agam 38 Chhed 05 Jitkalpa Sutra

Author(s): Jinvijay
Publisher: Jain Sahitya Sanshodhak Samiti

Page 73

८-16. ९-5]
जीतकल्पचूर्णि-विषमपदव्याख्या
८-16. संविग्ग त्ति-संविप्नाः प्रियदृढधर्माणः ।
८-18. श्रुतग्रहणायान्याचार्यमुपसम्पद्यमानस्य श्रुतोपसम्पत् । सुखं वा दुःखं वा समं सोढव्यमिति सुखदुःखोपसम्पत् । यथा क्षेत्रे वसतः मार्गे व्रजतश्च मम भवदीया निश्रेति सा तथाविधोपसम्पत् । विनयकरणार्थमुपसम्पद्यते यत्र गच्छान्तरे सा तथेति । तदुक्तं भाष्यकृता
उवसंपय पंचविहं सुयसुहदुक्खे य खेत्तमग्गे य । विणयोवसंपया वि य पंचविहा होइ नायव्वा ॥ ८-20. विभागण-विशेषेण । ८-25. तट्ठाण त्ति-तेषां मिथ्यादुष्कृतकरणस्थानानां स्वरूपनिरूपणाय । ८-32. अहिक्खेवो त्ति-किं भवान् जानाति; जात्याद्युद्धटनादि वा । तथा च वक्ति
डहरो अकुलीणो त्ति य दुम्मेहो दमगमंदबुद्धि त्ति । अवि अप्पलाभबु(ल)द्धी सिस्सो परिभवइ आयरियं ।। ९-1. जाइकम्माईहिं ति-अहो सन्तापिता वयमनेन रे बालिकेनेति ।
९-2. जमलिय त्ति-समश्रेण्या गच्छति । पुरोऽप्रतः स्थितो व्रजति । गुरुं प्रतीत्याभ्युत्थानकरणादिको यो विनयः कायिकस्तस्य भङ्गोऽकरणम् ।
९-4. इच्छा० गाहा । उवसंपया० गाहा-व्याख्या-इच्छया बलाभियोगमन्तरेण करणं इच्छाकार:इच्छाक्रिया । तथा चेच्छाकारेण ममेदं कुरु । इच्छाक्रियया न बलाभियोगपूर्विकयेति भावः ॥१॥ तथा मिथ्यावितथानृतमिति पर्यायः। मिथ्याकरणं मिथ्याकारः मिथ्याक्रियेत्यर्थः । तथा च संयमयोगवितथाचरणे विदितजिनवचनसाराः साधवस्त क्रियाया वैतथ्यप्रदर्शनाय मिथ्याकारं कुर्वते मिथ्याक्रियेयमिति हृदयम् ॥२॥ तथाकरणं तथाकारः, स च सूत्रप्रश्नगोचरो यथा भवद्भिरुक्तं तथेदमित्येवंरूपः॥३॥ अवश्यकर्तव्यैर्योगैर्निष्पन्ना आवशि(श्य)की वसतेर्निर्गग्छद्भिर्या क्रियते ॥४॥ निषेधेन निर्वत्ता नैषिधिकी, वसती प्रविशद्भिर्या विधीयते ॥५॥ आपृच्छनमापृच्छा, सा विहारभूमिगमनादिषु प्रयोजनेषु गुरोः कार्या ॥ ६ ॥ तथा प्रतिपृच्छा, सा च प्राग्नियुक्तेनापि कार्यकरणकाले कार्या, निषिद्धेन वा प्रयोजनतः कर्तुकामेनेति ॥७॥ तथा छन्दना च, प्राग् गृहीतेनाशनादिना कार्या, भवन्तो गृह्णन्तु ॥८॥ तथा निमन्त्रणा, अगृहीतेनैवाशनादिना अहं भवदर्थमशनाद्यानयामीत्येवंभूता ॥ ९ ॥ तथा चाभिहितम्___ आपुच्छणा उ कज्जे, पुष्वनिसिद्धेन होइ पडिपुच्छा । पुव्वगहिएण छंदण-निमंतणा होइ अगहिएण ॥
९-5. [उवसंपयाओ]-ज्ञानदर्शनचारित्रार्थमुपसम्पच्च विधेया ॥१०॥ इत्यादि शब्देन गृह्यते । लहुसगे-सूक्ष्मम् , तत्खरूपं गाथाद्वयेन दर्शयति-पयलेत्यादिना । व्याख्या-पयल त्ति-दिवा कोइ साहू पयलंतोऽनेण साहुणा भन्नइ-'किं दिवा पयलायसि ?' | तेण भणियं-'न पयलामि' । एवमवलवन्तस्स मासलहुयोगो लह मसावाओ। एवं जत्थ जत्थ मासलह तत्थ तत्थ सहमो य मुसावाओ ॥१॥ ओले त्ति-ओलं, वासं । कोह साहू वासे पडमाणे अन्नयरपओयणे पडि(ट्ठि)ओ। अन्नेण साहुणा भन्नइ-'अज्जो किं वचसि ? वासंते । पडि(हि)य साहुणा तओ भन्नइ-'वासंते हं न गच्छे ।' एवं भणिऊण वासंते चेव पडि(ठि)ओ। तेण साहुणा भणियं-'नणु अलियं ।' इयरो पच्चाह-न । कथं ? । उच्यते-नणु वासबिंदवो एए । वासं पाणियं तस्स एए बिंदवो थियुगा। वृष्टिरिह आर्द्रत्वेचतुः (१) सा नेयं ॥ २ ॥ मरुय त्ति-कोइ साहू कारणविणि[ग्ग]ओ उवस्सयमागंतूण भणइ–'निग्गह, मरुया द्विजा भुजते, अम्हे वि तत्थ गच्छामो ।' ते साहू जाव संपट्ठिया-कहिं ते भुञ्जन्ति ? भिक्षाटने न दृष्टाः। तेण भन्नइ-नणु सव्वगेहेसु-आत्मीयगृहेष्विति ॥३॥ पञ्चक्खाणे त्ति-कोह साहू केणइ साहुणा उदग्गभोयणमण्डलिवेलाकाले भणिओ-'एहि भुजसु' । तेण भणियं-'भुजह तुठभे; पञ्चक्वायं ममेति ।' एवं भणिऊण मं[डलीए तक्खणा चेव अँजिओ। तेण साहुणा वुत्तो-'अज्जो तुम भणसि मम पच्चक्खायं?' । सो भणइ-कहं न, नणु पाणाइवायाइया अविरह सा मए पश्चक्खाया ।' अवधं प्रत्या
तमिति भावः ॥४॥ गमणे त्ति-केणइ साहणा चेइयवंदणाइपओयणे वचमाणेण अन्नो साह भणिओ -बच्चसि?'। सो भणइ-'नाहं बच्चे, बच्च तुमं ।' सो साहू पयाओ । इयरो वि तस्स मग्गओ तक्खणादेव पयाओ। तभो साहुणा पुच्छिओ-'कहंन बच्चामि त्ति भणिऊण वचसि सो भणइ-'सिद्धन्तं न जाणसि।
६ जी० क.चु.