Suvas 1942 05 Pustak 05 Ank 01

Author(s): Suvas Karyalay
Publisher: Suvas Karyalay

Page 8

૪ સુવાસ: મે ૧૯૪૨ માયિનું રાજ્ય પ્રવર્તશે.
મવિષ્યપુરાણ માં શાલિવાહનના પુરગામી તરીકે વિક્રમાદિત્યને નિર્દેશ થયેલ છે. ૬ શબિપુરાણ માં જણાવ્યું છે કે-ગધરૂપપુત્ર વિક્રમ માળવાને ગાદીપતિ થશે. ૮ મરાપુરા માં ગઈ ભિલ્લવંશમાં ૯ સાત નૃપતિઓ થયા હોવાનો ઉલ્લેખ મળે છે. ૧૦
આ રીતે પુરાણમાં વિક્રમાદિત્યને નિર્દેશ મળે છે એટલું જ નહિ, તેને ગર્દભિલ્લના પુત્ર તરીકે ઓળખાવાય છે અને તેને સમય પણ શાલિવાહનની પૂર્વે-ઈ. સ. પૂર્વે પહેલી સદીમાં જણાવાય છે.
ધ્ધ શ્રુતપરંપરામાં હજી લગી વિક્રમનું ચરિત્ર નજરે નથી પડયું એ વાત સાચી પણ તેનું કારણ વિક્રમના અસ્તિત્વ અંગેનો ઈન્કારભાવ નથી પરંતુ પુષ્યમિત્રના સમયમાં શ્રધ્ધ સંધને જે મરણતોલ ફટકો પડયો તે છે. ઈ. સ. ની આસપાસની બંને સદીમાં બૈધ સંઘનો પ્રભાવ આથમી ગયો હતો અને બૈધ્ધ સાહિત્યને પ્રવાહ કરમાઈ ગયો હતે. તે સંગોમાં ૌદ્ધ સાહિત્યમાં વિક્રમ અંગે તાત્કાલિક ધો ન મળે તે સ્વાભાવિક છે. તેમ છતાં જેને
४ ततस्त्रिषु सहस्रेषु विंशत्या चाधिकेषु च । भविष्य विक्रमादित्यराज्यं सेोऽथ प्रतप्स्यते ॥
स्कंदपुराण-कौमारखण्ड-४ ૫. શાલિવાહને પોતાનો સંવત્સર મહાવીર સંવત ૪s ( ઈ. સ. પૂર્વે ૪૦) માં શરૂ કરેલો. [ પ્રમાણ માટે જુઓ * સુવાસં કે, ૧૯૪૧] છતાં તે મંતવ્યને બાજુએ રાખીએ તે પણ ઈ. સ. ૭૮ માં શરૂ થતા શસંવત સાથે શાલિવાહન નામ જોડાયેલું મળી આવે છે, તે પરથી તેને સમય ઈ. સ. ૭૮ થી મેડે તે કોઈ પણ સંજોગોમાં સંભવી શકતો નથી. એટલે શાલિવાહનને સમયે આપણે ઈ. સ. પૂર્વે ૪૦ થી ઈ. સ. ૭૮ ની વચ્ચે મૂકી શકીએ વિકમને તેના પુરગામી તરીકે ઓળખાવીને ભવિષ્ય પુરાણ” વિક્રમાદિત્ય ઈ. સ. પૂર્વે પહેલી સદીમાં થઈ ગયા છે વિધાનને ટેકો આપે છે.
एतस्मिन्नन्तरे तत्र शालिवाहनभूपति:॥ १७ विक्रमादित्यपौत्रश्च पितृराज्यं गृहीतवान् । जित्वा शकान् दुराधर्षाधीन तैत्तिरि देशजान् ॥ १८
भविष्यपुराण ३-२-३५ ૭ ગધરૂપ એ વિક્રમાદિત્યના પિતા ગંધર્વસેન યાને ગભિલ્લનું રૂપાંતર જણાય છે. < Princeps Journal IV, p. 668
- જૈન સાહિત્યકૃતિઓમાં પણ ગભિલ્લ રાજવંશ સાત નૃપતિઓ લગી ચા હોવાને ઉલ્લેખ છે–૧૦ ગભિ (ઈ. સ. પૂર્વે ૭૪ થી : ૬૧), ૨ શકસંરક્ષણ તળે રાજ્ય કરનાર અનામી નૃપતિ ( ઈ. સ. પૂ. ૬૧ થી ૫૭). ૩ વિક્રમાદિત્ય (ઇ. સ. પૂર્વે પ૭ થી ઈ. સ. ૩). ૪ ધર્માદિત્ય (ઈ. સ. ૩ થી ૪૩). ૫ ભાઈલ (ઈ. સ. ૪૭ થી ૧૪). ૬ નાઈલ્સ (ઈ. સ. ૫૪ થી ૬૮). ૭ નાહડ (ઈ. સ. ૬૮ થી ૭૮). [વિરાળ-રવિનાવ]િ તે પછી, ઈ. સ. ૭૮ માં કનૃપતિએ અવંતી પર વિજય મેળવી ગર્દભિલ્લા વંશનો નાશ કર્યો ને વિક્રમ સંવત ૧૩૫ (ઈ. સ. ૭૮) માં પોતાને સંવત્સર પ્રવતાં. [વળતીને વાસTU વિમસંવછરસ રીને. પીટર્સન રિપોર્ટ. પુ. ૩ પૃ. ૨૬ ] આ રીતે વિક્રમના રાજ્યાભિષેક પછી ૧૩૫ વર્ષ લગી ને ૧૭ વર્ષ તેની પૂર્વે એમ કુલ ૧૫ર વર્ષ લગી ગઈનિલ રાજવંશ ચાલ્યો. [तह गद्दलिल्लरजं बावन्नसयं च पंच मासहिये-विचारसार] ( ૧૦ સપ્ત માણા રાસારી તુ.
मत्स्यपुराण- अ. २७३