Book Title: Aapno Sanskar Varso
Author(s): Atmanandji Maharaj
Publisher: Shrimad Rajchandra Sadhna Kendra Koba
Catalog link: https://jainqq.org/explore/001323/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aApaNo mUMjhAra vAro pU. zrI AtmAnaMdajI vizvaprema zrImad rAjacaMdra AdhyAtmika sAdhanA kendra (Ahora International kobA. 382009 (ji. gAMdhInagara) Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ApaNo saM2kkAra vAraso : lekhaka : parama zraddhacazrI AtmAnaMdajI hA , . * ** ta ke : prakAzaka : zrImad rAjacaMdra AdhyAtmika sAdhanA kendra (zrI sazud-sevA-sAdhanA kendra saMcAlita) kobA - 382 OO7 (ji. gAMdhInagara, gujarAta) phona : (079) 2327 6219483 phekasa : (079) 2327 142 E-mail : srask@rediffmail.com Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : prakAzaka : jayaMtabhAI ema. zAha, pramukha zrImad rAjacaMdra AdhyAtmika sAdhanA kendra kobA - 382 007 (ji. gAMdhInagara, gujarAta) phona : (079) 23276219/483 phekasa : (079) 2327 6142 AvRtti cothI pAMcamI AvRtti vi.saM. 2062 malya : 3. 12/ * TAIpaseTiMga : zrImad rAjacaMdra AdhyAtmika sAdhanA kendra. kobA ji. gAMdhInagara, gujarAta phona naM. 2327 6219-483 nakala saMkhyA 15,000 2000 H mudraka bhagavatI oNphaseTa 15/sI, baMsIdhara esTeTa, bAraDolapurA amadAvAda-380 004 phona naM. 2216 7603 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sahaja bALapaNathI ja eka evI laganI lAgI hatI ke jIvanamAM zreSTha vastu prApta karavI. e kaMika apUrva hoya, durlabha hoya ane chatAM zAzvata hoya. je prApta karyA pachI anya kazuM pAmavAnI icchA rahe nahIM, kAraNa ke ApaNe je prApta karyuM hoya tenAthI vizeSa ane mahAna A vizvamAM kaMi hoya ja nahIM. jIvanamAM sadaiva Avo abhigama ane udyama rahyo. A vAta sAta-ATha varSanI uMmare kaMika aspaSTapaNe ane 14-15 varSanI uMmarathI spaSTapaNe sAkAra thavA lAgI ane mA sarasvatInI upAsanA sahita paramAtmA-sadgurunI zaraNAgatithI teno ThIka-ThIka prAraMbha thayo. pachI to A saphara cAlu ja rahI. vacce kAMTA-kAMkarA, khADA-TekarA ane potAnI paNa kAMika nabaLAio AvI jatI. Avu badhuM banavA chatAM, Aje 68 varSanI zarIra-avasthAmAM svaccha, vivekI ane svapara-upakArI jIvanano je paNa kAMi svalpa AnaMda anubhavAya che te saMtasadguruo ane temanI divya vANI ane kRpAno prasAda gaNuM sAmAnyapaNe chellA lagabhaga 45 varSomAM je kAMi lekhana, vAMcana,svAdhyAya,bhakti pravacana, tIrthayAtrAdi satsAdhano jIvanamAM AtmasAt thayAM, tethI svahita-sanmukhatA vizeSapaNe sArI rIte siddha thai. Ama chatAM chellA daseka varSonA anubhavanuM tAraNa kATuM to ema lAge che ke AjanA samayamAM janasamUha ane Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jijJAsu bannemAMthI koi paNa varga sAcI AdhyAtmikatAne pacAvavAnI tatparatAvALuM maLatuM nathI. pariNAme mAtra adhyAtmapAtheya pIrasavA karatAM rojabarojanA jIvanamAM upayogI ane upakArI thAya tevA keTalAMka vyavahAru muddAonuM Alekhana karyuM che. jIvananI sAmAnya zuddhi, sadAcAra ane sadguNonA aMzo, kauTuMbika, sAmAjika ke saMsthAkIya jIvanamAM nAnA-moTA sAthe mana-vacana-zarIrano vyavahAra rUDI rIte karavAnI kaLA, dhaMdhokhetI-vyavasAya-nokarI vagere karatAM karatAM paNa kevI jAgRti rAkhavI tenI sAcI samajaNa; bALako ane navI peDhI sAthe kevo ane keTalo vyavahAra rAkhavo ane jIvanavikAsa mATeno pAyArUpa abhigama temaja vartana kevA rAkhavA ke jethI satpAtratA Ave. Ama karavAthI manuSya sAro mAnava, sajjana ke prAthamika bhUmikAno jijJAsu bane e hetuthI, anubhavAyelA tathyone sAdI bhASAmAM lakhyAM che. bhavAMtaronA Arya-saMskAronA prabhAvane kAraNe temaja bALapaNathI bhAratIya paddhatinA uchera ane vAtAvaraNanI svIkRtine lIdhe, A kRtimAM bhAratIyatAnI chApa vizeSa jovA maLe che, paraMtu A kRtinA sUkSma abhyAsIne tarata samajAi jaze ke temAM mULabhUta mAnavIya ane adhyAtmapreraka abhiprAyo temaja AcAra-vicAronI evI rajUAta thai che ke je mAnavamAtrane jIvananA unnata mUlyo tarapha lai javAnI draSTi pradAna karI tenA aMtima dhyeyarUpa paramAtmadarzana mATenI bhUmikA taiyAra karavAmAM sahajapaNe upakAraka banI zake che. temAM deza, Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ veza, bhASA, dharma, kALa, nAta-jAta ke UMcanIcanA bheda nathI. te laoNsa-enjalisathI Tokiyo sudhInI vartamAna duniyAnA pratyeka pragatizIla mAnavane sAtvika preraNAnA piyuSa-pAna karAvaze evI bhAvanA che. atre prastuta pAtheya tadga saraLa ane rojabarojanA banAvo ane saMjogone khyAlamAM rAkhIne ja rajU thayuM che. temAM tatvajJAna ke adhyAtmajJAna levAmAM AvyuM nathI. Ama chatAM dareka kakSAnA manuSyone temAMthI kazuMka sAruM grahaNa karavAnI preraNA maLe ane jIvanamAM zAMti, samAdhAna, vAtsalya, hRdayanI vizALatA, AcAra-vicArano paraspara prabhAva, mAnavamAtranI maitrI, prabhubhaktinI upayogitA ane bhAvonI nirmaLatA pratye sabhAnatA Ave to bhaviSyamAM sAcI AdhyAtmikatA mATe prIti jAge, Ama vicArIne susaMskArone jIvanamAM vaNI levAnI preraNA karI che; te AbAla-vRddha, yuvAvarga, mahilAvarga ane dhAMdhaladhamAlanI AMdhaLI gheTamAM (Rat-Race) aTavAyelA saune jarA thobhIne svastha thavAmAM upayogI thAo tevI aMtaranI bhAvanA vyakta karuM chuM. A pustikAnA hArdanI prAstAvika rajUAta AmArA AtmIyajana DaoN. kumArapALa desAie karela che, je badala teone hRdayapUrvakanA dhanyavAda ghaTe che. OM zAMtiH zAMtiH zAMtiH kobA ( E tA. 9-4-98 Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzakanuM nivedana sattvazIla ane jIvanopayogI sAhitya samAjane caraNe dharavAnI paraMparAmAM A maNako umeratA samAjamAM teno raNako gUMjI uThaze evI bhAvanA sAthe ame prasannatAno anubhava karIe chIe. nAma pramANe guNa dharAvatuM A pustaka vAMcakane mATe MILESTONE nI garaja sAre tevuM che. dareka prakaraNanI aMdara vAcakane potAnI ja vAta hoya ema anubhavamAM Ave che. ApaNA rojabarojanA jIvana mATenuM mArgadarzana temAM mUrtimaMta thatuM joi zakAya che, ane A ja vAta amAre mana prastuta pustakanI vizeSatA che. vAcakane mAtra korI vAtomAM ja rasa na hoI zake, tenA vAMcanano sabaMdha vartamAna jIvanamAM parivartana sAthe hovo paNa jarUrI che. A pustakanI vizeSatA e che ke emAM koI zabdonI jhAkajhamALa nathI, ke mAtra zAstrIya tathyonI vAta nathI; chatAM ApaNA vyaktigata ane sAmUhika jIvanamAM parivartana lAvavA mATe te FRIEND.PHILOSOPHER AND GUIDE nI garaja sAre che tethI kharA arthamAM te "ApaNo saMskAra vAraso" banI rahe che. A pustakanA lekhaka pUjya AtmAnaMdajI sAcA arthamAM jIvananI samagratAnA sAdhaka hovAthI ane lekhana-vicAraNA ane vartana temanA jIvanamAM ekarUpatA pAmela hovAthI, temaNe rajU karela vAto ApaNA aMtarane sparzI jAya che. jo ApaNe temanI vAtone pacAvIzuM to ApaNuM jIvana paNa avazya palaTAze ane ApaNA saunA jIvanamAM eka sarvatomukhI prakAzano ApaNane anubhava thaze. A pustakamAM DaoN. zrI kumArapALabhAI desAI dvArA ApavAmAM Avela prastAvanA ghaNI badhI bAbato ApaNane kahI jAya che, te khAsa vAMcI javA amArI nama vinaMtI che lI. kobA. jayaMtabhAI ema. zAha - pramukha 9-4-98 zrImad rAjacaMdra AdhyAtmika sAdhanA kendra - kobA. Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cothI AvRti veLAe ApaNo saMskAra vAraso e nAmanuM nAnuM pustaka, mArca 1998mAM, ame pAMceka divasamAM lakheluM. samagra jIvananI bahumukhI anubhUtionA phaLarUpe UpajelA jIvana-unnatinA pratibhAvane temAM prayoganI mukhyatAthI (Practical-View point)thI vAcA ApavAno prayatna karela che. prathama AvRttinI pAMca hajAra nakalo pAMca mahinAmAM ja pUrI thai gai hatI. tenI satata mAga chellA be mahinAthI thatI rahetI hatI, jethI A dvitIya saMskaraNa bahAra pADela che. bhaviSyamAM temAM kaMika umero karavAnI bhAvanA che, paraMtu hAla kAryanI adhikatAthI tema banI zakayuM nathI. bhArata ane videzamAM vasato dareka gujarAtI te vAMce ane te viSe vicAra kare tevI apekSA che. uMmara, nAta, jAta, vyavasAya ke bIjI koi prakAranI pUrvazarata tenA vAcana mATe Avazyaka nathI. jarUrata che mAtra saMskArI, unnata ane umadA jIvana banAvavAnI bhAvanAnI. hindI ane aMgrejI saMskaraNo paNa najIkanA bhaviSyamAM bahAra pADavAnI yojanA che. jethI te vizALa vAcakavarga sudhI pahoMcI zake. kobA sarva jIvono hitecchu bhA Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMcamI AvRtti veLAe A ApaNI bhAratIya saMskRti anya dezonI saMskRti karatAM alaga tarI Ave che. nirbasanatA, kuTuMbaprema, rASTraprema, saunA sukhamAM mAruM sukha, paryAvaraNa surakSA, niyamitatA, vacanapAlana, kartavyapAlana, tyAga, vairAgya vagere bhAratIya saMskRtinA avicchinna aMgo che. A nAnakaDA puskatamAM, uparokata bhAratIya saMskRtinA thoDA agatyanA aMgo para saMkSipta prakAza pADavAmAM Avyo che. cothI AvRttinI 2000 nakala pUrI thaI jatAM samAjanA saMskArI temaja saMskRtipremI varga taraphathI A pustakanI mAga cAlu rahevAthI pAMcamI AvRtti bahAra pADela che. AzA che ke samAjano vizALa varga A pustakamAM kahelI vAtone AtmasAt karI, jIvanane unnata paMthe laI javAno puruSArtha karaze. samAjanI sevAmAM A pustakanI pAMcamI AvRtti pragaTa karatAM ame AnaMda anubhavIe chIe. OM zAMtiH sarva jIvono hiteccha Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAnA saMta batAve paMtha raziyAnAM gAmaDAMomAM TheraThera ghUmIne raziyana sAhityakAra mekisama goka vijJAnanAM zodha-saMzodhananI jozabhera vAto karato hato. e kaheto hato ke vijJAnane kAraNe mAnavI have AkAzamAM UMce UMce UDI zakaze, avakAzamAM jai zakaze, caMdranI dharatIne jANI zakaze ane cheka dariyAnA peTALamAM paNa pahoMcI zakaze. prasidhdha kathAlekhaka mekisama gorkI ekavAra eka gAmaDAmAM pravacana Apato hato. enuM pravacana pUrNa thatAM eka vayovRdhdha meksima gokane savAla pUchyo ke bhAi! mAnavI AkAzamAM UDI zakaze ane pAtALamAM pahoMcI zakaze te vAta kharI, paraMtu A dharatI para mAnavIe kema jIvavuM enuM saMzodhana thai rahyuM che kharuM ? vRdhdhano A savAla sAMbhaLIne meksima gokI UMDA vicAramAM paDyo ane AsapAsanA mAnavajIvananI zailI vize avagAhana karavA lAgyo. A pustakanI vizeSatA e che ke AmAM mAnavIne sAco mAnava banAvavAno uddeza rAkhavAmAM Avyo che. vyaktinA umadA cAritryanI dharatI para ja sAcI dhArmikatA ane ucca. Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AdhyAtmikatAnuM vRkSa mahorI zake. AdhyAtmikatAnuM prathama sopAna e jIvananI nirmaLatA, vicAronI uccatA, kartavyapAlananI jAgRti ane guNonI ArAdhanA che, AthI A pustakamAM sarvajanahitakArI bhAratIya saMskRtinI bhAvanA pragaTa karI che. jIvanamAM samanvayAtmaka dRSTikoNanI AvazyakatAnI jikara karI che. samayano upayoga, nivRttinuM Ayojana, puruSArthano prabhAva, ArogyanuM jatana, cAritryanI uccatA, vANIno vinaya jevI jIvananI mULabhUta paraMtu mahattvanI bAbato vize AmAM vicAro maLe che. pU. AtmAnaMdajIe sAmAnya nirNayo tAravavAne badale AmAM jIvanasamagranA anubhavanuM navanIta ApyuM che. banAvaTI samAdhAnano rasto batAvavavAne badale zAzvata bhAvanAo para bhAra mUkyo che. eka saMtapuruSa potAnI AsapAsanA samAjanA sarvatomukhI utthAna mATe ahIM potAnI vicAradhArA rajU kare che. samAjanI vAstavikatA sAme AMkhamicAmaNAM karanAra saMtane, svAmI vivekAnaMdanA zabdomAM kahIe to tevo saMta "AdhyAtmika ALasuveDA" no upAsaka che. AtmAnI oLakha ApanArane AsapAsanI sRSTino paricaya hovo jarUrI che. dharmabhAvanAnI vAta karanArane jIvananA saMgharSono khyAla hovo joie. samAjane beTho kare te saMta. sAcA saMtanuM AtmakalyANa mAtra svanA saMkucita kuMDALAmAM sImita nathI. saMta to samAjane suvAsa Ape, copAsa suvAsa phelAve ane jarUra paDye navI suvAsa janmAve paNa kharo. eka saMtanI samAja ane saMskRtinI Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khevanAmAMthI A pustakanuM sarjana thayuM che. upadezanA DuMgara karatAM AcaraNanuM eka taraNuM ghaNuM mahatvanuM che. :giyAra varSanI uMmare rASTrabhAvanA ane soLa varSanI vaye adhyAtmabhAvanA tarapha prayANa karanAra pU. AtmAnaMdajInA jIvanamAMthI ja jIvanavikAsanuM pAtheya maLI rahe tema che. hajAro varSothI A dezane TakAvanArI saMskRtinA mULamAM samaye samaye saMtoe karelI mUlyonI hiphAjata che. narasiMha mahetA hoya ke tukArAma, svAmI vivekAnaMda hoya ke saMta vinobAjI hoya - e badhAe potAnI AsapAsanA samAjane joyo, jANyo ane samAjane sAcA jIvanano rAha batAvyo. - A pustaka paNa eka saMtanA cAra dAyakAnA anubhavono guladasto che. emAM paristhitinI vAstaviktAnI sAthe vidheyAtmaka dRSTikoNa apanAvIne samAjanA starane UMcuM lAvavAno prayAsa che. zikSaNazAstrI pAse zikSaNanuM jagata hoya che, arthazAstrI pAse arthakAraNanuM vizva hoya che, rAjakIya vicAraka pAse rAjakAraNanuM ciMtana hoya che; paraMtu saMta pAse to sarvagrAhI dRSTikoNa hoya che. pariNAme A nAnakaDuM paNa mUlyavAna pustaka samAjane pathapradarzaka banI raheze. tA. 5 eprila 98 amadAvAda. - kumArapALa desAi Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anukramaNikA krama viSaya pAnA naMbara 21 x j wio 23 25 27 31 24 38 40 13. satyam zivam suMdaram saMtati, saMpatti ane saMskRti navI peDhInI samasyAo janI agatyatA vicAro ane AgaLa vadho : hRdayanI vizALatA mahattA zenI ? AMtaraprAMtIya pravAso dvArA rASTrIyatA ja ane hakka bhAratIya nArI, samAja ane saMskRti zikSaNa kevaLa arthalakSI na hoya vANIno jAdu ! zaikSaNika samasyAo ! sAcuM cAritra bhAratIya khetI sAcI asmitA samayano sadupayoga rITAyaramenTa potAnA ArogyanuM jatana karo ApaNo poSAka kevo hoya ? sAdu jIvana ane ucca vicAra jIvananI sArthakatA mATenI dasa kuMcIo aho gujarAtIo ! gurukuLa ane tenI upayogItA jIvananI unnatinA bAra mahAmaMtro 41 49 pa2 pa3 pa4 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 63 M 24. 53 73 25. 74 Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMsthAnAM prakAzanonI sUci gujarAtI prakAzano tAvanA.. ............. 1. cAritra suvAsa.......... 15.00 2. ApaNo saMskAra vAraso. .............. *********** 12.00 3. yoga, svAcya ane mAnava mUlyo.. ............... 15.00 4. tIrthasaurabha...................... ......................................... 20.00 5. zrImad rAjacaMdranI jIvana sAdhanA. 10.00 6. puSpamALA......... ******... 05.00 7. zrI AtmasiddhizAstra-hastalikhita .............. 10.00 8. sAdhaka-sAthI. ..............50.00 9. sAdhanA sopAna....... 10.00 10. saMskAra, jIvanavijJAna ane adhyAtma................. .......... 80.00 11. adhyAtmajJAna pravezikA... ................ 10.00 12. bodhasAra. ............. .05.00 13. sAdhaka bhAvanA........................ *****************************1600 14. adhyAtma pAtheya.................... ............. 10.00 15. adhyAtmapaMthanI yAtrA........ ....... 20.00 16. dainika bhaktikama. 40.00 17. bhaktimArganI ArAdhanA.................... .............. 22.00 18. rAjavaMdanA.......... ................ 05.00 19. bRhad AlocanAdi saMgraha. .............10.00 20. divALI-pustikAo seTa... ....... 10.00 21. saMskAra.......... ................20.00 22. jIvana vijJAna....................................... ...................30.00 23. adhyAtma........ . 20.00 vizeSAMko 1. AtmasmRti graMtha (saMsthA dazAbdI graMtha)...................... ............. 40.00 divyadhvani' (dazAbdI graMtha).................. ..........07.00 3. "divyadhvani' AcArya vidyAsAgara-vizeSAMka ............... 10.00 4. "divyadhvani' zrImad rAjacaMdra-vizeSAMka................. ................ 20.00 5. "vidyA-bhakti-AnaMdadhAma' pratiSThA-smaraNikA................... ... 20.00 6. "divyadhvani' AcArya samanvabhadra-vizeSAMka............ 10.00 Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aMgrejI prakAzato 1. Aspirant's Guide......... 2. Adhyatma-Gnan-praveshika... 3. Prayer and its Power........ 4. Jain Approach to self-Realization.. 5. Our Cultural Heritage.. Diwali-Booklets....... Atmasiddhi...... 6. 7. 1. adhyAtmajJAna pravezikA..... 2. cAritra suvAsa........... hindI prakAzano 25.00 ..05.00 .30.00 .30.00 .30.00 ..05.00 .60.00 .....04.00 18,00 Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMtonI anubhava vANInAM saraLa pado 1. jenA gharamAM bhaktigAna (90) 2. bhaktimArganI ArAdhanA (60) 3. kartavyaniSThA (60) 4. prArthanA he nAtha grahI ama hAtha. (60) - 5. nUtana varSano saMdeza (60) 6. jAgrata jIvananI keDIe (60) 7. citA ane bhaya kema TaLe ? (60) 8. jIvanano sarvAMgI vikAsa (60) 9. samAjanI agatya (60/2) 10. dharma ane zAMti (60) 11. maitrI Adi cAra bhAvanA (90/2) 12. guru mahArAjane vinaMtI (60/90) 13. jagatamAM virala koNa (90) 14. aisI karI gurudeva dayA (stavana) (60) 15. aba sauMpa dIyA isa jIvana ko (stavana) (60/2) 16. saMta parama hitakArI (stavana) (60) 17. Aja sakhI sadguru ghara Aye (stavana) (90) 18.prabhune rahevAnuM mana thAya (stavana) (60) 19. raghuvIra tumako merI lAja (stavana, dAsyabhakti) (60) 20, tArA darzana mAtrathI deva (stavana) (60) Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jo mASiAnA 3. 4. zrImad rAjacaMdra AdhyAtmika sAdhanA kendra, kobA - 382 007 ji. gAMdhInagara phona naM. (079) 2327 6219-483-484 savoMdaya sAhitya maMdira pleTaphorma naM. 1, kAlupura relve sTezana, amadAvAda - 380 002 phona naM. (079) 22171526 navabhArata sAhitya maMdira mahAvIrasvAmI jaina derAsaranI bAjumAM, patAsA poLa sAme, gAMdhI roDa, amadAvAda. phona naM. (079) 22132921 mahetA bradharsa zrI punitabhAI esa. mahetA, 4thA mALe, yuniyana beMka bilDIMga, dalAla sTrITa, phorTa, muMbaI - 400 001 phona naM. (022) 2674940-6832 rUpama DrAyaphUTsa zrI kArANI bradharsa, azoka samrATa, dastarI roDa, malADa (IsTa) muMbaI - 400 097, phona naM. (022) 28829249 navanItabhAI pI. zAha dhI ArkeDa, phleTa naM. 6, 21 (olDa naM. 26) tilaka sTrITa, TI-nagara, cennAI - 600 017 phona naM. 2834 0030 suvaNabena jayezabhAI jaina 69, kanIMga hAma, beMglora - pa60 05 phona naM. 22255897-238) 7. Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ApaNo saMskAra vAraso 11 - 4 - 1 * satyam zivam suMdaram ApaNA dezanI saMskRtino mULa pAyo zAzvata satyane AgaLa rAkhIne cAlavAno rahyo che. A kAraNathI ja satyamazivama-suMdarama e sUtramAM paNa prathama satyane ane pachI zivane rAkhIne ja suMdaramano svIkAra karela che. jIvananA cAra puruSArtha mahApuruSoe kahyAM temAM paNa dharmane ja prathama kahyo che ane tenI svIkRtipUrvaka ja pachInA traNa prakAranA puruSArthanI siddhi kahI che. ApaNA AvA uttama jIvana-abhigamane jyArathI ApaNe bhUlatA thayA tyArathI ApaNI avanati thatI gai che ane potAnA tuccha saMkucita svArtha khAtara samAja ane rASTranuM hita visArIne duHkhI thayA chIe. pazcimanI bhautika saMskRtinuM aMdha anukaraNa chellA lagabhaga 50 varSamAM ApaNe karyuM tethI, ApaNA kauTuMbika, sAmAjika, sAMskRtika, zaikSaNika, nyAyatAMtrika ane AdhyAtmika jIvanano je tvarita rakAsa thayo che teno ApaNane kuTuMbanA vighaTanamAM, strIonA vadhatA jatA ApaghAtanA banAvomAM, roDa temaja relvenA vyApaka akasmAtomAM, vidyArthIonI, sarakArI karmacArIonI gerazistamAM, Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 ApaNo saMskAra vAraso AtaMkavAda ane hiMsaka pravRttionA vadhatA jatA vyApamAM, sarakArI amaladAro, vepArIo tathA rAjakAraNIonA jIvanamAM prasarelA vyApaka bhraSTAcAramAM ane vadhatI jatI rASTravirodhI pravRttiomAM pratyakSa anubhava thato jAya che. videzanI saMskRtinA niyamitatA, nItimattA, udyamazIlatA, sAmAjika-saMpa, sAmUhika-zista Adi apanAvavAne badale ApaNe, tyAMnA binajarUrI mojazokha ane ApaNI saMskRti ane AbohavA sAthe tAlamela na bese evA madirApAna, mAMsAhAra, hiMsAkhora-vRtti ane svecchAcArAdine apanAvIne mahad aMze svArthI, bhautikavAdI, nAstika ane ekalapeTA banI gayA chIe. haju paNa bahu moDuM thAya te pahelA AvI vikRtiothI pAchA pharIne, prAkRtika jIvana pratyeno abhigama vadhArIne uparokta sUtrane anurUpa, sarvajanahitakArI saMskRtine apanAvIe ane ApaNAM draSTisaMpanna, prabudhdha ane samarpita mahAnubhAvonA unnata ane divya vyaktitva tathA upadezane anusarIe emAM ja ApaNuM zreya che. sarvathA sau sukhI thAo, samatA sau samAcaro, sarvatra divyatA vyApo, sarvatra zAMti vistaro. Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ApaNo saMskAra vAraso saMtati, saMpatti ane saMskRti vartamAnayugane loko bhale vijJAnayuga kahetA hoya paNa te jJAna-vijJAna pothIgata, indriyagata ke budhdhigata hovAthI tenI amuka maryAdA che. bhAratIya manISio jene divya jJAna ke AtmajJAna kahe che tenI prAptimAM te jJAna sIdhuM sahAyaka thai zakatuM nathI. A yuganI bIjI lAkSaNikatA e che ke tevA AdhunikatAvAdIo, sudhArAvAdIo ke bhautikavAdIo mATe jIvanamAM be ja puruSArtha zakya bane che. game te upAyo ane rItarasamothI khUba paiso bhego karavo ane teno potAnA aMgata, svArthamaya, binajarUrI mojazokhavALI ane raMgarAgamaya bhogapravRttimAM vAparavo. je samAjamAM jIvanano Avo abhigama mukhya banI jAya te samAja vilAsI, nisteja, nirmAlya, svArthamaya-pravRttivALo, lAMcarUzavatakhora ane bIjA aneka durguNothI dUSita banI thoDA kALamAM vinAzanA paMthe prayANa karanAro banI jAya che. tevA samAjamAM jIvananA ucca mAnavIya mUlyo, viziSTa sadguNo ke AdhyAtmika vikAsa pratyenI koi khevanA ke tamannA rahetI nathI. sAmAnya manuSye potAnA ane potAnA AzritonI 13 Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 ApaNo saMskAra vAraso AjIvikA sArI rIte cAle ane lagnAdi sAmAjika prasaMgo, Akasmika kharcAo tathA ghaDapaNa mATe yogya bacata thAya tene khyAlamAM rAkhIne dhana kamAvAno puruSArtha karavAno ja che. nokarI, vyApAra, udyoga, khetI ke anya vyavasAya dvArA aloa zla (By Fair Means and Fair Dealings) dhana kamAvuM te vyAjabI che, Avazyaka che. paraMtu Ama karavAmAM anyAya, vizvAsaghAta, bheLaseLa, ghora hiMsaka kRtyo ke evAM moTA pApothI bacIne, nyAyapUrvakanA udyamathI kamAvAnuM che. Avo puruSArtha kauTuMbika ke sAmAjika saMbaMdhonI upekSA na karI nAkhe te paNa jovuM jarUrI che. yogya saMtati tathA svajanamitravarga mATe jarUrI samaya phALavavA tarapha, potAnI sAmAjika pharaja bajAvavA tarapha tathA vizeSa karIne bALakomAM sArA saMskAro paDe, temanI sAthe thoDo samaya nirAMte gALI zakAya ane Ama sneha, saMskArIkaraNa ane sauhArdunI saritA sUkAi na jAya teno khyAla paNa vicAravAna manuSya rAkhavo ja rahyo. jeo saMpatti, saMtati ane sAmUhika jIvana sAthenA saMbaMdhono saMtulita vikAsa karatA nathI ane mAtra paisA pAchaLa ja AMdhaLI doTa mUke che, teone moTA bhAge pastAvuM paDe che ane nIcenI eka ke vadhu vipattiono bhoga banavuM paDe che. 1. dAmpatyajIvanamAM tanAva, mUMjhavaNa ane paraspara avizvAsanI bhAvanA. | 2. potAnA zarIra upara blaDa-prezara, hRdayaroga, hojarInI Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * ApaNo saMskAra vAraso 15 cAMdI, apaco, anidrA, ke mAdaka-dravyonA sevananI asarathI thatI ArogyanI hAni. 3. cIDiyA svabhAvathI bALako ane svajana-mitromAM apriya thai paDavuM. 4. ghaNuMkharUM lobhiyA ane zaMkAzIla svabhAvavALA banI javuM. AvA manuSyane jIvanamAM sukha, zAMti, sneha, saMpa, saMtoSa, samAdhAna ke suyazanI prApti durlabha banI jAya che ane Alokaparaloka bannenI bAjI te hArI jAya che. saMskAravALI saMtati vagaranI saMpattinA moTA moTA DhagalAone paNa mATI ane ukaraDo ja jANo. tenAthI sukha nahIM ja maLe te paramasatyano tvarAthI svIkAra karo ane dharmanI svIkRtipUrvaka ja arthopArjanano, kauTuMbika saMbaMdhono, ghampatya sahavAsano, suyazanI prAptino, ArogyanA niyamono, potAnI pharajono, sAmAjika mobhAno ane mana-vacanakarmanI pavitratAno svIkAra thAya tevA DhAMcAmAM potAnA jIvanane TALavAno puruSArtha karo. saddhAMcana, sadvicAra ane sadAcAranI bhUmikA upara ja sAcA sukhI jIvanano mahela TakI zake; A pAyAo jenA jeTalA majabUta tenA jIvananI buniyAda teTalA pramANamAM sadaiva sAbUta. For Private & Personal use only www.jainelli Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16. ApaNo saMskAra vAraso WBBT]BIES navI peDhInI samasyAo dararoja chApAmAM evI jAherakhabaro Ave che ke chokaro lApattA che, khovAi gayo che ke rIsAine gharethI jato rahyo che. nIce mA-bAponI sahI hoya che ke jyAM gayo hoya tyAMthI | jaldI ghera AvI jA tane koi kAMi nahIM kahe. * vaLI, kaoNleja ke skUlanA vidyArthIo mA-bApanI sAme bole che, page lAgatA nathI, kahyAmAM rahetA nathI, ghera pAchA AvavAmAM aniyamita ke moDA paDatA hoya che, vadhAre kharca kare che ane pAna-masAlA-guTakA tathA tamAku ke evA mAdakapadArthone paNa seve che. kanyAo phezananA ravADe caDIne ubhaTa veza tathA zRMgAranA sAdhanonA atirekamAM rAro che ane gharanA kAmomAM ke potAnA abhyAsamAM barAbara dhyAna ApatI nathI. A ane AvI aneka samasyAo Aje samAjamAM Thera Thera dekhAya che. ghaNIvAra bALakonI ane kuTuMbanI AvI samasyAo mATe loko amArA sAdhanA kendromAM ke evI saMskAra-siMcaka vidyApIThonA saMto ke saMcAlako samakSa paNa Ave che. jyAM sudhI jIvana che tyAM sudhI nAnI-moTI samasyAo Jain'Education International Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ApaNo saMskAra vAraso to rahevAnI, paNa teno ukela te sAcI samajaNa, samAdhAnabharyu valaNa, prema-sauhArdratApUrNa kauTuMbika vAtAvaraNa ane A badhAnA mULamAM saMskAra-poSaka jIvanaghaDatara che. navA jamAnAmAM, lokone AdhunikatAnA nAme ke phezananA nAme dharma, saMto ane zAstro pratye je sUga che te ghaNI ja moTI viDaMbanAonuM kAraNa banI che. ApaNI sAMskRtikaparaMparAo, dharma ane zAstro to sAcA ja che paraMtu tene samajavAmAM ane tenI rajUAta karavAmAM ApaNe kAcA paDyA chIe. mATe Aje sAMpradAyika, haThAgrahI ane gatAnugatika saMto karatA mULa tattvone sAcavIne vartamAna saMdarbhamAM raju karanArA zrImad rAjacaMdra, svAmI vivekAnaMda, saMta vinobAjI, svAmI zivAnaMda ke raMga avadhUta jevA prabuddha ane niHspRha mahApuruSonI AvazyakatA che, ke jeoe samaSTinA hita mATe niSpakSapaNe potapotAnI rIte, viziSTa yogadAna ApyuM che. 17 A sAthe navI peDhIne ane tathAkathita AdhunikavAdIone paNa spaSTa jaNAvavuM Avazyaka samajuM chuM ke mULa bhAratIya paraMparAonA rahasyo ane saMtonI anubhavavANIno marma trikALa sat che ane tene sAcA gurunA mAdhyamathI samajIne jIvanamAM utAravAthI A jiMdagI paNa sukharUpa banaze ane AgaLanI yAtrA paNa AnaMdadAyaka thai jaze. vyakti, kuTuMba, gAma, nagara, prAMta, deza ane vizvane te bodha parama upakArI Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 temaja sarvatomukhI kalyANa karanAro che. A amArA jIvanano pratyakSa anubhava che. A vAta tamone celenja temaja cetavaNInA svarUpamAM, chatAM vyaktigata ane samaSTigata jIvananA anubhavanA nicoDarUpe kahuM chuM ke kAM to AMdhaLu ane dekhAdekhI vALuM anukaraNa baMdha karo, nahIM to asmitAnA sarvanAzavALI hIna-gulAmI-nirmAlya dazAne pAmavA taiyAra raho. ApaNo saMskAra vAraso bhautikavAdanA ghoDApuramAM taNAi jatI | yuvAna peDhIe ApaNA saMskAra-vArasAne visAravAno nathI. arthopArjana mATenI AMdhaLI doTa, mAMsAhAra, guTakA, tamAku, dArU, carasanA / vyasano ane bahenomAM deha pradarzananI ghelachA | ! ane moDelIMga Adi pravRttione uttejana | ApavAnuM nathI. XX XX gAMdhIjI, vinobA bhAve, lAlabahAdUra huM zAstrI, morArajI desAi ane ravizaMkaradAdAnA jIvana ane sAhityano Adara karavA yogya che. ikro + !! Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ApaNo saMskAra vAraso 19 pharajanI agatya manuSya sAmAnya rIte vicArIe to sAmAjika prANI che. samAjamAM te janme che, samAjamAM te uchare che, samAja sAthe letI-detI kare che ane jiMdagInA aMte samAja vaccethI ja mahAyAtrA mATenI vidAya le che. saMjogo anusAra te jyAM hoya tyAM teNe potAnI pharaja bajAvavAnI che. A bAbate pIrvAtya ane pAzcAtya vicArako sau koino eka ja mata che, jemake - potAnuM kArya kuzaLatAthI karavuM te yoga che. bIjI bAju Duty is Diety, pharajapAlana te prabhupUjA samAna che. dainika jIvananI vividha kSetranI keTalIka pharajo vicArI jaie : 1. mA-bApa bALakonAM zikSaNa, saMskAra ane lAlana pAlananuM kArya kare, to bALako mAbApane prema, vinaya ane sevAono lAbha Ape. 2. pati-patnI ekabIjAne sarva prakAre anukULa banIne dAmpatya-jIvana ane gRhasthAzramane ujALe. 3. karmacArI barAbara pharaja bajAvIne zeThanuM badhuM kAma lAla kA : balajI kAkA kAlakAkAdAdAdA Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 ApaNo saMskAra vAraso * atyaMta prema ane vaphAdArIthI gharanuM jANIne kare; to zeTha tene yogya pagAra, bonasa, baDhatI ApIne tene karmacArI na gaNatAM gharanA sabhyanI jema ja rAkhe ane tenA sukhadu:khanA badhA prasaMgoe tenI paDakhe UbhA rahe. 4. ziSya, gurunI tana-mana-dhana lagAvIne bhaktipUrvaka sevA kare ane temanI AjJAnuM ArAdhana kare; to guru tene badhI vidyAo bhaNAve, zAstra ke anya je koi viSaya hoya temAM pAraMgata banAve ane parAvidyAnA gUDha rahasyo samajAvIne tathA potAno kRpApAtra banAvIne, tene ucca zikhare pahoMcADavAmAM parama sahAyaka thAya. A ja pramANe DaoNkTara-dardI, vakIla-asIla, vepArIgharAka ityAdi sarva saMbaMdhomAM parasparanuM hita vicArI, sAmAne madadarUpa thavAnI bhAvanA ane udyama karIe, to ApaNe jene rAmarAjya kahIe chIe te ahIM ja anubhavAya. mATe bhAvanA bhAvIe : sarvathA sau sukhI thAo, samatA sau samAcaro; sarvatra divyatA vyApo, sarvatra zAMti vistaro. -- -- -- -- --- | | yo 1: karmasu zatram | arthAt potAnA kartavyamAM nipuNatA tene | | yoga kahe che. - zrImad bhagavadgItA Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ApaNo saMskAra vAraso 5. vicAro ane AgaLa vadho jIvana eka niraMtara vahetI saritA che, tene baMdha bAMdhIne paNa rokI zakAze nahIM. jIvana eka saMgrAma che, je cheDAi cUkyo che mATe bahAdurIthI teno sAmano karo. jIvana eka paDakAra che, teno suyogya pratibhAva ApavAno ja che. jIvana eka lAMbI ane kAMTAvALI saphara che; temAM pagarakhA paherIne paNa cAlyA ja karavAnuM che ane te maMjilanA pelA cheDe ja vizrAMti maLI zake tema che. A mAnavInI jiMdagI e niraMtara vyApAra che; mATe TUMkA ane lAMbA gALAnA naphAne khyAlamAM rAkhIne, aMte devALu na nIkaLe tevI rIte te vyApAra kuzaLatAthI calAvavAno che. 21 ApaNe saue jIvanamAM puruSArthane ja mukhya karavAno che. prArabdha che kharUM, paraMtu te to ApaNA hAthamAM nathI. prArabdharUpI Tepa cAlaze to kharI ja, paNa tene baMdha paNa karI zakAya, bhUMsI (Eraze) paNa zakAya ane AvaData hoya to te ja Tepa pharIthI Tepa paNa karI zakAya. paraMtu prArabdhanI Tepane kema vagADavI, kema badalavI ane kema navI utAravI e kaLA koi sAcA anubhavI saMta pAsethI ke herbal Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 ApaNo saMskAra vAraso tevA niSNAta pAsethI zIkhavuM paDaze. jo vicAra-AcAranI kaLAnI ane prArabdha-puruSArthanA samanvayanI sAcI samajaNa maLI jAya, ane draDha nizcayathI tene jIvananA rojabarojanA prasaMgomAM vaNI le to tArA jIvananI saphaLatA, saumyatA, zAMti, sauhArdu ane sarvAga samAdhAnanI geraMTI ame jarUra ApIe chIe. he jIvanasaMgrAmanA nizALiyA ! ni:zaMka ane nIDara thai AgaLa vadha. tArA vivekapUrNa vizvAsa ane sAhasane izvaranI kRpA ane saMtono sahAro che ja. basa, AgekUca kara ane vijayI bana. - -- -- -- -- -- -- -- - ApaNI vartamAna zikSaNapaddhatimAM vividha | tabakkAo ane vividha viSayonuM apAtuM zikSaNa prAraMbhamAM mAtra gokhaNapaTTI ane smaraNazakti para ja vadhAre bhAra mUke che. prAthamikathI zarU karIne mAdhyamika, uccatara mAdhyamika, koleja ane yunivarsiTI kakSAomAM vargIkRta thayela zikSaNa ane | tenA nirdhArita abhyAsakramo mAtra indriyajanya ! jJAnanA anubhavo para AdhArita bAbatone ja ! i svIkAre che paraMtu A badhA viSayo uparAMta paNa "kAMika vadhAre saghana ane mahattvanuM' zIkhavavAnuM | bAkI che tevo vicAra koi karatuM nathI ! Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ApaNo saMskAra vAraso 23 hRdayanI vizALatA jIvananA bahumukhI vikAsa mATe A eka bahu mahatvano guNa che. jo ke A guNano vikAsa kramazaH thai zake che to paNa, jIvanane ucca zikhare lai javA tenI khAsa AvazyakatA sAcI samajaNa, vaicArika udAratA ane sahanazIlatA - A traNanA pAyA upara ja hRdayapUrvakano pUrNa vikAsa sAdhI zakAya che. sAcI samajaNathI nAnI nAnI bAbatomAM khoTuM lAgatuM nathI, kheda thato nathI ke uzkerATa AvI jato nathI. te samajaNa evI ke je kAMi bane che te ThIka ja che ema svIkArI, jIvanarUpI nATaka te puNyapApanuM phaLa che ema jANavAthI bIjAno vAMka kADhavAnI ane potAnA ahaMkArapUrNa kartutvanI buddhi dUra thAya che. Ama thavAthI jIvananA vividha koyaDAonuM samAdhAna sahaja ane saraLapaNa thai jAya che. vaicArika udAratA e sAmAnA astitvano yathArtha svIkAra sUcave che. mAruM te ja sAcuM ema nahIM paraMtu bIjA draSTikoNathI anyanI vAta paNa sAcI che - ema jeTaluM sAruM che teTaluM badhuMya mAre mAnya che, evI sApekSadraSTivALI samajaNa Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 ApaNo saMskAra vAraso keLavavAthI sarvatra sneha, maitrI, vAtsalya ane sauhArdano anubhava thAya che ane te vyakti ajAtazatru banI javAthI vistRta suyazanI bhAgI bane che. samasta jIvanavyavahAra paNa AvI udAra ane bahumukhI draSTi upara ja sArI rIte nabhe che; kAraNa ke ekanI eka ja vyakti putra paNa che, pitA paNa che, pati paNa che, kAko paNa che ane bhatrIjo paNa che, garIba paNa che ane tavaMgara paNa che, goro paNa che ane kALo paNa che; nAno paNa che ane moTo paNa che. Ama bhinna bhinna draSTie vicAratAM te badhuM te te draSTie satya che. sahanazIlatA te ja manuSya dAkhavI zake jenAmAM jatuM karavAnI Teva hoya ane AvI zakti keLavavAthI ja te mahAna banI zake che. khANanuM sonuM aneka bhaThThImAMthI pasAra thAya tyAre sonAnI lagaDI bane ane kAcA hIrA para aneka pahela paDe tyAre ja temAMthI kharo caLakATa bahAra Ave. zeraDInuM gaLapaNa ane caMdananI zItaLatA game tevA saMjogomAM maTI zakatA nathI tema, sajjano aneka vipattione samatAthI ane svecchAe sahana karIne zAzvata satyanA draDha avalaMbanathI aMte vijayavaMta banI jAya che. Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ApaNo saMskAra vAraso ra5 ' 'mArA rAja : * : mahattA zenI ? mahAmUlI A mAnavInI jiMdagI pAmIne kaMika evuM meLavavuM joie, kaMika evuM karavuM joie ke je amUlya hoya, apUrva hoya, zAzvatano anubhava karAvanAra hoya ane sau koine paNa prasannatA pradAna karanAruM hoya. AvA vicArapUrvaka jyAre ApaNe jIvana jIvatA hoie tyAre ja ApaNe sAcA mAnava banI zakIe chIe. jo kevaLa tuccha svArthamAM, mAtra potIkuM peTa bharavAmAM ja, ke pazunI mAphaka potAnuM ane potAnA baccAonuM jatana karavAnA kAryomAM ja jIvananI badhIya kSaNo vItI jatI hoya to tevA jIvanamAMthI koi suMgadha prasarI zake nahIM ane anyane paNa ApaNA mAdhyamathI AnaMdanI kaMi jhalaka maLI zake nahIM. mANasanI jiMdagIne parvAtya ane pAzcAtya vicArakoe zreSTha gaNI che kAraNa ke te mAtra mananA taraMgo anusAra ja nahIM, paNa svataMtra vicArathI sArA-narasAno bheda vicArI sArAmAM pravartIne, narasAthI nivartI zake che. A vicAraviveka-jJAna ja manuSyane anya samasta prANIsRSTithI jAdo tAravI tene sarvazreSTha prANI tarIke prasthApita kare che (The Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 ApaNo saMskAra vAraso most highly evolutionsied among animal kingdom). vaLI ApaNane je vANI maLI che te paNa sarvocca kakSAnI che. teno sadupayoga jo ApaNe kharekhara karI zakIe to aDadhI jiMdagIno jaMga to mAtra tenAthI ja jItI javAya. dhIrI, madhurI, premapUrNa ane yathAyogyapaNe Adara devAvALI vANI ApaNA saccAritranI eka mukhya pArAzIzI che ane je saccAritravAna che te ja mahAna che. hRdayane eTaluM vizALa, virATa ane vizudhdha banAvatA jaie ke prabhu ane prabhuno samasta parivAra saprema temAM padhAre ane kAyamI mukAma kare. basa A ja zAzvatano svIkAra che ane nazvara pratyenI udAsInatA che. je kSaNikamAM aTakato nathI tenI zAzvata pratyenI gati evI to tejIlI thAya che ke tene thoDA kALamAM ja zAzvata padanI prApti thai jAya che !! jAo suvicAra, prema ane udAratAno mahimA ! AmAM nathI kAMi kaSTa ke nathI kAMi vipna, basa jarUra che eka sAcI niSThAnI ane tathAgata rAhabaranI. cAlo, ApaNe sau satsaMganA sahAre zAzvatanI dizAmAM nakkara pagalA mAMDIe ane nazvara taraphanI najarane haTAvIne AjathI ja sAcI mahattA mATenI vijayakUcanI raNabherI bajAvIe. vijayI ho! Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ApaNo saMskAra vAraso 27 AMtaraprAMtIya pravAso dvArA rASTrIyatA ApaNo bhArata deza aitihAsika, bhaugolika, bhASAkIya, sAmAjika-rivAjo, paheraveza, dharmakriyAo, dharmasthAnako ane parva-utsavo - A badhAya draSTikoNathI vicAratA, aneka prakAranI vividhatAothI bharelo che. A kAraNathI te eka deza karatA eka moTA upakhaMDa samAna vadhAre che. A kAraNathI uaica faalzslat da Indian - subcontinent sell che ane vyavahArU draSTie vicAratAM te satya che. - have jyAre ApaNe pAkistAna, brahmadeza, sIlona ane baMgalAdezathI judA paDyA chatAM eka thaine rahevAnuM che tyAre e jarUrI banI jAya che ke ApaNe judA judA prAMto, paheraveza ane sabhyatAvALA ApaNA dezavAsIone pUratA pramANamAM maLIe, teonI bhASA zIkhIe ane temanI sAthe pUrNa AtmIyapaNAno vyavahAra karIe. prathama ApaNe bhAratIya chIe ane pachI marAThI, gujarAtI ke paMjAbI chIe evI manovRtti spaSTa rIte ApaNA dimAgamAM upajAvIe ane evo ja vyavahAra karIe. pravAso, yAtrAdhAmonA darzano, vidyArthIo ane yuvakonA Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 ApaNo saMskAra vAraso '** paryaTana-pravAso, moTA zaheromAM eka ja bahumALIya makAnamAM sAthe rahevuM, ekabIjAnI khAvApIvAnI, paheravA-oDhavAnI ane saMskArapraNAlionI pUratA pramANamAM Apa-le karIe ane amuka vizeSatA jALavyA chatAM abhinnapaNe bhAratIya banIne rahIe. A mATe rASTrIya utsavo ane sAmAjika prasaMgomAM to ekabIjAne maLIe ja, paNa amuka dhArmika parvomAM ane khAsa karIne grAmyavistAromAM thanArA moTA saMta-samelano, sarvadharma samelano ane jAhera prArthanAo - kathAsabhAo, muzAyarAo, sAhitya-samelano, vyAvasAyikasamelano ane DAyarAo-kavvAlIo AdinA kAryakramomAM sakriya bhAga laie. A bAbatamAM bRhada hiMdusamAja sauthI vadhAre udAra che; jyAre musalamAna ane khristI bhAio vadhAre saMkIrNa ane ataDA jevA rahe che; je sArA eMdhANanI nizAnIo nathI. koi udAra-draSTivAna, adyatana zikSaNa prApta ane sArA vaktA-sAhityakAra-saMta-mahAtmA ApaNA gAma ke zaheramAM Ave tyAre avazya temano lAbha sau koie levo joie ane bhAratanI vividhatAmAM paNa ekatAnA sUtramAM potAnA vartanathI potAno sUra pUrAvavo joIe. moTA zaheromAM A samanvayAtmaka draSTikoNa amuka pramANamAM siddha thayo che; paNa haju lAMbI maMjila bAkI jaNAya che. A mATe yuvA-saMgaThononuM kAryazaktibaLa ane prauDho Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ApaNo saMskAra vAraso 29 nA mA bApa ane vayaskonA anubhavonuM samizraNa karIe ane temAM mahilAo paNa pUratI saMkhyAmAM joDAya to A kArya vadhAre sArI rIte siddha thAya. A bAbatamAM pAdavihAra karanArA jaina sAdhu-saMtosatIo ane hiMdu-sAdhuo tathA phakIro sAruM yogadAna ApI zake; jenI ThIka ThIka jhAMkhI ApaNane vinobAjInI padayAtrAmAM ane bhArata-joDonI ' yAtrAmAM thai gaNAya. bhArata dharmanirapekSa nahIM, dharmaprANa deza che. sAMpradAyika jhanUna, anya-dharmAvalaMbIo pratyeno abhAva, bIjAnI dharmamAnyatAo ane kriyAonI niMdA-TIkAthI dUra rahevAnuM che ane dharmAtara karAvavAnI hIna pravRttione sadaMtara baMdha thAya tevo lokamata temaja kAyadAkIya kaDaka kAryavAhI paNa amalamAM lAvavAnI jarUra che. bAkI to sarva bhAratIyo jANI lejo ke A dezamAM jyAre RSabhadeva, rAma, kRSNa, mahAvIra, buddha, haribhadra, hemacaMdra, nAnaka, kabIra, narasiMha mahetA, Izu khrista, bAdazAhakhAna, vivekAnaMda, ajameranA sUphI saMta moyuddIna ciztI, maulAnA abula kalAma AjhAda ane gAMdhIjI-vinobAjInI satya, ahiMsA, vizvabaMdhutva, sarvadharma samabhAva, udAratA, tapa-tyAga-samatA, pramANikatA, insAniyata ane samasta jagatanA manuSyonA hitanI vAtane bhUlI javAmAM Avaze tyAre bhAratadeza, bhAratIya asmitAne khoine eka bhUtakALanA itihAsanI bhUtAvaLa mAtra banIne Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 ApaNo saMskAra vAraso rahI jaze. mATe ApaNe samasta bhAratane, bhAratanA eka adanA AdamInI asmitAne, tenA bhavya bhUtakALane, bhAratIya tattvajJAnane ane bhAratanA AkAzane, pANIne, havAne, khetarone, udyogone, jaMgalone, nadIone, parvatone, sainyane, smArakone, anekavidha kaLAkRtione ane tenI sarvottama adhyAtmapraNAlione jANIne, AvakArIne, svIkArIne kRtArtha banavAno saMkalpa karIe. _ _ _ _ _ - panaghaTa ApaNI saMskRtimAM je zAzvata che tenuM mahattva | che. je kaMi nAzavaMta che tenuM mUlya gauNa che. AthI ! | bhAratabhUmimAM janmelA ane bhAratIya saMskArothI ; siMcita banela Adarza bhAratIya zAzvatano ja 1 upAsaka hoya che. aniSTa ane nAzavaMta padArthonA ! AkarSaNamAM phasAi nityathI vipula thavuM hitAvaha nathI. anitya padArthono ucita upabhoga karo paraMtu tenA pUjaka na bano tene ja jIvananuM sArasarvasva na mAnazo. - svAmI zivAnaMda Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ApaNo saMskAra vAraso 31 R Illus pharaja ane haka A jamAno Easy-Money arthAta phogaTanuM dhana koi paNa upAye meLavI levAno banI gayo che. samagratAthI vicArIe to, dareka bAbatamAM vadhAre meLavI levuM ane ochuM ApavuM evI hInavRtti ApaNA samAjamAM ane dimAgamAM ghara karI gai che. A kAraNathI lagabhaga badhA ja kSetromAM kaTokaTI jevI sthitinuM sarjana thai gayuM che ane deza khADe gayo che ema kahIe to atizayokti nathI. thoDA draSTAMto dvArA svanirIkSaNa karIe :1. jemaNe janma, uchera, zikSaNa ane saMskAro ApyA tevA mA-bApanI sevA karavA ApaNe keTalA tatpara chIe ? 2. benka, ela. Ai.sI., posTa ke polIsa-khAtAmAM keTalA kalAkanI pharaja bajAvIe chIe ? vAraMvAra haDatALo pADI, Unionism ne AdhIna thai pagAravadhAro mAgye jaie chIe ane kAma ochuM karavuM paDe evI mAgaNIo karatA jaie chIe !! 3. zALA-kolejomAM pUro pagAra maLe che paNa tyAM to nAma Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 ApaNo saMskAra vAraso mAtra bhaNAvIe chIe; zakti to badhI khAnagI Tyuzana karavAmAM ja vAparIe chIe ! 4. vidyArthI tarIke vidyA prApta karavAnI mahenata karatA nathI, kolejamAM pIriyaDa bharatA nathI ane parIkSAnA peparo paisAnA jore phoDI nAkhIe chIe. zuM AvuM vidyArthI jIvana hoya ? 5. je sadguru pAsethI jJAna prApta karyuM temanAthI thoDA ja vakhatamAM alaga thai jaie chIe, potAne svayaMspharita jJAna thayuM che ema kahIe chIe, guruno upakAra oLavIe chIe; ane kathaMcita temanI sAthe ja Unhealthy - Competition szaloj ZHE14 Scalvel karIe chIe ! 6. mAbApa tarIke bALakonA bhaNatara ane ghaDatara pratye bedarakAra chIe. kahIe chIe ke amane bALako sAthe besavAno samaya nathI. yAda rAkhIe ke 14-15 varSe chokaro cIDhiyo, rakhaDela ke sAmAbolo thai jAya tyAre teno vAMka kADhIe chIe paNa ApaNe ApaNI pharaja bajAvI nathI evo ekarAra karatA nathI ! 7. behada kALu nANuM bhegu karIe chIe. yogyapaNe kara bharavAnI pharaja bajAvatA nathI ane pachI sarakArane aneka prakAre vagovIe chIe athavA inkamaTeksano daroDo paDatAM hRdayaroganA bhoga banIe chIe ! EIta : Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ApaNo saMskAra vAraso 33 to, ahIM kahevAno Azaya che ke hakka ane pharaja banneno, ApaNA jIvanamAM yathAyogyapaNe vikAsa svIkAravo joie; kAraNa ke bannenA anyonyAzrayathI ja sAco vikAsa saMbhave che. hRdayanA sAcA bhAvathI potAnI pharaja bajAvIe ane yogya hakkanI mAgaNI karIe; kavacita tene mATe satyAgrahamAM paNa joDAie. Ama A bannenuM saMtulana karIe to vyaktigata ane samaSTigata pragati thai zake ane sukha, zAMti, sagavaDa ane saujanyanI anubhUti thAya. tulasI kyAro I* niSkAma sevA e karmayoganI cAvI che. te mATe ! zarIra ane manane ucita rUpe keLavavAM jarUrI ! che. yoganI A prathama bhUmikA che. -svAmI zivAnaMda | vaDIlonI sevA, pADozIo pratye prema, 1 dAnazIlatA, saraLa ane sAduM jIvana, satyavAdIpaNuM, mana ane vicAronI pavitratA | -A che gRhasthIdharmanuM nItizAstra. Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 ApaNo saMskAra vAraso bhAratIya nArI, samAja ane saMskRti koi paNa deza ke samAjanI unnatino mukhya AdhAra te dezanI nArInA jIvananA abhigama upara khUba ja AdhArita che. A mULabhUta satyanA kAraNano vicAra karIe tyAre jaNAya che ke nArI, mAnavajIvananA sarva tabbakAo upara atyaMta ghaniSTa prabhAva pADe che ane tethI mAnavanA vikAsamAM teno phALo atyaMta mahattvano che. ApaNe A avani para avatAra laie te pahelAnA lagabhaga nava mahinA sudhI ApaNI mAtAnA udaramAM rahevAnuM hoya che. bhAratIya manISioe pUravAra karyuM che ke garbhAvasthAmAM paNa ApaNA jIvananuM saMskArIkaraNa cAlu ja hoya che ane tethI sagarbhAvasthAnA mAtAonA AcAravicAranI bALakanA bhAvi upara khUba ja asara paDe che. A vAtanI satyatA bhAratanI saMskRti ane itihAsa, tIrthakaronA garbhakalyANako, mAtA madAlasA, satI sItA abhimanyu, zukadevajI, kuMdakuMdAcArya, vanarAja cAvaDo, chatrapati zivAjI, mahAtmA gAMdhI, vinobA bhAve Adi aneka mahAnubhAvonA jIvananA abhyAsathI ApaNane spaSTapaNe Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ApaNo saMskAra vAraso >>>G[ z**=* pha khyAlamAM AvI zake che. janma pachInA pAMca varSo sudhI bALakono jo koinI sAthe vadhAremAM vadhAre nikaTano saMbaMdha raheto hoya to te mAtA sAtheno che; ane tethI mAtAnA samasta vyaktitvanI tenA para eka amITa chApa paDe che, AjanA zrImaMto ane zaheromAM kAma karatI vhenone mAre khAsa A vAta jaNAvavI che ke teo nAnA bALakane rAmA, AyAbAi ke sAmAnya narsarI - (bebI sITIMga) nA vizvAse na mUke. nAnA bALakanI mAtA nokarI vagere na kare tevI apekSA uttama bALauchera mATe Avazyaka che anivArya che. eka uttama mAtA so zikSako barAbara che ema je kahyuM che te parama satya che. Ama, bhAratIya nArInA jIvananuM sauthI agatyanuM pAsu te tenuM mAtRtva che. nArI strI paNa che. puruSanI te ardhAMginI che, tenI premadA paNa che, preraNA paNa che, vizrAMti che, sahacarI che, anugAminI che, aMkitA che, parama mitra che ane sarva sukha du:kha nI bhAgIdAra che. tenuM sanmAna, tenu zikSaNa, tenuM saMrakSaNa, tene hUMpha ApavI ane tenI sarva suvidhA poSI tene nizciMta, nirAmaya ane niHzaMka rahe tema karavuM e puruSavarganI pharaja che. jo puruSa tema karato nathI ane tene mAtra viSayasukhanuM sAdhana jANe che to te bhrAMtimAM che, khoTe raste che, du:kha pAmaze. A bAbate puruSavarge barAbara jAgRti keLavI strIone - 35 Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 sarva prakAre potAnA jIvanamAM mobhAvALuM ane suyogya sthAna ApIne potAnI jIvanasaMginI tarIke tenI kadara karavI joie. ApaNo saMskAra vAraso Yang vyaktigata stare A dehadhArI, bhAratIya sAMskRtika mUlyono khAsa himAyatI che; kAraNa ke tevA uttama saMskAronI bhUmikAmAM ja mAnavajIvananuM aMtima ane zreSTha lakSaparamAtmaprApti-mokSa siddha thai zake che. tethI te spaSTapaNe samAjane kahe che ke sukha-zAMti-samRddhi-Arogya-kalyANanI kharekhara khevanA hoya to mULa bhAratIya paraMparAnA mUlyoahiMsA-satya Adine na choDo. dAna-zIla-tapa-tyAga Adine avazya jIvanamAM sthAna Apo ane sAcA jJAna, divya AnaMda ane sadguNonI vRddhi karI samasta jIvasRSTi ane mAnavamAtrane abhayadAna Ape evA uttama dharma - Atmadharma - ne AgaLa rAkhIne jIvana jIvo. A vAta mArA dezanI mAtAoe jeTalI suMdara ane sahaja rIte svIkArIne AtmasAt karI che teTalI bhAioe karI nathI ema koi apekSAe mane kahevA do ane tethI ja A jagyAe bhAratIya nArInI zreSTha saMskAritAno nirdeza karela che. vaLI ahIM puruSavargane yAda karAvI jAuM chuM ke A duniyAmAM sauthI zreSTha kahevAya tevA tIrthaMkaro, mahAna avatArI puruSo, AcAryo ane RRSi-munio tathA jIvananA anya kSetre mahAna siddhio hAMsala karanAra badhAya pratApI ane www Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ApaNo saMskAra vAraso 39 * . #A', * * , -, ; : : : :: nAma : - rAma nA ratA sArA kAma karavAnA ja nA kAkA bajAra ane mArA pratibhAvaMta puruSonI vizvane bheTa karanAra paNa A mArI mAtA ja che. mArA vyaktigata jIvananA vikAsamAMthI mArI mAtA, dharmapatnI, bahena ane anya mahilAoe Apelo phALo bAda karuM to eka moTo zUnyAvakAza ubho thAya ema kahevAmAM huM nAnapano anubhava karato nathI. AvA zreSTha mAtRtvane zobhAvanAra mahilAvarganuM sarvAga zreya sadhAya tema karavAmAM ApaNo samAja UNo utaryo che te hakIkata che. A bhUlane jaldIthI sudhArIne kanyAone temaja mAtAone vyaktigata, kauTuMbika, sAmAjika, zaikSaNika, Arthika, naitika ane samagra jIvanamAM yogya sthAna maLe tevo sahiyAro prayatna ApaNe saue karavAno samaya kharekhara pAkI gayo che. kanyAonA zikSaNa ane saMskArIkaraNanA kAryakramane A badhA kAryakramomAM agrimatA ApavAnI vizeSa jarUra che; kAraNa ke bhAratanA nAgarikonA jIvanaghaDataranI bhAvi javAbadArI temanA zire rahevAnI che. karacha F - -- -- - ---- ---- -- - - sItA, zabarI ane caMdanabALA, padminI | ane pannA jhAMsInI rANI ane sarojinI nAyaDu | I jevA strI-ratno tArA preraka purogAmI che. Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 ApaNo saMskAra vAraso TI zikSaNa kevaLa arthalakSI na hoya ApaNe sau jANIe chIe ke navA jamAnAnI havAne kAraNe vAlIo ane vidyArthIo sau koi ema icche che ke bAramA dhoraNamAM vijJAna ke vANijyanA viSayo levA ane dIkarA ke dIkarIne DaoNkTara, enjiniyara ke cArTarDa ekAunTanTa banAvavo, kAraNa ke e lAinamAM javAthI vadhAre paisA kamAvAnI sagavaDa che. koi paNa samAjamAM AvA sArA DaoNkTaro ke evA vyavasAyIo hoya e vAta to AvakArya che, ane te sAruM kamAya te paNa yogya ja che. paraMtu A eka mAtra kamAvAnI dizAno ja che pavana che te hitakArI nathI, A abhigama ekAMgI hovAthI aneka navI sAmAjikaArthika-naitika samasyAo utpanna karanAro che. kamAvAnI dareka gRhasthane jarUra che ane tene mATe te AvakArya che; paraMtu te jyAre ghelachAnuM svarUpa dhAraNa kare che tyAre te duHkhadAyaka bane che ane ciMtA, Tenzana, krodha ane vyasanasevana tarapha lai jai sarvanAza noMtare che. zikSaNa dvArA jo manuSya saMskArita na bane to tevuM bhaNatara tene sAro ke umadA mAnava nahIM banavA de. ApaNA dezamAM svAtaMtryanI prApti pahelAnA vIsa-trIsa varSa ane pachInA vIseka . Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ApaNo saMskAra vAraso 39 varSa daramyAna je mahAna puruSo thayAM temaNe sAyansa ke komarsa lIdhuM nahotuM ane chatAM teo khUba ja vicakSaNa, prajJAsaMpanna, saguNI ane mahAna preraNAdAyaka jIvana jIvI gayAM temaja rASTrane paNa khUba ja upayogI thayAM. AmAM che mahAtmA gAMdhI, saradAra vallabhabhAi paTela, javAharalAla naheru, rAjendraprasAdajI, esa. rAdhAkRSNana, rAjAjI, goviMda vallabha paMta, saMpUrNAnaMdajI, vIra sAvarakara, vinobA bhAve, lAla bahAdura zAstrI, subhASacaMdra bojha, abdula kalAma AjhAda, morArajIbhAi desAi, kanaiyAlAla munzI, bAbA sAheba AMbeDakara Adi aneka. eTale vidyArthI mitrone khAsa kahevAnuM che ke tame game te lAina lo paNa kamAvAnI sAthe sAthe tamArA bRhad kuTuMba, jJAti ke gAmane mATe paNa tame keTalA upayogI thAo cho ane tamAruM jIvana keTaluM saguNasaMpanna bane che tenI satata jAgRti rAkhajo ane jIvanamAM khUba puruSArthamaya rahejo. Aje ApaNA samAjane vadhu sArA manuSyonI (khAnadAnonI, sajjanonI) jarUra che ane te mATe bhAratIya-saMskRti, bhAratIya itihAsa, bhAratIya kaLAkauzalya ane bhAratIya bhASAonI jananI evI saMskRta bhASAnA tajajJo ane niSNAtonI tAtI AvazyakatA che. tame bane to A ke AvA | viSayo lai tamAruM bhaNatara AgaLa dhapAvajo. : * * : * : : - - 1 Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 ApaNo saMskAra vAraso 12. vANIno jAdu ! ApaNane jevI vANI prabhue ApI che, tevI vizvanA koi paNa prANI, paMkhI ke jIvajaMtune ApI nathI. ATalA badhA akSaro ane vyaMjano bolavAnI adbhuta zakti e mAnavanA sarvocca vArika vikAsanuM akATaca pramANa che. - yAda rAkhIe ke vANI bedhArI talavAra jevI che. jo teno sadupayoga manuSyane uttamottama pada sudhI pahoMcADI zake che to bIjI bAju mahAbhArata jevA virATa mAnavasaMharane paNa noMtarI zake che. eka vAra mukhamAMthI nIkaLI gayeluM vacana, chUTI gayelA bANanI peThe, pAchuM vALI zakAtuM nathI. A kAraNathI ja jIvanamAM saMpa, zAMti, maitrI ane snehanI vRddhi karavAnI bhAvanAvALA manuSya khUba vicAra karIne ja bolavuM joie. suyogya vacanothI AkhA jagatane mitra jevuM banAvI zakAya che ane temAM kAMi kharca ke mahenata karavAM paDatA nathI. amArA guruno eka maMtra ane sUtrarUpe jIvanamAM svIkAryo che ane tenAthI aneka prakArano lAbha anubavyo che. A maMtra che :dhIre se bolo, prema se bolo, Adara dekara bolo, jarUrata hone para bolo. Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ApaNo saMskAra vAraso 41 kAkA kAma rahI che Gra. zaikSaNika samasyAo chellA 50 varSamAM ApaNA dezamAM zikSaNano vyApa ThIka ThIka vadhyo che; kAraNa ke vizvavidyAlayonI saMkhyA 1951 mAM 25 hatI te 1998 mAM 235 nI, nizALonI saMkhyA 2,30,683 thI vadhIne 2.4 karoDanI ane kolejonI saMkhyA 700 thI vadhIne 8545 nI thai che. paraMtu A bhaNatara dvArA bhale ApaNe DIgrIo meLavIe chIe; paNa rojabarojanA jIvanamAM te ApaNane kevuM ane keTaluM upayogI thAya te vicArIe to nirAza thavuM paDe che. pahelA varasAdathI jema TheraThera puSkaLa ghAsa UgI nikaLe che paraMtu te kAMi ApaNA khAvAnA kAmamAM Ave nahIM; tema hajAronI saMkhyAmAM dara varSe grejyueTa thayelA vidyArthIo vizvavidyAlayomAMthI bahAra paDe che, paNa temane te bhaNatara dvArA Arthika rIte svAvalaMbIpaNuM prApta thai zakatuM nathI; jethI zikSita bekAronI saMkhyAmAM divase divase vadhAro ja thato jAya che ! Ama ApaNuM zikSaNa vAstavikatA sAtheno saMbaMdha gumAvI beThuM che. prAcInakALathI mAMDIne i.sa. 1940 sudhIno ApaNA zikSaNano itihAsa joie to saumya guru-ziSya saMbaMdhanI Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 ApaNo saMskAra vAraso temAM spaSTa jhAMkhI thAya che. dhIme dhIme A pavitra ane prazaMsanIya saMbaMdha ghaTato gayo ane chellA 20 varSamAM to evI sthitie pahoMcyo che; jyAM te saMbaMdhanI pavitratA ane garimA lagabhaga naSTa thai gayAM che. TyuzananA atirekathI thAkelo zikSaka ke prophesara skulakolejamAM jANe ke vizrAMti levA jAya che ! bIjI bAju sAmAnya vidyArthIone bhaNavAmAM ane pIriyaDa bharavAmAM jANe rasa ja nathI. A banne paribaLothI utpanna thayeluM viSacakra (Vicious circle) tUTI zakatuM nathI. prAiveTa zikSaNavargo ane zikSaNasaMsthAo DonezananA nAme vidyArthIo-vAlIonuM zoSaNa kare che ane garIba ke madhyama vargano vidhArthI zikSaNathI jANe ke vaMcita rahI jAya che. ubhayapakSe zistano abhAva hovAthI, guru-ziSyano ekabIjA pratyeno sadbhAva tadna ghasAi gayo che. svAsthya ane zikSaNano je pUraka samanvaya che te pratye saMpUrNa bedarakArI che ane A healthy mind in a healthy Body nuM sUtra jANe ke visarAi gayuM che. rASTranA yuvAna vidyArthIonuM svAsthya dayAjanaka sthitie pahoMcI gayuM che kAraNa ke zArIrika zrama, kasarata, yogAsana, nirvyasanatA ane AhAra-vihAranI niyamitatAe jANe ke navI peDhInA jIvanamAMthI dezavaTo lIdhA jevI paristhiti pedA thai gai che. ramatagamata vibhAga tarapha tadna bedarakArI varte che ane temAM Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ApaNo saMskAra vAraso 43 ApaNA gujarAtamAM to te vAta spaSTapaNe jaNAi Ave che. A bAbata sarakArItaMtre to jAgRta thavuM ja joie, paraMtu svaicchika saMsthAo jo AmAM sAruM yogadAna Ape to jaldIthI sudhAraNA thai zake. vividha prakAre A pravRttione biradAvavI joie ane vipula pramANamAM puraskArAdi ApavAnuM Ayojana karavuM joie. ApaNA dezano aitihAsika, bhaugolika, bhASAkIya, sAMskRtika Adi draSTiothI vicAra karIe to to eka deza karatA eka upakhaMDa jevo vadhAre che. aneka prakAranA dharmamatanI mAnyatAvALA loko ApaNe tyAM vase che. AvI vividhatAomAM paNa ekatA jALavI rAkhavA mATe ApaNe zaikSaNika ane paryaTaNanA kSetre paNa khUba prayatno karavA paDaze; jethI vividha jillAo ane prAMtanA loko ekabIjAnI sAthe nikaTatAthI haLImaLI zake, ekabIjAnA tahevAro ane sAmAjika prasaMgomAM AvatA-jatA thAya ane ekabIjAnA rItarivAja Adi viSe pUratA pramANamAM mAhitagAra thai zake. AvuM bhAvAtmaka aikya lAvatA ghaNo samaya lAge. A bAbatamAM relve-musApharI, lazkarI-bharatI ane badalIo, Ai.e.esa. ophIsaronI AMtaraprAMtIya kAryavAhI ane niyuktio to upayogI che ja; paraMtu vidyArthI-avasthAthI mAMDIne ja skUla, koleja ane yuvakamaMDaLonA AMtara-prAMtIya pravAso ane sAMskRtika Apale (vinimaya) mATenA kAryakramonuM sarakArI ane khAnagI (Both Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 ApaNo saMskAra vAraso at Public & Private levels) stare Ayojana thavuM joie. A bAbatamAM hiMdu ane jaina dharmanA sAdhuo, je pAdavihArI hoya teo ghaNAM upakArI banI zake. vaLI, moTA tIrthayAtrAnA saMgho (dA.ta. muMbai-kAzI, madrAsa-medazikhara, himAlayanI taLeTInA tIrthonA pravAso) nuM Ayojana paNa prazaMsanIya che. prAcIna aitihAsika draSTie mahatvanA sthaLonA pravAsathI jJAna-gammatanI vRddhi sAthe vidyArthIomAM prarvatIyaArohaNa, moTI nadIo-jaMgalo ane mahApuruSonA smArako viSenuM jJAna vadhe, sAhasavRtti vadhe ane A rIte temanA jIvanano bahumukhI vikAsa thavAmAM vega Ave. yogAsano, sAmAnya mAnavatApUrNa vyavahAra ane ApaNA sau koinA jIvanamAM upakArI ane unnatikAraka evA ucca mUlyonuM prayogAtmaka zikSaNa khUba ja Avazyaka che. aThavADiyAmAM tenA be-traNa pIriyaDo rAkhavAmAM Ave ane prAcIna tathA arvAcIna mahApuruSonA jIvananI mAhitI dravyazrAvya mAdhyamothI paNa ApavAmAM Ave to te vizeSa preraNAtmaka, prasannatAdAyaka ane cAritraghaDataramAM khUba khUba upayogI banI zake. jIvanaghaDataramAM vividhapaNe upayogI ane upakArI evA rASTrIyatA, zUravIratA, sAhasikatA, satyaniSThA, | saccAritratA, udAratA, nyAyapriyatA, pramANikatA, sAdAi, dhyeyaniSThA, namratA, vizvabaMdhutva Adi sadgaNono jIvanamAM saMcAra thAya. guNiyalajanonuM sanmAna thai zake evA vividha Form Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ApaNo saMskAra vAraso samAraMbhonuM Ayojana jAheramAM thAya to vidyArthIo ane yuvaka-yuvatIone jIvanamAM mahAna banavAnI preraNA maLe. AvI pravRttiothI jIvanavikAsa ane jIvananI unnati sAdhavAno teono utsAha ghaNo vadhI jAya. jo ApaNe Ama karI zakIe to samasta samAjamAM ane rASTramAM saccAritratAnI mahattAnuM ane te prApta karavA mATenI eka taMdurasta harIphAinuM mojuM pharI vaLe; jevuM ke gAMdhIyugamAM svAtaMtryasaMgrAmanuM pharI vaLyuM hatuM tevuM. tuM yuvAna ho to tArI draSTi vidhArjana, 1 satata udhama ane kuTuMba-rASTra pratyenI pharaja bhaNI satata rAkhaje. zikSaka saMta ane nyAyadhIzanA jIvanamAM saDo pese te samAja naSTa thAya che. 45 Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 ApaNo saMskAra vAraso 14. sAcuM cAritra samAjamAM cAritrano sAmAnya artha to prasiddha che; mukhyapaNe to temAM dAmpatyajIvananI ke vyaktigata jIvananI pavitratA ane saccAino samAveza thAya che. zAstrIya vidvAno, paraMparAgata vratAdinA pAlanane cAritra kahe che. A sAmAnya artha to barAbara che paNa jIvanamAM jeo kharekhara mahAna banavA mAMge che temaNe mukhyapaNe nIce kahelI jIvanazailI apanAvavI, to temanA jIvanano bahumukhI vikAsa thatAM teo sahajapaNe uttama cAritranA svAmI banI zakaze. 1. niyamitatA : je samaye je kArya karavAnuM nakkI karyuM hoya, te samaye te kArya avazya karavuM. asAdhAraNa saMjogomAM te na thai zake to samayasara tenI jANa saMbaMdhita vyaktione karI devI. 2. vyavasthA : dareka kAryane karavAnI eka zreSTha ane sarvAMgasuMdara rIta hoya che. jema ke te kArya karavA mATe yogya ane nirdoSa sAdhanono upayoga karavo; tene vaheluM ke moDuM na karatA yathAyogya samaya karavuM; bahu jaldI-jaldI ke tadna maMda gatithI na karavuM; tene yogya Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ApaNo saMskAra vAraso jagyAe ane yogya vyaktionI hAjarImAM karavuM; veTha ke DhasaraDo karatA hoie te rIte nahIM, paNa potAne ane anyane prasannatA upaje te rIte karavuM; temaja te kArya dvArA koine mana-vacana-karmathI du:kha na upaje tevI rIte karavuM ane svArtharahita thaine bahujanahitAya thAya tevI rIte karavuM. 3. vacanapAlana : ApaNe koi paNa vyaktine koi paNa kAma mATe vacana ApyuM hoya to te avazya nibhAvavuM. game teTalA du:kha, virodha ke agavaDone sahana karIne paNa vacananuM pAlana karavuM e mahAna cAritranuM dyotaka che. A eka zistanA pAlanathI saraLatA, sAhasa, draDhatA, birAdarI Adi aneka guNo pragaTe che. 4. nirmaLa premamaya vyavahAra : kuTuMba ane mitrothI mAMDIne, ApaNA saMbaMdhamAM AvanAra sau koi prANIo ke nAnAmoTA manuSyo sAthe aMtaraMga sadbhAvapUrNa vyavahAra karavo. Avo premamaya vyavahAra karatI vakhate koi svArthamaya draSTi rAkhavI nahIM ke sAmAne madadarUpa thavAmAM pAchI pAnI karavI nahIM. AvuM pAradarzaka vartana manuSyane jIvananA uccatama zikhare pahoMcADe che, evo jJAnIono anubhava che. 47 5. kartavyapAlana, dhIraja ane khaMta : prathama to koi paNa kArya karavAno sAco saMkalpa karavA mATe ghaNI pAtratAnI Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 ApaNo saMskAra vAraso jarUra che; jemAM deza-kALanuM sAcuM jJAna, potAnI sAmAnya zakti, hAthamAM lIdhela kAryanI samajaNa ane pUrva-anubhava tathA sahayogI mitronAM sahakAra Adi mukhya che. ahIM to tethI AgaLanI vAta che. pUro vicAra karyA pachI prAraMbheluM satkArya karavA mATe draDha nirdhAra, aneka Apattio ane niSphaLatAo maLe to paNa nirAzAne jIvanamAM sthAna na ApavuM, thoDo samaya vizrAma karIne pharI pharI te kArya siddha karavA mATe potAnI sarva zakti chellA zvAsa sudhI lagAve ja rAkhavI-e badhA mahApuruSanA lakSaNo che. mahAtmA gAMdhIjI, mahArANA pratApa, vanarAja cAvaDA ke narasiMha mahetA jevA aneka mahApuruSoe hArane hAra na mAnatAM, pharI pharI potAno puruSArtha cAlu rAkhIne potAnI jIvanasiddhi karI che. samayano sadupayoga, kRtajJatAnuM sadaiva smaraNa, saunI sAthe namratAthI vartana, potAne maLela lAbhane udAratApUrvaka potAnA mitra-sahayogIomAM vaheMcavo, tuccha vastumAM AnaMda mAnavo nahIM, temaja moTA samAdhAna mATe potAnI alpa mAgaNI jatI karavI Adi aneka prakAranA jIvanakramane apanAvavAthI mahAna ane prabhAvazALI vyaktitva udaya pAme che. mational Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ApaNo saMskAra vAraso 49 15. bhAratIya khetI ApaNo deza eka khetIpradhAna deza che. tenI 75 TakA jeTalI prajA gAmaDAmAM rahe che, jyAM AjIvikAnuM mukhya sAdhana khetI che. paraMtu A paNa eka du:khada hakIkata che ke khetI lAyaka sArI jamInanA je mAliko che teo kAM to moTA jamInadAro che, athavA AjubAjunA moTA zaheromAM rahetA zrImaMto, sarakArI amaladAro ane prajAnA nAme cUMTAine tene dago denAra ane prajAnA zoSaNamAM rAcanArA nirlajja, rizvatakhora ane dezadrohanA kAryomAM pAvaradhA evA rAjakAraNIo che. A vAta sakhata zabdomAM e AzayathI lakhI che ke khetaromAM parasevo pADI kALI majUrI karanAra evA khetamajUro (dahADiyAo) ne Arthika, zaikSaNika ke sAMskArika koi kSetre pragati karavAnI taka maLatI nathI. zrImaMta vadhAre zrImaMta banato jAya che ane garIba vadhAre garIba banato jAya che. AvA khetamajuronuM koi gaNanApAtra saMgaThana nathI ke jenuM rAjya ke kendrIya sarakAra sAMbhaLe. A mahAna ane vikaTa samasyAno tAtkAlika ukela nathI; Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa0 ApaNo saMskAra vAraso - rAjAnA kaTaka kAraNa pAnanA ema chatAM Aje AjhAdInA 50 varSa pachI paNa sthiti ghaNI asaMtoSakAraka che. atre tenA badhA pAsAonI chaNAvaTa karavI saMbhavatI nathI ane prastuta paNa nathI; chatAM nIce pramANenA thoDA sUcanono amala karavA mATe jo ApaNe sau sahiyAro puruSArtha karIe to bhAratane maLelI AjhAdIno lAbha eka sauthI nIcenA stara sudhI thoDo paNa prasArI zakAya ane ApaNe sAcI AjhAdI prApta karI ema gaNI zakAya. 1. paryAvaraNa-rakSaka arvAcIna kheta paddhati : A paddhatimAM sAruM biyAraNa, pharTIlAijhara, siMcAinI sagavaDa, jaMtunivAraka davAo ane sAdu yAMtrikaraNa sImAMta kheDUtane puruM pADavAmAM Ave; jethI sInuM poSaNa thAya ane koinuM zoSaNa na thAya. 2. nAnA kheDutone (1.5 ekara sudhInI jamInavALAne) yogya nANAnI madada. A kAma sahakArI maMDaLInI racanA dvArA vadhAre vyavasthita ane pramANikatAthI thai zake. 3. kooparoTIva phArmIga, jemAM cAra-pAMca kheDUto sAthe maLIne khetI kare, jethI vadhAre karakasarapUrvaka ane poSaNakSama rItathI kAma thai zake. 4. sahakArI vecANa maMDaLIo vyavasthita racAya to | vyaktigata vecANa karavAthI thatA zoSaNathI bacI zakAya. I 5. kheDuta pAyArUpa zikSaNa meLave, jethI tenuM zoSaNa thatuM aTakAvI zakAya. mArA gAmanA nAnA nAnA nAnA nAnA mANasa . paramAra, Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ApaNo saMskAra vAraso pa1 * koI - - - ApaNA dezanI mULa saMskRti RSi ane kRSinI ja che. bhale audyogIkaraNa karIe tenI nA nathI, paraMtu te maryAdita rahe to ja sArI zAMti, samRddhi ane ciMtAmukta jIvana jIvI zakAze ane gAMdhIjI-vinobAnI bhAvanAvALuM rAmarAjya lAvI zakAze. - - - - - - - - - - - - ApaNo deza svataMtra thayAne 54 varSa ! thavA AvyAM to paNa kheta-majura ane nAnA kheDUta sudhI haju ApaNe jIvananI pAyAnI jarUriyAto pahoMcADI zakayA nathI. tene mATe ApaNe saue sahiyAro puruSArtha karavAno vakhata have pAkI gayo che. - 1 kAjala - - - - - - Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 52 ApaNo saMskAra vAraso 16. sAcI asmitA sInA sukhamAM rAjI rahIe te sajjanatA paNa bIjAne tananuM, mananuM, dhananuM ke anya koi paNa prakAranuM duHkha jovAmAM AvatAM, ApaNI pUrI zakti lagAvIne tene dUra karavAno prayatna karIe te kharekharI saMvedanazIlatA ane paropakArIpaNuM gaNAya. karUNA ane sAcI anukaMpAnuM e Avazyaka aMga che ke pote sahana karIne, tana-mana-dhana samayAdino bhoga ApIne paNa anya manuSyo, pazu-paMkhIo ke jIvajaMtu Adi samasta prANImAtrane madadarUpa thavuM. Ama karavAthI hadaya kUNuM bane che, Adra thAya che ane jIvananA ucca mUlyo samajavAnI ane apanAvavAnI pAtratA ApaNAmAM pragaTe che. AvI satpAtratAthI ApaNuM sarvAgI hita thAya che ane jIvana saphaLa bane che. Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ApaNo saMskAra vAraso 53 * TET/ * 17. samayano sadupayoga jIvanane unnata ane saphaLa banAvavAno A zreSTha, sarvasulabha ane sarvamAnya upAya che. je niraMtara udyamI rahe che ane potAnA jIvananI pratyeka miniTano sadupayoga kare che tene zodhatI zodhatI, saphaLatA, tene AMgaNe AvIne ubhI rahe che. - vidyArthI hoya ke gRhiNI, zikSaka hoya ke AcArya, DaoNkTara hoya ke vakIla, kheDUta hoya ke vepArI, gRhastha hoya ke tyAgI, kAryakara hoya ke netA-jIvananA badhA ja kSetromAM samayano khUba cIvaTapUrvaka sadupayoga karanAra jhaDapI pragati sAdhI zake che. vItI gayelI eka kSaNa lAkho upAyo karavA chatAM pAchI meLavI zakAtI nathI; mATe jIvananA unnata dhyeyane tvarAthI siddha karavA pratyeka kSaNane satkAryamAM ja vAparIe. pratyeka mahApuruSanI jIvana-saphaLatAnuM rahasya vicAratAM samayano sadupayoga, sAcI samajaNa, sadAcAramAM niSThA ane sAhasavRtti | -A kAraNo mukhya jaNAya che. Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa4 ApaNo saMskAra vAraso rITAyaramenTa sAmAnya rIte A jamAnAmAM, sarakAra ke anya saMsthAo 58 varSe ApaNane nokarImAMthI chUTA kare che ane tame nivRta jIvana gALo ema sUcita kare che. je manuSya uparokta hakIkatano pahelethI vicAra karyo hoya te kharo samajI kahevAya. dIkarA-dIkarInA lagnanI, chokarAne lAinasara karavAnI ke parIkSAmAM sArA mArkasa lAvavAnI AgaLathI taiyArI karIe chIe tema, nivRttinI paNa AgaLathI taiyArI karavI joie. jo mAnasika rIte te mATe taiyAra na thayA hoie, nivRttimAM samayano kevI rIte sadupayoga karIzuM tenI yojanA na karI hoya to jIvanamAM khAlIpo lAge, mUMjhavaNa thAya ane mAnasika asaMtoSa janme; jemAMthI potAne DIprezanano ane kuTuMbIjanone kalezano bhoga banavuM paDe. | nivRtti pachI ThIka Avaka hoya to kamAvAnI tRSNAnuM niyamana karI paropakAranI pravRtti ane AtmakalyANa mATe satsaMga-bhakti-tIrthayAtrA AdimAM joDAvuM ane kuTuMbane jarUriyAta anusAra upayogI thavuM. vicAravAna-vivekI to 35 varSanI uMmara thAya tyArathI ja thoDuM sAruM vAMcana, avAranavAra satsaMga, maMdira, tIrtha ke dharmasthAnakanI sevA ; , , Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ApaNo saMskAra vAraso 55 vageremAM prasaMgopAta rasa lai dharmaruci keLavato thai jAya che; ane nivRtti maLatAM, sAdhanAmAM paddhatisara ane cIvaTathI vizeSapaNe lAgI jAya che. bhAratIya jIvanapaddhatinuM aMtima lakSa paramAtmadarzana dvArA sAcI zAMti, divyajJAna ane chevaTe pUrNa mokSanI prApti karavI te che; mATe ja maharSioe sAmAnya manuSyane mATe cAra AzramonI vyavasthA kahI che, jenAthI kramaza: divya jIvanano vikAsa thai zake che. mRtyu ApaNuM astitva maTADI zakatuM nathI; kAraNa ke ApaNe ajara, amara, AnaMdadAna ane divyajyoti svarUpa chIe. AvA aciMtya mAhAbhyavALA ApaNA svarUpano aparokSa anubhava karIne ApaNe mRtyuMjayI banIe. upasaMhAramAM ema kahI zakAya ke jo ApaNe A uMmaramAM, dunvayI pharajAne gauNa karIe, yathAzakti saMsthA, samAja ane rASTra taraphanA RNane anAsaktabhAve adA karIe ane dehadevaLamAM birAjamAna paramAtmAnA darzana karavA mATe satsaMga-sadguNaprApti ane vicArone jIvanamAM agrimatA ApIe to manuSyabhava saphaLa thAya ane sAcA arthamAM Retirement kAyamI bane. yathA - yadgatvA na nivartante taddhAma paramaM mama - zrImad bhagavadgItA Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa6 ApaNo saMskAra vAraso 19. potAnA ArogyanuM jatana karo. - - - jIvananA koipaNa kSetramAM saphaLatA prApta karavA nIrogI zarIra upakArI bane che tethI ja mahApuruSoe kahyuM - * zarIra e ja dharmakaraNa mATenuM prathama sAdhana che. *paheluM sukha te jAte naryA. * Health is wealth. AjanuM zaherI jIvana ghaNI ja dhAMdhala-dhamAlavALuM banI gayuM che. sukhI jIvananI kalpanAo badalAi gai hovAthI khUba paisA kamAvA mATe jIvanamAM doDadhAma sivAya bIjuM kAMi dekhAtuM nathI. bhojana, zrama, kuTuMba-jIvana, saMskAra, suyogya rItabhAta vageremAM evI aniyamitatAo, vikRtio, daMbha ane dekhAdekhI ghara karI gayA che ke DIprezana, vihavaLatA, blaDa prezara, jaTharanuM cAMdu, hRdaya-roga, zArIrika sthULatA, gupta rogo Adi aneka viSamatAono bahoLo vyApa thai gayelo jovAmAM Ave che. A badhAno koi mukhya ilAja hoya to te potAnI ja sAcI samajaNa ane tene anurUpa AcaraNa draDhatAthI amalamAM mUkavuM te che. keTalIka anubhUta kUMcIo batAvuM chuM : Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ApaNo saMskAra vAraso pa7 che 2. 1. AhAra H 1. niyamita samaye bhojana laie. 2. bhUkha lAgI hoya teTaluM ja khAie. 3. jIbhane nahIM paNa peTane pUchIne khAie. 4. tana-mananA Arogya mATe vadhAre paDatuM tIkhuM, taLeluM, masAlAvALuM, pacavAmAM bhAre hoya tevuM ane moDI rAtre levuM nahIM. bharapeTa khAine tarata sUi javuM nahIM. 5. zAkAhAra saMpUrNa ane supAcya AhAra che, tenAthI kabajiyAta ane zArIrika skULatA nivArI zakAya che. pAtaLuM zarIra dIrdhAyu thavAmAM vizeSa upakArI che. tAjI, moLI, malAi vagaranI chAza eka uttama Arogyaprada pINuM che. vizrAma ane ALasa : yogya nidrAthI zArIrika thAka utare che ane punaH phartithI kAma karI zakAya che. uMmara, vyavasAya, saMjogo, AhAra vagerenI sAthe tAla mela bese teTalI UMgha levI; chatAM jiMdagI jAgatA rahIne sArAM kAmo karavA mATe che ema jANI, vadhAre UMghathI dUra rahevuM. mAnasika ane zArIrika thAka utAravA roja 5-10 miniTa mATe zavAsana karavAthI khUba lAbha thAya che. 3. zArIrika parizrama H 1. jema mazIna cAlatuM na rahe to tene kATa caDI jAya, tema je zarIrane yogya kasarata ke zrama na maLe te sthaLa, phurti vagaranuM ane rogonuM ghara banI jAya. 45 varSathI moTAM hoya temane mATe haLavA Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 ApaNo saMskAra vAraso 4. Asano ke be-traNa ki.mI. cAlavuM, ke bagIcAnI saMbhALa levA jevI haLavI kasarato niyamita karavI. khUba upayogI ane AnaMdadAyaka che. Avo zrama phUrtidAyaka ane upakArI che. yuvaka-yuvatio potAne managamatI daMDabeThaka, svImIMga, veiTa-lIphaTIMga, TenIsa, kustI, doDa ke vividha Asano jevI bhAre kasarato paNa karIne pharti ane AnaMdano anubhava karI zake. 2. bhojana ane kasarato vacce ochAmAM ocho eka kalAkano AMtaro rAkhavo. 3. bahu hAMphI javAya ke chAtImAM dukhAvo thAya to turata kasarata baMdha karI devI. AjIvikAno udhama sAmAnyapaNe AThathI dasa kalAkanuM kAma potAnI AjIvikA mATe yogya gaNAya. apavAdarUpe sIjhanamAM, amuka khetInA kAmamAM ke navI nokarI-dhaMdho ke prAraMbhika zaherIjIvanamAM traNeka kalAka vadhAre kAma paNa karavuM paDe. All Work and no Play makes Jack a dull boy. kauTuMbika-jIvana, bALakonuM bhaNatara-ghaDatara, mitrono samAgama vagere mATe paNa thoDo samaya phALavavo. vadhAre paDatA ujAgarA, rAtrinA moDA sudhI TI.vI. jayA karavuM ane rAtre moDethI klabamAMthI pAchA pharavuM - A badhAthI Arogya ane saMskArane nukazAna pahoMcavAnI ghaNI zakyatAo che. Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ApaNo saMskAra vAraso 59 (5. mAdaka dravyonuM ane kuTevonuM sevanaH A jamAnAmAM vadhAre paDatA kAmanA bojA ane mAnasika ciMtAothI bacavA mATe ane kAlpanika manoraMjana mATe mANasa, bIDI-sIgareTano atireka, dArU, jugAra, jardA, pAnamasAlA, mAMsAhAra, klaba-lAipha, blyu philma tathA svacchedAcAra tarapha vadhAre ane vadhAre DhaLI rahyo che. sArA Arogya mATe badhAmAMthI akkanI jarUra nathI. A vAta barnADa-zo, zrImorArajIbhAi desAi, zrI gujhArIlAla naMdA, zrI aTalabihArI bAjapAi, zrI ravizaMkara dAdA, zrI menakA gAMdhI, tathA aneka svAtaMtryasenAnIo jevI Adhunika vyaktionA jIvana parathI spaSTapaNe jANI zakAya che. A badhI vastuo tana-mananA svAdhya upara vadhate oche aMze hAnikAraka asara kare che ema have Adhunika vijJAna paNa kabUla karatuM jAya che. vividha saMzodhano dvArA e puravAra thai cUkyuM che ke tamAkuno upayoga (khAvuM,pIvuM ke ghasavuM), dArUno upayoga ane guTakAnuM sevana taMdurastInI avazya hAni karIne akALe ghaDapaNa ane mRtyune notare che. Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 60 20. ApaNo poSAka kevo hoya ? mAnavajIvananI pAMca pAyArUpa jarUriyAto gaNavAmAM AvI che; roTI-paDAM-makAna-auSadha ane zikSaNa, je samAjanA manuSyone A badhI jarUriyAto yogya rIte ane pramANasara maLI rahe te samAjane, sAmAnyapaNe sukhI samAja (Welfare state) gaNavAmAM Ave che. ApaNo saMskAra vAraso manuSya ati prAcIna kALathI kapaDAM paherato Avyo che. tenuM mukhya prayojana ThaMDI-garamIthI zarIranuM rakSaNa karavuM, potAnI lajjAzIlatA jALavavI ane samAjamAM potAnI pharaja, mobho ane mahattAnuM digdarzana karAvavuM te che. ahIM to mAtra sabhyatA ane saMskAritAnA saMdarbhane anulakSIne ja be zabdo kahevAM che. bhAio ane baheno-bannenuM mukhya kAryakSetra jAduM juduM che. ghara-kuTuMbanuM saMcAlana ane lAlanapAlana e vhenonI ane tenA AjIvikA-saMrakSaNanuM kArya e bhAionI mukhya pharaja che. Ama chatAM bannee haLImaLIne ja gRhasthAzramanuM sArI rIte pAlana karIne, jIvanane unnata ane UrdhvagAmI banAvatA rahevAnuM che. Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ApaNo saMskAra vAraso phezananA nAme Aje azlIlatA, asabhyatA ane AchakalAi eTalI hade prasarI gayAM che ke tene nirlajjatA ane aMga-pradarzananI halakaTa vRtti ja gaNavI joie. bhAratIya sabhyatAne pratikULa ane vighAtaka evA phezana-zonI nirargaLa pravRttione mahilA-maMDaLoe ane samAjanA sabhyavarge avazya niyaMtrita karavI joie. nArInuM zreSTha bhUSaNa tenI lajjAzIlatA ja che evuM bhAratIya saMskRtinuM spaSTa mAnavuM che. jyAre teno maryAdAbhaMga thaze, je amuka aMze thai rahyo che, tyAre bhavya bhAratIya paraMparAno paNa mRtyughaMTa ja saMbhaLAze. mATe samayasara jAgRta thaine saumya, zAnadAra ane unnata evI ApaNI paraMparAnuM rakSaNa karavAno avazya saMkalpa karIe. dareka dezamAM potapotAnI paraMparA svIkArAya che. bhAratIya saMskRti nAvinya, lAvaNya, lAlitya ke vaividhyano svIkAra karavA chatAM paNa AdhunikatAnA nAme indriyone khoTI rIte bahekAvIne cAritrahInatAnI dizAmAM lai janAra poSAka, te paheravAnI rIta, calacitro, jAherakhabaro ane gunhApreraka sAhityano asvIkAra kare che. AvI viSamatAone khALavA mATe bALapaNanA saMskAro, mAbAponI hUMpha ane lalitakaLAono yathAyogya vikAsa karIe ane yuvAzaktine vidheyAtmaka pravRttio dvArA samAja ane rASTranA navanirmANanA kAryamAM joDIe to kaMika sArUM phaLa Ave. A kAryo mATe mAtra sarakArI mAdhyamo ane sAdhano pUratA nathI, temAM anya 61 Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 62 ApaNo saMskAra vAraso saMsthAoe paNa sahayoga Apavo rahyo. saMskArapITho, gurukuLo, jAgRta mahilAmaMDaLo, draSTivAna, zikSako, sAcA saMto, kathAkAro ane keLavaNI maMDaLo sau koi sahiyAro puruSArtha kare to, A ane bIjA AvA moTA dUSaNone dhIme dhIme niyamanamAM lai zakAya ane samAjamAM zAMti-sauhArda, nirbhayatA ane paraspara premanuM vAtAvaraNa ubhuM thAya. - bhAratIya saMskRtinA pAyArUpa mUlyo grAmya vistAra ane grAmyajIvanamAM vadhAre sArI rIte ane saraLatAthI jALavI zakAyA che; jethI tvarAthI phelAtA zaherIkaraNanI gati dhImI. pADI zakAya to paNa A kArya ochI mahenate siddha thai zake. - ----------------- sAdo, saraLa, somya, svaccha, chatAM , kalAtmaka poSAka ' e ApaNI ! saMskAritonuM dhotaka che. bhAratanI nArInuM sauthI moTuM bhUSaNa tenI lajjAzIlatA che. kara Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ApaNo saMskAra vAraso sAdu jIvana ane ucca vicAra A jamAnAmAM uparokta jIvanazailI apriya ane ghaNAMnI draSTie avyavahAru, hAsyAspada ane azakya jevI lAge che. koi paNa unnata ke AdarzarUpa kArya prAraMbhamAM to evuM ja lAge, paNa draDha saMkalpathI, dhIrajathI ane vivekathI te yathApadavI siddha karI zakAya che. AdhyAtmikatAnA mULamAM ja ni:svArthatA ane paropakAra rahyAM che ane A be guNone jIvanamAM mUrtimaMta karavAno puruSArtha te ja sAdu jIvana. vicAra ane vivekanI pRSTabhUmImAM ja AvA jIvananI saMkalapanA sAkAra thai zake che. tenA bhinna bhinna mukhya ghaTako nIce pramANe che. 1. sAduM, sAttvika, mitAhArI bhojana. 2. saumya, ochA mUlyavALo ane Avazyaka paheraveza 3. satata udyama, samayano barAbara sadupayoga. 4. bane tyAM sudhI potAnuM kAma potAnI jAte ja karavuM, bIjAne cIMdhavuM nahIM. 5. hoTala, sInemA, klaba - A badhAno paricaya sAmAnyapaNe | karavo nahi arthAta khapa pUrato ja karavo. manoraMjana mATe khAnadAna mitrone ghera javuM ane gharamAM ja sArI Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 64 ApaNo saMskAra vAraso ka * * vAnagIo banAvIne khAvI. bahAra pharavA javAnuM mana thAya tyAre koi prAkRtika suMdara sthaLo, tIrthadhAmo, saMskArapITho, bAgabagIcAo, taLAva-nadIo-pahADo ke evA saMskArapreraka sthaLo pasaMda karavAM; jethI bALakone jJAna sAthe gammata maLe ane navInatAthI nirdoSa manoraMjana paNa maLe. Ama karavAthI bALakonA zikSaNa-saMskAramAM phAjala samayano sadupayoga thai jaze ane halakA manoraMjana mATe manane avakAza raheze nahIM. 7. vyaktigata jarUriyAto sapramANa ja rAkhavI; nahitara kapaDAM, buTa-caMpala, keseTo, chApA/ megejhIna, davAo, zRMgAranA prasAdhano vagere khUba ja vadhI jaze ane tenuM kharca ane sAra-saMbhALa levAmAM vadhAre samaya ane zaktino bhoga Apavo paDaze, ane tenI vyavasthA na jaLavAtAM manamAM eka jAtano tanAva pedA thaze. koine koi sevA, saMskAra, samAja kalyANa ke sAdhanAnA kAryakramamAM potAnI jAtane joDI devI. Ama karavAthI jIvananuM dhyeya baMdhAya che, niyamitatA Ave che, satkAryomAM mana lAgeluM rahevAthI kaMTALo Avato nathI ane khoTA mojazokha tarapha mana jhAvAM mAratuM nathI; jethI vyaktigata ane kauTuMbika jIvanamAM zAMtino anubhava thAya che. * Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ApaNo saMskAra vAraso 65 * * 22. jIvananI sArthakatA mATenI dasa kucIo jIvanane saphaLa, zAMtipUrNa ane kharekharuM majedAra banAvavA mATenA thoDAka anubhUta kImiyA paNa ahIM ja TapakAvI dauM 1. mAbApa, vaDIlo, vidvAno ane saMtonuM haMmezA bahumAna ane vinaya karaje ane svamAna to sau koinuM jALavaje. 2. sobata viSe khAsa kALajI rAkhaje. khAnadAna ane umadA AcAra-vicAravALAonI ja kaMpanI rAkhaje. 3. gharamAM, saMsthAmAM, ke samAjamAM saunI sAthe premathI raheje. nAnA moTAno bheda karyA vinA saune yogya sagavaDa, sanmAna, hUMpha, pharajanI soMpaNI ane hakka maLe tevuM Ayojana ane prarvatana karaje. 4. ghasAine rAjI thaje, kAraNa ke jIvana vikAsano mULa maMtra A ja che. jo ke pAyAnA patthara banIne rahevuM, sahana karavAnI Teva pADI tene vaLagI rahevuM e kaThina kArya che paNa saphaLatAnA uMcA zikharo te vinA sara karI zakAtA nathI. duniyA jene du:kha gaNe che te kharekhara du:kharUpa nathI, mAtra prasUti pahelAnI pIDA ke siddhinI Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ApaNo saMskAra vAraso s prApti pahelAnA tapa jevuM che. | 5. jiMdagInI pratyeka kSaNa amUlya che. eka miniTa paNaI nakAmI na jAya ane tArA jIvananA dhyeyanI dizAmAM kaMika ne kaMika pragati thatI rahe tenuM khAsa dhyAna rAkhaje. A mATe ghaNAM varSo sudhI rojanIzI ke DAyarI lakhavAthI thatA phAyadAno lekhakane anubhava che. chellA lagabhaga trevIsa varSathI to jIvana ja khullI kitAba banI gayuM che ane tethI te lakhAtI nathI to paNa te (samaya) nA hisAbanuM ciMtana to karyA ja karuM chuM. sArAM pustakono zokha : tArA gharamAM uttama pustako vasAvaje. bIjA pustako maLe, mahApuruSonA cAritro dhyAnapUrvaka vAMcaje ane vicAraje, to jarUra tane unnata jIvana jIvavAnuM khUba ja baLa maLaze. jyAre tvarAthI jIvanavikAsa karavAno nirNaya kare tyAre, koi sAcA saMtanA ke anubhavInA Azraye paddhatisaranuM vAMcana karI tArA hRdayanA jJAna bhaMDArane samRddha karaje. 7. mana-vacana-kAyAthI niyamita banaje. manamAM potAnA ane saunA kalyANanA vicArone ja sthAna Apaje. Ama karavAthI tArI vANI paNa saumya, sAcI, zreyaskara ane sAMbhaLanArane zItaLa karanArI banaze. niyamita pravRtti tane jIvananA dareka kSetramAM mahAna banAvaze, badhA kAma samayasara pUrA karI zakIza, kAryakSamatA khUba Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ApaNo saMskAra vAraso vadhI jaze, sahajapaNe suyaza phelAze ane jiMdagInI gADI saphaLatAnI dizAmAM jaldI jaldI doDavA lAgaze. 8. AzAvAdI abhigama : dareka kArya potAnI zakti, sAdhana ane prayojanane lakSamAM rAkhIne cAlu karavuM. eka vAra jeno prAraMbha karyo te kAryamAM prAraMbhamAM aneka muzkelIo Ave to paNa dhIraja ane khaMta rAkhIne temAM lAgyA rahevuM ane anyano sahayoga levAmAM paNa saMkoca anubhavavo nahIM. thAka, kaMTALo, virodha, TAMcA sAdhano ane samayasara saphLatA na maLe to paNa pramANika ane vyavasthita udyamathI kAryanI yathApadavI siddhi thai jAya che. 9. vyasanarahitapaNuM : jenA jIvanamAM moTA vyasana hoya te parAdhIna, vyagra, caMcaLa cittavALo, nAdurasta, kharcALa ane cIDiyA svabhAvavALo banI jAya che. mATe prayatne karIne paNa dArU, jAgAra, mAMsAhAra, zikAra, corI ke viSayalaMpaTatA jevA bhaMyakara durguNo potanA jIvanamAM na pesI jAya tenI satata kALajI rAkhaje. : 10. ThaMDu ane svastha dimAga : AvezamAM AvI javAthI eka jAtanuM gAMDapaNa ApaNA para savAra thai jAya che. vANI ke vartanano khyAla raheto nathI ane ayogya kArya thai javAthI potAne ane anyane nukasAna thai jAya che. AvA manuSyanI mitratA koi karatuM nathI, te ekaloaTUlo paDI jAya che ane prasannatAno nAza thai javAthI 67 Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Za 68 ApaNo saMskAra vAraso te potAnA kAryomAM saphaLa banI zakato nathI. mananI ane tananI taMdurastI mATe zavAsana (Relaxation) eka uttama, saraLa, sarvasulabha ane prayogasiddha upAya che. savAra-sAMja pAMca-pAMca miniTanA prayogathI aneka lAbha thAya che. - tAruM, tArA kuTuMbanuM, mitranuM, putranuM, patnInuM, mAtA-pitAnuM, gurunuM, vijJAnanuM, ane satpuruSanuM yathAzakti hita, sanmAna, vinaya, lAbhanuM kartavya thayuM hoya to AjanA divasanI te sugaMdhI che. karUNAmaya zuddha saccidAnaMda, paramezvaranI bhakti e AjanAM tArAM satkRtyanuM jIvana che. Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ApaNo saMskAra vAraso 23. aho gujarAtIo ! bhAratanA pazcima kAMThe, vistIrNa dariyAkAMThAvALo (1663 ki.mI.) A gurjarapradeza prAcIna che, punita che, hariyALo che, dharmasaMskAravALo che, zilpasthApatyathI samRddha che temaja saMtonI, satIonI ane zUrAonI bhUmi paNa rahyo che. AvA bhavya prAaitihAsika ane prAcIna-arvAcIna paraMparAvALA gujarAtanuM vartamAna (chellA 40 varSa) ane bhaviSya kevAM che ? 69 jarA pramAda ane pakSapAtane choDIne vivekapUrvaka vicArIe. ApaNe gujarAtIo bhale vArasAgata rIte vepArI mAnasavALA chIe, e ApaNI vizeSatA che, paraMtu eTalAmAM ApaNe sImita thai javAnuM nathI. i.sa. 1940 pachI janmelI gujarAtanI keTalI vyaktioe jIvananA ucca mUlyo sara karyAM? saMskAra, sAhitya, vaividhyapUrNa kaLAo, vijJAna, saMrakSaNa, rAjyakArabhAra, arthataMtra, rASTrIyatA, Arogya, zikSaNa, jIvanaghaDatara, ramatagamata ane adhyAtma badhA kSetromAM ApaNe atyAre kyAM ubhA chIe ? * Ai. e. esa., Ai. pI. esa. ane Ai. epha. A Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 98 * esa. tathA lazkarI pAMkhomAM ApaNuM pratinidhitva lagabhaga eka TakA jeTaluM haze. tevI ja rIte dilhImAM ApaNuM rAjakIya pratinidhitva, (vartamAna kendra-sarakAra apavAdarUpa che) vaga ke varcasva paNa teTaluM ja haze. rASTrIya-samAcAranA saMkalanakAromAM koi gujarAtI dekhavAmAM Avato nathI. ApaNo saMskAra vAraso * phAina ArTsa ke komarziyala ArTsa arthAt saMgIta, zilpa ke citrakaLAmAM paNa koi moTI gujarAtI hastI viSe khAsa jANavAmAM AvatuM nathI, * kaMika saMtoSa vepAra ke udyoganA kSetre lai zakAya tema che athavA videzasthita DaoNkTaro-enjiniyaromAM gujarAtIonuM ThIka-ThIka pramANa che. zAkAhAranA kSetramAM, pramANika artha-vinimayamAM ane kaMika mAnavasevAnA kSetre paNa thoDo saMtoSa lai zakAya. ahIM je muddA para khAsa kahevuM che te madhyama varga ane zrImaMta varganI yuvAnapeDhIne lakSamAM rAkhIne kahevAnuM che. he yuvAmitro ! bihAra-orissA jevA rAjyonI garIbAinA abhizApathI ane sAmAnya jIvananirvAhanI ciMtAthI tamo mukta cho, kaMika evuM uttama kAryakalApanuM Ayojana karo ke jethI tamane puSkaLa prakhyAti maLe ane ApaNo prAMta paNa gauravathI potAnuM mastaka rASTrIya stare unnata rAkhI zake. jema ke H paNa ...... Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ApaNo saMskAra vAraso 71 1. jIvanamAM koi eka unnata dhyeyanuM lakSa bAMdho ane te mATe yogya sAmagrI prApta karavA kamara kaso. *The days of our youth are the days of our glory' e satya siddhAMtano svIkAra karIne, roja 16 kalAka kAma karo ane makkamatApUrvaka ane zIdhra gatie jIvananA dhyeyane siddha karo. 3. tathAkathita manoraMjananA sAdhanothI dUra raho. dhyeyaniSTha ane samarpita manuSyonA samAgamano lAbha lai preraNA meLavo. tame nidorSa AnaMda ane prasannatA mATe yogya sAdhanone svIkAro paNa jIvanalakSya na cUko. yAda 214, 'Duty is Diety'. mAdakadravyonuM sevana tamane gulAmInI jaMjIromAM ane rogonI jALamAM phasAvI deze; dekhAdekhIthI dUra raho ane tathAkathita sudharelA samAjanI klabalAipha ane tevA dUSaNo mATe samaya ja na phALavo. haLavA Asana, vyAyAma, bALako sAthe gammata ke koi kaLAkAra sAthenA ke evA koi nirdoSa sAdhananA avalaMbanathI jarUrI manoraMjana prApta karI lo. sArA pustakonuM niyamita vAMcana karavAthI tamane atyaMta preraNA, skUrti, manoraMjana ane draDha manobaLanI prApti thaze. have dvArakAdhIza zrIkRSNa, mauryo ane gupto, zrImALo Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 ApaNo saMskAra vAraso dila :: 2E - ane gurjaro, cAvaDAo ane solaMkIo, hemacaMdrAcArya ane kumArapALa, ahamadazAha Adi sulatAno, narasiMha ane mIrA, sahajAnaMda svAmI, dayAnaMda ane jalArAma, rAjacaMdra ane gAMdhI, narmada ane nAnAlAla, kAlelakara ane AnaMdazaMkara dhruva, meghANI ane ravizaMkara rAvaLa, saradAra paTela ane kanaiyAlAla mANekalAla munzI, morArajIbhAi ane Do. jIvarAja mahetA, zrI moTA ane zrI raMga avadhUta Adi mahAnubhAvonA jIvanamAMthI preraNA laine potAnA jIvananI unnata keDI kaMDAravAnI preraNA AjanI peDhI jhIle ane pratijJArUpe tene nibhAvI unnata jIvana banAve te ja bhAvanA sahita. Best of Luck to you. Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ApaNo saMskAra vAraso 73 --- - gurukuLa ane tenI upayogitA - tane ja karI * 24. A saMsthA saMskArapreraka AdhyAtmika sAdhanA kendra tarIke kAryavAhI kare che. skUlanA vidyArthIone sArA saMskAra paDe te mATe nAnuM gurukuLa calAve che jemAM bALako potAnA abhyAsa sAthe dainikaprArthanA, guruvaMdanA, Arati vagere kare che. ane suyogya zikSako ane gRhapati pAsethI sArI vArtAo, bhaktipado ane saMtonA darzana dvArA vividha prakAranA sAttvikatAnA spaMdanone grahaNa karI, bhAvimAM potAnA kuTuMbanI ane rASTranI sevA karI zake tevA ucca kakSAnA nAgariko tarIkenI samuccaya keLavaNI prApta kare che. Arthika rIte sAmAnya sthitinA bALakone vizeSapaNe upayogI thavAnA amArA A namra prayAsane samAja vadhAvaze tevI bhAvanA sahita. have ApaNe gurukuLa sthApI rahyA chIe aho premALa ane | javAbadAra tevA bALakone ApaNe ghaNA zaktizALI ane suMdara kAryo karavA samartha karIe chIe. jyAM ApaNe ApaNA aMtaramAM | UMDA utarI nisvArtha bhAve AnaMdamaya jIvana jIvatA zIkhavavAno prayoga karI prayogavIra banAvIe. Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 ApaNo saMskAra vAraso 12 mahAmaMtro jIvananI unnatinA 1) potAnuM kArya sAcI samajaNapUrvaka, satyaniSThAthI karo. 2) Avaka karatAM kharca ThIka ThIka ocho rAkhajo; jethI jIvana ciMtAmukta ane karaja vagaranuM rahI zakaze. 3) jIvananI pratyeka kSaNano sadupayoga karazo to samayanA abhAvano prazana svayaM hala thaI zake. 4) saMpattinuM jatana karo cho teTaluM ja jatana, saMtatine saMskArita banAvavA mATe karajo. 5) khAnadAna ane umadA manuSyonI ja sobata karo. 6) svacchatA ane vyavasthAno jIvananAM sarva kSetromAM barAbara khyAla rAkhazo. 7) jIvanamAM prabhu para atUTa vizvAsa rAkhI, tenI saMpUrNa zaraNAgati keLavo. 8) tamArI vANI dhImI, sAcI, mIThI, khapapuratI ane AdaradevAvALI rAkhajo. 9) uttama ane adhikRta graMthonuM vAraMvAra ane niyamita vAMcana karo. 10) zradhdhA, dhIraja ane khaMtane kAryanI saLatA mATe pAyArUpe svIkAro. 11) dhyeyaniSTha ane aDaga nizcayavALA bano. 12) pratyeka prANImAtramAM paramAtmAnA darzana karo, jethI vizvametrI ane cittanI zAMtino anubhava thavA lAgaze. Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ braka sAdhanA te tA kendra - ka), idra AdhyAti) dhyAna kobA - 3, satsaMga bhakti saMgIta svAdhyAya zrImad rAjacuM 82009 sevA 'AtmA chuM, Apano sevaka chuM, sono mitra chuM." Bits 'N Bytes Ahmedabad : Phone - 6588376