________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૧૨
પ્ર૦ રૂજુમતિ મનપવજ્ઞાનઃ મનુષ્યક્ષેત્રમાં રહેલા સશિ જીવાના મને માત્ર વિષયક છે,એમ કલ્પસૂત્રની અવચણિઃ વિગેરેમાં કહ્યું. અને પન્નવણાટીકામાં ફર વાતૃતીયઢીદ્રિસમુદ્રાનવન્તિ પુત્યાદિ ‘“ અઢી દ્વીપ અને ગે સમુદ્રમાં, વર્તમાન સશિ છવાના મનના પર્યાયાને જાણે છે.” આ વ્યાખ્યાથી વ માનજ સશિ જીવેાના મનના પર્યાયાને જાણે એમ ઠરે છે. તેથી પક્ષવણા ટીકામાં એમ પણ કહ્યું કે−મનપર્યાય જ્ઞાનીઃ ભૂતકાલના પણ, પાપમના અસખ્યાતમા ભાગ જાણે છે, તે કેવી રીતે ઘટે ?
ઉ॰ ઉપરની પ`ક્તિમાં જે વર્તે પદ છે, તે મનુષ્યક્ષેત્રની બહાર વનારા સજ્ઞિ જીવેાના મનના જ્ઞાનનો નિષેધ કરવામાં તત્પર છે, પણ ફક્ત વમાન સજ્ઞિ વેાના મને દ્રવ્યનું જ્ઞાન કરે એ નિયમમાં તત્પર નથી, તેથી અવધિ જ્ઞાનની પેઠેઃ મનઃ પર્યાય જ્ઞાની પણ, પયાપમના અસંખ્યાતમા ભાગ, ભૂત અને ભાવીને જાણે છે, તેમાં કાંઇ પણ વિરોધ નથી.॥ ૨-૯-૪-૧૫૮૨૯૪ ૫૦ અસુરકુમારઃ વિગેરે ભુવનપતિઓના ભવનાઃ કઈ રીતિએ રહેલા છે ? પન્નવણા સૂત્રમાં તા કહ્યું કે—“ હે ભગવાન્ ! દક્ષિણના અસુરકુમાર વિગેરે દેવા કયાં વસે છે ? “ હું ગાતમ જંબુદ્વીપમાં આ રત્નપ્રભા નામની પૃથવી ૧૮૦૦૦૦ હજાર યાજન જાડી છે, તેના મધ્યના ૧૭૮૦૦૦ યાજન છે, તેમાં ૩૮૦૦૦૦૦ લાખ વિગેરે ભવના છે, તેમાં અસુરકુમાર વિગેરે દેવા વસે છે.” આ પ્રમાણેજ, બીજાનવ ભવનપતિના આલાવાના ઉત્તર અપાયા છે, તેથી તે ખધાનાં ભવનાનું જુદાપણું કેવી રીતે છે ?
ઉ॰ ભુવનપતિઓના નિયમિત સ્થાનના અક્ષરા અન્ય શાસ્ત્રામાં દેખાતા નથી, પન્નવણામાં તેા, સામાન્યથી કહ્યા છે. ॥ ૨-૯-૫
૧૫૯ ૫ ૨૯૫
For Private and Personal Use Only
