agam 38 Chhed 05 Jitkalpa Sutra

Author(s): Jinvijay
Publisher: Jain Sahitya Sanshodhak Samiti

Page 71

जीतकल्पचूर्णि - विषमपव्याख्या
अलाभरोगतणफासा, मलसक्कार परीसहा । पन्नान्नाण- समत्तं इइ वावी परीसहा ॥
५ - 21. [ उवसग्ग - ] उपसर्गाः १६
दिव्वा ४ माणुसगा चेव ४, वियाहिया तिरिच्छा य ४ । आयसंचेयणीया य ४ उवसग्गा चउव्विहा ॥
4-21.6-9]
[ [ पुढोवेमाया ] पृथग् विमात्रा हास्येन प्रारब्धाः प्रद्वेषेण निष्ठाङ्गता इति ।
५ - 22. कुसीलपडि सेवण त्ति - चतुर्थव्रतलोपनम् । विषयाभिष्वङ्गिणा रुयादिना । [ घट्टणया ] घट्टनं रजसश्चक्षुः स्थस्य । [ थंभणया ] स्तम्भनता पादायङ्गस्य । [ लसणया ] लेषनताऽङ्गानां वातादिना । [ पवडणया ] प्रपतनं भूमौ देहस्य ।
* चरणसोहणत्थं चेति चकारात् ज्ञानदर्शनशुद्ध्यर्थं च प्रायश्चित्तं ज्ञेयम्, त्रयस्यापि मोक्षकारणत्वात् । चरणशुद्धवारि श्रेष्ठता |
६ - 13. विर्गियमाणो विहीयदत्ति-यद् द्रव्यमधिकमकल्प्यं वा गृहीतं तद्विगिश्चयन् त्यजन् विधिना तमतिचारं शोधयति ।
६ - 20. जाव० तवो चिण्णो त्ति - ततो महात्रतेषु नावस्थाप्यते नाधिक्रियते इत्यनवस्थाप्यः ।
६- 21. पारं तीरं तपसा अपराधस्य अञ्चति गच्छति ततो दीक्ष्यते यः स पाराञ्ची, स एव पाराचिकस्तस्य यदनुष्ठा नम् । तच्च पाराश्चिकं लिङ्गक्षेत्रकालतपोभिर्बहिष्करणम् । लिङ्गाईहिं पारंचिओ रहितः क्रियते इत्यर्थः ॥ दस पाय च्छित्तपयाणि । तत्थ साहवो पुलाग - वउस कुसील - नियंठा - सिणाय - भेया पंच । एएसि जं जस्स भवति तमियाणि भन्नइआलोय - पडिकमणे मीसविवेगे तहा विउस्सग्गे । ततो तवे य च्छट्ठे पच्छित्तपुलाके छप्पे ॥ वउस - पडि सेवगाणं पायच्छित्ता भवंति सच्चेवि । थेराण भवे कप्पे जिगकप्पे अडहा होइ ॥ आलोयणा विवेगो वा नियंठस्स उ दुवे भवे । विवेगो य सिणायस्स एमेया पडिवत्तिओ ॥ समायिकः साध्वादीनां च पञ्चानां यद्यस्य तत्कथ्यते -
सामाइसंजाणं पच्छित्ता छेयमूलरहियह । थेराण जिणाणं पुण तवमंतं छव्विहं होइ ॥ छेओवट्ठावणिए, पायच्छित्ता हवंति सव्वे वि । थेराण जिणाणं पुण मूलं तं अट्ठद्दा होइ ॥ परिहारविसुद्धीए मूलं ता अट्ठ हुंति पच्छित्ता । थेराण जिणाणं पुण छन्विहमेयं वि य तवंतं ॥ आलोयणा विवेगो य तइयं तु न विज्जइ । सुहमम्मि संपरागे अहवखाए तहेव य ॥
३९
अन्यच्च
जा संजया जीवेसु ताव मूला य उत्तरगुणा य । इत्तिरियच्छेय संजम नियंटवडसा य पडिसेवी ॥
a नेया । कृतं प्रसङ्गेन । प्रकृतमुच्यते तत्र 'कर णिज्जा जे जोगा' गाथायां ( गाथाङ्क ५ ) योगाः प्रत्युपेक्षणादिकाः क्रियारूपाः ।
६ - 31. आलीण - आ ईपलीनः । बहुतरं लीनः प्रलीनः । भाष्ये तु " आलीणा नाणाइसु; पइलीणा, कोहाईया पलयं जेसिं गया ते पलीणा उ" इत्युक्तम् ।
६- 32. पादमुद्धृत्य अघर्षयन् - रीयेत गच्छेत् । तिरिच्छं ति तिर्यक्कृत्वा कीटिकायाकुले देशे । साहद्दु- संहृत्य संकोच्य अग्रेत फणादिना ।
६- 34. जा य सच्चेत्यादि - पदार्थतत्त्वमङ्गीकृत्य या भाषा सत्या, परमवक्तव्या सावद्यत्वेन; अमुत्रस्थिता पल्लीति कौशिक भाषावत् ॥ १ ॥ तथा सत्यामृषा न वक्तव्या । यथास्मिन्नगरे दश दारका जाता इत्यादि तभ्यूनाधिकभावे, व्यवहारतोऽस्याः सत्यमृषात्वात् ॥ २ ॥ या च मृषा, यथा- कोधाभिभूतो जनकः पुत्रमाह-न त्वं मम पुत्रः । माना मातोऽल्पधनोऽपि पृष्ट आह - महाधनोऽहमित्यादि ॥ ३ ॥ या च बुधैर्जिनादिभिरनाचीर्णा असल्यामृषा आमन्त्रण- प्रज्ञापनादिलक्षणा अविधिपूर्वकं खरादिप्रकारेण न तां भाषेत् प्रज्ञावान् बुद्धिमान् साधुरिति गाथार्थः ॥ ४ ॥ ७- 1. एवं वक्ष्यमाणन्यायेन शिष्यो भणतीति शेषः । ७- 9. तेय त्ति-तान् योगान् ।
* इदं पदं चूय नोपलभ्यते ।