Sahitya Shilp ane Sthapatya ma Girnar

Author(s): M A Dhaky, Jitendra B Shah
Publisher: L D Indology Ahmedabad

Page 70

ગિરનારના એક નવપ્રસિદ્ધ પ્રશસ્તિ-લેખ પર દૃષ્ટિપાત
२८. तथा सचिवेश्वरवस्तुपालेन इह स्वयंनिर्मापित श्रीशत्रुंजयमहातीर्थावतार श्रीमदादितीर्थंकर श्री ऋषभदेवस्तंभनकपुरावतार श्रीपार्श्वनाथदेवसत्यपु () रावतार श्री महावीरदेवप्रशस्तिसहित-कश्मीरावतार श्रीसरस्वती मूर्ति देवकुलिका चतुष्ट-जिनयुगल-अम्बाऽवलोकना - शाम्ब- प्रद्युम्नशिखरेषु श्रीनेमिनाथदेवालंकृत-देवकुलिकाचतुष्टय तुरगाधिरूढस्वापितामह महं. ठ. श्रीसोम - निजपितृ ठ. श्रीआशराज मूर्तिद्वितयचारुतोरणत्रय - श्रीनेमिनाथ (★) देवआत्मीयपूर्वजाऽग्रजा-ऽनुज - पुत्रादिमूर्तिसमन्वितमुखो ध्घाटनक-स्तंभ श्री अष्टापद महातीर्थप्रभृति अनेककीर्तनपरम्पराविराजिते श्रीनेमिनाथदेवाधिदेव विभूषित श्रीमदुज्जयंतमहातीर्थे आत्मनस्तथा स्वधर्मचारिण्यां प्राग्वाटज्ञातीय ठ॰ श्रीकान्हडपुत्र्याः ठ. राणुकुक्षिसंभूताया महं. श्रीललितादेव्यां () पुण्याभिवृद्धये श्रीनागेन्द्रगच्छे भट्टारक श्रीमहेंद्रसूरिसंताने शिष्य श्रीशांतिसूरिशिष्य श्री आणंदसूरि श्री अमरसूरिपट्टे भट्टारक श्रीहरिभद्रसूरिपट्टालंकरणप्रभुश्रीविजयसेनसूरिप्रतिष्ठित श्रीअजितनाथदेवादिविंशतितीर्थंकरालंकृतो ऽयमभिनवः समंडपः श्री सम्मेतमहातीथवितारप्रासादः कारितः ॥ (*)
આ લેખનો ઉતારો ‘વસ્તુપાલવિહાર’ના ‘અષ્ટાપદ'વાળા' મંડપના ત્રણ સમાન લેખોમાંથી એકનો છે. ‘સમ્મેતશિખર’ જેમાં છે તે મંડપના ત્રણ લેખોમાં ‘અષ્ટાપદ’ શબ્દ અને ‘સમ્મેતશિખર’શબ્દનાં સ્થાનો ઉલટાવ્યાં
-
છે ઃ અને તેમાં વસ્તુપાલ-તેજપાલની તુરગારૂઢ મૂર્તિઓ(વસ્તુપાળે) મુકાવેલી એવી હકીકત મળે છે. આ शिलाले जो सौ प्रथम James Burgessil Antiquities of Kathiawar and kutch, Aswi II, London 1876मां प्रसिद्ध थयेला पछीना नारो खेमांथी वायनाना पाठी उद्धारता रह्या छे.
३१. येनोज्जयन्तगिरिमण्डननेमिचैत्ये नाभेय-पार्श्वजिनसद्मयुगं व्यधायि ।
अन्तः स्वयंघटितनाभिज- नेमिनाथ- श्रीस्तम्भनेशगृहमप्युदधारि हारि ॥६०॥
૫૯
30. श्रीस्तम्भनाख्यपुरतीर्थपतिं विधाव्य शत्रुञ्जयाचलजिनं च स उज्जयन्ते । ११ - २९, पृ. ९.
મુનિશ્રી ચતુરવિજયજી દ્વારા સમ્પાદિત આ ગ્રંથ શ્રી જૈન આત્માનન્દ સભા-ગ્રંથરત્નમાલામાં વિ. સં. ૧૯૭૪માં ભાવનગરથી પ્રસિદ્ધ થયો છે.
दुखो मुनिप्रवर श्री पुण्यविश्य सूरि, सुकृतकीर्तिकल्लोलिन्यादि०, पृ० ३८.
३२. विशेषके रैवतकस्य भूभृत: श्रीनेमिचैत्ये जिनवेश्मसु त्रिषु ।
श्रीवस्तुपालः प्रथमं जिनेश्वरं पार्श्वं च वीरं च मुदा न्यवीविशत् ॥८५॥ (सेशन पृ० २८.)
33. दुखो सहीं पाहटीय २८.
૩૪. વસ્તુપાલના ગિરનાર પરના ‘પાર્શ્વનાથ’ તેમ જ ‘સત્યપુર’નાં મંદિરોનો ૧૫મી શતાબ્દીમાં આમૂલફૂલ ઉદ્ધાર थ गयो छे.
૩૫. ‘કીર્તનાત્મક પ્રવૃત્તિઓ,’સ્વાધ્યાય, પુ ૪, અંક ૩ માં અમે ગિરનાર પરના મંત્રી બંધુઓના સુકૃતની વિસ્તૃત યાદી રજૂ કરેલી તેમાં પણ અમે એ ત્રણે મંદિરો એકબીજાથી વેગળાં જ બતાવ્યાં છે. (એજન પૃ. ૩૦૯-૩૧૦). ૩૬. જુઓ, પં. અંબાલાલ પ્રેમચંદ શાહ, રાણકપુરની પંચતીર્થી, શ્રી યશોવિજય જૈનગ્રંથમાળા, ભાવનગર વિ સં २०१२ से १८, ५० ११२.
33. ठुञ्जो R. Narsimhachar, The Lakshmidevi Temple at Doddagaddavalli, MAS No