Shaddarshan Part 02 Nyaya Vaisheshik

Author(s): Nagin J Shah
Publisher: University Granthnirman Board

Page 597

૨૩
ન્યાયદર્શીન
૫૭૯
1
अत्र ब्रूमो य एवार्थो यस्यां संविदि भासते । वेद्यः स एव नान्यद्धि वेद्यावेयस्य लक्षणम् ॥२३॥ इदं रजतमित्यत्र रजतं चावभासते । तदेव तेन वेद्यं स्याद् न शुक्तिरवेदनात् ॥२४॥ तेनान्यस्यान्यथा भानं प्रतीत्यैव पराहतम् । परस्मिन् भासमाने हि न परं भासते यतः ||२६|| प्रकरणपं० ३३ ।
२४ कथं तर्हि बिपरीतग्रहाः ? उच्यते विषयान्तरं सदृशमवलम्ब्यागृहीतविवेकं यत् ज्ञानमुत्पन्नं तत् सदृशविषयान्तरे स्मृतिज्ञानहेतुतां प्रतिपद्यते - 'स्मरामि' इति ज्ञानशून्यस्य । बृहती पृ० ६५ | प्रकरण ३४ । न्यायमं०, भा० १, पृ० १६५ ।
२५ सदृशपदार्थ दर्शनोद्भूत स्मृत्युपस्थापितम्प रजतस्यात्र प्रतिभासनमिति । न्यायमं०, भां० १, पृ० १७० । यदुक्तमिदं रजतमिति स्मरणानुभवस्वभावे विवेकेनागृह्यमाणे द्वे एते ज्ञाने इति तदसाम्प्रतम्, प्रत्यभिज्ञावदेकत्वेनैव संवेद्यमानत्वात्... अनुभूततया हि न रजतमत्र प्रकाशते किन्तु अनुभूयमानतया, अनुभूतताग्रहणं च स्मरणमुच्यते नानुभूयमानताग्रहणम् । न्यायमं० भा० १, पृ० १६६ । २१ न्यायदर्शन (बंगाली), महामहोपाध्याय फणिभूषण, ( न्यायसूत्रव्याख्या ) १.१.४ ।
,
૨૭ ટિપ્પણું ૨૬ જુએ.
२८ न्यायवा० १.१.४ ( पृ० ३७ ।
२७ न्यायवा० ता० टी० १.१.४ ( पृ० १३२) ।
30 पदार्थधर्मसं ० ( व्योमवतीसहित) पृ० ५३८-५३९ ।