________________
૨૨૮ ઉપમિતિ ભવપ્રપંચા કથા. [પ્રરાવ છે
સુલલિતાનો થયેલ શેક અને આચાર્યો કરેલ શાંત્વન, કેના મરણને શક કરે અને કેનું જીવન સફળ?
અનુસુંદરનું ભવિષ્ય-અમૃતસાર થઈ આખરે મેક્ષ,
સુલલિતાને અનુસુંદર ઉપર એક દિવસમાં ઘણે રાગ થયું હતું, પિતાને વિશુદ્ધ ધર્મને સાચો બોધ આપનાર તે મહા પુરૂષ હતું તેને ગુણ હજુ હૃદયમાં જાતે જ હતા અને પૂર્વકાળના દીર્ધ અભ્યાસથી હજુ હતંતુઓનાં જાળાં ત્રચ્યાં હતાં. વળી અનુસુંદરને મરણનો બનાવ એકદમ બની ગયે, જેથી ઉપકારના ભાર તળે દબાયેલી અને સંસારથી હજુ તાજી વિરક્ત થએલી સુલલિતાના મનમાં અનુસુંદરના ઓચીંતા મરણસમાચારથી કાંઈક ખેદ થયો અને તેની પીડા પણ થવા લાગી.
સમંતભદ્રસૂરિ આ બનાવ જોઈ ગયા, તેથી સુલલિતાને વધારે સ્થીર કરવા માટે અને તેને શેક દૂર કરવા માટે તેઓ સર્વની સમક્ષ સુલલિતાને ઉદ્દેશીને નીચે પ્રમાણે બોલ્યા
આર્યો! બાળા! જે મહાત્મા પુરૂષે એક દિવસમાં પિતાનું કામ “કાઢી લીધું છે, સાધ્યને માર્ગે કુચ કરી દીધી છે અને જે કૃતકૃત્ય
થઈ ગયા છે તે મહાત્માને માટે જરા પણ શોક કરો ગ્ય ન “ગણાય. એણે તે જબરું કામ કરી લીધું કહેવાય. જે એણે ખૂબ પાપ કર્યા હતા અને એના ભારથી એ સંસારસમુદ્રમાં ડૂબી ગય હેત અને એણે અહીંથી નરક તરફ પ્રયાણું કર્યું હોત તો તે એને માટે દીલગીરિ કરવી યોગ્ય ગણાત, તે તે એના સંબંધમાં શાક કર વાજબી ગણુત; પણ જે પ્રાણી વિશુદ્ધ ધર્મને પ્રાપ્ત કરીને પોતાનાં પાપરૂપ કચરાને જોઈને સર્વાર્થસિદ્ધ વિમાન જાય તેને માટે “શેક ઘટે નહિ, તેના સંબંધમાં દીલગીર થવું ગ્ય ગણાય નહિં,
તેને માટે ખેદ કરે સ્થાને ગણાય નહિ. જે પ્રાણીને સંયમ ધર્મ “અતિ દુર્લભ્ય હોય અને તેથી તે દુ:ખના ભાર સાથે સંસારમાં
ચારે તરફ રખડે તેવું હોય તેવા પ્રકારના પ્રાણીને માટે શોક કરવો “ઉત્તમ પ્રાણુને યોગ્ય છે; જે પ્રાણી સંયમવાન હેઇ મરણ પામે
તેના સંબંધમાં તે જરા પણ શેક કરવા યોગ્ય ગણાય જ નહિ, “તે કદાચ સંસારચક્રમાં રહ્યો હોય તો પણ તે જ્યાં હોય ત્યાં “તેને આનંદ જ છે, મજા જ છે, આંતર લહેરની છોળો જ છે અને
તેથી તેને માટે શેક કરવો ઇષ્ટ ન જ ગણાય, જે પ્રાણીઓ પર “લોકમાં સુખને આપનાર ધર્મનું આચરણ બરાબર કર્યું ન હોય
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
