________________
૧ પ્રકરણ પહેલું
[ ૧૦૯ ચડીને જળને શોધે છે તેટલામાં દૂર એક દિશામાં, જાણે સૂર્યની કાતિને તિરરકાર કરતું હોય, તેવું અપૂર્વ કાન્તિનું મંડળ દેવું. ત્યાં પહોંચીને, આ ચંદ્રહાસ તરવાર છે એમ જાણીને વિચાર્યું, ‘આ કેની હશે? મનુષ્યની કે આકાશમાં વિહરતા કઈ વિદ્યાધરની છે? પરંતુ અત્રે કોઈ સ્વામી દેખાતો નથી તો કે ભૂલી ગયું હશે.? એમ વિચારીને, બુદ્ધિશાળીએ કલ્યાણના અર્થે ચંદ્રહાસ તરવારને ગ્રહણ કરી.” - તે ચંદ્રહાસની ધારની પરીક્ષા અર્થે વાંસની ઝાડી ઉપર ઘા કરતાં ક્ષણવારમાં છેદાઈ ગઈને બે કટકા થઈ ગયા. ઝાડીના મધ્યમાં રહેલા પુરુષના પણ બે કટકા થઈ ગયા. તે જોઇને બોલ્યા, હા...હા.. મહા મૂઢપણુથી મે મોટું પાપ કર્યું છે તે મારી નરકમાં પણ સ્થિતિ નહિ થાય ! હવે મારું શું થશે.” સ્વનિંદાને કરતા, કંઈક આવતા તેના હસ્તમાં દન કરતા કસ્તા તવાર આપીને કહ્યું, “હું અપરાધી છું, મને હણી નાખ.” બોલવાને પણ અશક્ત તેણે રાજાને તરવાર આપીને “અહિં જલ છે તે મને પા.” એમ હસ્તથી સંકેત કર્યો. જલ પાઈને, વારંવાર ક્ષમાવવા લાગ્યા, તે મૃત્યુ પામ્યો.
- ક્ષણવાર રોકાઈ તેના દુઃખથી જલ લીધા વિના જ ચંદ્રહાસથી યુક્ત પ્રયાણ કર્યું. રાત્રીના વનમાં એક વૃક્ષની ડાળ ઉપર દર્ભનું બિછાનું દેખીને, વિચાર્યું “પહેલા કોઈ મુસાફર આના ઉપર સુતો હશે તો પણ તેને ઉપાડીને ચારે તરફ જોયું ત્યાં તો એક બખોલને લાકડાથી બંધ કરેલ જેને, તેને ખસેડીને સાહસિકે તેમાં પ્રવેશ કર્યો! ત્યાં ગુફાના મુખ પાસે ક્ષણવાર વિસામે લન્ને ત્યાં એક મોટી શિલાને ઉચતાં નીચે પગથી ક્રમે કરી નીચે ઉતરતા એક પાતાળ મહેલને દેખો ! રત્નના દીપકાથી તેજસ્વી એવા બે માળના મહેલના ભોયતળીએ જે ઉપરના માળે ગયા.
