________________
ઓળખ
સંસ્કૃતિ શું છે ? સંસ્કૃતિકાળ
જેને આપણે સૌંસ્કૃતિ કહીએ છીએ તે સંસ્કૃતિને કાળ ઇતિહાસની શરૂઆતથી થાય છે. ઇતિહાસની શરૂઆત જ્યારથી માનવજાતને ઇતિહાસ લખાવા શરૂ થયા ત્યારથી નહિ પણ જ્યારથી મનુષ્યનું મનુષ્ય તરીકેનું ભાન ઉદય પામ્યું ત્યારથી કહી શકાય. જેને અંગ્રેજીમાં (Pre. Historic time) ઇતિહાસ પહેલાને સમય કહે છે, એ સમય ધણા હજારો વર્ષો જેટલે! લાંખેા છે. એ સમમાં મનુષ્યને કાળ અજ્ઞાત કાળ કહી શકાય.
સંસ્કૃતિની વ્યાખ્યા
સંસ્કૃતિ શબ્દને અર્થ કરવા એન! સ્વરૂપની સ્પષ્ટતામાં ઊતરવું જોઈએ, પણ જેમ ધણાખરા નામેા કાઈ એક કે બીજી વસ્તુના નામે સૂચવે છે તેમ સંસ્કૃતિ કે વસ્તુનું નામ નથી. એ ક્રિયા છે, એક પ્રક્રિયા છે, આગળ વધતા, વિકાસ પામતા મનુષ્ય
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
