________________
१९८ अर्हतस्सर्वशत्वम् ।
[२. २४આ પ્રકારે હથેળીમાં રહેલ અનુપમ મોટા મોતીની જેમ સમસ્ત વસ્તુ સમૂહને જાણનાર કેવળ” એ નામનું જ્ઞાન સિદ્ધ થયું. માટે કેવળજ્ઞાન સિદ્ધ જ છે. ૨૩.
(प०) विवादास्पदमिति सचराचरं विश्वम् । निस्तलेति 'निस्तलशब्दन पर्नुलपयाख्या । (टि.) तस्येति अभावग्य प्रमाणपत्र काभावे प्रवृत्तेः । "प्रमाणपञ्चकं यत्र वस्तुरूपे न जायते ।
वस्ट सत्ता वयोधार्थ तत्राभाव प्रमाणता'' ॥ [मोलो अभा० २] इति वचनात् । न चासाविति प्रमाणपञ्चकः प्रवृत्तिः । विवादास्पद मिति देशकालस्वभावविप्रकृष्टा दिवस्तु । कस्यचिदिति वर्द्ध. मानादेः । तद्ग्राहकेति प्रत्यक्षग्राहकम् । तत्साधकस्येति केवलज्ञानसाधकस्य । किन्तु कता पुरुपमेतदास्पदीकरोतीत्यत्राहु:---
तद्वानहन निर्दोपत्वात् ॥२४॥ १ तत् केव नियमस्यास्तीति नित्यथोगे मतुप् । निष्क्रान्तो दोपेभ्यो रागद्वेपाऽज्ञानलक्षणभ्यो निर्दीपस्तद्भभावस्तत्त्वं तस्मात् ।
प्रयोगः-अर्हन सर्वज्ञः, निदोपत्वात् , यस्तु नैवं स नैवं यथा रथ्यापुरुपः, तथा चाहन, तस्मात् सर्वज्ञ इति ॥२४॥
પરંતુ એવું કેવળજ્ઞાન કયા પુરુષને વિષે આશ્રિત છે તેનું કથનતદ્વાન અહંન છે કારણ કે તે નિદેવ છે, ૨૪.
$ 1 તત્વ એટલે કેવળજ્ઞાન જેમાં હોય તે તદ્વાન એટલે કેવલજ્ઞાનવાળા, અહીં નિયોગમાં મનુ પ્રત્યય થયો છે. રાગ, દ્વેષ, અજ્ઞાન આદિ દેથી જે મુક્ત છે, તે નિર્દોષ કહેવાય છે, અને નિર્દોષ હોવાથી અહંન સર્વજ્ઞ છે.
અનુમાન પ્રોગ- અન્ કેવળજ્ઞાનવાળા-સર્વજ્ઞ છે, નિર્દોષ હેવાથી. જે સર્વજ્ઞ ન હોય તે નિર્દોષ ન હોય, જેમ કે-રણ્યા પુરુષ–શેરીને માણસ, અર્ડન निप छे भाटे ते स . २४. निर्दोषत्वमस्य प्रसाधयन्ति -
निपोऽसौ प्रमाणाऽपिरोधिवाक्त्वात् ॥२५।। १ प्रयोगः--अर्हन् निदोपः, प्रमाणाविरोधिवाक्त्वात्, यस्तु न निदीपः, स न • तथा, यथा र यापुरुषः, प्रभागाविरोधिवाक् चाहन, ततो निदीप इति ।।२५।।
અર્ણનમાં નિર્દોષત્વની સિદ્ધિઅને નિર્દોષ છે. પ્રમાણથી અવિરુદ્ધ વચનવાળા હોવાથી. ૨૫
૧ અનુમાન પ્રયોગ – અર્ડનું નિર્દોષ છે, પ્રમાણથી અવિરુદ્ધ બોલનાર હોવાથી, જે નિર્દોષ નથી તે પ્રમાણથી અવિરુદ્ધ બોલનાર નથી. અર્થાતુ–પ્રમાણથી
१ निस्तुल मु।
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
