajIne, pUrva muni dvArA anAmINa anAcArone che, je kodhathI, mAnavI, mAyANI, lobhathI vANI prayoga kare che, zaHIma ke jayA vinA kaThora vacano bole che, AvI bhASAne sAvadha kahe che. vivekapUrvaka sAvadha bhASAno tyAga kare. muni dhuva ane adhuva bhASAne jANe ane teno tyAga kare azana Adi maLyuM che ke nathI maLyuM, AhAra vAparyo che ke nathI vAparyo. te Avyo che athavA nathI Avyo, te Ave che athavA nathI Avato, te Avaze athavA nahIM Ave, te ahIM paNa Avyo hato ke Avyo na hato. te ahIM avazya Ave che ke kadI nathI Avato, te ahIM avazya Avaze ke kadI nahIM Ave [AnI uva bhASAno tyAga karavo.) muni sArI rIte vicArI bhASAsamitiyukata niSThAbhAsI banI, saMyata thaIne bhASA prayoga kare - jemake - ekavacana, dvivacana, bahuvacana, AliMga, paMliga, napuMsakaliMga-vana, adhyAtma kathana, upanIta vacana, apanakta vacana, upanIta apanIta vacana, apanItaupanIta vacana, atIta vAna, vAmana vacana, anAgata vacana, pratyakSa vacana, parokta vacana. tene ekavacana bolavAnuM hoya to eka vacana ja mote cAvatuM parokta vacana bolavAnuM hoya to parokSa vacana ja bole. A paNa che, A rI che, A napuMsaka che, A te che ke koI anya che evI rIte vicArapUrvaka nizcaya thaI jAya pachI bhASadoSa TALI samitiyukata thaIne saMyata bhASA bole. | muniyo cAra prakAranI bhASA jANavI joIe * satyA, mRSA, satyAmRSA ane je satya nathI - mRA nathI - satyAmRSA nathI te asatyAmRSA nAmanI cothI bhASAAta che. have huM kahuM chuM ke je atIta-vartamAna-anAgata arihaMta bhagavaMto che, te badhAMe A ja cAra bhASAnA bheda kahyA che . kahe che ane kaheze. parAyA che prarUpe che ane prarUpaze. A badhAM bhASA-dravya acitta che, vaNa-gaMdharasasparzayukata che, caya upacaya ane vividha pariNAmadharma che. * vivecana : te bhAvabhikSane aMta:karaNamAM nipas, bram - pratyakSavAcI zabdathI have kahevAnAra vANIsaMbaMdhI AcArane sAMbhaLIne tayA jANIne bhASA samiti vaDe bhASA [vayana bole e pramANe saMbaMdha jANavo. temAM jevI bhASA na bolavI joIe te dazavi che * kahevAnAra - sAdhune ta bolavA yogya, pUrvanA sAdhu dvArA anAjIrNa bhASAne sAdhu jANe * te A rIte -
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2/1/4/1/466 193 jemake koI krodhathI vividha vacana bole - jemake - tuM cora che, dAsa che. tathA mAnathI bole ke huM uttama jAtino chuM, tuM hInajAti che, mAyathI bole ke huM mAMdo chuM, bIjAno sAvadha saMdeza koI upAya vaDe kahIne mithyAdukRta kare - A to mArAthI utAvaLe bolAI gayuM. lobhathI bole ke A vacana bolavAthI huM kaMIka meLavIza tathA koIno doSa jANatA hoya teno doSa ughADavA vaDe kaThora vayana bole ke ajANapaNe bole. A badhAM krodhAdi vacana sAvadha-sapApa hovAthI varjavA, vivekI banI sAdhu AvA sAvadhavacana na bole. tathA koI sAthe sAdhue bolatAM nizcayAtmaka vacana na bolavI ke nakkI varasAda Adi thaze, e ja rIte adhava paNa jANavuM. - tathA koI sAdhu bhikSArthe koI jJAti ke kulamAM pravezatA joIne tene uddezIne bIjA sAdhu AvuM bole ke ApaNe khAI laIe, te azanAdi prApta karIne ja Avaze athavA tene mATe rAkhI mUko, te kaMIpaNa lIdhA vinA ja Avaze, e rIte tyAMja khAIne ke khAdhA vinA ja Avaze. AvA nizcaya vacano na bole tathA AvA nizcaya vayano paNa na bole - koI rAjAdi Avyo che ke nathI ja Avyo athavA Ave che ke nathI ja AvavAno athavA Avaze ke nahIM ja Avaze. A rIte patana, maTha AdimAM paNa traNe kALa yojavA. A badhAMno sAra e ke je arthane pote barAbara na jANe tyAM A 'ema ja che evuM na bolavuM. sAmAnyathI sAdhune badhe sthAne A upadeza che ke vicArIne sArI rIte nizcaya karIne athavA zruta upadeza vaDe prayojana hoya tyAre nizcayAtmaka banIne bhASAsamiti vaDe ke gadveSa choDIne soLa vacananI vidhi jANI bhASA bole. je bhASA bolavAnI che te soLa vacana vidhi kahe che 1-cokavacana-vRkSa, 2-dvivacana-be vRkSa, 3-bahuvacana-vRkSo, 4-pravacana-vINA, kanyA, pa-puMvayana-ghaTa, 5Ta, 6-napuMsakavacana-devakula, pITha. 8-adhyAtmavacana-AbhAmAM raheluM te adhyAtma, tenA parihArathI anya bolavA jatAM satya bolI jAya. 8-upanItavayana-prazaMsA. jemake - rUpavatI strI. 9-apanI vacana-niMdA-kurUSa strI. 10-uparIta apanIta vayana-kaMIka prazaMsA karI kaMIka niMdA kare - A strI suMdara che paNa kulaTA che. 11-apanItaupanIta vayana-pUrvathI ulaTuM - A strI kurUpa che paNa zIlavatI che. 12-atIta vacana-karyuM. 13-vartamAnavacana-kare che. 14anAmatavacana-karaze. 15-pratyakSavacana-A devadatta che. 16-parokSavayana-te devadatta che. A pramANe soLa vacano che, A soLamAMthI bhikSu eka vivakSAmAM ekavacana ja bole. yAvatu parokSa vacana vivakSAmAM parokSa vacana ja bole. tathA strI vagere joIne A strI ja che ityAdi jevuM hoya tevuM bole. A pramANe nizcitya, niSThAbhASI thaI samiti vaDe samapaNe saMyata ja bhASA bole tathA pUrvokta ane have pachI kahevAtA bhASAgata doSa sthAnone choDIne bhASA bole. te bhASA cAra prakAranI bhASAo jANe. 1-satyabhASAjAta-avitatha vacana-gAyane gAya, ghoDAne ghoDo kahe. -mRSA 198 AcArAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 satyathI ulaTuM-gAyane ghoDo ke ghoDAne gAya kahe. 3-samRSA-thoDuM satya thoDuM asatya-ghoDA para jatA devadattane uMTa para jAya che tema kahe. 4-asatyAmRSA-sAcuM paNa nahIM-juduM paNa nahIM tevI-AmaMtraNa, AjJA. potAnI buddhithI nathI kahyuM te jaNAve che - huM je kahuM chuM te badhuM atIta anAgata, vartamAna tIrthaMkare kahyuM che - kahe che - kaheze. A badhAM bhASA dravya aciva che [ityAdi sUtrArtha mujaba jANavuM. ahIM varNAdithI zabdanuM mUrNapaNuM batAvyuM, amUrta evA AkAzAdine vaNiida na saMbhave tathA cayApacaya dharmathI zabdanuM anityatva batAvyuM. kemake zabda dravyanuM vicitrapaNuM siddha thAya che. have zabdonuM kRtakatva batAve che * sUtra-463 - sAdhu-sAdanIe jaNavuM joIe ke bolyA pahelAnI bhASA AbhASA che, bolAtI bhASA bhASA che, bolyA pachInI bhASA abhASA che. sAdhu-sAdanI jANe ke - A je bhASA satyA, mRSA, satyamRSA, asatyAmRSA che, temAMthI paNa sAvadha, sakriya, karkaza, kada, niSThara kaThora, Asavajanaka, chedanakArI, bhedanakArI, paritApanakArI, upadravakArI, bhUtopaghAtika bhASA satya hovA chatAM bolavAnI icchA na kare. sAdhu-sAdhavIe jANavuM joIe ke sUkSmabuddhithI vicAratA je bhASA rAtya hoya ane je bhASA atyAmRSA hoya evI bhASA asAvadha yAvatuM prANIono ghAta karanArI na hoya, tevI ja bhASA bolavA iche. * vivecana : te bhikSu A pramANe zabdane jANe ke bhASA dravya vargaNAono vAkyoga nisvAthI pUrve je bhASA hatI te vAkayoga nisaravAthI ja bhASA che. bhASA dravyabhASA che, te tAlu, oTha AdinA vyApArI pUrve je zabda na hatA te te niSpanna thatAM pragaTa ja kRtakava batAvyuM - X - X* bolAyA pachI bhASA nAza pAmatI hovAthI bhASaNottara kALe abhASA che. * * * have cAre bhASAmAM na bolavA yogya bhASA kahe che - satyA, mRSA, satyAmRSA, asatyAmRSA temAM mRSA ane satyAmRSA to bolavA yogya nathI, paNa satyAbhASA karkazAdi durguNavALuM na bolavuM, te batAve che. avadha sahita varte te sAvadha, kriyA sahita - anarthadaMDanI kriyA varte che, karkazA-cAvelA akSaravALI, kaTakA-citta udvegakArI, niSphara-ThapakArUpa, paraSA-bIjAnA marma ughADavArUpa, kamazravakArI, chedana cAvat advAvaNakArI, jIvone upasApakArI AvI bhASA satya hoya to paNa na bolavI. have bolavAnI bhASA kahe che - te bhikSa A pramANe jANe ke je bhASA satya che. kuzAgra buddhi vaDe vicArIne mRSA paNa satya bhASA bane, jemake mRgane jovA chatAM zikArI pAse apalApa kare. * * * * *, je asatyAmRSA bhASA che te AmaMtraNI,
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2/1/4/1/467 AjJApanI Adi che. tevI bhASA asAvadha, akriya yAvat abhUtopaghAtinI che, tene manathI vicArIne sAdhue haMmezA bolavI. 199 * sUtra-468 : sAdhu-sAdhvI koI puruSane bolAve tyAre bolAvavA chatAM te na sAMbhaLe to Ama na kahe, he hola!, gola, cAMDAla, kujAti, dApuitra, kUtarA, cora, vyabhicArI, kapaTI ke, he jUThA ! athavA tuM Avo che, tArA mA-bApa AvA che. AvA prakAranI bhASA sAvadha, sakriya yAvat bhUtopaghAtika che tethI vicArI samajI sAdhu AvI bhASA na bole. sAdhu koI puruSane bolAve tyAre ane bolAvavA chatAM te na sAMbhaLe tyAre ema kahe ke, he amuka!, he AyuSyamAn !, AyuSyamAno, zrAvaka, upAsaka, dhArmika ke he dharmapriya ! A prakAranI asAvadha yAvat ahiMsaka bhASAno vicArapUrvaka bole. sAdhu-sAdhvI koI strIne bolAve tyAre ke bolAvatA na sAMbhaLe tyAre Ama na kahe, hai holI ! he golI ! Adi pUrvavat sAdhu-sAdhvI koI strIne bolAve tyAre ke bolAvatA na sAMbhaLe tyAre Ama kahe, he AyuSyamatI ! he bhaginI ! bhavatI, bhagavatI, zrAvikA, upAsikA, dhArmikA ke hai dharmapiyA! AvI sAvadha bhASA bole. * vivecana : te bhikSu koI mANasane bolAve ke bolAve tyAre te na sAMbhale te AvuM na bole, he hola ! gola ! dezAMtaramAM A baMne apamAnasUcaka zabdo che. tathA vRSala ityAdi [sUtrArtha mujaba jANavA.] AvI bhASA yAvat na bolavI paNa tethI viparIta bhASA bolavI te kahe che - x - 4 - he amuka ! he AyuSyamAn ! ityAdi bhASA bole. A ja pramANe strIne AzrIne be sUtra pratiSedha-vidhinA jANavA. pharI abhASaNIya kahe che. * sUtra-469 : sAdhu-sAdhvI A pramANe na bole ke, he nabhodeva!, he gadeva !, hai vidhut deva !, he pravRSTa deva!, he nivRSTa deva ! varasAda varase ke na varase, dhAnya nipaje ke na nipaje, rAtri prakAzavALI thAo ke na thAo, sUrya uge ke na uge, rAjA jaya pAmo ke na pAmo, AvI bhASA na bole. sAdhu-sAdhvI prayojana hoya to aMtarikSa, gullAnuyAti, saMmUrttima jala varase che ke megha varase che ke vAdaLA varasI cUkyA che [evI bhASA bole]. A te sAdhu-sAdhvIno bhASA saMbaMdhI AcAra che, je sarva artha vaDe, samita thaI, sahita thaI sadA satanApUrvaka pALo. tema huM kahuM chuM. * vivecana : te bhikSu AvI asaMyata bhASA na bole. jemake he nabhodeva ! he garjato deva ! AcArAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 he vidhuta deva ! Adi. tathA varasAda paDo ke na paDo ityAdi [sUtrArtha mujaba AvI devAdi bhASA na bole. kAraNe te prajJAvAna sAdhu saMyata bhASA vaDe aMtarikSa Adi bhASA bole. A te bhikSunI samagratA arthAt bhikSubhAva che. 200 cUlikA-1, adhyayana-4 "bhASAjAta" uddezA-1no muni dIparatnasAgare karela TIkAsahitano anuvAda pUrNa cUlikA-1 adhyayana-4 uddezo-2 0 pahelo uddezo kahyo, have bIjo kahe che. teno saMbaMdha A pramANe-gata uddezAmAM vAca-avAcyanuM vizeSapaNuM batAvyuM. ahIM paNa te ja bAkInuM kahe che - A saMbaMdhe AvelA uddezAnuM paheluM sUtra- - sUtra-470 : sAdhu-sAdhvI jevA prakAranuM rUpa jue tyAM tene evuM ja na kahe jemake . gaMDarogIne maMDI, kuSThane koDhIyo, yAvat madhumehanA rogIne madhumehI kahevo. hAtha kapAyelAne hAthakaTTo, e rIte laMgaDo, nakaTo, kAnakaTo, hoThakaTo ityAdi. AvA jeTalA prakAra che temane evA ja prakAre bolAvatA te vyakti du:khI ke kupita thAya che. tethI AvA prakAranI bhASAthI temane bolAvavAno vicAra paNa na kare. sAdhu-sAdhvI koI prakAranA rUpa jue ane bolavAnuM prayojana hoya to ojasvIne ojasvI, tejasvIne tejasvI, yazastIne yazasvI e rIte varcasvI, abhirUpa, pratirUpa, prAsAdIya ke darzanIya kahe; A pramANe je jevA che tene tevA prakAre saumyAbhASAthI saMbodhita kare to te kupita na thAya, tethI sAdhu-sAdhvIe AvA prakAranI saumya bhASA bolavI joIe. sAdhu-sAdhvI koI prakAranA rUpane jue - jemake - koTa yAvat gRhAdi, to paNa te ema na kahe - sAruM banAvyuM, sukRta, sAdhukRt, kalyANakArI, karaNIya, AvA prakAranI sAvadhabhASA cAvat na bole. sAdhu-sAdhvI koI prakAranA rUpa jue jemake * koTa yAvat gRhAdi. tyAre prayojanavazAt ema kahe ke, AraMbha, sAvadha ke prayatna karIne banAvela che. te prasAdayukta hoya to prAsAdika, e rIte darzanIya, abhirUpa, pratirUpa ke AvA prakAranI sAvadha bhASA yAvat sAdhu bole. * vivecana : te bhikSu koI rUpa jemake - gaMDIpada, kuSThI Adi jue to paNa tenuM nAma laI te vizeSaNathI na bolAve jemake - gaMDarogIne gaMDI athavA jenA paga ane pIMDImAM zUnyatA hoya tene gaMDI, kahI na bolAve. - x - yAvat madhu jevuM mUtra vAraMvAra Ave tene madhumehI kahI na bolAve. dhUta adhyayanamAM A badhAM roganuM varNana che, te
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2/1/4/2/430 201 202 AcArAMgasUtra-saTIka anuvAda/ra jaNavA. e rIte hAtha-paga Adi cheDAyelAne ThuMTho, laMgaDo Adi kahI na bolAve, tema bolavAthI te kope che - x * mATe te bhASA na bole. tevAne kaI rIte bolAve, te kahe che - te bhikSa jo gaMDIpadAdi vyAdhi-grastane jue to tene bolAvavA tenA koI sArA guNane jue, tene uddezIne he ojasvI !, he tejasvI ! ityAdi kahI bolAve. - X - X - tathA te bhikSu jo AvA rUpone jue, jemake - koTa yAvatuM gRha to paNa joIne ema na kahe - A sAruM karyuM, bhojana karyuM, kalyANakArI che, karavAlAyaka che. A prakAranI bIjI paNa adhikaraNane anumodanArI sAvadha bhASA na bole chatAM jarUra paDe to saMyatabhASAthI bole jemake A mahAraMbhathI karela che. sAvadhakRta che, prayatnakRta che, prAsAdIyAdi che ema asAvadha bhASA bole. * sUTa-431 - sAdhu-sAdavI AzanAdi AhAra taiyAra joIne ema na kahe ke, suMdara banela che, sArI rIte banela che, zobhana banela che, kalyANakara che, karaNIya che sAdhu AvI sAvadha bhASA yAvatuM na bole. paNa sAdhu AzanAdi AhAra joI A rIte bole ke, AraMbha karI, sAvadha vyApAra karI, prayana karI banAvela che, te bhadra hoya to bhadra kahe, tAja hoya to tAjo kahe e rIte rasavALo, manojJa, AvA prakAre asAvadha bhASA bole. * vivecana : A pramANe azana Adi viSaye pratiSedhaka be sUtro jANavA. saDha eTale varNagaMdhAdiyukta. pharI paNa abhASaNIya kahe che * sUtra-4ra : sAdhu-sAdhvI koI manuSya, baLada, pADo, mRga, pazu, pakSI, sI ke jalacarane puSTakAya joIne ema na bole ke A puSTa, medavALo, goLamaToLa, vaNa ke pakAvavA yogya che, A prakAranI sAvadhabhASA cAvatuM na bole. sAdhu-sAdanI manuSya yAvatu jalacarane puSTakAya joIne prayojana hoya to ema kahe ke, A pukAya che, upacitakAya che, sthira saMghayaNI che, mAMsa-lohI saMcita che, Indriya paripUrNa che. AvI asAvadha bhASA yAvatuM bole. - sAdhu-sAdanI vividha prakAranI gAyo joIne ema na kahe ke, A gAyo dohavA yogya che, vAchaDA damana yogya che, nAnA che, vAhya che, ratha yogya che AvA prakAranI sAvadha bhASA yAvata na bole. paraMtu te sAdhu vividha prakAranI gAyo joIne ema kahe ke, A baLada yuvAna che, A dhena che, dujhaNI che, A vAchaDo nAno che . moTo che, moTA zarIravALo che, bhAravahana yogya che. AvA prakAranI niravadha bhASA vicArapUrvaka bole. sAdhu-sAdadI udhAna, parvata ke vanamAM jaIne moTA vRkSo joI ema na kahe ke, te prAsAda yogya che athavA toraNa, gRha, pATa, argalA, nAva, hoDI, droNa, bAjoTha, chAbaDA, hala, kuliya, eraNa ke Asana banAvavA yogya che. athavA zasyA, yAna ke upAzraya banAvavA yogya che AvA prakAranI sAvadha vAva4 jIvopaghAtI bhASAna bole. sAdha-jJALI udhAnAdimAM jaIne prayojanavaza4 bolavuM paDe to ema bole ke, A vRkSo jAtivaMta che, lAMbA, goLa, vistAravALA, zAkhA-prazAkhAvALA, prAsAdIya yAvata patirUpa che. AvI asAvadha bhASA bole. sAdhu-sAdanI ati mAtrAmAM lAgela, vanyaphaLone joIne ema na bole ke, A phaLa pAkI gayA che, pakAvIne khAvA yogya, toDavA yogya, komaLa ke vidAraNa yogya che. AvA prakAranI sAvadhabhASA yAvatuM na bole. sAdha-sAdanI ati maiAmAM lAgela vanyaphaLa-AMbAne joine ema kahyuM ke, A vRkSa phaLono bhAra sahana karavA asamartha che, pAyaH nikhanna thaI cUkyA che, ghaNAM phaLo thayA che, pUrA pAkyA nathI, evI asAvadha bhASA bole. sAdha-sALI ghaNI maiAmAM utpanna dhAnyAdi joIne ema na bole che, pAkI gaI che, kAcI che, chAlavALI che, laNavA yogya che, bhujavA yogya che, khAvA yogya che, ema na bole. paraMtu tene joIne ema bole ke, aMkurita thaI che, sthira thayela che, vadhI gaI che, bIja paDela che, bahAra nIkaLI AvI che, kaNayukta thaI che. AvA prakAranI asAvadha bhASA yAvatuM bole. * vivecana : te bhikSa gAya vagerene puSTakAya joIne ema na kahe ke, A sthaLa, pramehura, vRta, vaya, vAhya, rAMdhavA yogya ke devatAnA baLIne yogya che. e pramANe AvI anya prakAranI sAvadha bhASA na bole. bhASaNa vidhi te bhikSu gAya Adine puSTakAya joIne ema kahe ke, AnuM zarIra vRddhi pAmela che ityAdi sugama che tathA te bhikSa vividha prakAranI gAya joIne ema na kahe ke, A gAya dohavA yogya che ke dohavAno kALa thayo che. A godho vahana yogya ke rathayogya che. AvI sAvadha bhASA na bole. kAraNa hoya to zuM bole ? - vividha prakAranI gAyane joIne ema kahe ke, A gAya yuvAna che, rasavatI che, saMvahana che evI niravadha bhASA bole. te bhikSu udhAna AdimAM jatAM moTA vRkSo joIne ema na kahe ke, A vRkSo mahela banAvavA yogya che, AvI sAvadha bhASA na bole. to zuM kahe ? te batAve che - tevA udhAnAdimAM jatA bhikSa ema bole ke, A vRkSo ityAdi evI asAvadha bhASA yatanApUrvaka bole. - vaLI - te sAdhu ghaNAM phaLavALA vRkSone joIne ema na kahe ke, A phaLo pAkI gayA che, goTalI baMdhAI che, khADAmAM nAkhI kodravAdi ghAsathI pakAvI khAvA yogya che, pADI gayA hoya toDavA yogya che kemake have vadhu vakhata rahI zake tema nathI. komaLa bIjavALA che, * be TukaDA karavA yogya che phaLasaMbaMdhI AvI sAvadha bhASA sAdhu
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2/1/4//432 203 204 AcArAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 0 cUlikA-1, adhyayana-5 "vaaiSaNA" 0 na bole. to kevI bhASA bole ? te bhikSa ghaNAM phaLavALA vRkSane joIne kahe ke, atibhArathI phaLane dhAraNa karavA samartha nathI, ghaNAM phaLo nivartita thayA che, bahu pAkI javAthI grahaNa kALaucita thayA che, bIja baMdhAyela na hovAthI komaLa jaNAya che, AvA prakAranA A AMbA che, evA prakAranI anavadha bhASA bole. te bhikSu ghaNAM pAkelA dhAnyAdi joI ema na bole ke pAkI, nIlI, Addha, chAlavALI, laNavA-ropavA yogya, pacana yogya, pRthaka karavA yogya che evI sAvadha bhASA na bole. paNa - X - X - X - asAvadha bhASA bole. sUtra-433 - sAdha-sAvI tevA prakAranA zabdone sAMbhaLIne paNa te viSayamAM ema na bole ke, suzabda che, duHzabda che. A sAvadha bhASA na bole. sAdhu-sAdhvI tevA zabdo sAMbhaLIne bolavuM paDe to suzaLadane surAda ane duzabdane duzabda evA prakAre sAvadha bhASA vAva4 bole. e ja pramANe rUpanA viSayamAM A kRSNa che, gaMdhamAM A sugaMdha che, rasamAM A tikta che, sparzamAM A karkaza che ityAdi jANavuM. vivecana : te bhikSa zabdo sAMbhaLIne ema na bole ke zobhana ke azobhana, mAMgalika ke amAMgalika zabda Adi na bole. paNa - x prajJApanA viSayamAM yathAvasthita jema hoya tema kahe. jemake suzabda. e rIte rUpAdimAM jANavuM. sUma-434 - sAdhu-sAdadI krodha, mAna, mAyA, lobhano tyAga karI, vicArapUrvaka niSThAbhASI, nisammAbhASI, aturiyabhASI, vivekabhAjI ane samita thaI saMyatabhASA bole. A sAdhu-sAdhvIno bhASA saMbaMdhI AcAra che, temAM yatna kare tema huM kahuM chuM. * vivecana :sUgArca mujaba vivecana jANavuM. cUlikA-1, adhyayana-4 "bhASAjAta" uddezA-2 no muni dIparatnasAgare karela TIkAsahitano anuvAda pUrNa o cothA adhyayana pachI pAMcamuM zarU karIe chIe teno saMbaMdha A pramANe - adhyayana-4mAM bhASAsamiti kahI. tenA pachI coSaNA samiti hoya. te vakhate AzrIne kahe che. A saMbaMdhe Avela A adhyayananA cAra anuyogadvAra upakrama Adi che, te upakramamAM adayayana adhikAre vauSaNA batAvI. uddezAno adhikAra niryuktikAra batAve che [ni.318] pahelA uddezAmAM vastragrahaNavidhi batAvI che, bIjAmAM rAkhavAnI vidhi kahI che. nAmaniSAnna nikSepAmAM vauSaNA che, temAM vAnA nAmAdi cAra prakAre nipA che, temAM nAma-sthApanA sugama che. dravyavaa traNa prakAre - ekendriya niugrUmAMthI banela, vikasendriya nipajJacInAMzuka Adi, paMcendriya niu-kaMbalaranAdi, bhAvavatra te 18,ooo zIlAMga. paNa ahIM dravya vapaNA adhikAra che, te niryuktikAre batAvela che. vastra mAphaka pAtrano * X - X - cAra prakAre nikSepa che. je niyuktinI aDadhI gAthAmAM kahyo che, temAM dravyapAma - ekendriyAdi nipajJa che, bhAvapAtra to sAdhu pote ja guNadhArI che. have sUvAnugamamAM akhalitAdi guNayukta sUma bolavuM joIe. te A che x cUlikA-1, adhyayana-5 - uddezo-1 6 * sutra-45 - sAdhu-sAdhavI vastragrahaNa karavA icche to te vastra vize jaNe ke, A vA-gika, bhagika, sAnika, poTaka, kSaumika ke phUlavuM athavA tevA prakAranuM vastra muni grahaNa kare. je sAdhu tarUNa, sugavAna, baLavAna, nirogI, sthira saMghayaNI hoya to eka ja vastra grahaNa kare bIjuM nahIM paNa sAdanI cAra saMghATI dhAraNa kare. te-eka be hAtha pahoLI, be traNa-traNa hAtha pahoLI, eka cAra hAtha pahoLI. AvA prakAranuM vastra na maLe to grahaNa karyA pachI sIvI le. * vivecana : te bhikSu vara zodhavA icche tyAre AvuM vastra jANe [le - jaMgika - uMTa AdinA unanuM banela, maMgika-vikasendriyanI lALanuM banela, sANaya-zaNa vRkSanI chAlanuM banela, potaga-tADa AdinA paganuM banela, mika-kapAsamAMthI banela, tulakRtaAkaDAnA phUlanuM banela, temaja AvA anya vastra dhAraNa kare. sAdhu keTalA vastra dhAraNa kare ? te kahe che temAM je sAdhu yuvAna che, sama, arogI, daMDhakAya-daiadhRti che Avo sAdhu zarIranA rakSaNa mATe eka vastra dhAraNa kare, bIjuM nahIM. bIjuM vastra AcAryAdi mATe rAkhe paNa pote upabhoga na kare. je bALa, durbaLa, vRddha ke aAzaktivALA che, te samAdhi rahe tema be vagere vastro paNa dhAraNa kare. jinakabhI potAnI pratijJA mujaba apavAdarahita dhAraNa kare. * cUlikA-1, adhyayana-4no TIkAsahita anuvAda pUrNa na
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2/1/pa/1/435 205 sALI cAra vastro sakhe. eka-be hAtha parimANanuM te upAzrayamAM oDhIne bese. be-traNa hAtha pahoLAM hoya temAMnuM eka ujaLuM bhikSAkALe oDhe, bIju spaMDila avasare oDhe, cothuM vastra cAra hAthanuM te samosaraNa AdimAM AkhA zarIrane DhAMkavA mATe rAkhe. jo tevuM vastra na maLe to pachI eka vastra bIjA sAthe sAMdhIne oDhe. 0 @logiNa, gRhakalpa AdimAM paNa A prakAra sUjha che. * sUtra-436 :sAdhu-sAdhvI vatra yAcanA mATe AIyojana uparAMta rAya nahIM. * vivecana :bhikSa vastra levA mATe aDadhA yojanathI dUra javA vicAra na kare. * satra-433 - sAdhu-sAdhvI je vamanA saMbaMdhe ema jANe ke A vA eka sAdhune uddezIne paNa Adi hiMsA karIne banAvela che to na le. ityAdi fivSaT adhyayana mujaba jANavuM, e ja rIte ghaNAM sAdhu, eka sAdanI, ghaNAM sAdaDI tathA ghaNAM zramaNa-brAhamaNa saMbaMdhI sUtro 'fpaSaT' mujaba jANaa. * vivecana : baMne sUtra AdhAkarmI uddezI che - pApa adhyayanavatu jANavA. have uttara guNane AzrIne kahe che- * sUpl-438 - sAdhu-sAdhvI ema jANe ke A vastra gRhastha sAdhu nimite kharIdela, dhoyela, rola, sAphasUpha karelamulAyama karela ke dhUpita karela che, te prakAranuM vastra puraSAMtaskRta na thayuM hoya to cAvata grahaNa na kare. paraMtu je te paraNataraskR4 hoya to cAvata sAdhu grahaNa kare - vivecana : sAdhune uddezIne gRhastha kharIdhu hoya, dhoyuM hoya ityAdi vastra jyAM sudhI bIjA puruSe vAparela na hoya grahaNa na kare; vAparela grahaNa kare. * sUjha-439 : sAdhu-sALI jevA vividha prakAranA vone jANe je bahumUlya hoya, jevA ke * jinaka, glaNa, glaHkalyANaka, Ajaka, kAyaka, kSaumika, dukula, paTTa, malaya, , zuka, cInAMzuka, dezarAga, amila, gala, sphaTika, koyala, kaMbala tathA anya prakAranA tevA bahumUlya vastra prApta thavA chatAM paNa prApta thAya tyAre vicArazIla sAdhu te grahaNa na kare. sAdhu-sALI carmaniSpanna oDhavAnA vastra vize jANe - jemake - auddha, veSa, pepala, kRNa-nIla-gaura haraNanA cAmaDAnA banelA, svarNa khacita paNa jevI kAMtivALA, vaNapaddhayukta, varNatAra jaDita varNasparzita, vAgha ke cittAnA camathI maDhela, bhAraNamaMDita ke AcaraNa cikita ke tevA prakAranA anya koI 206 AcArAMgasUtra-saTIka anuvAda carmanA oDhavAnA vo maLe to na le. * vivecana :[AcAra ane nizIya mUrNimAM A zabdano arthamAM bheda che.) te bhikSa vaLI bahamavya vA jANe, jemake - uMdara AdinA carmanA banelA, varNa-chavinA kAraNe sUma, suMdara, [sUkSma ane maMgalamaya, koI ThaMDA dezamAM bakarAMnA kiMmatI vALamAMthI banAvela vastra, indranIlavarNanA kapAsathI niugt, sAmAnya kapAsa, gauDa dezamAM banela viziSTa kapAsa, pasUtra niSpanna, malaya dezotpanna, valkalataMtu niSpanna Adi vividha deza prasiddha vastra. te bahu mUlya vastra hoya to Aloka paralokanA apAya jANI maLe to paNa sAdhu tene grahaNa na kare. te bhikSu vaLI AvA carma niSpanna vastrone jANe. jemake siMdhu dezanA mAchalAnA sUma carmathI niSpanna, siMdhu dezanA ja koI pazunA carmathI banela, tenA ja cAmaDAnA sUma romamAMthI banela, mRgacarma, suvarNa rasathI lipta, suvarNanI kAMti jevA, suvarNa rasanA paTTa karela, suvarNa sacI stabaka banAvI suMdara banAvela, suvarNa chUTAdi vastra, vyAghacarma, vAghacarmathI citrita AbharaNa pradhAna, ga-iviDakAdi vibhUSita ke tevA anya bahumUlya carma vastro maLavA chatAM grahaNa na kare - have vastragrahaNa vidhi* sUjha-480 :uparokata doSanA sthAno tajIne cAra pratijJAthI vaa yAro 1. pahelI pratijJA - sAdhu-sALI jAMgika yAvata tulakRta vastromAMthI koI eka prakAranA vAno saMkalpa kare te ja prakAranA varunI yAcanA kare athavA gRhastha svayaM Ape to pAsuka hoya to grahaNa kare. 2. bIjI pratijJA - sAdhu-nmAdaLI vastra joIne yAcanA kare. gRhasthathI mAMDIne dAsI Adine tyAM vA joIne kahe, he AyuSyamAna ! A vomAMthI mane koI vastra Apazo ? tevA vastrane svayaM mAMge athavA gRhastha ApameLe Aye to pAsuka, eSaNIya jANI grahaNa re. 3. bIjI pratijJA - sAdhu-sAnI manamAM evI dhAraNA kare ke mane gRhasthanuM [pahereluM ke oDhelI aMtarikva ke uttarajja vastra prApta thaze to laIza, tevA prakAranI vAnI mAMgaNI pote kare ke mAkhyA vinA gRhastha vaya Ape to nirdoSa jANI grahaNa kare. 4. cothI pratijJA - sAdhu-sAdanI evI dhAraNA kare ke nakAmuM vastra prApta thaze to laIza. jene anya ghaNAM zramaNa cAvatu hanIpaka paNa levA na icche, tevA pheMkI devA yogya varunI svayaM yAcanA kare athavA gRhastha svayaM Ape to nirdoSa jANI grahaNa kare A cAre pratijJA ukelA adayayana mujaba jANavI. pUvakata eSaNAnusAra vA yAcanAkata munine kadAca koI gRhastha kahe,
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2/1/pa/1484 203 he AyuSyamAna zramaNa ! tame jAo, eka mAsa ke daza ke pAMca divasa bAda ke kAle athavA parama divase padhAro, tyAre ame koI vaza ApazuM. AvA zabdo sAMbhaLIne, sAdhu pahelAthI vicAra karIne kahI de ke, amane AvA saMketa vacana svIkAravA na ko. jo tame va ApavA icchatA ho to hamaNAM ja ApI do. - te sAdhu Ama kahe to paNa te gRhastha ema kahe, hamaNAM jAo. pachI tamane koI vastra ApIzuM, tyAre muni turaMta kahI de ke, A prakAranI avadhi paNa amAre na kahyuM. Ama sAMbhaLI che te gRhastha gharanA koI sabhyane kahe ke, lAvo--A vastra ApaNe zramaNane ApIe, ApaNA mATe pANI Adino AraMbha karI navuM banAvI laIzuM. AvA zabdo sAMbhaLI vicArI te vaane ApAsuka cAvatu jANI grahaNa na kare. kadAca gRhasvAmI ema kahe ke, te vastra lAvo, tene nAnAdikamAM vaparAtA sugaMdhita dravyo vaDe sugaMdhita karIne sAdhune ApIzuM. AvA zabdo sAMbhaLI, vicArI sAdhu pahelA ja kahI de ke, A vAne nAnIya padArthathI cAvatuM pradarSita na karo, ApavuM hoya to sIdhuM Apo. tema chatAM gRhastha snAna dravyothI cAvatuM sugaMdhita karIne Ape to sAdhu te prakAranA vastrane apAsuka jANI yAvatuM grahaNa na kare. kadAca gRhavAmI kahe ke, lAvo A vAte ThaMDA ke garama pANIthI dhoIne A zramaNane ApIe. A zabdo sAMbhaLIne sAdhu kahI de ke, tame A varu ThaMDA ke garama pANIthI dhozo nahIM ApavuM hoya to ema ja Apo ityAdi cAvatuM sAdhu te grahaNa na kare.. kadAca gRhavAmI kahe ke, vastra lAvo, ApaNe temAMthI kaMda ke yAvatuM lIlotarI kADhIne sAdhune ApIzuM. A zabda sAMbhaLIne yAvatuM sAdhu kahe ke, tame kaMdane yAvata dUra na karo, mane AvuM vastra levuM na kahyuM. sAdhu ema kahe to paNa je gRhastha yAvata sApha karIne Ape to tevA prakAranuM vastra ApAsuka jaNIne yAvat sAdhu grahaNa na kare. kadAca gRhasvAmI sAdhune vastra kADhIne Ape to sAdhu letA pahelA kahe ke, huM tamArI samakSa A vAne cAre bAjuthI jaI levuM kemake kevalIe pratilekhana karyA vinA vastra levuM te karmabaMdhanuM kAraNa kahyuM che. kadAca vastranA cheke kuMDala, sUtra, cAMdI, sonuM-maNI pAvata nAvalI athavA prANI, bIja ke lIlotarI hoya to sAdhuno A pUrvokta AcAra che ke vastra paDilehavuM.. * vivecana : have pachI kahevAtAM Ayatanone ullaMghIne bhikSu cAra abhigraha vizeSa thakI vasa zodhavAnuM jANe - 1-udiSTa-prAkRsaMkalita vA yAyIza, 2-pekSita-joyeluM vastra yAcIza, bIjuM nahIM, 3-paribhakta-zayyAtare - X - X * vAparela vastra laIza, ja-utkRSTa-pheMkI devA jevuM vastra yAcIza. - x - A cAre pratijJAnI vidhi piDapaNA 208 AcArAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 mAphaka jANavI. kadAcit - x * anantara ukta vauSaNA vaDe vara zodhatA sAdhune gRhastha kahe ke, he zramaNa ! tame mahino Adi gayA pachI huM vastrAdi ApIza. tenI A vAta na sAMbhaLe. bAkI sugama che - X - X - X - suSArthamAM kahaw mujaba badhuM jANavuM] - X * x* sAdhunI A pUrvopadiSTa pratijJA che ke te vastrane joIne-paDilehIne grahaNa kare - vaLI - * sUga-481 - sAdhu-sAdhvI je vaane uDA yAvata jALA sahita jue to tevA vastrane ApAsuka jANI grahaNa na kare. sAdhu-sAdhvI je varune ThaMDA yAvatuM nArahita jANe paNa pramANamAM paryApta na hoya, asthira adhava, adharaNIya, dAtAnI rucirahita jANe, to upAsaka hovAthI grahaNa na kare. sAdhu-sAdanI te vastrane ThaMDA yAvat jALarahita, pramANayukata, sthira, dhava, dhAraNIya, dAtAnI devAnI icchAyukata ane anukULa jANI te prakAranA vaane pAsuka jANI grahaNa kare. sAdhu-sAdhvI mAruM vastra navuM nathI ema vicArI - (1) bahu ke thoDA sugaMdhita dravyathI yAvatu pragharSita na kare, (2) bhahu ke thoDA ThaMDA athavA garama pANIthI vALa dhove nahIM, (3) mArA vastra dudhI che ema vicArIne bahu ke thoDA sugaMdhI dravyothI ke ThaMDA-garama pANIthI te vaone usiMcitAdi na kare * vivecana : te bhikSa jo vaane iMDAdi sahita jANe to te grahaNa na kare, paNa jo te bhikSa evuM vastra jANe ke je iMDA cAvatu jALArahita che paNa nAnuM hovAthI abhISTa kArya mATe asamartha che tathA jIrNa, thoDA kALanI anujJAvALuM, apazata pradezavALuM - khaMjanAdi kalaMkavALuM che to na le. - x * x * x * lakSaNathI hIna upadhi jJAna, darzana, cArine haNe che, tethI hIna vaga na le tathA prazasyamAnavALuM hoya paNa te ApatAM dAtAnuM mana nArAja thatuM hoya to sAdhune levuM na ko. A manana Adi cAranA soLa bhAMgA che. temAM pahelA paMdara azuddha che, soLamo eka ja zuddha che. mATe sugamAM kahe che-- te bhikSu cAre pade vizuddha vastra jANe to maLe tyAre grahaNa kare. te bhikSu mAruM vastra navuM nathI ema jANe - ityAdi sUvArtha mujaba samajavuM. * x * x - A pATha jinakabhIne AzrIne che, vikalpIne eTaluM vizeSa che ke - lokaniMdA nivAravA tathA tela dUra karavA yatanAthI prANuka pANI Adi vaDe dhuve paNa kharA. dhoyelAne sukavavAnI vidhi kahe che * sUtra-482 : sAdhu-sAdanI vastra sUkavavA icche to te vastrane jIvajaMtuvALI cAvatu bhUmi para sUkave nahIM. sAdhu-sAdanI vA sUkavavA icche to varupane saMbha,
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2/1/pa/1/482 209 21 AcArAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 dhAraNa na kare ke tevA vastra le nahIM. tevA na dhoyelA - na raMgelA vastra dhAraNa karI grAmAMtara jatAM vastra gopavyA vinA sukhethI vicare kemake te asAra vaadhArI hoya. A ja vastradhArI bhikSano saMpUrNa bhikSabhAva che - ke te AvA vastro dhAraNa kare. A sUga jinakabhIne AzrIne che, chatAM te sthavikalpIne paNa lAgu paDe che, temAM koI virodha nathI. daravAja, ukhala, nAnacokI ke koI bIja uMcA sthAna upara ke je duddhi, durniMkSipta, anikaMpa, calAcala hoya to cAvatuM tyAM na sUkave. sAdhu-sAdanI vastra sUkavavA icche to dIvAla, nadItaTa, zilA, DhephA ke tevA koI sthAne yAvatuM na sUkave. sAdhu-sAdhvI ane staMbha, maMca mALA, prAsAda, hammatala ke tevA koI uMcA sthAne rAvata na sUkave. sAdha-nmAdaLI te vastrane laIne ekAMtamAM jAya, jaIne dagdha cAvatu bIjI koI acita bhUminuM paDilehaNa tathA pramArjana karI - karIne ane thoDuM ke vadhu sUkave. A te sAdhu-sALIno saMpUrNa AyAra che, tenuM pAlana karIne saMyamamAM yatanAvAnuM bane. * vivecana : te bhinna avyavahita bhUmi para vastra na sUkave. te bhikSu vastra sUkavavA icche to thAMbhalA Adi para na sUkave te caMcaLa Adi hoya to varA paDavAno bhaya rahe che. temAM paheluvA eTale uMbara Adi jANavuM. e ja rIte bhita, zilA, skaMdha, maMcAdi para paNa vastra paDavAnA bhaye na sUkave. jo sUkavavA hoya to te vara laI nirjIvabhUmine cakSu vaDe joIne ane joharaNathI pramAjIne . A te bhikSuno bhikSabhAva che. cUlikA-1, adhyayana-5 "vauSaNA", uddezA-1no muni dIparatnasAgare karela TIkAsahitano anuvAda pUrNa ka cUlikA-1, adhyayana-5 - uddezo-2 o pahelo uddezo kahyo, have bIjo kahe che. teno saMbaMdha A rIte - uddezA1-mAM varagrahaNavidhi kahI, have te paheravAnI vidhi kahe che * x - * sUga-483 - sAdhu-sAdanI auSaNA samiti mujaba vA yAye, jevA grahaNa karyA hoya tevA ja dhAraNa kare, tene jue nahIM ke ge nahIM ke na dhoeksela vastra dhAraNa kare, vaone gopana na karIne grAma AdimAM vicare, te nisAra vastradhArI kahevAya. ja vastradhArI munino saMpUrNa AcAra che. sAdha-sAdanI gRhasthanA ghera javA icche to badhAM kapaDAM sAthe gRhasthanA ghara praveze ke nIkaLe. e ja rIte aMDita bhUmi ke svAdhyAya bhUmimAM jatA ke gAma-gAma vicaratA badhAM vastro sAthe rAkhe. ghaNo varasAda varasato joI sAdhu tevuM ja AcaraNa kare jenuM ''fuuSauT" adhyayanamAM kahyuM che. vizeSa e ke ahIM badhAM vastra sAthe laI jAya tema samajavuM. * vivecana : te sAdhu aparikarma vone yAce, jevAM lIdhAM hoya tevA pahere. paNa temAM kaMI na kare jemake te va dhove nahIM, raMge nahIM ke bakuzapaNAthI dhoIne gelA vastra 2i/14 - x * x * have pAchuM devAnA vastra saMbaMdhI vidhi kahe che- * saraga-484 - koI sAdhu mahatta Adi niyata kAla mATe pratihAsika vAnI yAcanA kare yAvatu eka, be, traNa, cAra pAMca divasa rahI pAcho phare tyAre kadAca te vastra phATI jAya, to jeNe te vastra Apela che te sAdhu A phATelA vAne grahaNa na kare, laIne bIjAne na Ape, udhAra na Ape, adalAbadalI na kare, bIja pAse jaIne ema paNa na kahe ke, he zramaNa ! tame A vastrane grahaNa karavA ke paheravA iccho cho ? te & vastrane TukaDA karI paraThave nahIM tevuM vastra sAMdheluM paNa pote grahaNa na kare, paNa laI janAra munine ja ApI de. te ekAkI sAdhu uparokata vAta sAMbhaLIne vicAre ke je sAdhuo tevA prakAranA vone muhUtakALa yAvatu ekAdi pAMca divasa sudhI laI jaI koI gAma AdithI pAchA phare tyAre te phATela vastra na pote te cAvavuM te vastra laI janArane ja parata karI de. A rIte bahuvacanano AlAvo jANavo. koI muni ema vicAre ke huM muhUrta AdinuM kahI varmAnI yAcanA karIza, eka, be yAvatu pAMca divasa grAmAMtara jaIne AvIza. vastra bhagADI daIza tethI te leze nahIM, vastra mAruM thaze, te mAyA kapaTa che, sAdhu tema na kare. * vivecana - te koI sAdhu bIjA sAdhu pAse muhAdi kALa mATe prAtihArika vaa yAye, vAcIne ekalo ja prAmAntara jaI tyAM ekathI pAMca divasa rahIne Ave, tyAM ekalo hovAthI te vA bagaDe ke phATe, tyAre te vastra pAchuM Ape to paNa tenA pUrvanA svAmIe pAchuM levuM nahIM ityAdi sUtrArtha mujaba jANavuM. paNa jo koI sAdhu ekalA kyAMka jatA hoya to tene tevuM vastra Ape. paNa te vastrano svAmI pote AvuM vA pote na vAparatA laI janArane ja pAchuM Ape athavA bIjA koI ekalA janArane Ape. A ja pramANe bahuvacanamAM jANavuM. bAkI sUtrArtha mujaba jANavuM. * sUga-485 - sAdhu-sAdavI suMdara varNavALA vastrane vivarNa ke vivarNa ane suMdara vaNavALuM na kare. mane bIjuM vastra maLaze ema vicArI potAnA junA vastra bIjAne Ape, na udhAra le ke vastranI paraspara adalA-badalI na kare. koI bIjA sAdhune ema paNa na kahe ke he zramaNa ! tame mAruM vastra levA ke paheravA iccho cho ? te vastra TakAu hoya to e vastra bIjAne sAru nathI dekhAtuM ema vicArI.
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2/1/pa//485 TukaDA karI paraThave nahIM mArgamAM sAme AvatA corone dekhIne te vAnI rakSA mATe temanAthI DarIne unmArge na jAya. paNa nIDaratApUrvaka dhIrajathI yatanAsahita eka gAmathI bIje gAma te ja mArge jAya. sAdhu-sAdhvI eka gAmathI bIje gAma jaI rahyA hoya ane jANe ke mANamAM aTavImAM ghaNAM coro vA lUTavA ekaThA thaI rahyA che. to tenAthI bhayabhIta thaI unmArge na jatA yAvatu gAma-gAma vicare. grAmAnugrAma vicaratA sAdhu-sALIne mAmiAM luMTAra sAme maLe ane kahe ke, A vastra lAvo, mane ApI che, mUkI do ityAdi iya adhyayanamAM kahyA mujaba jANavuM. pharka e ke ahIM te vAnA viSayamAM navuM. A sAdhu-sALIno vastra saMbaMdhI AcAra che, tenA pAlanamAM teo sadA yatanAvAna thaI vicare - tema huM kahuM chuM. * vivecana : te bhikSa suMdara vastrone cora AdinA bhayathI asuMdara na kare, utsargathI to tevA vaya grahaNa ja na karavA joIe, grahaNa karyA hoya to parikarma na kare. e ja rIte asuMdara vAne suMdara na kare. Adi sugama che. * x * x * te bhikSune mArgamAM jo koI cora vastra laI levAnI icchAthI sAmA maLe to ityAdi badhuM "iryA" adhyayana mujaba jANavuM te sAdhuno bhikSubhAva che. AcArAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 che cUlikA-1 adhyayana-6 "pauSaNA' che * bhUmikA * pAMcamAM adhyayana pachI chaThTha kahe che, teno saMbaMdha A rIte - adhyayanapahelAmAM piDavidhi kahI, te Agamokta vidhie vasatimAM AvIne vAparavuM. tethI bIjAmAM vasati vidhi batAvI. te zodhavA trIjAmAM Iyasimiti batAvI. piMDa mATe nIkaLela kema bole - te jaNAvavA cothuM bhASA samiti kahyuM. te mATe paDavA joIe tethI pAMcamAmAM vauSaNA kahI. piMDa levA pAtra joIe, tethI ahIM poSaNA kahe che. pAnanA cAra anuyogadvAra che. temAM nAma niSpanna nikSepaNamAM poSaNA adhyayana che, teno nikSepo ane arvAdhikAra pUrvanA adhyayanamAM ja TuMkANamAM batAvavA niryuktikAre kahela che. 6 cUlikA-1, adhyayana-6, uddezo-1 " o have sUvAnugamamAM akhalitAdi guNayukta sUtra kahe che- * sUtra-486 - sAdhu-sAdadI patra grahaNa karavA icche to A traNa prakAranA pAma svIkAre. taMba patra, kASTha patra, mATI patra. A prakAranuM koI eka pAtra varaNa yAvatuM daDha saMghasaNavALo sAka rAkhe-bIjuM nahIM. te sAdhu AdhayiojanathI AgaLa patra levA javAno manathI paNa vicAra na kare. - sAdhu-sAdanI ema jANe ke eka sAdharmika sAdhune uddezIne pANI AdinI hiMsA karIne A patra banAvela che. ityAdi cAra alAvA "favhevaUTT" adhyayana mujaba gaNavA. pAMcamAM AlAvAmAM ghaNAM zramaNa, brAhmaNa Adine gaNI-gaNIne banAvavAmAM Avela hoya ityAdi. A patra grahaNa na kare. sAdhu-sAdadI jANe ke gRhastha bhikSu nimite ghaNAM zramaNa-brAhANane uddezIne paNa banAvela che ItyAdi vaSaNA araNayanathI jANatuM. sAdhu-sAdadI jANe ke pAtra vividha prakAranA ane mahAmUlyavAna che jemake : loDha, raMga, tAMbu, zIzuM, cAMdI, sonuM, pIttaLa, polAda, maNi, kAca, kAMsu, elkha, zRMga, dAMta, varu, pASANa ke camanA paga che athavA tevA vividha prakAranA mUlyavAnuM pAtra che to tene pAsuka jaNI grahaNa na kare.. - sAdhu-sAdhatI jANe ke A pAtrane mUlyavAna lokhaMDa yAvatuM cAmaDAnuM baMdhana ke tenuM mulyavAna anya koI baMdhana hoya to yAvatuM grahaNa na kare sAdhu - A doSa sthAnone tyAgI paNa grahaNanI cAra pratijJA jANe. 1. sAdhu tuMba, kASTha ke mATImAMthI koI eka prakAranuM paNa nAmollekha karIne vaya yAce athavA gRhastha Ape to cAvatuM grahaNa kare. 2, sAdhu pAkane joIne yAcanA kare. gRhasthanA ghera jaI gRhasthathI dAsIparyata pahelA koI pAse paNa joIne kahe ke, he AyuSyamAna ! zuM mane cUlikA-1, adhyayana-5 "vaSaNA", uddezA-2 no muni dIparatnasAgare karelo TIkAsahitano anuvAda pUrNa 0 cUlikA-1, adhyayana-5 TIkAsahitano anuvAda pUrNa 0 - X - X - X - X - X - X -
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2/1/6/1/485 214 AcArAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 Adi] mAM kAma lAge. a fkhavadhu ityAdi sUtro sugama che. - x - x * pratimA catuSTaya sUtro paNa vauSaNA vatu jANavA. temAM trIjI pratijJAmAM saMgya eTale paribhakta prAya:, yenatatha eTale be-traNa pAtramAM kramathI bhojana karAtu hoya te pAtra. (jo ke mUrtimAM A baMne zabdano artha judo che.] zeSa sarva vRtti sUtrArthamAM jaNAvelA arcano sArAMza mAtra che. cUlikA-1, adhyayana-6, "pAmaiSaNA", uddezA-1no muni dIparatnasAgare karela TIkAsahitano anuvAda pUrNa AmAMthI A eka patra Apazo ? jevuM ke tuMba, kASTha ke mATIpatra. te patra svaya cAce athavA gRhastha Ape to cAvatuM grahaNa kare. 3. sAdhu che evuM pAtra jANe ke te gRhastha dvArA upabhakta che athavA temAM bhojana karAI rahyuM che. te mAtra svayaM yAro yAvatuM grahaNa kare. 4. sAdhu je ucchitadharma patra sAthe yAvatu je anya ghaNAM zramaNAdi levA paNa na icche che tevuM pAtra ravayaM yAce cAvatuM grahaNa kare. A cAramAMthI koI eka pratijJA le. zeSa fuuSA mujaba jANavuM. A rIte pauSaNApUrvaka yAcanA karatA joIne koI gRhastha kahe ke, he zramaNa ! tame eka mAsa pachI Avajo ityAdi kathana vauSaNA mujaba jANavuM. vaLI koI gRhastha kahe ke, he AyuSyamAna ! bahena! te patra lAvo ApaNe tenA para tela, ghI, mAkhaNa ke carabIthI lepana karIne ApIe ke zItalajala vaDe dhoIne ke kaMdAhi khAlI karIne ApIe ityAdi sarva kathana vauSaNA mujaba jANavuM cAvatuM sAdhu te grahaNa na kare koI gRharAmI sAdhune ema kahe, he zramaNa ! tame muhurta max ubhA raho. ame tyAM sudhI azanAdi taiyAra karIne pAtra bharIne ApIe. kemake khAlI pAtra ApavuM ThIka nathI. tyAre te sAdhu pahelAthI ja kahI de ke, he AyuSyamAna ! he bahena mane AdhAkarmI azanAdi levuM kaze nahIM. mATe tame sAmagrI bhegI karazo nahIM ke AzanAdi pakAvazo nahIM ApavuM hoya to mane khAlI patra ja Apo. AvuM kahevA chatAM gRhastha AzanAdi sAmagrI ekaThI karI, taiyAra karI bhojana-pAna sahita patra Ape to tevA prakAranA pAtrane ApAsuka ane aSaNIya jANI cAvatuM grahaNa na kare. kadAca koI gRhastha pAtrane lAvIne Ape to pahelA sAdhu kahe ke, tamArI sAme A patra aMdara-bahArathI huM paDIlehIza. paDIlehA vinA pa>> levuM tene kevalIe kamabaMdhanuM kAraNa karyuM che. saMbhava che ke pagamAM prANI, bIja, harita hoya mATe sAdhuno pUvoMpAdiSTa AcAra che ke pAtra paDilehavuM. ityAdi sarve AlAvA vauSaNA mujaba jANavA. pharka mAtra e ke je paps tela, ghI, mAkhaNa, . carabI, sugaMdhita dravya ke anya kevA prakAranA dravyathI lipta hoya to ekAMtamAM jaya. nirdoSa aMDita bhUminuM pratilekhana-pramArjana kare ane tyAM matanApUrvaka pAtrane sApha kare. A sAdhu-sAdanIno paNa saMbaMdhI AcAra che. jene sadA yatanAvAn thaI pALe. tema huM kahuM chuM. * vivecana : te bhikSa pAtra zodhavA icche to A pramANe jANe. jemake - tuMbaDA Adi pAma. temAM sthira saMhananAdi yukata hoya te eka pAtra dhAraNa kare. A jinakalI mATe che. svavikalpI to mAtraka evuM bIjuM paga paNa dhAraNa kare. temAM saMghATaka hoya tyAre cokamAM AhAra ane bIjAmAM pANI le. athavA AcArya vagere mATe azuddha (mAthuM 9 cUlikA-1, adhyayana-6 uddezo-2 " o uddezA-1 sAtheno saMbaMdha A pramANe - gayA sUtramAM paNa nirIkSaNa batAvyuM, ahIM paNa tenI zeSa vidhi kahe che. A saMbaMdhe Avela sUtra * sUtra-48e : gRhasthane ghera AhAra-ANI levA jatAM pahelA sAdhu-sAdadI pagane barAbara jue, temAM koI jIvajaMtu hoya to sAvadhAnIthI eka bAju mUkI de. dhULanI pramArjanA kare. pachI AhAradi mATe nIkaLe ke gRhasthanA ghera praveze. kevalI kahe che ke, tema na karavuM te karmabaMdhanuM kAraNa che, kemake pAtramAM prApti, bIja, haritakAya hoya to te paritApa pAme. tethI munino pUrvopadiSTa AcAra che ke pahelAthI mane joIne, raja mAjIne yatanApUrvaka bhikSArthe nIkaLe. * vivecana : te bhikSa gRhasthanA ghera gaucarI jatA pahelA pANAne barobara tapAse temAM prANIne jue to turaMta teno tyAga kare. tathA janI pramArjanA karI yatanApUrvaka nIkaLI gRhasthane ghera jAya, A paNa pAtra vidhi ja che. kemake ahIM paNa samyaka pratyapekSaNa-pramArjanAdi paNa saMbaMdhI vicAra ja che. pAtra pratyupekSaNa vinA AhAra grahaNathI karmabaMdha thAya, tema valI paNa kahe che. kemake pAtrAmAM beindriyAdithI jIvo tathA bIja ke raja hovAno saMbhava che, tevA pAtramAM AhAra levAthI karmabaMdha thAya che. mATe sAdhuno AcAra che ke paNa pUMjI-pramAjI gRhasthane tyAM javuM. * sUtra-488 - gRhasthane ghera gayela sAdhusAdI AhArAdi yAce tyAre gRhastha gharamAMthI sacita pANI patramAM laIne sAdhune ApavA Ave tyAre te patra tenAM hAthamAM ke pAtramAM hoya to ApAsuka jANI grahaNa na kare. kadAca sAvadhAnIthI grahaNa karI le to jaldIthI te pANIne pAchuM ApI de. athavA snigdha bhUmimAM te pANIne paraThanI pAtrane eka tarapha mUkI de. te sAdhu bhInA ane niSpa patrane luM che ke sukAve nahIM. jyAre paNa svayaM nItarI jAya pachI te pAkane yatanApUrvaka
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2/1/6/2/488 25 sApha kare sAva sukAve. sAdhu-sAdanI gRhasthanA ghera jAya tathA aMDIla ke svAdhyAya bhUmi jAya athavA gAmanugrAma visare tyAre patra sAthe rAkhe.. tava ke thoDo vasAda thato hoya ityAdi vauSaNAmAM jaNAvyA mujaba pa>> saMbaMdhe paNa jANavuM. virodha ke ahIM mAtra kahevuM. A te sAdhu-sAdhavIno AcAra che. tenuM sarva arthathI pAlana kare - ema huM kahuM chuM. * vivecana * mUrSi ane vRttimAM ahIM mahattvano bheda che. mUrNikAre pAtra-grahaNa saMbaMdhe vyAkhyA karI che, vRttikAre pAnaka grahaNa saMbaMdhe rAkhyA karI che. ame 'paSaNA' hovAthI mUrNi mujaba #JAnI noMdha karI che. * ahIM vRttino anuvAda ame karyo nathI. kemake cUrNikAranA mata mujaba sUtrArthamAM 'pAtra' mukhya che. vRtino artha 'pAnaka'ne AzrIne che. cUlikA-1, adhyayana-6 "poSaNA'', uddezA-2no | muni dIparatnasAgare karela TIkAsahitano anuvAda pUrNa 0 cUlikA-1, adhyayana-6, TIkAsahita anuvAda pUrNa 0 216 AcArAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 0 cUlikA-1, adhyayana-7 "avagraha pratimA 0 chaThuM adhyayana kahyuM, have sAtamuM kahe che. teno saMbaMdha A pramANe - piMDa, zayyA, vastrA, pAtra Adi doSaNA vagrahane AzrIne thAya che - X * tethI A saMbaMdhe AvelA A adhyayananA cAra anuyoga dvAra che. temAM upakramamAM A adhikAra che ke sAdhue A pramANe vizuddha avagraha levo. nAma niSajJa nikSepAmAM 'avagraha pratimA' evuM nAma che. temAM avagrahanA nAma, sthApanA sugama hovAthI choDIne dravyAdi nikSepa niyuktimAM kahe che- [ni.319] dravya, kSetra, kALa, bhAva ema cAra prakArano avagraha che athavA sAmAnyathI pAMca prakArano avagraha che. te A pramANe 1. devendra cAvagraha - loka madhyavarti cakathI dakSiNAI bhUmino. 2. sajAno avagraha - cakravartI Adino bharatAdi kSetra viSayaka. 3. gRhapati avagraha - gAmano mahattara-paTelano gAma-pATaka saMbaMdhI. 4. sAgArika vagraha - zayyAtarano ghaMghazAlAdi viSayaka. 5. sAdhamika avagraha - mAsayAdi sthita sAdhuno vasati viSayaka. A pramANe pAMca prakArano avagraha vasati Adi letA cayA avasara anujJA levA yogya che. have pahelA kahela dravyAdi avagraha batAve che[ni.320] dravya avagraha kaNa bhede che. sacitta- ziyAdi, ayita-joharaNa, mizra-joharaNa sahita ziSya. kSetra avagraha paNa sacitAdi traNa prakAre che athavA gAma, nagara, araya bhede che. kAla avagraha katubaddha ane varSAkALa e be bhede che. have bhAva avagraha batAve che [ni.321] bhAva avagraha be prakAre che. mati avagraha, grahaNa avagraha, mati avagraha be prakAre che : arthAvagraha, vyaMjanAvagraha. aviNaha indriya, noindriya bhede cha prakAre che. vyaMjanAvagraha cakSa indriya ane manane choDIne cAra bhede che. te badhAe bhedathI mati-bhAva avagraha daza prakAre che. [ni.322) have grahaNa avagraha kahe che - aparigrahI sAdhu jyAre piMDa, vasati, vA, pAtra levA vicAre tyAre te grahaNa bhAvAvagraha che temAM kaI rIte mane zuddha vasati Adi, prAtihAsika ke aprAtihArika maLe te mATe yatna karavo. pahelA devendrAdi pAMca prakArano avagraha kahyo. te A grahaNAvagrahamAM jANavo. A pramANe nAma niSpanna nikSepo thayo. 6 cUlikA-1, adhyayana-7 uddezo-1 , sUtra-489 - dIkSA letI vakhate saMcamArthI kahe che, huM zramaNa thaIza, anagATa, akiMcana, aputra, a-paNa ane paradadbhojI thaI pApakarma karIza nahIM. e udhata thaI kahe che, he bhadata ! sarva prakAranA adattAdAnano tyAga karuM chuM. te zramaNa gAma - X - X - X - X - X - X -
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ 218 AcArAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 // 489 217 rAvatu rAjadhAnImAM praveza kare tyAre svayaM adatta grahaNa na kare, bIja pAse adatta grahaNa na karAve, datta grahaNa karavAvALAnI anumodanA na kare. jemanI sAthe pravajita thaIne rahe che, teonA chatra yAvatuM carma chedanakane temanI pahelA avagrahaAnA lIdhA vinA, paDilehaNa-pramArjana karyA vinA sAmAnya ke vizeSathI grahaNa na kare. pUrvethI temano Agraha cAcI anujJApUrvaka pUMjI-pramAjIne yatanApUvaka che. vivecana : zrama pAme te zramaNa-tapasvI. te huM A rIte banuM te dazavi che. Aga eTale vRkSa, tenAthI je bane te ghara, te na hoya te anagAra-gRhapAzatyAgI. akiMcana-jenI pAse kaMI nathI te - niparigrahI. putra-svajanAdi hita-nirmama. pazu-dvipada catuSpadAdirahita tathA paradadbhojI thaI huM pApakarma nahIM karuM evI pratijJAvALo thAya te darzAve che . jemake he bhadaMta ! huM sarvathA adattAdAnanuM paccakhANa karuM chuM. daMtazodhana mAtra paNa bIjAe Apela nahIM lauM. A pratijJAthI bIjA zAkyAdimAM zramaNatva nathI te kahyuM. Avo akiMcana zramaNa - x* adata le nahIM - x * je sAdhu sAthe dIkSA lIdhI hoya ke rahyA hoya temanA upakaraNa paNa temanI AjJA vinA na le, te batAve che. jemake chatra-je DhAMke che. varSa-kalA Adi athavA kAraNika. jemake koMkaNa dezAdimAM ativRSTi saMbhava hovAthI chamaka paNa le. cAvatu codanaka paNa AjJArahita ane paDilehaNa karyA vinA na le. * x pUrve tenI AjJA laI cakSuthI joI, joharaNathI, pramAjI eka ke anekavAra grahaNa kare. * sUtra-490 - sAdhasAtI jod-vicArIne dharmazALA AdimAM avagrahanI yAcanA . te sthAnanA svAmI ke adhiSThAtAnI AjJA le - he AyuSyamAna ! ApanI icchAnusAra jeTalo samaya ane jeTalA kSetramAM rahevA AjJA Apo. te pramANe rahIzuM sAva te avadhimAM amArA koI sAdharmika Avaze to te paNa raheze tyArapachI vihAra karIzuM. te sthAnamAM rahyA pachI je koI saMbhogI ke samAna sAmAcArIvALA sAdhu vihAra karIne padhAryA hoya tyAre potAnA lAvela AzanAdi mATe teone nimaMtraNa kare, paNa bIjA muni dvArA ke muni mATe lAvela AzanAdi mATe nimaMtraNa na kare. * vivecana te bhikSa dharmazALAdimAM pravezI vicAra karIne sAdhu vihAra yogya kSetra jue. pachI avagraha-vati Adi yAye. A yAyanA gRhasvAmI ke teNe niyukta karela pAse kare - phogAvagraha yAce. kaI rIte ? he gRhapati ! tamArI icchA pramANe tame jeTalo kALa anujJA Apo, jeTalI jagyA Apo teTalo kALa te vasatimAM ame rahIe ityAdi. te avadhimAM koI sAdharmika sAdhu Ave to temanA mATe paNa A avagraha Apazo, pachI ame vicAra karIzuM. avagraha grahaNa karyA pachI - tyAM keTalAka paroNA eka sAmAcArIvALA ughukata vihArI sAdhu-atithi Ave temane pUrvanA mokSAbhilASI sAdhu utasvA de tathA ApameLe AvelA paNa hoya. temane azanAdi lAvIne nimaMtraNA kare - ke meM lAvela A azanAdi tame grahaNa karo. jo ke bIjAe lAvelA azanAdi mATe nimaMtraNA na kare. - X - X - * sUtra-491 - Akta prApta karI dharmazALA AdimAM rahela sAdhu tyAM rahelA ke AvatA sAdharmika, anya sAMbhogikane pote lAvela pITha, phalaka, zA-saMstakAdi mATe teone AmaMtrita kare. paraMtu bIja muni dvArA ke muni ke lAvelA pITha, phalaka Adi mATe AmaMtrita na kare. dharmazALAdimAM cAvatu anuSya laIne rahela hoya ane te sthAnamAM koI gRhastha ke gRhastha>> Adi pAsethI soya, kAtara, kAna khotaraNI, keraNI aAdi upakaraNa potA mATe yAcIne lAvela hoya to te anya sAdhune na Ape * na . paNa kArya pUrNa thaye jyAMthI lAvela hoya te gRhasthane tyAM jAya ane hAtha lAMbo karI te vastu bhUmi para rAkhe ane kahe ke, A vastu tamArI che. paraMtu te vastu potAnA hAthe gRhasthanA hAtha para na rAkhe. * vivecana : badhuM pUrva sUNa mujaba nAkhavuM. vizeSa e ke, sAMbhomikane pITha, kalakAdi mATe nimaMtraNa Ape. * * * * * vaLI eka sAdhune AzrIne yAcita soya vagere bIjA sAdhune na Ape paNa jemanI pAse lIdhA hoya temane pAchA sope. * sU-42 - sAdhu-sAdhvI evA avagrahane jANe - (1) je sacitta pRedI cAva4 jALAthI yukata hoya to tevA prakArano avagraha grahaNa na kare. (2) je nA zaMbha Adi para uMce hoya ane barAbara bAMdhela hoya to yAvata na cAle. (3) je sthAna kAcI dIvAla Adi upara hoya to yAvatu na yAce. (4) je sthAna zaMbha Adi para ke tevA anya uccasthAne hoya to yAvatuM na yAce. (5) je sthAna gRhasthasukata, agni ke jalayukta, strI-bALaka-pazunA bhojana pAnathI yukata hoya, buddhimAna sAdhu mATe tyAM AvAgamana rAvatu dhamaniyoga ciMtana mATe yogya na hoya to AvA sthAnane yAvatu na yAce. sAdhu-sAdhI evA sthAnane jANe ke (6) jemAM AvAgamanano mArga gRhasthanA makAnanI vaccovacce thaIne nIkaLe che, to prAjJa sAdhu yAvatuM tevA sthAnane na yAce. () je sthAne gRhapati yAvatu dAsI paraspara Akroza karatA hoya, tela Adi madana, nAnAdi, ThaMDA ke garama pANIthI gagasiMcana karatA hoya ke nagna thaI krIDA karatAM hoya ityAdi kathana zaraNyA-adayayana mAphaka jANavuM. mAtra zayyAne sthAne avagraha kahevuM. (8) je sthAna vikRtikAraka
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2/1///492 219 oinI simita hoya yAvatu AvA sthAnanI prajJa sAtha sAyanA na kare ane sAdhu-sAvIno avagraha saMbaMdhI AcAra che, tenuM saMpUrNa pAlana karI sAdhu saMyamamAM yatanAvAtuM bane. * vivecana : saciva pRthvI saMbaMdhI - x * ityAdi * x * avagraha jANI te grahaNa na kare. vagere zayyA adhyayana mujaba jANe. mAtra zayyAne badale avagaha kahevuM. cUlikA-1, adayayana-7 "avagrahapratimA uddezo-1no muni dIparatanasAgare karela TIkAsahitano anuvAda pUrNa * cUlikA-1, adhyayana-7, uddezo-2 * uddezo-1 kahyo. have bIjo kahe che. teno saMbaMdha A pramANe - pUrvanA uddezAmAM avagraha batAvyo. ahIM paNa tenuM bAkInuM ja kahe che * sUtra-493 - sAdhu pAmazALAdi sthAnamAM Avagraha yA), te sthAnA svAmIne yAcanA karatA kahe che, he AyuSyamAna ! ApanI irachAnusAra jeTalo samaya * jeTalA mAM rahevAnI Apa anujJA Ave tema rahIzuM. cAvatu amAsa sAdharmika sAdhu Avaze to yAvatuM te paNa A avadhimAM raheze. tyArapachI ame vihAra karIzuM. avagraha lIdhA pachI zuM kare tyAM je jhamaNa, brAhamaNa aAdinA che rAvatuM camaka Adi hoya tene aMdarathI bahAra na kATe ke bahArI aMdara na laI jAya. sUtA zamaNAdine jagADe nahIM ke teonI sAthe apitijanaka ke pratikULa vartana kare nahIM - vivecana : te bhikSu je dharmazALAdimAM utarela hoya, tyAM pUrve bIjA paNa brAhmaNa Adi utarela hoya ane kAraNe sAmAnya upabhogavALA te sthAne utaryuM paDe to brAhmaNa AdinA chatrAdine aMdI bahAra na laI jAya ityAdi-sUkAryamAM lakhyA mujaba jANavuM. * * * * - sUga-494 - te sAdhu-sAdanI AmavanamAM rahevA icche to tyAMnA je svAmI ke vanapAlA hoya, tenI pAse avAha yAcatA kahe, ApanI icchA hoya yAvatu tyAM sudhI ahIM rahIzuM. A rIte anun meLavI nivAsa karyA pachI zuM kare : (1) jo sAtha kerI khAvA iche, paNa te. ema jANe ke A kerIo uDA cAvatuM jIvavuM yukata che, to tevI karIne apAsuka jANI na le. () sAdhussAdavI oma jANe ke kerI uMDA yAvata jIvajaMtuthIrahita che paNa te tika kApela nathI, TukaDA karela nathI to tene ApAsuka jANI na che () sAthasALI jANe ke A kerI jaMDA yAvata jIvajaMtunIrahita che ane 220 AcArAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 tIna kApela tathA TukaDA karela che to tene pAsuka jaNI grahaNa kare. () sAdhu-sAdhvIne kerIno aDadho bhAga, cIra, chAla, sa, TukaDA aAdi khAvA ke pIvAnI icchA thAya paNa te IDA yAvatuM zALAnI mukta hoya to na ve; je te IDA yAva4 jALAthI yukta na hoya paNa cholela ke sudhArela na hoya to tene grahaNa na kare paraMtu te kaMDA cAva4 jALAthI yukata na hoya, cholela tathA sudhArela paNa hoya to pAsuka ane aSaNIya jANI grahaNa kare te sAdhu-sAdhI zeraDInA vanamAM rahevA Icche to tenA mAlikanI anujJA laIne cAvavuM tyAM rahe. tyAM rahyA pachI zeraDI khAva ke pIvA icche to pahelA jANI che ke zeraDI cheDA cAva4 jALAthI yukta nathI ne ? tIjI cheDAyela che ke nahIM? ityAdi traNe sukhe upara mujaba jANavA. te sAmasAbI zeraDIno maTAbhAga nI gAMTha, chAla, sa TukaDA khAvA ke pIvA icche to DAdi yukata adra jANe to grahaNa na kare, zeraDIno madhyabhAga Adi uDAdi yukata na hoya paNa taig Bdela na hoya to paNa grahaNa na kare. paraMtu je laDAdarahita hoya, tIrSo chedAyela hoya to Ausuka jANI grahaNa kare te sAvaksAvI lasaNanA vanamAM jAya to ukata gaNe AlAvA jANavA vizeSa e ke tyAM 'lasaNa' kahevuM. koI sAdhu-sAdadIne lasaNa, lasaNano kaMda, lasaNanI chAla ke TukaDA, lasaNanA pAna, lasaNano rasa Adi khAvA ke pIvAnI irachA thAya cAvavuM te jANe ke te kaMDAdithI yukata che to grahaNa na kare, e rIte oDAdi yukata na hoya paNa TukaDA ke chedana karyA vinAnuM hoya to paNa grahaNa na kare paNa iMDArirahita hoya, cheda+bhedana thayela hoya to pAmuka ane eSaNIya jANI grahaNa kare * vivecana : te bhikSu kadAya AmavanamAM gRhastha pAse avagraha yAcIne rahe ane kAraNe AMbo khAvAne icache to tyAdi sarva vivecana sujhAI mujaba naNavuM. AmAM je karatA na samajAya te nizItha sUganA soLamAM uddezAthI jANavuM. (pAna jUf mAM A sUka vize vizeSa spaSTatA che AgaDha kAraNe hajaNa to tenuM prAyazird paNa "bhaNIga **mAM che.] * sUtra-495 - sAdhu-sAdanI gharmazALAdimAM avagaha grahaNa karIne gRhastha ke gRhasthadinA saMbaMdha utpanna thatA doSothI bace ane sAtha A sAta pratijJA thakI vagraha grahaNa karavAnuM jANe. temAM pahelI pratijJA A pramANe 1. sAdhu maenLAdimAM vicAra karIne avagraha yAye vAva4 vicare. 2. huM bIjA bhikSuo mATe upAzrayanI AjJA mAMgIza ane teo dvArA vAyelA upAzrayamAM rahIza, te bIjI pratijJA. . huM bIja bhikSu mATe avAha yAcI, paNa teoe cAyelA sthAnamAM rahIza nahIM, tema koI sAdhu abhigraha kare e trIjI pratijJA.
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2/1/6/1/495 221 AcArAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 0 zrutaskaMdha-2, cUlikA-2 "sAta saptikA" 0 0 sAtamuM adhyayana kahyuM, te kahetA prathama cUlA kahI. have bIjI cUlikA kahe che. teno saMbaMdha A pramANe - cUlA-1mAM vasati avagraha batAvyo. temAM kevA sthAnamAM kAyotsarga, svAdhyAya, maLa-mULa tyAga Adi karavo te batAvavA A bIjI cUDAcUlikA che. A cUlAmAM sAta adhyayana che, te niyuktikAra batAve che- 6 cUlikA-2, adhyayana-1 "sthAnasaptikA" 5 4. huM koI sAdhu mATe avagraha yAcIza nahIM, paNa temanA vAcelA sthAnomAM rahIza tevo koI sAdhu abhigraha kare e cothI pratijJA. 5koI sAdhu abhigraha kare ke huM mArA mATe avagraha yAcIza, paNa bIja be, traNa, cAra, pAMca sAdhu mATe yAcanA nahIM karuM te pAMcamI pratijJA. 6. koI sAdhu abhigraha kare ke huM jenA vagrahanI yAcanA karIza tenA ja vagrahamAM je tRNa vizeSa saMtAka maLI jaze to upayoga karIza nahIM to uckaka AsanAdi dvArA rAtri vyatIta karIza, te chaThThI pratijJA. 7. sAdhu je sthAnanI anujJA le te sthAnamAM pRthvIzilA, kAchazilA, parALAdi Asano haze tenA para Asana karIza, anyathA ukaTuka Asana dvArA rAma vyatIta karIza e sAtamI pratijJA. A sAtamAMthI koIpaNa pratijJA svIkAre Adi fuSA mujaba jANo. - vivecana : te bhikSa dharmazALAdimAM avagraha grahaNa karIne tyAM rahetA gRhastho Adi pUrve batAvela ane have pachI batAvanArA karmopAdAnanA kAraNono tyAga karIne avagraha grahaNa karavAnuM jANe. te bhikSa sAta pratijJA vaDe avagraha grahaNa kare. prathama be pratijJAno artha kArya mujaba jANavo. vizeSa e ke - pahelI pratijJA sAmAnya che, bIjI pratijJA gacchavAsI ughukta vihArI sAdhune hoya, teo sAMbhogika ke asAMbhogika koIpaNa mATe anyonya vasati yAce. bIjI pratijJAmAM bIjA mATe avagraha yAcanA kahI -- A pratijJA ahAdika sAdhu mATe che, te sUtra-artha bhaNatA hovAthI AcArya mATe makAna che. cothI pratijJAmAM - - bIjAe cAyela avagrahamAM rahevAnuM kathana che. A abhigraha gacchamAM rahI agrudhata vihArI jinakabhAdi mATe abhyAsa karanAra mATe che. pAMcamI pratijJA - X - jinakInI che. chaThI pratijJA - X - X - jinabhI AdinI che. sAtamI paNa e ja pramANe che. bAkInuM AtmotkarSa varjanAdi piDa-eSaNAvatu jANavuM. * sUtra-496 - meM sAMbhaLela che ke AyuSyamAna bhagavaMte Ama kahyuM che, ahIM sthavira bhagavate pAMca prakAranA avagraha kahA che. devendra, rAja, gRhapati, sAgArika ane sAdharmikano. A sAdhu-sAdhvIno samagra AcAra che. * vivecana :- mArca mujaba ja jANavuM. cUlikA-1, adhyayana-7 "vagrahapratimA" uddezA-2no | muni dIparatnasAgare karela TIkAsahitano anuvAda pUrNa 0 cUlikA-1, adhyayana-7 no TIkAsahita anuvAda pUrNa 0 - X - X - X - X - X - X - 0 zrutaskaMdha-2, cUlikA-1no TIkAsahita anuvAda pUrNa 0 [ni.323] A cUlikAnA sAte adhyayanomAM uddezA nathI. temAM paheluM adhyayana sthAna nAme che, tenI vyAkhyA kare che. A saMbaMdhe Avela A adhyayananA cAra anuyoga dvAro che. temAM upakramamAM A adhikAra che - sAdhue kevA sthAnamAM Azraya levo, nAma niugu nipAmAM sthAna che nAma che, tenA nAmAdi cAra vikSepa che. temAM ahIM dravyane AzrIne urthasthAna vaDe adhikAra che, te niyuktikAra kahe che. bIjuM adhyayana nizIvikA che, teno nikSepa cha prakAre che, te tenA sthAnamAM kahIzuM. * sUtra-497 : sAdha-sAdanI koI sthAnamAM rahevA icche to gAma yAvatu rAjadhAnImAM pravezIne je sthAnane jANe ke - te sthAna iMDA - yAva4 karoLIyAnA jALAthI yukta che, te prakAranA sthAnane ApAsaka ane aneSaNIya jANI grahaNa na kare. zeSa varNana jalotpanna kaMda paryanta zA Adhyayana samAna gaNavuM. sAdhuoe sthAnanA doSo tyAgI cAra pratijJAono Azraya laI koI sthAnamAM rahevAnI icchA karavI te pratijJA A pramANe 1. huM acitta sthAnamAM rahIza, acitta divAlAdino sahAro laIza hAthapaganuM AkuMcana-prasAraNa karIza, maryAdita bhUmimAM bhramaNa karIza. 2. acitta sthAnamAM rahIza, kAyAthI acitta divAlAdino sahAro laIza, hAtha-paganuM prasAraNAdi karIza, paNa bhamaNa nahIM karuM. 3. huM citta sthAnamAM rahIza, Acitta divAlAdino sahAro laIza nahIM hAtha-paganuM saMkocana-prasAraNa karIza paNa bhamaNa nahIM karuM. 4. huM Acita sthAnamAM rahIza paNa divAlAdinuM avalaMbana, hAtha-paganuM prasAraNAdi ke maryAdita bhUmimAM bhramaNa nahIM karuM. tathA kAyotsarga dvArA zarIrano sArI rIte virodha karIza, kAyAnuM mamava tajIza. keza-dADhI-nakha-mUchane vosirAvI daIza, e rIte eka sthAne rahIza.
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ erapa-497 223 AcArAMgasUtra-saTIka anuvAda/ra * cUlikA-2, saptikA-2 "niSidhikA" 6 A cAmAMthI koI eka pratijJAne svIkArIne yAva4 badhAM pratye samAna bhAva rAkhI viyarIza. koIne kaMI kahIza nahIM. e ja sAdhu-sAdhvIno samagra AcAra che, tenuM pAlana karI saMyamamAM yatanA rAkhe. * vivecana : pUrvokta bhikSu jo sthAnamAM rahevA icche to te prAmAdimAM praveza kare, pravezIne urthasthAnAdi arthe sthAnane zodhe. te je iMDA cAva karoLIyAnA jALAvALuM pAsuka maLe to prApta thavA chatAM grahaNa na kare e pramANe bIjI paNa sUtro "zayyA" mAphaka samajI levA. * * * have pratijJAne AzrIne kahe che, pUrvokata ane have pachI kahevAnAra doSavALA sthAno choDIne cAra abhigraha vizeSane kramathI kahe che pahelI pratijJA * koI bhikSa evo abhigraha che ke huM acita sthAne rahIza tathA kAyA vaDe ayita bhIMta Adino Teko laIza, parispada - hAtha-paganuM AkuMcanAdi karIza, tyAM ja thoDA pagalA vihasvA rUpa sthAnano Azraya karIza. bIjI pratijJAmAM AkuMcana, prasAraNa Adi kriyA karIza Teko laIza paNa pAda viharaNa nahIM karuM. - trIjI pratijJAmAM AkuMcana prasAraNa karIza paNa pAda viharaNa ke Teko levAnuM nahIM karuM. cothImAM A traNe nahIM karuM. cothI pratijJAghAka sAdhu Avo thAya parimita kAla mATe kAyAnA mamatvano tyAgI, potAnA vALa, dADhI-mUcha, roma, nakha AdinA mamatvano tyAgI, samyak niruddha sthAne rahIne kAyotsarga karatA meru vatu niprakaMpa bane. koI tenA vALa vagere kheMce to paNa sthAnathI calita na thAya. anya pratimAghArIne halako na mAne, pote ahaMkArI na bane ke tevA koI vacana na bole. | cUlikA-2, saplikA-1 "sthAna'no TIkAsahita anuvAda pUrNa ] o pahelI kahIne have bIjI saptikA kahe che. saMbaMdha A rIte : pUrvanI [saptikA) adhyayanamAM 'sthAnabatAvyuM. te kevuM hoya to svAdhyAya yogya thAya ? te svAdhyAya bhUmimAM zuM karyuM ? zuM na karavuM ? A saMbaMdhe A adhyayana AveluM che. enA cAra ayogadvAra che. temAM nAma nipajJa nikSepe "tiSicikA' evuM nAma che, tenA nAma, sthApanA, dravya, ga, kALa, bhAva e cha prakAre niTTopA che. nAma, sthApanA pUrvavat che. dravya nipIyano AgamacI jJa zarIra bhavyazarIra choDIne je dravya pracchanna hoya te che. phoga nizIya te brahmalokanA riSTha vimAnanI pAse kRNarAjIo je phomamAM che ke, kALanizIya te kRSNa rAtri athavA je kALa nizIthanuM varNana cAle te, bhAvanizItha te noAgamathI A adhyayana kemake te Agamano eka deza che. * sUga-498 : te sAdhu-sAdanI pAsuka svAdhyAya bhUmimAM javA icche ane te niSizikA [svAdhyAya bhUmi) ne jANe ke te jIvajaMtu yukata che to tevI bhUmine pAsuka jANI grahaNa na kare. paNa je te prANa, bIja vAvatu zaLA vagaranI bhUmi jANe to pAsuka samajI grahaNa kare. ityAdi zastrA adhyayana mujaba 3('IvsUta patti jANI levuM. svAdhyAya bhUmimAM traNa cAra ke pAMcanA samuhamAM sAdhuo javA iccho to, tyAM paraspara kAyAne AliMgana Adi tathA cuMbana ke dAMta ane nathI chedana na kare. A sAdhu sAdhvIno AcAra che. je sarva arthaNI sahita thaI, samita thaI, sadA prayatnapUrvaka pALe ane potAnA mATe zreyakara mAne. tema huM kahuM chuM. * vivecana : te bhAvabhikSA jo vasatinI ayogyatAne lIdhe bIjI svAdhyAya bhUmimAM javA iche, te bhUmi jo jIvajaMtu yukta jANe to apAsuka jANIne grahaNa na kare ityAdi * * * * * zasyA adhyayana mujaba navuM. tyAM jaIne zuM kare ? te vidhi kahe che - tyAM be, traNa ke vadhu sAdhu jAya pachI paraspara mAtra saMsparza na kare, jenAthI moha udaya pAme tevI cA na kare, kaMdarpapaghAta oTha cuMbanAdi kiyA na kare. te bhikSuno bhikSubhAva che ke paralokanA prayojana vaDe yukata tathA pAMca samitithI jIvanaparyanta saMyama anuSThAnamAM yatna kare ane e ja zreyakara che tema mAne. e pramANe huM kahuM chuM.. cUlikA-2, saptikAra "niSidhikA" TIkAsahita anuvAda pUrNa
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa cera/-/498 ka cUlikA-2, satikA-3 - "uccAraprasavaNa" ka * have trIjI saptikA kahIe chIe. teno saMbaMdha A pramANe- pUrve 'tiSIdhikA' batAvI. tyAM kevI bhUmi upara caMDIla, mAgu karavuM te batAve che. nAma nipajJa niphore uccAraprasavaNa' nAma che. teno nirukti artha niyuktikAra kahe che [ni.324-] 3LI eTale zarIramAMthI prabaLatA thakI dUra kare ke mela sApha kare te arthAta viThA tathA prakarSathI zrave che-mUtra ke ekikA. A baMne kaI rIte kare to caMDila zuddhi thAya ? te havenI gAthAmAM kahe che [ni.3rapa-] cha ivanikAyanA rakSaNa mATe udhata-sAdhu have kahevAtA aMDilamAM apamatapaNe uccAra-prazravaNa kare. * x * have sUtra kahe che. * sUtra-499 - te sAdhu-sAdhvI maLa-mUtranI tIva bAdhA utpanna thAya tyAre potA pAse pAdapauionaka na hoya to bIja sAdhu pAse mAMgI maLa-mUka thaze. - sAdhu-sAdanI je jIvajaMtuvALI aAdi bhUmi jaNe to yAva4 tevI bhUmimAM maLa-mUtra visarjana na kare paNa sAdhu-sAdaDI oma jANe ke aMDila bhUmi jIvajaMtu AdithI rahita che to te bhUmimAM maLamUtra tyAge. sAdhu-sAdaDI oma jANe ke . A aMDilabhUmi koI gRhastha eka sAdhune Gelne athavA aneka sAdhu eka sAdadI ke aneka sAdadIne uddezIne athavA ghaNAM zramaNAdine gaNI gaNIne temane AvIne prANi Adino samAraMbha karIne cAvatu banAvI che, to tevI aMDila bhUmi parAMtarakRva yAvata bahAra kADhelI ke na kATelI hoya ke anya tevA koI doSathI yukata hoya to tevA prakAranI caMDila bhUmimAM maLa-mUtra visarjana na kare. - sAdhu-sAdhavI evI spaMDila bhUmine jANe ke je ghaNAM zramaNa, brAhANa, kRpaNa, vanapaka, atithine uddezIne prANa-bhUta-jIva-savano AraMbha karI cAvatuM banAvI che, te bhUmi pautarata yAvatuM kAmamAM vevAI nathI to te ke tevA prakAranI anya bhUmimAM maLa-mUtra tyAga na kare. paNa jo ema jANe ke purupAMtara cAvatu upabhUkad che to tyAM maLa-mUtra tyAge. - sAdhu-sAdaDI ema jANe ke te bhUmi sAdhu mATe karela, karAvela, udhAra lIdhela, chata karela, vasela, komaLa karela, lidhela, dhupela ke anya koI AraMbha karela che to tevA prakAranI spaMDita bhUmimAM maLa-mUtra visarjana na kare. - sAdhu-sAvI jANe ke gRhastha athavA tenA putro kaMda vAva4 vanaspatine aMdI bahAra ane bahArathI aMdara laI jAya che to tevI ke tevA anya prakAranI bhUmimAM maLamUtra na lAge. sAthasAdanI ema jaNe ke te aMDita bhUmi pITha, maMca, mALA, agAsI ke prAsAda para che to te bhUmimAM cAvatuM maLamUtra na vAge. 2i/15 26 AcArAMgasUtra-saTIka anuvAda/ra sAdhu-sAdanI sacitta-dhi -saraka pRthavI para, sacitta zilA-Teku udhaIvALA kASTha ke iva pratiSThita bhUmi yAva4 karoLIyAnA jALAvALI bhUmi para ke tenI anya bhUmi para maLa-muka na Age. * vivecana : te mikSa kadAya maLamukha svA prabaLatAthI pIDAto hoya to potAnA pAdapoMchataka pika, makamAM samAdhi mATe maLa-mUtra kare paNa potAnA na hoya to bIja sAdhu pAse yAce, pratilekhanA karI * x* samAdhi pAmI maLa-mUtra tyAge. ema kahIne maLamUtra na rokavA kahyuM. vRttinuM zeSa sarva kathana sUsAI anusAre jANavuM. * sUtra-500 :sAdhu-sAdadI evI aMDila bhUmine jANe ke gRhastha ke tenA pumo (1) kaMda yAvatu bIjane ahIM pheMkayA che, pheMke che ke pheMkaze to tevI ke tevA prakAranI bIjI bhUmimAM maLa-mUno bhAga na kare () zAlI, ghauM, maga, aDada, kulasthA, java, javAsa Adi vAvyA che, vAve che ke lAvaze to tenI bhUmimAM maLa-mUSa bhAga na kare. (3) sAdhu-sAdanI jANe ke A spaMDita bhUmi para ukaraDo che, ghaNI phATelI ke polI jamIna che, huMThA ke khIlA gADelA che, killo che, uMcI-nIcI bhUmi che tyAM temaja te prakAranI anya bhUmimAM maLa-mUtra na tyAge. (4) kyAM manuSyane rAMdhavAnA sthAna hoya, bheMsa-baLada-aa-kukaDAmaraghA-dvAvaka-batakotarUkabUtara-kapilanA sthAna che, to te che tevA anya prakAranI Dita bhUmimAM sAdhu-sAdhavI maLa-mUtra na tyAge. (5) jyAM hAyasa, yuddhapRSTha, vRkSApatana, pavatapatana, vibhakSaNa, anipAna ke tevA anya prakAranA mRtyu sthAna hoya tyAM maLAdi na jAge. (6) jyAM bagIco, udhAna, vana, vanakhaMDa, devakula, sabhA ke paraba hoya tyAM ke tevA anya sthAnamAM sAdhu-sAdhvI maLa-mUtra visarjana na kare. (D) mAM aTArI, killA ane nagaranI vacceno mArga dvAra, gopura ke anya tevA prakAranI Dita bhUmimAM sAdhussAdavI maLa-mUtra visarjana na kare. (8) jyAM traNa ke cAra mArga maLatA hoya, coro-cauTo ke caturmukhAdi hoya, tevA prakAranI anya spaMDita bhUmimAM sAdhu-sAdhI maLatyAga na kare. [mA bIrAM jU mAM ahIM damA dAtha ityAdi zabado paNa che.] jyAM kolasA pADavAnI, sAjIkhAra pakavavAnI, mRtakane bALavAnI, mRtakanI tRpikA, mRtaka gatyanI tevA prakAranI anya spaMDita bhUmimAM sAdhu-sAdhI maLamUtrano tyAga na kare. jyAM nadInA taTana, kAdavanA sthAna, pavitra japavAsthAna pANInI kayArIo ke te prakAranA anya sthAne maLamUtra na vAge.
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ 228 AcArAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 * vivecana : te bhikSa potAnA ke bIjAnA pAkane grahaNa karIne jyAM koI jotuM na hoya ke AvAgamana na hoya tyAM jaI maLa-mUtra paraThave ityAdi. | cUlikA-2, satikA-3 "uccAra prasavaNa" TIkAsahita anuvAda pUrNa 6 cUlikA-2, saptikA-4 "zabdasaptaka" ka Jal-500 223 jyAM mATInI navI khANa, navI gocarabhUmi, navI caNAha, khANa ke tevA prakAranI anya spaMDita bhUmimAM sAdhu maLa tyAga na kare. jyAM DALa pradhAna zakanA kSetra, pAna pradhAna bhAjInA phojha, gAjaranA homa, hastAMkura vanaspati ke tenI anya bhUmimAM maLatyAga na kare. Azana-zaNa-dhAvaDI-ketakI-Ama-azoka-nAgapuarga-ke-culaka vanamAM ke tevA anya tra-puw-phaLa-bIja ke vanaspatiyukta sthaMDita bhUmimAM sAdhu-sAdI maLa-mUtranuM visarjana na kare * vivecana te bhikSu evA prakAranI spaMDita bhUmi jANe ke jyAM gRhapati Adi kaMdabIjAdi pheMkavAnI kriyA traNe kALamAM karatA hoya tyAM A loka paralokanA apAyanA bhayathI uccArAdi na kare. tathA jayAM zAli Adi vAvyA hoya, vAvatA hoya ke vAve tyAM paNa maLa visarjana na kare. vaLI * x * kacarAnA Dhaga, ghAsa, sUkSma bhUmirAjI, picchala, ThuMThA, kazya, moTI khADa, darI, pradurga Adi sthAna sama ke viSama hoya tyAM Atma virAdhanA ke saMyama virAdhanAnA saMbhavathI maLAdi na taje. vaLI te bhikSa - x - cullA hoya, bheMsAdi mATenuM bhojana thatuM hoya ke te jyAM khAtA hoya tyAM loka viruddha, pravacana upaghAtAdi bhayathI maLa-mUtra tyAga nA kare. tathA jyAM loko phAMso khAIne maratA hoya, gIdha AdinA bhakSaNa mATe lohI vyApta zarIre sutA hoya, jhADa mAphaka sthira thaI anazana vaDe ubhA rahetA hoya ke jhADa athavA parvatathI paDatA hoya, viSabhakSaNa ke agni praveza sthAna hoya tyAM maLatyAga na kare. e rIte bagIcAnA devakUla Adi, aTTAlikAdi, trika catuka Adi, smazAnAdi sthAne bhikSa maLa-mUtrAdi tyAga na kare vaLI jyAM tIrthasthAne loko puNyAdi arthe snAnAdi karatA hoya, paMkila pradeze loko dhamarthei ALoTatA hoya, paraMparAthI je pavitra sthAna manAtA hoya ke taLAvanA jaLamAM pravezavAno mArga hoya, pANInI tIka hoya tyAM sAdhu-sAdhvI maLa-mUtra tyAga na kare. zeSa kathana sUgArca mujaba jANavuM. spaMDila kaI rIte jAya ? * sUga-501 - te sAdhu-sAdanI svapatra ke parapatra laIne ekAMta sthAnamAM jaya jyAM koInuM AvAgamana na hoya, koI jotuM na hoya, prANI ke karoLIyAnA jALA na hoya evA bagIcA ke upAzrayamAM jaIne yatanApUvaka maLamUtra visarjana kare, tyArapachI te patra laIne jyAM koI jotuM na hoya yAvatu AvAgamana na hoya tevA ekAMta sthAnamAM jaIne tevA bagIcA ke dagdha Dila bhUmi ke tevI anya acita spaMDita bhUmimAM yatanApUrvaka maLa-mUtra vosirAve. A te sAdhuno AcAra che, tene sadA maLe. o bIjI satikA pachI cothA saptakane kahe che. teno saMbaMdha A pramANe pahelImAM "sthAna', bIjImAM 'svAdhyAyabhUmi' bIjImAM uccArAdi vidhi kahI. te traNemAM rahela sAdhu je anukULa pratikULa zabdo sAMbhaLe to temAM rAgadveSa na kare. A saMbaMdhathI Avela A saptaka [-adhyayana nuM nAma nipajJa nikSepe zabdasaptaka evuM nAma che. tenA nAma-sthApanAne choDIne dravya nikSepa darzAvavA niryukitakAra gAvAI jaNAve che. [ni.326] noAgamathI dravya vyatiktimAM zabdapaNe je bhASA dravyo pariNata thayA che, te ahIM levA, bhAvazabda eTale AgamathI zabdamAM upayoga hoya ane noAgamacI ahiMsAdi lakSaNa jANavuM kemake hiMsA, jUTha AdithI virati lakSaNaguNothI prazaMsA pAme che. kIrti che jemake bhagavaMta 34 atizayothI yukta adhikarUpa saMpada pAmatA lokamAM ahaM evI khyAti pAme te che. have sUtrAtugamamAM sUtra kahe che. * sUga-502 : sAdhussAvI mRdaMga, naMdI, jhallarI ke tevA koI prakAranA zabdone tathA vitata Adi zabdone kAnathI sAMbhaLavAnA uddezathI javAno vicAra paNa na kare. sAdhu-sAdhvI kAnamAM paDatA zabdone sAMbhaLe che. jevA ke . vINA, sitAra, zaraNAI, tanaka, Dhola, taMbUro, ThaMDuNa ke tevA anya tata. A zabdone sAMbhaLavA te sthAne javA na vicAre sAthasALIne kAnamAM paDatA zabdo jevA ke " tAva, kaMsatAla, maMjirA, godhikA, vAMsanI khapATanuM vAgni tathA tevA prakAranA bIjA zabdo. A zabdo sAMbhaLavAnI icchAthI tyAM javA na vicAre. e ja rIte zaMkha, veNa, vAMsaDI, kharamukhI, piripikiAnA zabdo ke tenA bIja zuSira zabdo thatAM hoya tyAM sAMbhaLavAnI icchAthI sAdhu-sALI na jAya. * vivecana : te bhikSa jo vitata, tata, dhana, zuSirarUpa cAra prakAranA zabdone sAMbhaLe, to te sAMbhaLavAnI icachAthI te tarapha na jAya. zeSa vRtti kathana sUsArthamAM noMdhyA mujaba jANavuM. A cAra sUjhano samudita artha che.
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ 22/4/-/503 229 230 AcArAMgasUtra-saTIka anuvAda/ra sAdhussAdanI A loka ke paraloka saMbaMdhI, zrata ke azruta, deTa ke daTa, iSTa ke kAMta zabdomAM Asakta na thAya, rAga na kare. mohita na thAya ke lolupatA dhAraNa na kare, te sAdhuno samagra AcAra che, tene pALo. * vivecana : te mikSa kathAnaka sthAno tathA prasyakAdi mAna, nArAyAdi unmAna athavA mAnomAna te azAdinA veganI parIkSA, te sthAno tathA moTA avAje thatAM nRtyAdinA sthAno sAMbhaLavAnI icchAthI na jAya. - x * x * ityAdi sUgArya mujaba jANavuM. vizeSa e ke - mahA Azrava sthAna arthAtu pApa upAdAnanA sthAno. ukta badhAM sthAne zravaNanI icchAthI na jAya, te badhAMnA upasaMhAra arthe kahe che * te bhikSa Aloka-paralokanA bhayathI Darela. A loka eTale manuSyAdi kRta, paloka-paramAdhAmI kRta. ityAdimAM te rAgAdi na kare ityAdi sUjhAI mujaba jANavuM. A badhAmAM sarvatra A doSa che- jo tema indriyone kanjAmAM na rAkhI zabdo sAMbhaLavA jAya to svAdhyAyAdi na thAya, tathA rAga-dveSa saMbhave che. A pramANe bIjA paNa Aloka paraloka saMbaMdhI duHkho jANIne svabuddhithI vicAravA. | cUlikA-2, saptikA-4 "zabda" TIkAsahita anuvAda pUrNa | * sUtra-503 - sAdhu-sAdadI nIce mujabanA koI zabda sAMbhaLe to tyAM javA na vicAre (1) jyArI, khAI, sarovara, sAgara, sarovara paMkti ke tevA anya zAdo. ke anya tevA prakAranA kalakala zabdo. (2) jaLAzaya, guphA, gahana jhADI, vana, vanadurga, parvata, parvata durga ke tevA prakAranA anya sthaLomAM thatAM zabdo. (3) gAma, nagara, rAjadhAnI, Azrama, paNa, saMniveza ke tevA prakAranA anya sthAnomAM thatA zabdo. (4) ArAma, udhAna, vana, vanakhaMDa, devakula, sabhA, pANInI paraba ke tenA bIjA sthAne thatAM zabdo. (5) agAsI, aTTAlaka, cAi, dvAra, gopura ke tevA vividha sthAnomAM thatA zabdo. (6) zika, catuka, cauTA, caturmukha ke tevA anya sthAnomAM thatA zabdo. (3) bheMsa, baLada, azva, hAthI yAvat kapilanA sthAna ke anya tevA prakAranA sthAne thatAM zabdo. (8) bheMsonuM yuddha cAva4 kapijavatuM yuddha sthAna ke tevA anya sthAne thatAM zabdo. (6) lagnAdinA gIto tathA # ke hastiyugala sthAno ke tela anya sthAnomAM thatAM zabdo. ukata zabadone sAMbhalavAnI icchAthI tyAM javAno saMkalpa na kare. * vivecana : te mikSa kadAca koIpaNa jAtanA zabdone sAMbhaLe, jevA ke * vapa eTale kyAsa vagerenA zabdo, ityAdi strArtha mujaba jANavuM. sUtra504 - sAdhuksALI have kahevAnAra zabdo sAMbhaLI, tyAM javA na vicAre. (1) kathA-kathana, tola-mApa ghoDA-doDa, mahAna nRtya-gIta - vAjIMtrataMtrI-tala-tAla-guTid-jurI AdinA zabdo thatAM hoya tevA sthAno. (2) jhaghaDo, baLavAnA zabdo, rASTrano viplava, be rAjyanA virodhathI thatAM zabado, upadravanA zabado, be rAjyonI yuddha bhUminA zabdo ke anya tevA prakAranA sthaLe thatAM zabdo. (3) vaAbhUSaNothI alaMkRta, ghaNAM lokothI gherAyelI nAnI bAlikAne laI javAtI joIne ke koI eka puruSane vadha mATe laI javAto joIne ke anya tevA prakAranI koI yAtrAdinA thatAM zabdo. (4) vividha prakAranA mahAvanA sthAno jevA ke ghaNAM - gADI, ratho, pleccho, sImAvata loko tathA tenA bIja Azrava thAnonA zabado. (5) vividha prakAranA utsavo ke jyAM chIe, paro, vRddho, bALako ke taraNo AbhUSaNothI vibhUSita thaI gAtA-vagADatA-nAcatA-hasatA-ramatA-kIDA karatA-vipula AzanAdi khAtAM ke vaheMcatA, Apa-le karatA, sAMbhaLatA ke tevA prakAranA mahotsavamAM thatAM zabdo. ukata zabdo sAMbhaLavA javAno sAdhu manamAM paNa saMkalpa na kare. cUlikA-2, saptikA-5 "rUpa" 0 cothA saptaka pachI pAMcamuM kahe che. teno saMbaMdha A pramANe - A pUrve zravaNa indriyane AzrIne raga-dveSanI utpattino niSedha karyo. tema ahIM cakSuindriya AzrIne niSedhe che. e saMbaMghathI Avela A adhyayana [saptaka) nA nAma niSa niphoSe 'pasataka' nAma che. te rUpanA cAra nikSepa che. nAma-sthApanA choDIne dravya bhAve niphopo niryuktikAra ardhagAthAthI kahe che - [ga dvArA pUff mAM "rUpa'ne cothuM ane 'zabda 've pAMcamuM saptaka kahevuM che. niyukti gAthA banonI eka ja che.) | [ni.327 niyukti-3ra6 ane 27 eka ja che. kama bhUlathI bevaDAyo che. no AgamacI tadravya vyatiriktamAM parimaMDalAdi pAMca saMsthAno che. bhAva pa" be prakAre che. varSathI ane svabhAvathI temAM vaNathI pAMce vargo che. svabhAva 'rU5' te daramAM rahelA krodhAdithI vaza thaIne bhrakuTI caDAvavI, kapALamAM saLa pADI AMkha lAla karI anucita vacana bolavA ane tethI viparIta prasanna thaIne raNanA vacana bolavA. kahyuM che ke, kodhIne AMkha lAla ane prasanna thayelAnI kamaLa jevI zaita, du:khI jIvanI mIMcAyelA jevI ane javA icchanAranI AMkho utsuka hoya.
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra/ra/pa/-/505 231 AcArAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 * sUtra-pa05 - sAdhu-sAdhvI kadAca koI rUpane juo, jemake grathita, veSTima, pUmi, saMghAtima, kASThakama, pustakarma, citrakarma, maNikarma, datakarma, danakarma athavA vividha veSTimarUpa ke tevA anya prakAranA vividha padArthanA rUpone jovA mATe javAno vicAra manathI paNa na kare. bAkI badhuM 'zada'nA viSayamAM je kahevAyuM che, te ahIM paNa samajI levuM. temAM cAra Atodha vAdha na levA. * vivecana : - te bhAva bhikSa gaucarI Adi kAraNe pharatA vividha prakAranA keTalAMka rUpo jue. jemake - phUlo vaDe guMthela svastikAdi, vastrAdithI banela putaLI Adi, amuka cIjo purIne banAvela puruSAdi AkRti, vastrAdi sIvIne banAvela saMghAtima, rathAdi kASThakarma, pusta-leya karma, citrakarma, vicitra maNiI nirmita svastikAdi, dAMtanI putaLI Adi, pAMdaDA chedI banAvela ityAdi aneka manohara vastuo joine AMkho vaDe jovA javAnI icchA manathI paNa na kare. e pramANe cAra prakAranA vAdha sivAya badhuM zabda saptaka mujaba jANavuM. kevala 'zabda'ne badale 'rUpa'nI icchAthI ema samajavuM. (1) bahu para - bahupaNe para eTale ekathI bIju bahu hoya che. jemake - jIva sauthI thoDA che, tethI pudgalo anaMtaguNA che. tethI samaya, dravyanA pradezo ane dravyanA paryAyo anaMta tathA vizeSAdhika che. (6) pradhAna para - be pagavALAmAM tIrthakara, copaDAmAM siMha ane apadamAM arjuna, suvarNa, phaNasAdi che A pramANe phojha, kALa, bhAva - para paNa 'tatva para' Adi cha bhede svabuddhie yojavA. sAmAnyathI jaMbadvIpa karatA pukarAdi kSotra para che, kALathI vapafkALathI zakALa, bhAvathI audayikathI aupazamikAdi para che. have sUvAnugamamAM sUtra kahevuM joIe. te A pramANe che* sUtra-506 : sAdhusAdhvI bIjI dvArA potA mATe karatI kamajanaka kriyAnI icchA nA kare ke bIjI pAse kahIne paNa na karAve. kadAca koI gRhastha (1) pagane thoDA ke vadhu sApha kare to muni te sApha karAvavAnI IcchA na kare temaja sApha karavAnuM paNa na kahe. [AvI kaI-kaI para kiyA che ke je muni icche nahIM ane rAve paNa nahIM teno nirdeza nIce kamathI karela che. te badhAmAM 'na icche : na karAve" joDavuM). (2) koI sAdhunA paga dabAve ke tela AdithI mana kare. (3) koI sAdhunA pagane phUMka mAravA mATe sparze ke e. (4) koI sAdhunA pagane tela, ghI ke carabI copaDe, masaLe ke madana kare. cUlikA-2, saptaka-pa "rUpa"no TIkAsahita anuvAda pUrNa cUlikA-2, saptikA-6 - "parakriyA" % * have pAMcamAM pachI chaThThI saptikA kahe che. teno saMbaMdha A pramANe - gata be adhyayanomAM rAgadveSanI utpattinA nimitono pratiSedha kahyo. te ja vAta ahIM bIjA prakAre kahe che, te saMbaMdhe Avela A adhyayanano nAma niSpakSa nikoe 'parakriyA' evuM AdAnapada nAma che. temAM 'para' zabdanA cha prakAranA nikSepane darzAvavA niryuktikAra aDadhI gAthA vaDe kahe che. [ni.328 aDadhI- 'para' zabdano nikSepa cha prakAre che. temAM nAma, sthApanA sugama che. dravyAdi 'para' eka-eka ja prakAre che - te A pramANe 1-taMtu para, 2-anya para, 3-Adeza para, 4-krama para, 5-bahu para, 6-pradhAna (6) koI sAdhunA pagane ThaMDA ke garama pANIthI pakhALe ke huve. () koI sAdhunA pagane koI vilepana dravyathI Alepana-vilepana kare. (8) koI sAdhunA pagane koI prakAranAM dhUpathI dhUpita ke suvAsita kare. () koI sAdhunA pagamAM lAgela kAMTAne kADhe ke zuddha kare. (10) koI sAdhunA pagamAM lAgela lohI ke ru kADhe ke zuddha kare - A ja pramANe have kAyAnA saMbaMdhamAM A sUtro kahe che. temAM paNa koI sAdhunI kAyAne.....sAdhu manathI te na icche ke na bIjAne kahIne karAve. e pramANe badhAmAM samajI levuM. tenA sAta sujho che- kAyA(1) thoDI ke vadhu sApha kare, (2) dabAve ke madana kare, (3) tela,gI Adi copaDe ke masaLe, (4) lou, kakadithI ubaTana ke lepana kare, (5) ThaMDA ke garama jaLathI pakhALe ke huve, (6) viziSTa vilepanathI Alepana-vilepana kare, (7) koI prakAranA dhUpathI dUSita ke suvAsita re. Aja pramANe have kAyAnA ghAvanA saMbaMdhamAM sAta sUmo che. temAM paNa koI sAdhunA zarIranA ghAvane..sAdhu manathI na icche ke bIjAne kahIne na karAve. e pramANe sAte sUgomAM jeDI devuM kAyAnA ghAvane - (1) thoDA ke vadhu sApha kare, (2) dabAve ke mardana kare, paramANuM judo che. (2) anya para te anyarUpe para che. jemake eka aNuthI be aNutraNa ApyuM Adi. (3) Adeza para - AjJA karAya che Adeza. jemake nokarAdine koI kAryamAM joDavA te. (4) krama para - cAra prakAre che - dravyathI kramapara eka prAdezika dravyathI be pradezika dravya Adi, phogathI krama para ekapradeza-avagADhathI dvipadezAvagADha Adi, kALathI krama para eka samaya sthitithI be samaya sthiti Adi, bhAvathI krama para eka guNa kRNathI be guNa Adi.
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ 234 AcArAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 saMyamamAM yatanAvAna bane ane temAM ja potAnuM zreya mAne. ema huM kahuM chuM. vivecana : koI gRhastha te sAdhune zaddha ke azuddha maMtrAdi sAmarthyathI roga zAMta kare ke ke bimAra sAdhunI cikitsArthe sacita kaMda-mULAdi pote khodIne ke bIjA pAse khodAvIne cikitsA karavA icche tene sAdhu manathI na iche paNa AvI bhAvanA bhAve ke - jIva pUrvakRta karmanA phaLano bhAgI che, bIjA prANIone zarIra-mana saMbaMdhI pIDA ApIne pote pharIthI du:kha bhogavaze kemake prANI, bhUta, jIva, satvo hAla potAnA pUrve karelA karmonA vipAkane bhogavI rahyA che. kahyuM che ke he sAdhu ! tAre A du:khavipAka sahevo joIe, saMcita karmono nAza thato nathI. te samajIne je-je du:kha Ave tene samyak rIte sahana kara. sat asatano bIjo viveka tAre kyAMthI hoya. cUlikA-2, saptikA-6 "parakriyA'no TIkAsahita anuvAda pUrNa | 6 cUlikA-2, saptikA-7 "anyonyakriyA" A 22/6/-/506 233 3) tela, ghI Adi copaDe ke masaLe, (4) loNa, karka AdithI ubaTana ke lepa kare. (5) ThaMDA ke garama jaLathI pakhALe ke dhava, (6) zAthI thoDuM ke vadhu chedana kare, (7) zAthI chedana karI temAMthI lohI ke hu kADhe. kadAca koI gRhastha sAdhanA zarIramAM thayela vaNa, gaMDa, arza, pulaka ke bhagaMdarane - (1) thoDuM ke vadhu sApha kare cAva4 (6)) zastrathI thoDuM ke vadhu chedana karI lohI ke huM kADhe cha e sUko kAyAnA ghAva pramANe che. max 6 ane * sUma bhegA che. te sAdhu na icche ke na karAve. koI gRhastha sAdhunA zarIrano mela utAre, parasevo sApha re tathA AMkhakAna-dAMta-nakhano mela kADhe ke sApha kare tathA lAMbA-MALa, roma, bhamara, kAMkha ke guhAbhAganA vALa kApe ke savAre vALamAMthI ju ke lIkha kADhe ke zodhe to sAdhu te manathI na icche, na kahIne karAve. koI gRhastha sAdhune khoLAmAM ke palaMgamAM suvaDAvIne tenA pagane sApha kare ityAdi sUtro pUrve paganA viSayamAM kahyA mujaba jANavA. koI gRhastha sAdhune khoLAmAM ke palaMgamAM suvaDAvI hAra, hAra, AbharaNa, mugaTa, mALAdi paherAve tene sAdhu na iccha, na kahIne karAve. koI gRhastha sAdhune ArAma ke udhAnamAM laI jaIne tenA pagane sApha kare to sAdhu te icche nahIM ke karAve nahIM A pramANe sAdhunI anyonya-raspara kriyAmAM paNa A sutro jANavA. * vivecana - [ sUtra jevuM karIne "nirIga' sugamAM paNa Ave che.] ghara eTale potA sivAyanuM bIjuM koI. tenI kAya-vyApAra rUpa ceTA te thA. te parakriyA koI sAdhu upara kare to te kriyA karmabaMdhanuM kAraNa jANIne tene manathI paNa na icche. tema vayana ke kAyAthI paNa na karAve. A parakriyAne khulAsAthI samajAve che. sAdhunA nipratikarma zarIranI koI anya [gRhara dharmazraddhAthI paNa upara lAgelI dhULa vagere dUra kare ityAdi tenuM sAdhu AsvAdana na kare ke vacana-kAyAthI preraNA na kare. zeSa sarva kathana sUmArca mujaba jANavuM. vRttikAre paNa teno saMkSepa ja karyo che. vaLI sUnakAre atideza karatA kahyuM che ke A pramArjanAdi kriyA sAdhue paraspara paNa na karavI. A pramANe anyonyakriyA jANavI. * sUtra-503 - kadAca koI gRhastha zuddha vacanabaLa - [vidhA ke maMtrazakitathI ke azuddha vacanabaLathI sAdhunI cikitsA kare athavA koI gRhastha bImAra sAdhunI cikitsA saciva kaMda, mULa, chAla ke haritakAya khodI kADhIne ke khodI kaDhAvIne karavA icche to sAdhu tene mana-vacana-skAyAthI na icche - na karAve. kemake AvI kaTu vedanA pANI, bhUta, jIva, satvane pahoMcADela vedanAnuM phaLa che. A ja sAdhunA AcAranI pUrNatA che, tene samitiyukata thaI pALe, 0 chaThThA pachI A sAtamI satikA ke adhyayana che. teno saMbaMdha A pramANe - adhyayana-6 mAM sAmAnyathI parakriyAno niSedha karyo. ahIM gacchanirgatane AzrIne anyonya kriyA niSedhe che. e saMbaMdhe AvelA A adhyayananuM nAmanikSepathI "anyo kriyA" nAma che. temAM anyanA nikSepAne mATe niyuktikAra pAchalI aDadhI gAthA kahe che- [ni.328 aDadhI-] "anya' zabdanA nAma Adi cha prakAre nikSepa che. temAM nAma, sthApanA sugama che. dravya-anya traNa prakAre che - (1) taMdu anya, (2) anya anya, (3) Adeza anya. tene "dravya para" mujaba jANavuM. ahIM parakriyA ane anyonyakriyA gacchavAsIne mATe jayaNA rAkhavI. gacchanirgatane to tenuM prayojana nathI te niyuktikAra dazavi che. [ni.329] yatanApUrvaka gRhastha je kare teno ahIM jayaNAe adhikAra che. paNa je nipratikarma che tene mATe to anyonya karaNa ayukta ja che. saptikA niyukti purI thaI. have sUNa kahe che- * sUtra-508 : sAdhu-sALI paraspara potAnA viSayamAM karmabaMdhanA kAraNabhUta rAtI kriyAne manathI paNa na Icache, vacana-kAyAthI na karAve. sAdhu para ekabIjA sAdhunA paganI pramArjanAdi kare to jeinA paganuM pramArjana thaI rahyuM che te sAdhu manathI paNa te kriyAnuM ArapAdana na kare ke vacana-kAyAthI karavAnuM na kahe. zeSa varNana saptikA-6-"parakriyA' anusAra jANavuM. A sAdhu-sAdhvInA AcAranI dhUNatA che. samitiyukata thaIne sAdhue
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ AcArAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 cUlikA-3 - "bhAvanA' che. ra/ra/ga-508 tenuM pAlana karI saMyamamAM parAkrama karavuM joIe. tema huM kahuM chuM. * vivecana : anyonya eTale paraspara kiyA..paga vagerenuM pramArjana Adi badhuM pUrve kahevAyuM che. * x * potAne mATe karmabaMdha karAvanArI A kriyAnuM AsvAdana na karavuM ityAdi pUrvavat jANavuM - 4 - cUlikA-2, saplikA- "anyonyakiyA" TIkAsahita anuvAda pUrNa * * * * * * * * * * * * * saplikA-1 thI 7 rUpa [adhyayana-8 thI 14] cUlikA bIjIno muni dIparatnasAgare karela TIkAsahitano anuvAda pUrNa o bIjI cUlA kahI, have bIjI kahe che. teno saMbaMdha A pramANe - A 'AcAra' sUtrano viSaya AraMbhathI zrI vardhamAnasvAmIe arthathI kahyo. temanA upakArIpaNAthI temanI vaktavyatA kahevA tathA paMcamahAvratadhArI sAdhu piMDa, zayyA Adi levA te batAvyuM temanA mahAvrata pAlana mATe bhAvanAo batAvI te saMbaMdhathI A cUlA AvelI che. tenA cAra anuyogadvAro che. temAM upakrama aMtargatu A adhikAra ke aprazasta bhAvanA tyAgIne prazasta bhAvanA bhAvavI. nAma nipajJa nipAmAM 'bhAvanA' e nAma che. tenA nAmAdi cAra prakAre nikSepa che. temAM nAma sthApanA sugama che. dravyAdi nikSepa mATe niryuktikAra pote kahe che. [ni.330-] noAgamathI dravyabhAvanA vyatiriktamAM jAI AdinA phUlo rUpa dravyathI tela vagere dravyamAM je vAsanA lAve te dravya bhAvanA che. tathA zItamAM ucharelo zIta sahe, uNavALo uNatA sahe vyAyAma karanAro kAyakaSTa sahe ityAdi anya dravya vaDe dravyanI je bhAvanA te dravyabhAvanA. bhAvasaMbaMdhI prazasta-apazata bhede be prakAranI che. temAM prathama aprazastA bhAvabhAvanAne AzrIne kahe che [ni.331] jIvahiMsA, mRSAvAda, adata, maithuna, parigraha, krodha, mAna, mAyA, lobha e navamAM prathama zaMkAthI ane pachI vAraMvAra tihura thaIne niHzaMkapaNe varte, te aprazasta bhAvanA. kahyuM che ke jIvahiMsAdi pApo pahelA DarIne chupAM kare che, pachI te loko kuTeva na chuTavAthI apekSA vicArI kuyukti lagADIne jAhera pApa kare che, pachI niHzaMka thaIne lajjA choDIne navA navA pApa kare che. pachI pApanA abhyAsathI haMmezAM pApamAM ja ramaNa kare che - have prazasta bhAvanA kahe che- [ni.33ra-] darzana, jJAna, cAritra, tapa, vairAgyAdimAM je jevI prazasta bhAvanA che, tene pratyekane lakSaNathI kahIza. darzanabhAvanA kahe che. [ni.333-3 tIrthaMkarabhagavaMta, pravacana-dvAdazAMga gaNipiTaka tathA pravacanIAcAryAdi yugapradhAna, atizaya ThaddhivALA - kevali mana:paryava avadhijJAnI cauda pUrvadhara tathA AmaESadhi Adi prApta Rddhi AdinuM bahumAna karavA sAme jaIne darzana karavA. temanA guNonI prazaMsA karavI, gaMdha vaDe pUjana, stotra vaDe stavanA te darzana bhAvanA. A darzanabhAvanA vaDe niraMtara bhAvatA darzana zuddhi thAya che. - vaLI - [ni.334,335-] tIrthakaronI janmabhUmi, dIkSA-cAstri, jJAnotpatti, nirvANa bhUmi tathA devalokabhavana, meruparvata tathA naMdIzvaradvIpAdi, pAtALa bhavanomAM je zAzvatA caityo-pratimAo che tene huM vaMdu chuM. aSTApada, ujjayaMtagiri, dazArNa kUTavartI tathA takSazilAmAM dharmacakamAM tathA ahinmAnagarImAM jayAM dharaNendra pArzvanAthano mahimA karyo tathA yAvarta parvata jyAM
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ 23/-I-IbhUmikA 233 238 AcArAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 thAya, darzanacAtrimAM sthira thAya. AthI gurukulavAsa na mUkanAra dhanya che. AvI jJAnaviSayA bhAvanA che - have cAribhAvanAne AzrIne kahe che vajasvAmIe pAdapopagamana anazana karyuM tathA jyAM vardhamAnavAmIne AzrIne camarendra utpAta karyo; A badhA sthAnomAM yathAsaMbhava abhigamana, vaMdana, pUjana, kIrtanAdi kriyA karavAthI darzanazuddhi thAya che. - vaLI [ni.336,33] pravacanavidomAM A guNapatyayika artho che- jema A bIjagaNita AdimAM pAra pAmelo. A aSTAMga nimittamAM pAra pAmelo tathA daiSTivAdamAM ukta judI judI yukti ke dravyasaMyoganA hetune jANe. tathA samyagRSTi-aviparIta darzanavALA hoya, tene devothI paNa calAyamAna karavA zakyA nathI. tathA avitatha jJAnavALA pavitra AcAryAdinA guNonI prazaMsA karatAM darzanA zuddhi thAya che. te ja pramANe bIjA paNa AcAryAdinA guNa mAhAbhya varNavatA tathA pUrva maharSinA nAmokIrtana karatA, teonI surendra e karela pUjAdinI kathA karatA tathA prAcIna maityone pUjatA, ityAdi kiyA karatA temanA guNothI vAsita thatAM darzana vizuddhi thAya che. A prazastA darzanaviSayA bhAvanA che. jJAnabhAvanAne AzrIne kahe che..., [ni.338 thI 340-] jJAnanI bhAvanA te jJAna bhAvanA. tIrthakaranuM jJAnapravacana-yathAvasthita badhA padArthonuM varNana. te jJAna vaDe mokSanA pradhAna aMga evuM adhigama samyakatva pragaTa thAya che. kAraNa ke tavArthanuM zraddhAna te saMkhyaJdarzana. jIvAdi nava padArtha te tava che, A tavo jJAnanA arthIoe samyak jANavA yogya che. te parijJAna A Ahata pravacanamAM upalabdha che. vaLI A hetu bIjA vratanI bhAvanA - A AhaMta pravacanamAM satya che tevuM bIje nathI. bIjA vratanI bhAvanA - adatta virati ahIM ja zobhe che. cothA vratamAM - navaguti gupta brahmacarya ahIM ja che. pAMcamAM vratamAM - parigraha virati ahIM ja sarvottama che. tathA bAra prakAranuM tapa ahIM ja zobhe che. vairAgya bhAvanA - sAMsArika sukhanI jugupsArUpa che. apramAda bhAvanA-madhAdi pramAdathI karmabaMdha upAdAnarUpa che mATe sevavuM nahIM. ekAgra bhAvanA-jJAna-darzana ta che bAkInA sarve saMyoga lakSaNarUpa bAhya bhAvo che. ityAdi bhAvanA cAritrane Teko Ape che. have AgaLa tapobhAvanA kahIza. [ni.343-] vigaIrahitapaNe tapa vaDe mAro divasa kaI rIte avazya thAya ? huM kayo tapa karavA samartha chuM ? kayA dravyathI mAro tapa-nivaha thaze ? AvuM ciMtavavuM temAM utsargathI dravyamAM vAla, caNA, kSetrathI snigdha ke sUkSa, kALathI zIta ke uNa, bhAvathI huM glAna chuM mATe tapa karyuM. e rIte dravyAdi vicAraNA karI yathAzakti tapa karavo. - X X - [ni.344- anazanAdi tapamAM baLa ke vIrya na gopavatA utsAha rAkhavo ane lIdhela tapanuM pAlana karyuM. kahyuM che - tIrthakara cAra jJAnI che, devapUjita che, nize siddhi pAme che. to paNa baLa-vIrya gopavA vinA sarva zakitae tapodhama kare che. to pachI bIjA sAdhuo aneka vidanavALA manuSya bhavamAM du:khanA kSaya mATe zA mATe udhama na kare ? AvI tapa bhAvanA karavI. e rIte saMyamamAM indriya-noindriya nigraharUpa, saMghayaNa te vajasSabhAdimAM tapano nivaha thaI zake tevI bhAvanA bhAvavI. vairAgya bhAvanAmAM - X - anitya, azaraNa, ekatva, anyatva, azuciva, saMsAra, kamazrava, saMvara, nirjaraNa, lokavistara, svAkhyAta dharma ane tatvaciMtana tathA bodhinI durlabhatA bhAvanA bhAvavI. bhAvanA aneka prakAre che, paNa ahIM cAritra bhAvanA adhikAra che* sUjha-509 - viveyana sunna-535ne aMte. te kALe te samaye zramaNa bhagavaMta mahAvIrane uttarAphAgunI nakSatramAM pAMca ghaTanAo thaI. jemake - uttarAphAlganI naphattramAM - (1) vyA, vIne gabhamAM utpanna thayA. () eka garbhamAMthI bIja gamiAM saMhArAyA. (3) jamyA. (4) muMDa thaI, gRhatyAgI aNagara dharmamAM padjita thA. (5) saMpUrNa, patipUrNa, alAghAta, nirAvaraNa, anaMta, anuttara, zreSTha kevalatlna ane kevalada zani pAmyA ane svAti nakSatramAM parinirvANa pAmyA. * sUjha-510 : viveyana sUjha-N3Sane aMte. zramaNa bhagavata mahAvIra A avasarpiNImAM suSamasuSama Aro, suSama samyagradarzana-jJAna-cAritra che. kAraka eTale samyagadarzanAdino anuSThAtA sAdhu kriyAsiddhi te mokSanI prApti, tene ja davi che - baMdha eTale karmabaMdhana, tenAthI mukti arthAt karmano kSaya. te ahIM ja che, zAkyAdi darzanamAM nathI. e pramANe jJAnane bhAvatAM jJAnabhAvanA thAya che. ATha prakAranA karmapudgalothI jIva dareka pradeze baMdhAyela che. mithyAva, avirati, pramAda, kaSAya ane yoga e karmabaMdhanA hetu che. ATha prakAranI karmavaMNA e baMdhana che. cAra gativALA saMsAramAM bhramaNa karatA sukha-du:kha anubhavavA te tenuM phaLa che. A badhuM jinavacanamAM ja kahyuM che. athavA bIjA je kaMI subhASita vacano che te jinapravacanamAM ja kahyA che. te jJAnabhAvanA che. vaLI saMsAranuM vicitra svarUpa paNa jinendroe kahyuM che. mane viziSTatara jJAna thaze te jJAnabhAvanA karavI eTale jJAnano abhyAsa karavo. Adi zabdathI ekAgracitta vagere guNo jJAnathI thAya che. vaLI ajJAnI je karma karoDo varSe khapAve te jJAnI zvAsozvAsamAM khapAve e bhAvanA bhAvavI. AvA kAraNathI jJAna bhaNavuM. tethI jJAnano saMgraha thAya, nirjarA thAya, bhUlAya nahIM ane svAdhyAya thAya. jJAnabhAvanAthI nitya gurukUlavAsa thAya te kahe che - jJAnano bhAgI
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2|3|--/510 239 Aro ane suSamadudhama Aro vyatIta thayA pachI dudhamasuSama Aro ghaNo vItyA pachI 35 varSa sADA ATha mAsa bAkI rahyA tyAre je A grISma Rtuno cotho mAsa, AThamo paH-aSADha suda, te aSADha suda chaThThI tithie uttarAphAgunI nakSatramAM caMdrano yoga thayo tyAre mahAvijaya siddhArtha puNottaravara puMDarIka disvastika vImAna mahAvimAnathI 20 sAgaropama Ayu haLIne Ayu-sthitibhavano kSaya karI A bhUdvIpa nAmaka hIpamAM bhAratavarSamAM dakSiNAI bharatamAM dakSiNa brAhmaNakuDapura saMnivezamAM koDAlagotranA RSabhadata brAhmaNanI jAlaMdhara gojhIyA devAnaMdA brAhmaNInI kukSimAM siMhanI mAphaka garbharUpe utpanna thayA. zramaNa bhagavata mahAvIra traNa jJAnathI yukta hatA. huM svavIza te jANe che, huM vyo te jANe che paNa kALanI sUkSmatAthI huM cavuM chuM te jANatA nathI. tyArapachI zramaNa bhagavaMta mahAvIra hitAnukaMpaka deve 'A jIta AcAra che" ema vicArI, je te vaSakALano trIjo mAsa, pAMcamo pakSa-Aso vada, te AsovadanI teramI tithie uttarAphAgunI nakSatramAM caMdrano yoga thayo tyAre 8ra rAtri divasa vItyA bAda 83mI rAtrino paryAya vartatA dakSiNabrAhaNakuMDAra saMnivezathI uttara kSatriyakuDapura saMnivezamAM jJAtakSatriya kAcapagotrIya siddhArthakSatriyanI patnI vAziSThagojhIyA zilAjiyANInA azubha yugalone haTAvIne, zubha mugalono pakSepa karIne kukSimAM garbhane saMharyo ane je trizalAkSatriyANInI kukSimAM garbha hato tene dakSiNamAhaNakuDapura saMnivezamAM koDAlagociya RSabhadattanI jAlaMdharagoriyA devAnaMdAnI kukSimAM saMharyo. zramaNa bhagavaMta mahAvIra traNa jJAnayukata hadu. saMharaNa thaze te jANatA hatA, saMharAuM chuM te jANatA na hatA, saMharAyo te jANatA hatA. he AyuSyamAna zramaNo te kALe samaye jyAM koI samaye mizAlA kSatriyANIne nava mAsa pUrNa thayA ane sADA sAta rAtri-divasa vyatIta thatAM je te grISmano pahelo mAsa, bIjo pakSacaitrasuda, te caitra suda-13nA uttarAphAlganI natpsnA yoge vidanarahita ArogyapUrNa evA zramaNa bhagavaMta mahAvIrane janma Apyo. je samie trizalA kSatriyANIe zramaNa bhagavaMta mahAvIrane sukhapUrvaka janma Apyo, te rAzi bhavanapati, vyaMtara, jyotiSa, vaimAnika devo ane devIonA upara nIce AvAgamanathI eka mahAna divya dainodhIta, devasaMgama, deva kolAhala, kalaktanAda vyApI gayo. je rAtrie trizalA kSatriyANIe bhagavaMta mahAvIrane janma Apyo te rAzie ghaNAM deva-devIo eka mahAna amRta vaSa, gaMdha-~--hiraNyarananI varNa karI. je 2 trizalA kSatriyANIe bhagavaMta mahAvIrane janma Apyo te rAtrie bhavanapatyAdi deva-devIoe bhagavaMta mahAvIranuM sUcikarma ane tiryakara 240 AcArAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 abhiSeka karyo. jyArathI bhagavaMta mahAvIra trizalAkSaNiyANInA kukSimAM garbharUpe padhAyAM, tyArathI te kuLa vipula cAMdI, sonuM, dhana, dhAnya, mANeka, motI, zaMkha, zilA, pravAlathI ati ati vRddhi pAmyuM tyAre zramaNa bhagavaMta mahAvIranI mAdlpitAe A vAta jANIne dasa divasa vItyA bAda zUcibhUta thaIne vipula Azana, pAna, khAdima, svAdima taiyAra karAvyA, karAvIne mijho, jJAtijano, vajana, saMbaMdhIone AmaMtraNa ApyuM. ApIne ghaNAM zramaNa, zahANa, kRpaNa, vanIpaka, bhikSu, du:khIjana Adine bhojana karAvyuM - surakSita rakhAvyuM - ApyuM - vaheMcyuM, vAcakone dAna ApyuM - vaheMcyuM - vitarIta karyuM. tema karIne mitra, jJAAtijana Adine jamADyA. jamADIne teonI samakSa nAmakaraNa saMbaMdhe kahyuM ke jyArathI A bALaka prazalAkSatriyANInI kuTrimAM garbharUpe Avela che, tyArathI A kuLa vipula cAMdI, sonuM, dhana, dhAnya, zaMkha, zilA, pravAla AdithI ati ati vRddhi pAmela che, tethI bALakanuM 'vadhamAna' nAma thAo. (e rIte ddhamAna' nAma rAkhyuM. tyArapachI zramaNa bhagavaMta mahAvIra pAMca dhAtrI dvArA pAlana karAvA lAgyA. te A pramANe - kSIradhama, majjana dhAmI, maMDanadhalI, khelAvaNadhaoll, AMkadhamI. e rIte teo eka khoLAthI bIja khoLAmAM saMhata thatA ramya maNimaMDita AMgaNamAM ramatA, parvatIya guphAmAM rahela caMpakavRkSanI jema kramazaH vRddhi pAmyA tyArapachI zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vijJAna thayuM, bAlyabhAva choDI yuvAna thayA. manuSya saMbaMdhI pAMca kAranA - zabda, a---gaMdha-kAmabhogone bhogavA vicAravA lAgyA. * sUraNa-511 - viveyana sUjha-535ne aMte. zramaNa bhagavaMta mahAvIra kAzyapagonIya hatA tenA traNa nAma A pramANe hatA - (1) mAtApitAe pADela "vadhamAna(ra) sahaja guNone kAraNe 'zramaNa' (3) bhayaMkara bhaya-bhairava tathA elAdi parISaha sahevAne kAraNe devoe rAkhela nAma "zramaNa bhagavaMta mahAvIra." zramaNa bhagavaMta mahAvIranA kAzyapagotrIya pitAnA traNa nAma A pramANe - siddhArtha, zreyAMsa, yazasvI, zramaNa bhagavaMta mahAvIranA vAziSTha goLiyA mAtAnA traNa nAma A pramANe - trizalA, videhadiwA, piyakAriNI. temanA kAkA kAzyapa gogaya hatA tenuM nAma : supAI. moTA bhAInuM nAma naMdivardhana. moTI benanuM nAma sudarzanA. bhagavAna mahAvIranI patnI kauDinya gosIyA hatI, tenuM nAma yazodA. temanI putrI kAryapa gojhIyA hatI temanA be nAma - navadhA ane priyadarzanA. bhagavaMta mahAvIranI dohitrI kauzika gojhanI hatI tenA be nAma - zeSavatI, yazasvatI.
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ 23|-I-512 246 * sUjha-512 - [viveyana sunna-535ne aMte zramaNa bhagavaMta mahAvIranA mAtA-pitA pArzvanAthanA anuyAyI zramaNopAsaka hatA. teo ghaNAM varSe zramaNopAsaka payaraya pALIne cha javanikAyanI rakSA mATe AlocanA, niMdA, gaha pratikramaNa karIne yathAyogya uttaguNa prAyazcitta laIne darbhanA saMthAre besIne bhakta pratyAkhyAna karI, aMtima mAraNAMtika saMlekhanA karI zarIra kRza karIne mRtyu avasare kALa karI azruta svarge devarUpe utpanna thayA. tyAMthI Ayu-bhava-sthitino kSaya karI cyavane mahAvideha varSamAM cama ucchavAse sihRddha, buddha, mukata, parinivRtta thaI badhAM duHkhono aMta karaze. * sUtra-pa13 :- [viveyana sUjha-535ne aMte.] te kALe te samaye jJAta, jJaldSatra, jJAtakulotpaN, vi-deha, bAlA mAtAnA putra, videhatya, videhasUmAla evA zramaNa bhagavaMta mahAvIra 30 varSa sudhI udAsIna bhAve gRha madhye rahI, mAtApitA AyuSyapUrNa karI devalokane prApta thayA pachI potAnI pratijJA pUrNa thaI jANI hiraNa, suvarNa, senA, vAhanano tyAga, karI, dhana-dhAnya-kanaka-ranAdi bahumUlya dravyonuM dAna ApI, vahecaNI karI, pragaTaye darzana daI, yAcakone darzanano vibhAga karI, harSadAna daI zItaRtunA prathama mAsanA prathama po-mAgasara vada dazamIe uttarAphAgunI nakSatranA yoge bhagavaMte abhiniSkramaNa-dIkSA grahaNa karavAnI icchA karI. * sUtra-pa14 thI 519 :- viveyana sUpa-purUSane aMte.] tIrthakaronuM abhiniSkramaNa-dIkSA varSa pachI thAya, te pUrve eka varSa) sUryodayathI dravyadAna thAya che. pratidina sUryodayathI eka prahara paryanta * jyAM sudhI prAtarAza nAto na kare tyAM sudhI - arjuna eka karoDa ATha lAkha suvarNa mudrAnuM dAna apAya che. e rIte eka varSamAM 388 karoDa, 80 lAkha suvarNa mudrAnuM dAna bhagavAna Ape che. kuMDaladhArI vaizramaNa deva ane mahAna RddhivALA lokAMtika deva paMdara karmabhUmimAM thatAM tIrthakarone pratibodha kare che. brahma devalokamAM ATha kRNarAjionA madhyamAM ATha prakAranA lokAMtika devonA asaMkhyAta vistAravALA vimAno che. A lokAMtika devo bhagavaMta vIra jinavarane bodhita kare che - he arjana devA sarva jagatanA hita mATe tIrtha pravartana karo. * sUtra-pa20 - [vivecana sUjha-535ne aMte. tyArapachI zramaNa bhagavata mahAvIrano abhiniSkramaNa abhiprAya jANIne bhavanapati, vyaMtara, jyotika, vaimAnika deva-devIo potapotAnA rUpa-veza ane cihnothI yukata thaI, sarva Rddhi-ghuti-senA samUhanI sAthe pota-potAnA yAna vimAno para ArUDha thAya che, thaIne bhAdara pugalono tyAga karI, sUkSma yugalo grahaNa karI uMce uDe che, uDIne utkRSTa, zIgha, capaLa, varita divya devagitathI [2/16 242 AcArAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 nIce utaratA-utaratA tichalokamAM asaMkhya hIpa-samudrone oLaMgatA jaMbUdvIpa nAmaka dvIpe AvyA. AvIne uttara kSatriyakuDapura saMniveze AvyA. uttara kSatriyakuMDamura saMnivezanA izAna khuNAnI dizAmAM vegapUrvaka utaryA. tyArapachI devendra devarAja zake dhIme dhIme yAna vimAnane rokazuM. rokIne dhIme dhIme vimAnathI nIce utayAM, dhIme dhIme ekAMtamAM gayA, jaIne mahAna aikiya samughAta karyo. samughAta karIne eka mahAna vividha maNi, kanaka, ranothI jaDita, zubha-suMdara-manohara devachaMdaka vikuvyuM. te devachaMdakanA madhya bhAge eka mahAna pAdapITha yukata vividha maNirAnasuvarNa jaDela zubha-suMdara-kamanIya siMhAsana vikuvyuM. vikunane jyAM zramaNa bhagavata mahAvIra hatA tyAM Avyo, AvIne zramaNa bhagavaMta mahAvIrane traNa vakhata A-dakSiNa pradakSiNA karI. karIne bhagavaMtane vaMdana-nnamaskAra karyo. tyArapachI zramaNa bhagavata mahAvIrane laIne tyAM devachaMdaka che tyAM AvyA. dhIme dhIme siMhAsanamAM pUrvAbhimukha besADyA. besADIne dhIme dhIme zatapAka, sahApAka telathI bhagavaMtanA zarIrane mAliza karyo, gaMdhayukta kASAyika vAthI zarIrane lUchayuM. lUchIne zuddha jaLathI snAna karAvyuM, karAvIne zarIra para eka lAkha mUlyavALA traNa paTane lapeTIne sAdhela gozISa kta caMdananuM lepana karyuM. karIne dhImA zAsanA vAyare uDI jAya tevA, zreSTha nagarapATaNamAM nirmita, kuzaLa nara asita, ghoDAnA mukhanA phINa samAna svaccha, manohara, catura kArIgaro dvArA suvarNa tArothI khacita, haMsalakSaNa be vastro paherAvyA. paherAvIne hAra, arpahAra, vakSasthaLa-AbhUSaNa, ekAvalI, laTakatI mALA, kaMdoro, mugaTa, ranamAlAdi paherAvyA. paherAvIne graMthima, veSTima, pUrima, saMghAtima mALA vaDe kalAvRkSa samAna zRMgAra karyo. zaNagArIne zakendrae bIjI vakhata mahAna vaikriya samughAta karyo, karIne eka mahAna caMdraprabhA nAmaka ane hajAra puruSa dvArA vahana karavA yogya zilikAnI stranA karI. te zibikA IhAmRga, vRSabha, azva, nara, magara, pakSI, vAnara, hAthI, , sarabha, camarI, gAya, vAgha, siMha, vanalatA ityAdi vividha ciothI cikita hatI. vidyAdhara yugalanA yaMtra yoge karI yukata hatI. temAMthI hajAro tejarAziomAM jhaLahaLatA kiraNo rozanI phelAvI rahyA hatA. ramaNIya suMdara rUpathI adabhUta banI hatI. jhagamagatI, hajAro rUponI saMpanna, dedIpyamAna, atyaMta dedIpyamAna ane animeSa daiSTithI dekhavA lAyaka hatI. te zibikAmAM motInA jhumaro khulI rahA hatA. tapanIya suvanA toraNo laTakI rahyA hatA. motInI mALA, hAra, adhahAra Adi AbhUSaNothI zobhita ane ati darzanIya hatI. tenA para pAlatA, azokalatA, kuMdalatAnA citro hatA tathA anyonya vividha latAonA citrothI zobhita hatI, zubha, suMdara, kAMtarUpa hatI. teno agrabhAga aneka prakAranI paMcavaNa maNiyukata ghaTAo ane patAkAothI zobhita hatI. prAsAdIya,
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ 244 AcArAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 darzanIya, surUpa hatI. * sUtra-pa21 thI 524 - [vivecana sUparUpane pachI jovuM.) jarA maraNathI mukata jinavara mATe jala ane sthaLamAM utpanna divya phUlonI mALAothI zaNagArelI zibikA lAvavAmAM AvI..te zibikAnI madayamAM jinavara mATe pAdapITha sahita eka mahAmUlya siMhAsana hatuM. te samaye bhagavaMta mahAvIre zreSTha AbhUSaNa dhAraNa karelA. yathAsthAne divyamALA ane mugaTa paherelA hatA, lAkha suvarNamudrAvALuM vastra mugala paherelA hatuM. jenAthI prabhu dedIpyamAna zarIravALA lAgatA hatA. te bhagavaMta cha bhaktanI tapasyAthI yukta, suMdara athavasAyavALA, vizuddha vezyAvALA hatA. teo ukta zibikAmAM ArUDha thayA. sUga-parapa thI pa31 - [viveyana su-35ne aMte jovuM.) bhagavaMta siMhAsane birAjIta thayA pachI kendra ane IzAnendra banne bAju ubhA rahI maNi ane ranothI yukata vicitra daMDavALA cAmara DhoLavA lAgyA.. jemanA romakUpa hathiI vikasita thatA hatA tevA manuSyoe ullAsavaza thaI pahelA zibikA upaDI. tyArapachI sura, asura, garuDa ane nAgendra Adi devoe zibikA vahana karI. te zibikAne pUrva tarapha vaimAnika dave, dakSiNa tarapha asura devo, pazcime garUDa devo ane uttare nAgendra devoe upADIne vahana karyuM... puSpothI vanakhaMDa ane zaradaRtumAM kamaLothI sarovara zobhe tema devagaNothI gaganatala zobhatuM hatuM. jema sarasava, kaNera ke caMpaka vana phUlonA samUhathI zobhe tema devagaNathI AkAza zobhatuM hatuM...uttama Dhola, bherI, jhallarI, zaMkhAdi lAkho vAdhothI AkAza ane pRthvImAM atiramaNIya dhvani thavA lAgyo. devo tad, vitad, dhana, suSira e cAra prakAranA vAjiMtro vagADavA lAgyA ane seMkaDo prakAranI nRtya karavA lAgyA. * sUtra-pa3ra - [vivecana sutra-pa35ne pachI jovuM.) te kALe samaye hemaMtaRtuno pahelo mAsa pahelo pakSa-mAgasara vadanI dazamI tithie suvata nAmanA divase, vijaya muhUrve uttarA phAgunI nakSatranA sone yAminI chAyA thatA, bIjI porisI vItatA, nila cha8 bhakta sahita, eka vastra dhAraNa karI, saharApuruSavAhinI caMdraprabhA zibikAmAM deva-manuSyaasuranI paddA dvArA laI javAtA uttara kSatriya phuDapura saMnivezanI ThIka madhyamAMthI thaIne jyAM jJAtakhaMDa udhAna hatuM tyAM AvyA. AvIne bhUmithI hAtha pramANa uMce dhIme dhIme sahamravAhinI caMdraprabhA zibikA sthira karI. bhagavaMta temAMthI dhIme dhIme nIce utaryA. utarIne dhIme-dhIme pUrva dizAmAM maNa karI siMhAsane beThA, AbharaNa-alaMkAra utAya. tyAre vaizramaNa deva ghuMTaNIye jhukI bhagavaMta mahAvIranA AbharaNAdine haMsalakSaNa vastramAM AbhUSaNa-alaMkAra grahaNa kare che. tyArapachI zramaNa bhagavata mahAvIra DAbA hAthe DAbI taraphanA, jamaNA hAthe jamaNI taraphanA vALano paMcamuSTika loca kare che, te samaye devendra devarAja zaka bhagavaMta mahAvIra samakSa gohika Asane besIne hImaya thALamAM thALamAM keza grahaNa kare che, karIne 'bhagavad ! ApanI A hoja' ema kahIne te kezane kSIra samudramAM padharAve che. tyAre zramaNa bhagavaMte yAvata loca karIne siddhone namaskAra kayAM karIne AjathI mATe sarva pApakarma akaraNIya che" ema pratijJA karI sAmAyika cA>>i aMgIkAra karyuM. te samaye deze ane manuSyonI harSada trivat banI gaI. * sUtra-pa33,534 - [viveyana sUjha-pa3pane pachI evuM]. je samaye bhagavaMta mahAvIre cAstri grahaNa karyuM. te samaye zakendranI AjJAthI deva, manuSya, vAdhonA avAja baMdha thaI gayA.. bhagavaMta cAstri aMgIkAra karIne aharniza samasta pANi ane bhUtonA hitamAM saMlagna thaI gayA. badhAM devo e sAMbhaLIne romAMcayukta thaI gayA. * sUtra-pa35 : tyArapachI zramaNa bhagavaMta mahAvIrane kSAropazamika sAmAyika cAstri svIkAratA mana:paryavajJAna utpanna thayuM. jenAthI aDhIdvIpa ane be samudramAM rahelA pati saMjJI paMcendriya vyakta manavALA jIvonA manogata bhAva jANavA lAgyA. tyArapachI dIkSita thayelA zramaNa bhagavata mahAvIre mimI, jJAtijano, svajano, saMbaMdhI Adina visarjita karyA. karIne AvA prakAre abhigraha grahaNa karyo. * bAra varSa sudhI zarIranI mamatA tyAgI, dehAsakti choDI, deva-manuSyatici saMbaMdhI je koI upasargo Avaze te sarvene huM samyapha rIte sahana karIza, khamIza, adhyAsita karIza. A pratijJA aMgIkAra karIne zramaNa bhagavaMta mahAvIra dehanuM mamatva tyAgI, eka muhad divasa roSa rahetA kumAragrAma pahoMcyA, tyArapachI zarIra mamatAnA tyAgI bhagavaMta anuttara Alaya ane vihAra vaDe utkRSTa saMyama-tapabrahmacarya-kSamA-mukita-gupti-nsamiti-sthiti-sthAna-kriyAthI sucarita phala nivaNi ane mukti mArga vaDe potAnA AtmAne bhAvita karatA vicAravA lAgyA. e rIte vicaratA deva-manuSya-tiyaca saMbaMdhI je koI upasargo utpanna thayA te sarve upasoMne anAkuLa, avyathita, AdIna manathI, mana-vaca-kAya gupta thaI rAkhyapha sahana karyA, abhyA, zAMti ane dayathI chelyA. tyArapachI zramaNa bhagavaMta mahAvIrane rIte vicaraNa karatA bAra varSa vItyA. teramuM varSa cAlI rahyuM hatuM. temAM grISmaRtuno bIjo mAsa, cotho pakSa..vaizAkha sudanI dazamIne dine satata nAmanA divase, vijaya muhUrtamAM uttarA
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ 23|--/535 245 phAgunI natpsnA yoge pUrvagAminI chAyA thatAM aMtima prahare jaMbhikagAma nagaranI bahAra juvAlikA nadInA uttarapaTTa para yAmaka gAzapatinA kASThakaraNa rogamAM upara jAnu ane nIce mastaka rAkhIne dhyAnarUpI koThAmAM rahetA bhagavaMtane vaiyAvRtya zaityanA izAna khUNAmAM zAla vRkSanI samIpe uha godohika Asane AtApA tenA nirjaLa cha8 bhakta sahita zukala dAnamAM utA, nivRtti apAvanAra, saMpUrNa, patipUrNa, vyAghAta, nirAvaraNa, anaMta, anuttara kevalajJAAna darzana utpanna thayA. te bhagavaMta have ahana, jina, kevalI, sarvajJa, savabhAvadarzI, deva-manuSyaasaranA paryAyone jANavA lAgyA. jevAke - Agati, gati, sthiti, cyavana, upapAta, mukata, pIta, kRta, pratisavita, prakaTa karma, guptakarma, bholeluM, kaheluM, mano mAnasika bhAvo tathA sarvalokamAM sarva jIvonA sarva bhAvone jotA ane jANatA viharavA lAgyA. je divase zramaNa bhagavaMta mahAvIrane nivRtti ApanAra saMpUrNa yAvat jJAna utpanna thayuM te divase bhavanapati, vyaMtara, jyotiSTha, vaimAnika deva-devIonA AvavA-javAthI cAvatuM kolAhala macI gayo. tyArapachI utpanna zreSTha jJAna-darzana dhara zramaNa bhagavata mahAvIra potAnA AtmA ane lokane jANIne pahelAM devone dharma kahyo, pachI manuSyone kahyo. tyArapachI zramaNa bhagavaMta mahAvIre gautamAdi zramaNone bhAvanA sahita pAMca mahanta ane cha jInikAyanuM svarUpa samajAvyuM. kahyuM. prarUpaNA karI. * vivecana :- supa-509 nI jarU5ne aMte vRttikAre alpa vRtti noMdhI che. - A ja sUjhono viSaya hyasUtramAM thoDA vistAthI noMdhAyela che. - A sUtromAM AvA pAThomAM pAThAMtaro ane virodha artha paNa maLe che. te kALa eTale duSamakSamAdi, te samaya eTale vivakSita viziSTa kALa tyAre utpatti Adi thayA e saMbaMdha. ityAdi - x - x * sarvavAta sUtrArthamAM pragaTapaNe kahevAI che. mATe tenuM punarAvartana karela nathI. dhe pAMca mahAvratanI pratyekanI pAMca pAMca bhAvanAo kahe che* sUtra-pa36 - he bhagavaMta ! pahelA mahAvatamAM huM sarva prANAtipAtano tyAga ruM chuM. te-sUma, bhAdara, trasa ke sthAvara [koI paNa jIvanI) jIvanaparyanta mana, vacana, kAyAthI svayaM hiMsA karIza nahIM, bIja pAse karAvIza nahIM ke hiMsA karanAranI anumodanA karIza nahIM. he bhagavaMta huM tenuM pratikramaNa-niMdA-gahIM karuM chuM. te pApAtmAne vosirAvuM chuM. A vratanI pAMca bhAvanAo che - (1) munie isamitiyukta rahevuM joIe, karyAsamitithI rahita nahIM kevalI bhagavaMta kahe che ke jayasimiti rahita muni prANi, bhUta, ava, savone 46 AcArAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 haNe che, dhULathI DhAMke che, paritApa Ape che, kacaLe che, niyANa karI de che tethI munie iyasimiti yukata rahetuM, jayasimiti rahita nahIM () je manane jANe che te muni che, je mana pApakArI, sAvadha, kriyAyukta AvakArI, chedakArI, bhedakArI, DhekArI, paritApakArI, prANAtipAta ane bhUta upaghAtakArI che tevuM mana karavuM nahIM. manane sArI rIte jANI pAparahita rAkhe te nirgastha che. (3) je vacanane jANe te nittha. je vacana pApakArI, sAvadha cAvata bhUta upaghAtika hoya te na bolavuM. je vacananA doSone pANI pAparahita vacana bole te nigaltha che. (5) dAna-bhAMDa-maka nikSepa samitiyukta che te nithi che. kevalI kahe che ke je AdAna bhAMDa mAtra nikSepaNA samitirahita hoya che, te niLi prANI, bhUta jIva, satvono ghAta cAvatu pIDA kare che. tethI je AdAna-bhAMDamA-nikSepaNA samitithI yukta che, te ja ninja che. samitithI rahita nahIM (5) je Alokita pAna bhojana bhojI che te ja ninja che nAlokita pAna bhojana bhojI nahIM. kevalI bhagavaMta kahe che ke joyA vinA AhAra pANI vAparanAra sAdhu prANAdino ghAta kare che yAvatu pIDA kare che. tethI Alokita pAna bhojana bhojI che te ja ninya che, analokitapana bhojana bhojI nahIM. A bhAvanAothI pahelA mahAvatane samyaka rIte kAyAe pati, pAlita, tIrita, kirtita, avasthita ane AjJAne anurUpa arAdhita thAya che. he bhagavana ! prANAtipAta viramaNa mahAdta che. * vivecana :[A sUpanI pUrNimAM thoDo Adhika pATha che, te jovo.) T - javuM te iya, tenI samiti, upayogapUrvaka AgaLa yugamaga bhU bhAga prati daSTi rAkhI janAra, paNa asamita na thAya. kevalIe tene karmabaMdhanuM kAraNa kahyuM che. javAnI kriyAmAM asamita ja prANIne paNa vaDe tADana kare che, tathA bIje pADe che, pIDA Ape che, jIvitathI jugha kare che, * x * te pahelI bhAvanA. bIjI bhAvanAmAM manathI dAkhaNihitatA na karavI, te kahe che - manathI sAvadha kiyA kamazravakArI che, tathA chedanabhedanakara Adi *x prakRSTa doSa che. tethI prANIne paritApakArI Adi na thavuM. trIjI bhAvanA - je vANI duusaktA che prANIne apakArI che, te na bolavI. cothI bhAvanA sAdhue samita thaIne AdAna mAMDa mAtra niphopaNA samiti pALavI. pAMcamI bhAvanA pratyupekSita azana Adi ja khAvA. tema na karatA doSano saMbhava che. - X - X - * sUtra-pa3e have bIjI mahAvratano svIkAra karuM chuM - sarva mRSAvAdarUpa vacanadoSano cANa zuM che te krodha, lobha, bhaya ke hAsyathI vaya jUTha na bole, bIjAne
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ 23|-I-pa33 247 jUTha na bolAve, jUTha bolanArane anumode nahIM traNa karaNa ane mana, vacana, kAyArUpa traNa yogathI he bhagavaMta ! tene huM pratikamu chuM yAva4 vosirAvuM chuM. tenI A pramANe pAMca bhAvanAo che. te A pramANe 1-vicArIne bole te nigrantha, vagara vicAryuM bole te nahIMkevalIe kahyuM che ke - vagara vicAryuM bolanAra sAdhu mRSAvAdanA doSane pAme che. tethI vicArIne bolanAra nirgastha che, vaNavicAryuM bolanAra nahIM. - krodhane jANanAra muni phodharazIla na hoya. kevaLI kahe che krodha prApta krodhI mRA vacana bole che, mATe krodhane jANe te nirthIi krodhI na thAya. lobhane jANe te ni che, tethI sAdhu lobhI na bane kevalI kahe che ke lobha prApta lobhI asatya bole che. tethI munie lobhanA svarUpane samajI ane lobhI na banatuM. 4-bhayane jANe te nirgastha che, tethI sAdhue bhayabhIta na thavuM. kevaLI kahe che ke, bhaya prApta bIkaNa mRSA vacana bole che. je bhayanA svarUpane jANe te nirgastha che, bhayabhIta thayelo nahIM pa-hAsyane jANe te nirdhI che mATe sAdhue hAsya karanAra na thavuM. kevalI kahe che hAsyapAta mRSAvAda seve che hAsyanA svarUpane jANanAra nigathi che, haMsI-majAka karanAro nahIM. A bIja mahakvatane samyaka rIte kAyAthI parzita kare cAva4 AjJAno ArAdhaka thAya che. he bhagavana ! A bIjuM mahAvata che. * vivecana : [mUrNimAM bhAvanInA kramamAM bhitA jovA maLe che.] bIjA vratanI bhAvanA kahe che - temAM pahelI vicArIne bolanAra thavuM tema nA karatA doSano saMbhava che, bIjI bhAvanAmAM krodha sadA parityAjya che kemake krodhAMdha mithyA paNa bole. trIjI bhAvanAmAM lobhanaya karavo. temAM paNa mRSAvAdahetu-kAraNa che. cothI-pAMcamImAM bhaya-hAsya tyAga kahyo. * sUtra-pa38 :[A sumamAM ghaNAM pAThAMtara che, mUrNimAM vizeSa pATha paNa che.] he bhagavaMta ! trIjI mahAvratanA svIkAramAM huM samajI adattAdAnano tyAga kare che. te adattAdAna gAma, nagara ke araNacamAM hoya, atha ke bahu, aNa ke pUla, sacitta ke acita hoya; huM svayaM adatta laIza nahIM, bIjA pAse adatta levaDAvIza nahIM adatta lenAranI anumodanA karIza nahIM. jIvanaparyanta yAvatuM te vosirAvuM chuM. tenI pAMca bhAvanAo A pramANe 1-vicArIne mita avagraha yAce te nirgastha, vicAryA vinA sAdhu avagrahanI cArAnA na kare kevaLI kahe che - vicAryA vinA Avagraha yAcaka muni dattano grAhaka thAya. aNa vicAryA vagraha yAcavo nahIM. 248 AcArAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 ra-anujJApUrvaka pAna-bhojana bhojI nigrantha kahevAya, anujJArahita pAnabhojana karanAra nahIM. kevalI kahe che - anujJArahita pA-bhojana bhoi nilthi adatta bhojI che. tethI te AjJAyukta pAna-bhojana bhojI nigrantha kahevAya che, AjJArahita AhAra-pANI karanAra nahIM 3-nigrantha kSetra ane kALanA pramANapUrvaka avagraha grahe. kevI kahe che - mayadipurvaka avagrahanI yAcanA na karanAra adatta sevI che, tethI ninya kSetra, kALanI maryAdipUrvaka avagraha grahaNa kare. 4nsAdhu vAraMvAra parimANanuM dhyAna rAkhI avagraha grahaNa karanArA hoya. kevalI kahe che . nirmaLa vAraMvAra parimANanuM dhyAna rAkhIne avagraha na grahe to adattAdAnano doSa lAge. tethI nitye eka vakhata avAha anuu JhyA pachI vAraMvAra avagrahAnA grahaNazIla thavuM joIe. pa-sAdharmika pAse vicArapUrvaka avAha yAce te nirgastha che, vinA vicAre yAcanAra nahIM. kevalI kahe che - sAdharmika pAse vicAryA vinA mita avagraha yAcanAra adatta grahaNa kare che. tethI sAdharmika pAse paNa vicArIne parimita avagraha yAce te nirgastha che, vinA vicAre nahIM. rIte pAMca bhAvanApUrvaka trIjI mahAvatanI samyapha vAvata AjJApUrvaka ArAdhanA thAya che. he bhagavaMta ! A trIjuM mahAvata che. * vivecana : bIjA vratamAM A prathama bhAvanA che - vicArIne zuddha avagraha yAcavo. bIjI bhAvanA-AcAryanI anujJAthI bhojanAdi karavA. bIjI-avagraha grahaNa karatA nigrantha sAdhue parimita ja avagraha grahaNa karavo. cothI bhAvanAmAM-niraMtara avagraha parimANa rAkhavuM. pAMcamImAM-vicArIne sAghamika saMbaMdhI parimita avagraha grahaNa karavo. * sUtra-pa39 : huM cothA mahAlatamAM sarva maithunano tyAga karuM chuM. deva, manuSya ke tiryaMca saMbaMdhI maithunano huM svayaM sevuM nahIM ityAdi sarve adattAdAna mujaba kahevuM yAvat huM osirAvuM chuM. tenI A pAMca bhAvanAo che- 1-munie vAraMvAra zrI saMbaMdhI kathA karavI na joIe. kevalI kahe che - vAraMvAra strI kathA karavAthI sAdhunI zAMtimAM bhaMga, zAMtimAM vyAghAta ane zAMtirUpa kevati prarUpita dharmathI bhraSTa thAya che. mATe sAdhue vAraMvAra rIo saMbaMdhI vAtalipa na karavo.. ra-sAdhue zrIonI manohara, manorama indriyone sAmAnya ke vizeSathI jovI nahIM. kevalI kahe che ke rIonI manohara indriyone jovAthI-nihALavAthI sAdhunI zAMtimAM bAdhA thAya che, zAMtino bhaMga thAya che yAvat dharmathI bhraSTa thAya che. tethI sAdhu strIonI manohara indriyo na jue, na teno vicAra kare. 3-munie zrIo sAthe pahelA karelI rati ke kAmakriDAnuM smaraNa karavuM
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ 25o AcArAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 2|3|-I-/539 249 na joIe. kevalI kahe che : niIine strIo sAthe pUrNa karela rati ke krIDAnA maraNathI tenI zAMtino bhaMga yAvata dharmathI bhraza thAya che mATe sAdhu strIo sAthenI pUrata ke pUvakrIDAnuM smaraNa na kare. 4-jAdhu atimAtrAmAM pAna-bhojana bhojI na bane, pazitarasa bhojana bhoi na bane. kevalI kahe che ke ati mAtrAmAM pAna-bhojana karanAra ane paNitarasa bhojana karanAra sAdhunI zAMtino bhaMga yAvatu dharmathI bhaMza thAya che. mATe je atimAmAmAM bhojana ke praNitarasa bhojana nathI karato te ja ninja che. pa-munie zrI, pazu, napuMsakanA saMsargavALa zayyA, AsananuM sevana na karavuM joIe. DevalI kahe che - A, paza, napuMsakavALA zayana, AsananuM sevana karanAra muni zAMtino bhaMga cAvatu dharma bhaMza kare che. mATe nirthIi sI-pazunapuMsakayukata zasyA ane Asana seve nahIM A bhAvanA vaDe cothA mahadtane samyakrapaNe kAyAthI pRSTa karI yAvata ArAdhita thAya che. A maithuna viramaNa rUpa cothuM mahAvata che. * vivecana :- AcArasaMga mUrNi, AvazyakAdimAM pAMca bhAva-fmAM kramamAM pheraphAra che. cothA vratamAM pahelI bhAvanA-strIsaMbaMdhI kathA na karavI, bIjI - tenI manohara indriyo na avalokavI, trIjI-pUrvanI krIDA maraNa na karavI, cothI-ati mAtrAmAM bhojana-pAna na levA, pAMcamI-strI, pazu, paMDakarahita vasatimAM rahevuM. * sUtra-pa40 * have pAMcamAM mahAvatamAM sarva parigrahano tyAga karuM chuM. te parigraha thoDo ke bahu, zULa ke sUma, sacita ke acita hoya te svayaM grahaNa karuM nahIM bIja pAse grahaNa karAvuM nahIM ke parigraha grahaNa karatA bIjAnuM anumodana karuM nahIM cAvatuM tene vosirAvuM chuM. tenI pAMca bhAvanAo A pramANe 1-kAnathI jIva manojJa, amanojJa zabdo sAMbhaLe che, paNa te manojJa amanojJa zabdomAM Asakata na thAya, rAga na kare, mohita na thAya, pRddha na thAya, tallIna na thAya, vivekano tyAga na kare. kevalI kahe che nittho manojJa, amanojJa zabdomAM Asakita yAvat viveka bhUlavAthI potAnA zAMtine naSTa kare che, bhaMga kare che ane kevalI prajJaM dharmathI bhraSTa thAya che. kAnamAM paDatA-zabdo na sAMbhaLavA zakya nathI, paNa tenA zravaNathI uriy thatA rAga-daheyono bhig tyAga kare. tethI jIva manojJa, amanojJa zabdo sAMbhaLI temAM rAga na kare - cakSu vaDe jIva manojJa amanojJa rUpane jue che. sAdhu A manojJa, amanojJa rUpamAM sata na thAya yAvat vivekano tyAga na kare, jethI tene zAMtibhaMga yAvatu dhamarbhAza na thAya. cakSanA viSayamAM AvatA rUpane na jovuM te zakya nathI, paNa bhikSu te viSayamAM rAgadveSa na kare. bAkI pUrvavatuM. 3-jIva nAsikA dvArA manojJa, amanojJa gaMdha grahaNa kare che. te manojJa, amanojJa gaMdhamAM Asakata na thAya, yAvat viveka tyAga na kare. kevalI kahe che ke manojJaamanojJa gaMdhamAM Asakta thanAra yAvat viveka bhUlanAra sAdhu potAnI zAMtino bhaMga kare che yAvatu dharmabhraSTa thAya che. nAkanA viSayamAM Avela gaMdha grahaNa na karavI te zakya nathI. paNa bhikSu temAM thatA rAgadveSano tyAga kare. bAkI pUrvavatu. 4-jIbhathI jIva manojJa, amanojJa rasane AvA de che. A manojJa, amanojJa samAM Asakata cAvata viveka bhraSTa na thAya. kevalI kahe che - sAdhu manojJa, amanojJa samAM Asakata cAvata vivekabhraSTa thatA zAMtino bhaMga yAvatu dharmabhraSTa kare che. jIbhanA viSayamAM AvatA stranuM AsvAdana na kare te zakya nathI paNa temAM thatA rAga-ddhAno bhikSu tyAga kare. bAkI pUrvavatuM pasparzathI jIva manojJa, amanojJa svani seve che, A manojJAmanojJa amiAM Asakata na thAya yAvata viveka tyAga na kare. kevalI kahe che - sAdhu manojJa, amanojJa sparzamAM Asakata Adi thatAM zAMtino bhaMga, zAMtimAM bALA ane kevalI parUpita dharmano bhaMjaka thAya che. pakSanA viSayamAM AvelA sparzIno anubhava na thavo zakya nathI paNa temAM rAgadveSa na karavo. bAkI pUrvavatuM. A bhAvanA vaDe pAMcamAM mahAdtamAM sabhya rIte avasthita bhikSu AjJAno ArAdhaka thAya che. pAMcamuM parigraha viramaNa mahAvata che. - A pAMca mahAvatanI pacIza bhAvanAthI saMpanna aNagAra yathAzuta, yathAka, yathAmA teno kAyAthI samyapha prakAre sparza karI, pAlana karI, pAra pamADI, kIrtana karI AjJAno aArAdhaka thAya che. * vivecana :AcArAMga mUrNi AdimAM pATha bheda, kamabheda Adi jovA maLe che. zromAdi pAMcane AzrIne zadAdi pAMcamAM manojJa, amanojJa viSayamAM rAma, gRddhatA Adi na karavA. bAkI sugama che. zrutaskaMdha-2, "bhAvanA' nAmaka adhyayana-15-rUpa cUlikA-3no muni dIparatnasAgare karela TIkAsahitano anuvAda pUrNa thayo.
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24/-I-54ra 8 zrutaskaMdha-2, cUlikA-4 "vimukti" che 0 trIjI cUlikArUpa 'bhAvanA" nAmaka adhyayana kahyuM, have cothI cUlikArUpa 'vimukti' nAmaka soLamuM adhyayana kahe che. teno saMbaMdha A pramANe - A pUrve mahAvata bhAvanA kahI, ahIM paNa anitya bhAvanA kahe che. A saMbaMdhathI Avela A adhyayananA cAra anuyoga dvAro che. temAM upakrama aMtargatu adhikAra dazavivA niryukriAkAra kahe che [ni.34pa-] A adhyayanamAM anityatva, parvata, rUpya, bhujagava ane samudra e pAMca adhikAra che. te yathAyogya sUtramAM ja kahIzuM. nAmaniSajJa niphope 'vimukti" nAma che, tenA nAma Adi nikSepa uttarAdhyayana sUtramAM vimokSa adhyayanamAM batAvyA pramANe jANavA. niyuktikAra kahe che [ni.346-] je mokSa che te ja vimukti che, tenA mokSavat nikSepa che. ahIM bhAvavimuktino adhikAra che, bhAva-vimukti deza ane sarva be bhede che. dezathI sAdhuthI mAMDIne bhavastha kevalI paryanta ane sarva vimukta to ATha karmanA kSaya thavAthI siddho ja che. sUtrAnugame have sUra kahe che * sutra-pa41 - saMsAranA prANIone anitya AvAsanI ja prApti thAya che, sarvazreSTha A pravacana sAMbhaLIne-vicArIne jJAnI gRha-baMdhanane vosirAve tathA AbhIra banI AraMbha parigrahano tyAga kare.. vivecana : jemAM rahevAya te AvAsa, eTale manuSyAdi bhava ke tenuM zarIra. tene prANI meLave che. cAre gatimAM jyAM jyAM utpanna thAya tyAM tyAM anitya bhAvane pAme che. A pramANe jinendranuM anuttara vacana sAMbhaLIne vicAre ke - A pravacanamAM anityava Adi batAvela che. te ja dazavi che. A sAMbhaLI-vicArIne vidvAna putra, patnI, dhana, dhAnyAdi rU5 gRhapAzano tyAga kare. kaI rIte? sAta prakAranA bhayathI hita thaI, parisaha upasargathI na Darato sAvadha anuSThAna ane bAhyAvRMtara parigraha taje. * sUtra-pa42 - tevA prakArano bhikSu anaMtakAya pati saMyata, anupama jJAnI tathA AhArAdinI eSA karanArane mizrAdeSTi anArya asabhya vacanathI pIDA pahoMcADe che, jema raNabhUmimAM agresara hAthIne zatrusenA pIDe che. * vivecana anityavAdi bhAvanA bhAvelo sAdhu, gRhabaMdhana choDelo, AraMbha parigraha tajelo anaMtakAya-ekendriyAdinI sakhyaNu yatanA karavAthI, ananya sadeza jinAgamanA sArane pAmelo, zuddha AhArAdi vaDe vartato evo bhikSa, mithyA daiSTi pApopahata AtmAnA asabhya vacanothI vyathA pAme-pIDA pAme ane mATInA DhephA vaDe saMgrAmagata AcArAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 hAthI jema bANa vaDe haNAya tema haNAya... * sUga-543 : tevA prakAranA loko vaDe kaThora zabdo tathA zItoSNAdi sparzathI pIDita jJAnI bhikSu prazAMta cittathI sahana kare jema vAyunA vegathI parvata kaMpato nathI, tema saMyamI muni parISaha upasargothI calita na thAya. * vivecana : anArya prAyaH loko vaDe kadarcita, eTale te puruSo kaDavA kaThora vacana vaDe Akroza kare zItoSNAdi du:kha utpanna kare, to paNa muni tene samabhAve sahana kare, kemake jJAnI samaje che ke - A mAsa pUrvakRta karmono vipAka che ema mAnato akaluSita aMtaHkaraNavALo thaIne vAyu vaDe na kaMpatA girinI mAphaka sthira rahe. have rUdhyanuM daSTAMta * sUtra-544 : - ajJAnIjano dvArA apAtA kaSTone samabhAve sahetA muni gItArtha sAthe vase ane traya-sthAvara badhAne du:kha apiya che, tema jANIne koI jIvone saMtApa na Ape. badhuM sahe te munine suzramaNa kahela che. * vivecana : parisaha-upasargone saheto ke iSTa-aniSTa viSayonI upekSA karato mAdhyasthabhAva dhArIne gItArtha sAdhu sAthe vase. kaI rIte ? azAtA vedanIya ke du:khathI pIDAtA traNasthAvara jIvone na pIDato AzravadvAra baMdha karIne pRthvIvatu parISaha upasargone sahenAra, samyagu rIte traNa jagatanA svabhAvane jANanAra che mATe te subramaNa kahevAya che. * sUtra-pa45 : avasarajJa, anuttara dharmapada pratipAta, vRSaNA tyAgI, dharmadhyAnI, sAvadhAna, tapa tejathI anizikha samAna tejavI muninA tapa, buddhi ane yazanI vRddhi thAya che. * vivecana : kALane jANanAra, namelo, pradhAna evA kSAMtyAdi dharmapadone jANIne Avo muni tRSNAne dUra karIne, dharmadhyAnamAM upayoga rAkhatA anizikhA mAphaka tapatejathI tapa, buddhi ane yazathI vRddhi pAme che. * sUtra-pa46 : pANI maganA rakSaka, anaMta jinoe savadizAmAM sthita jIvonI rasInA sthAnarUpa mahAvatonI prarUpaNA karI che, te mahAvato ghaNAM kaThina chatAM karmanAzaka che, jema prakAza aMdhakArano nAza kare che tema A mahAvata utd-adho-tiSTha dizAne prakAzita kare che. * vivecana :sarve paNa ekendriyAdi bhAvadizAne vize rakSaNa sthAnarUpa vratone anaMtajJAnAtma
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ 254 AcArAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 2/4-l-/pa46 253 ke nityapaNe rAgadveSane jivanAra jine prarUpelA che. A vrato kAyara puraSathI na paLAya tevA, anAdi karmone dUra karavAmAM samartha che. jema agni upara, nIce, tIrthI dizA prakAzita kare che tema karmarUpI aMdhakAra dUra karavAthI traNe dizAne prakAzita kare che. dhe uttaraguNone kahe che- * sUjha-54* sAdhue rAgAdi nibaMdhajanaka gRhapAzathI baddha gRhasthAdi sAthe saMsarga na rAkhavo, strIomAM Asakata na thavuM. pUja pratiSThAnI kAmanA na karavI. * vivecana : karmo vaDe ke rAgadveSanA kAraNarUpa gRhapAzathI baddha gRhastha ke anya tIrthika sAthe saMga na kare te bhikSu saMyamAnuSThAyI thAya, tathA strIno saMga na karato pUjanane tAjensakAra abhilASI na thAya. A janmamAM ane svagadimAM e rIte manojJazabdAdi vaDe na svIkArAya te kaTu vipAka kAmaguNadarzI paMDita che. * sUtra-pa48 - tathA vimukata, jJAnapUrvaka AcaraNa karanAra du:kha sahana karanAra bhikSunA pUvakRt kamamila agni dvArA cAMdInA melanI jema zuddha thAya che. * vivecana : te prakAre mULa-uttaraguNadhAritvathI vimukta thayela tathA sad asaviveka rUpa parijJA vaDe cAlanAra, jJAnapUrvaka kriyAkArI tathA saMyamamAM dhRtimAtu, asAtA vedanIyathI udIrNa du:khane samyaka sahe, kheda na kare, tene upazamAvavA vaidhanuM auSadha na zodhe, AvA bhikSunA pUrvakRta karma dUra thAya che. kaI rIte ? agni vaDe cAMdInI mAphaka. * x - * sUtra-pa49 - jema sarSa jIrNa tvacAne taje tema mUla-uttaraguNa dhArI bhikSu parijJAsiddhAMtamAM varte che, AzaMsA rahita thaI, maithunathI virata thaI vicare, te du:khazasyAthI mukata thAya che. * vivecana : te mUla-uttaraguNadhArI bhikSa adhyayanamAM batAvelA artha pramANe parijJA-siddhAMtamAM varte che. tathA A loka-paralokanI AkAMkSA rahita tathA maithunathI viramI, upalakSaNathI bIjA paNa mahAvratadhArI evo bhikSa jema sApa kAMcaLI utArIne nirmaLa thAya, tema muni paNa narakAdi du:khazayyAthI mukta thAya che. * sUtra-paNo : apAra jaLa pravAhavALA samudrane bhULa vaDe pAra karavo duttara che tema saMsAra samudrane pAra karavo duttara che, tethI saMsAranA svarUpane jANIne, bhAga, karanAra paMDita muni karmono aMta karanAra kahevAya che. * vivecana : tIrthakara ke gaNadhara kahe che, saMsAra samudra mAphaka bhujA vaDe taravo kaThina che. kevo samudra ? ogharU5. temAM dravya ogha te jaLa praveza, bhAva ogha te Asava dvAro tathA mithyAvAdi apAra jaLa. te kAraNe dutaratva kahyuM. AvA saMsArasamudrane pariphA vaDe jANI pratyAkhyAna parijJA vaDe tyAga kara. sadasada vivekajJa muni A rIte karmano aMta kare che. * sUga-551 - je prakAre manuSya karma bAMdhela che, je prakAre temAMthI mukti kahI che. te rIte baMdha-mokSane je jANe che, te ja muni karmono aMta karanAra kahevAya. * vivecana - - je prakAre mithyAtva dizI prakRti, sthiti AdithI kama AtmasAta thAya che, tene A saMsAramAM manuSyo sabhya darzanAdi vaDe toDe che te ja mokSa kahyo che. A rIte baMdha-mokSanuM svarUpa samyaka rIte jANIne te pramANe vartanAra karmano aMta karanAra muni kahevAya che. * sUtra-papara rU A loka ane paralokamAM ke baMnemAM jene koI baMdhana nathI tathA je nirAlaMbI ane kyAMya pratibaddha nathI, te sAdhu saMsAramAM gabhadi paryaTanathI mukta thAya che. tema huM kahuM chuM. * vivecana : A loka, paraloka ane baMne lokamAM jene jarA paNa baMdhana nathI te A loka, palokanI AkAMkSA hita kyAMya pratibaddha nathI athavA zarIrI che, te saMsAramAM gabhadi paryaTanathI mukAya che. * x - cUlikA-4 - vimuktino muni dIparatnasAgare karela TIkA sahitano anuvAda pUrNa thayo. anagama kahyo. have nayo kahe che - te jJAna-kriyA nayomAM avatare che. temAM jJAnanaya kahe che - jJAna ja Aloka, paralokanA arthane Ape che. *X - X - jJAnanA viSayamAM yana karavo evo je upadeza te naya e jJAnanaya che tevo artha jANavo. kriyAnaya kahe che, puruSane kiyA ja phaLadAyI kahI che, jJAnane phaLadAyI mAnela nathI, kemake strI, bhaThya, bhogano jJAtA jJAnathI sukhI thato nathI. tathA zAstrone bhaNavA chatAM loko mUrNa thAya che, paNa je kriyAvAna puraSa che te vidvAnuM che. zuM saMcita karelA auSadhanA jJAnamAtrathI rogarahita kare che tathA grAhya-grAhakano artha jANavA chatAM kiyAnA abhyAsane mATe prayatna karavo joIe te kiyA naya. have pratyekane AzrIne A paramArtha kahe che - jJAna ane kriyA vaDe mokSa che. AgamamAM paNa kahyuM che ke " sarve paNa nayonI bahuvidha vaktavyatAne choDIne sarvanaya
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ raSaSa AcArAMgasUtra-saTIka anuvAda/2 2/4/-I-/552 vizuddha e che je caraNaguNa sthita sAdhu che. caraNa eTale kriyA, guNa jJAna. tenAthI yukata sAdhu mokSa sAdhanA mATe yogya che, te tAtpayarthi che. AcArAMga zrutaskaMdha-2 'AcArAgra'no | muni dIparatnasAgare karela TIkAsahitano anuvAda pUrNa 'AcAra' sUtranI TIkA karatA mane je punya prApta thAya te mane moDhAnA eka hetu mATe thAo. tenA vaDe karmonI azubha rAzi dUra thAo ane lokane ucca AcAra mArga pravaNa thAo. [ni.34] pUjya 'AcAra' sUtranI cothI cUlAnI A niyukti che. pAMcamI 'nizItha' nAmanI cUlA tenA pachI huM kahIza. [ni.348] pahelA zrutaskaMdhanA nava adhyayananA anukrame sAta, cha, cAra, cAra, pAMca, ATha, ATha, cAra uddezA vaDe jANavA. nodhelA uddezA ane ahIM apAyela uddezAnI saMkhyAmAM bheda che.) [ni.349] agiyAra, traNa, traNa, be, be, be, be, uddezathI ane bAkI ekasarA adhyayano jANavA. - X - X - o A uparAMta sAta mahAparijJA niyukti vRttine aMte ApI che. tenI koI vRtti ke vivaraNa noMdhAyela nathI. tethI ame paNa choDI dIdhela che. AcAra-sUtra Agama-1, aMgasUtra-1 bhAga-1-mAM zrutaskaMdha-1, adhyayana-1 thI 5 tathA bhAga-2-mAM zrutaskaMdha-1, adhyayana-6 thI 9 tathA zrutaskaMdha-2 (1) AcAra" nAmaka pahelA aMgasUtrano | muni dIparatnasAgare karela TIkA sahita anuvAda pUrNa * bhAga-2 pUro thayo che - X - X - X - X - X - X -
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama saTIka anuvAdanuM vibhAgIkaraNa 15 - 16 | 17 | AgamanuM nAma bhAga kramAMka AcArAMga | | 1 ane 2 sUtrakRtAMga 3 ane 4 sthAnAMga 5 thI 7 samavAyAMga bhagavatI 9 thI 13 jJAtAdharmakathA 14 upAsakadazA, aMtakRtadazA, anuttaropapAtikadazA, praznavyAkaraNa vipAkazruta, aupapAtika rAjapraznIyA jIvAjIvAbhigama 17 thI 19 prajJApanA 20 thI 22 sUrya/caMdra-prajJapti 23,24 jaMbUdvIpa prajJapti 25 thI 27 nirayAvalikA paMcaka ane payannAsUtro-10+1 | 28 nizItha, vyavahAra, bRhatkalpa dazAzrutaskaMdha ane jItakalpa mahAnizIthA Avazyaka 31 thI 34 piMDaniryukti, oghaniryukti | 35 | dazavaikAlika 36 uttarAdhyayana 37 thI 39 naMdIsUtra | 40 anuyogadvArA kalpa (bArasA) sUtra | 42. 29 30 ] 41.