agam 38 Chhed 05 Jitkalpa Sutra

Author(s): Jinvijay
Publisher: Jain Sahitya Sanshodhak Samiti

Page 88

५६
श्रीचन्द्रसूरि संरचिता
[ २८- 20 २८-34
२८ - 20. तत्प्रतिपत्तौ विधिमाह - पसत्यदवेत्यादिना - परिहारतवं पडिवतो दब्वाइ अपसत्थे वज्जित्ता पसत्थेसु दव्वाइसु काउस्सग्गो कीरइ । तत्थ दव्वओ वडमाइखीररुक्खे । खेत्तओ इक्षुशालि क्षेत्र कुसुमितवन खंडप्रदक्षिणावर्त जलपद्मसर चैत्य जिनगृहादिषु । कालओ पुव्वसूरे पसत्थाइदिणेसु य । भावओ चंदताराबलेसु । तत्रापि सन्ध्यागतादिदिनवर्ज आलोचनां प्रयुक्ते । यत उक्तम्
'संझा गयं रविगयं विरं सग्गहं विलंबिं च । राहुहयं गहभिन्नं च वज्जए सत्तनक्खते ॥'
अत्र लोकश्रीटीकाकारव्याख्या - सूर्ययुक्तादनन्तरनक्षत्रं सग्रहणम् । सूर्यास्तगमनकाले यत्रक्षत्रमुदयमुपयाति तद्विलम्बितम् । राहुणा मुखेनाक्रान्तं पुच्छेन वा तद्राहहतम् । अन्ये त्वाहुः - यस्मिन् नक्षत्रे ग्रहणमा - सीत्तद्यावद् रविणा न युक्तं तावत्तद्राहुहतमिति । ग्रहभिन्नं यन्मध्ये ग्रहो विभिद्य निर्गच्छति । केचिच्छकटभेदमेव ग्रहभेद इत्युदाहरन्ति । अन्ये त्वत्रैवं ब्रुवते - यथा -
'जम्म रविनक्खते ततो संझागयं तु चउदसमं । विड्डेरं तु विइज्जं होइ चउत्थं विलंबिं च ॥' अभ्यस्त्वाह - 'सर्व विरुद्धे दिवसे यद्येको भवत्यमृतयोगस्तु । हिमवद्दिनकर किरणैः सर्वे दोषाः प्रलीयते ॥'
कालतः प्रतिपत्तिश्चास्य तपसो जहन्त्रेण मासो उक्कोसेणं छम्मासा । तंमि परिहारतवं पडिवजंतो आयरिओ भइ – अणव पतवस्स निरुवसग्गनिमित्तं ठामि काउस्सगं । 'अन्नत्थूससी एण' मित्यादि कायोत्सर्ग दण्डको वाच्यो जाव वोसिरामि । 'लोगस्सुजोयर' अणुपेहित्ता, 'नमो अरहंताणं' ति पारिता, 'लोगस्सुज्जोयरे' कट्टित्ता आयरिओ भणाइ
'एस तवं पडिवज्जइ न किंचि आलवइ मा य आलवह । अन्नस्स (इ) चिंतगस्स उ वाघाओ भे न कायव्वो ॥' अस्यार्थः - एस अप्प विसुद्धिकारओ परिहारतवं पडिवज्जइ । एस तुब्भे न किं चि आलवइ । तुब्भे वि एयं मा वह । स तु त्तत्थेसु सरीरवद्धमाणीं वा न पुच्छइ । तुम्भे वि एयं मा पुच्छह । एवं च आत्मार्थचिन्तकस्य ध्यान परिहारक्रियान्याघातो न कर्तव्यः । वन्दनं कुरुते भवताम्, न चासौ भवद्भिर्वन्यः । खेलकाइयसन्नामत्तगं वा नसो देइ । तस्संतिओ वा न घेप्पइ । उवगरणं परोप्परं न पडिलेहंति । संघाडगा परोप्परं न भवंति । भत्तपाणं परोप्परं न करेंति । एगमंडलीए न भुंजंति । यच्चान्यत् किंचित्करणीयं तत्तेन सार्धं न कुर्वन्ति । गीयत्था परिहारिया तस्स गच्छंतस्स सव्वत्थ अणुगच्छति । पारणकदिने अलेवकडं पारेइ । सयमाणीयं निद्दिट्ठअन्त्रेण वा । इत्यनवस्था () विधिरुक्ता ॥
२८-27. अधुना पाराञ्चिकमभिधीयते - तत्र पारं तीरं तपसोऽपराधस्याश्ञ्चति गच्छति । ततो वीक्ष्यते यः स एव पाराश्चिकस्तस्य यदनुष्ठानं तच्च पाराचिकमिति । दशमं प्रायश्चित्तम् । लिङ्गक्षेत्रकालतपोभिर्बहिःकरणमिति भावः । तत्र पाराश्विकेत्यादि -- इह सूत्रे प्रतिषेधकपाराश्चिक एव त्रिविध उक्तः । तदुक्तम् -
'पडिसेवणा पारंची तिविहो सो होइ आणुपुब्बीए । दुट्ठे य १, पमत्ते य २, नायव्वे अन्नमने य ३ ॥ ' तत्र दुष्टो दोषवान् — कषायतो विषयतश्च । पुनरेकैको द्विधा - स्वपक्षपरपक्षभेदात् । उक्तं च
'दुविहो य होइ दुट्टो — कसायदुट्ठो य विसयदुष्टो य । दुविहो कसायदुट्ठो सपक्खपरपक्ख चउभंगो ॥' स्वपक्षकषायदुष्टः परपक्षकषायदुष्टः । १ । खपक्षक०, न परपक्षक० । २ । न खपक्षदुष्टः, परपक्षदुष्टः । ३ । न खप०, न परपक्षदुष्टः । ४ । चतुर्थः शून्यः ।
कोहं करें तो कसायदुट्ठो । तत्थ सपक्षे कषायदुट्ठस्स इमे सासवनालाई चत्तारि उदाहरणा ।
२८ – 34. तत्थ सासवनालेत्ति - सा [स]वा भज्जिया । एगेण साहुणा भिक्खागएण सासवनालसेल्लयं सुसंभृतं लद्धं । तत्थ से अईव गिद्धी । तेण तं गुरुणो उवणीयं । तच्च गुरुणा सव्वं भुत्तं । इयरस्स कोवो जाओ, मंडियं च । गुरुणा सो खामिओ तहा नोवसंतो। भणाइ य-भंजामि ते दंता । गुरुणा चिंतियं मा एस मं असमाहीए मारिस्सइ त्ति गणे अन्नं आयरियं ठवित्ता अन्नं गणं गंतुं अणसणं पडिवन्नं । पुच्छइ ते साहू कत्थ मे गुरवो । पुच्छति कर्हि ओ गुरू । न कर्हिति साहवो । सो अन्नओ सोचा गओ जत्थ गुरवो । तेहिं कहियं-अज्ज चेव कालगओ परिद्वविओ य । ता हे पुच्छद्र - कत्थ से सरीरयं गुरुणो । पुव्वकहिओ भजतो भनाइ - सासवनालं खाइसि त्ति । एयं करेंतो दिट्ठो ॥ १ ॥
I