Book Title: Yogabindu
Author(s): Haribhadrasuri, Buddhisagar
Publisher: Buddhisagarsuri Jain Gyanmandir
View full book text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
१०५ શાસ્ત્રમાં જણાવી છે. હવે યોગને પાંચમો ભેદ વૃતિ સંક્ષય કહીએ છીએ. તે વૃત્તિ સંક્ષય એટલે આત્માથી કર્મ બાંધવામાં હેતુરૂપે થનારી ચિત્તની રાગદ્વેષમય વૃત્તિ, અથવા ક્રોધ, માન, માયા, લોભ, મિથ્યાત્વ, અજ્ઞાન, અત્રત અપ
ચ્ચખાણ રૂપ કિલષ્ટતાવાલી વૃત્તિને નાશ ધર્મ શુકલ ધ્યાનએને કર, તેના અર્થે અનેક પ્રકારના તપજપ, ધ્યાન કરવા, મનના સંકલ્પ વિકલ્પને નિગ્રહ કરે, અનાદિ કાલથી આત્માની સાથે લાગેલા કર્મને લય કરવા અપૂર્વ પુરૂષાર્થ કરવો વિગેરે ભાવના, ધ્યાન અને સમતા કેગના સતત અભ્યાસના બલથી કર્મ બંધનની યોગ્યતા રૂપ જે બીજ છે તેને નાશ થાય તેવી મનની જે પ્રવૃત્તિ બાહ્ય દષ્ટિના ત્યાગથી આત્માની પરમાત્મ સ્વરૂપમાં અભેદરૂપ જે વૃત્તિ થવી–આત્માથી કર્મને નાશ કરી સ્વયં પરમાત્મા રૂપે થવું, તે વૃત્તિ સંક્ષય યોગ પરમાર્થ વિચારણા યોગે કહેવાય છે. ૪૦૫
આ વાતને ભાવતા–વિચારણા કરતાં જણાવે છે– स्थूलसूक्ष्मा यतश्चेष्टा, आत्मनो वृत्तयो मताः । अन्यसंयोगजाश्चैता, योग्यताबीजमस्य तु ॥ ४०६ ॥
અર્થ–સ્થૂલ તથા સૂક્ષમ એવો આત્માની જે ચેષ્ટા થવી તે વૃત્તિઓ-પ્રવૃત્તિઓ કહેવાય છે, તે વૃત્તિઓ અન્ય સંયોગથી ઉપજેલી હોય છે. માટે તે બાહ્યા વૃત્તિ કહેવાય છે. આવી વૃત્તિનું જે ઉપજવું તે અનાદિ અશુભ વૃત્તિ કે જે કર્મબંધની યોગ્યતા રૂપ બીજ તેમાં હેતુ રૂપે રહેલું હોય છે. ૪૦૬
For Private And Personal Use Only
Page Navigation
1 ... 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827