Shaddarshan Part 02 Nyaya Vaisheshik

Author(s): Nagin J Shah
Publisher: University Granthnirman Board

Page 595

ન્યાયદર્શન
१७
પાદટીપ १ न्यायावतारवातिकवृत्ति (सं० पं० दलसुखभाई मालवणिया) टिप्पणानि
पृ० १६०-१६९ । मा अध्ययन सभामा भुण्य सहाय या टिपणनी
सीधी छ. २ प्रमेयकमलमार्तण्ड पृ० ४८ । तत्त्वोपप्वलसिह पृ० ११ । विग्रह
व्यावर्तिनी का० १, २१-२३, ६७ । 3 संव्यवहारं च वयं नाभ्युपगम्य कथयामः । विग्रह० २८ । व्यवहारमनाश्रित्य परमार्थो न देश्यते । परमार्थमनागम्य निर्वाणं नाधिगम्यते ॥ माध्यमिककारिका
२४.१०. । ४ यदि काचन प्रतिज्ञा तत्र स्यात् एष मे भवेद् दोषः । नास्ति च मम प्रतिज्ञा
तस्मान्नैवास्ति मे दोषः । विग्रहः २९ । माध्यमिककारिकावृत्ति
(Bibliotheca Buddhica) पृ० १६ । ५ यदि किञ्चिदुपलभेय प्रवर्तयेयं निवर्तयेयं वा प्रत्यक्षादिभिरथैस्तदभावान्मेऽनुपल- .
म्भः । विग्रह० ३० । १ प्रमेयकमल० पृ० ४९ । ७ यथार्थ सर्वविज्ञानमिति वेदविदां मतम् । श्रुतिस्मृतिभ्यः सर्वस्य सर्वात्मत्वप्रती
तितः ॥ शुक्त्यादौ रजतादेश्च भावः श्रुत्यैव चोदितः । रूप्यशक्त्यादिनिर्देशभेदो भूयस्त्वहेतुकः ॥ रूप्यादिसशश्चायं शुक्त्यादिरुपलभ्यते । अतस्तस्यात्र सद्भावः प्रतीतेरपि. निश्चितः। कदाचिच्चक्षुरादेस्तु दोषाच्छुक्त्यशवर्जितः । रजतांशो गृहीतोऽतो रजतार्थी प्रवर्तते । दोषहानौ तु शुक्त्यंशे गृहीते तन्निवर्तते । अतो यथार्थ रूपयादिविज्ञानं शुक्तिकादिषु ॥ बाध्यबाधकभावोऽपि भूयस्त्वेनोपपद्यते ।
शुक्तिभूयस्त्ववैकल्यसाकल्यग्रहरूपतः । नातो मिथ्यार्थसत्यार्थविषयत्वनिबन्धनः । • एवं सर्वस्य सर्वत्वे व्यवहारव्यवस्थितिः । स्वप्ने च प्राणिनां पुण्यपापानुगुणं भगवतैव तत्तत्पुरुषमात्रानुभाव्याः तत्तत्कालावसानास्तथाभूताश्चार्थाः मृज्यन्ते ।
श्रीभाष्य १.१.१ । ८ नान्योऽनुभाव्यस्तेनास्ति तस्य नानुभवोऽपरः । तस्यापि तुल्यचोद्यत्वात् स्वयं
सैव प्रकाशते । प्रमाणवा० २.३२७ । ८ अविभागोऽपि बुद्धयात्मः विपर्यासितदर्शनैः । ग्राह्यग्राहकसंवित्तिभेदवानिव लक्ष्यते । . प्रमाणवा २.३५४ । ५. ३७