Book Title: Shravaka Jivan Part 2
Author(s): Bhadraguptasuri
Publisher: Vishvakalyan Prakashan Trust Mehsana

View full book text
Previous | Next

Page 210
________________ ૨૦૪ શ્રાવકજીવન છે ! અચાનક અટકી જવું પડે છે. સંતુલન ન રહે તો રસ્તા ઉપર પડી જવાય ! – ઘણી વાર શોભાયાત્રાઓમાં પણ લોકો આવો અવિનય કરે છે. કરવા જતા હોય છે વિનય, પણ થઈ જાય છે અવિનય. જ્યારે અમે ચાલીએ છીએ ત્યારે લોકો પગ દબાવવા લાગે છે. આ રીતે રસ્તામાં પગ દબાવવા અનુચિત છે. – કેટલાક લોકો પ્રવચન પૂરું થતાં ઝડપથી અમારી પાસે આવે છે અને બે હાથે પગ દબાવવા લાગે છે. આ ઉચિત વિનય નથી. માત્ર ચરણસ્પર્શ જ કરવો જોઈએ, એ ઉચિત વિનય છે. કોઈ કોઈ વાર અમે સ્વાધ્યાય-નિમગ્ન હોઈએ છીએ, તે સમયે કેટલાક લોકો આવીને જોરશોરથી ચંદનનાં સૂત્ર બોલીને વંદન કરે છે ! અમારી ધ્યાનધારા તૂટી જાય છે ! વંદન કરવું એ વિનય છે, પરંતુ અયોગ્ય સમયે વંદન કરવું એ અવિનય છે. - ઔચિત્યનો બોધ ઘણા ઓછા લોકોમાં જોવા મળે છે, એટલા માટે તેઓ યોગ્ય રીતે વંદન કરી શકતા નથી. અમારે ત્યાં તો સાધુ-સાધ્વીઓને વિનયનું શિક્ષણ આપવામાં આવે છે. શ્રમણ ભગવાન મહાવીરે પોતાની અંતિમ દેશનામાં સર્વ પ્રથમ "વિનય”નો જ ઉપદેશ આપ્યો હતો. "ઉત્તરાધ્યયનસૂત્રમાં પહેલો અધ્યાય ‘વિનય'નો આપવામાં આવ્યો છે. વિનયમાં વિવેક અને નમ્રતા હોવાં અતિ આવશ્યક છે. નમ્રતા વગર વિનય નહીં : નમ્રતા વિનયની આધારશિલા છે. નમ્રતા હશે તો જ વિનય કરી શકશો, અને વિનય જ બાકીના ગુણોનો આધાર છે. ભગવાન ઉમાસ્વાતીજીએ કહ્યું છે : विनयायत्ताश्च गुणाः सर्वे विनयश्च मार्दवायत्तः એટલા માટે મૃદુતા-નમ્રતા તમારા હૃદયમાં અવશ્ય જોઈએ. હ્દયની મૃદુતાકોમળતા પારિવારિક જીવનમાં પણ આવશ્યક છે. તમારું હૃદય મૃદુ-કોમળ હશે તો તમારામાં બીજાં માટે સહાનુભૂતિ રહેશે, બીજાં સાથે પ્રેમથી વાત ક૨શો, બીજાંની અવસરે પ્રશંસા પણ કરશો. નમ્રતા કહો, મૃદુતા કહો યા કોમળતા કહો, દરેક મનુષ્ય માટે તે આવશ્યક છે. દરેક મનુષ્ય ઇચ્છે છે કે તેની સાથે બધા નમ્રતાથી વાત કરે, મૃદુતાથી વ્યવહાર કરે, અને તેના મુખ ઉપર કોમળતા ઉપસી આવે. માતાપિતા અને વડીલોને આજે હું કહું છું કે તમે તમારો વ્યવહાર એવો રાખો કે સંતાનો સહજતાથી વિનય કરે. તમે તમારા વ્યક્તિત્વને એવું બનાવો કે તમારાં Jain Education International For Private & Personal Use Only www.jainelibrary.org

Loading...

Page Navigation
1 ... 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286