________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પ્રેમસ્વરૂપ
પ્રણમ્ય શ્રી મહાવીર”—આ પદથી મહાવીર પરમાત્માની સ્તુતિરૂપ મંગળ છે. તેમાં મહાવીર શબ્દનો અર્થ શું તે પહેલાં સમજવો જોઈએ. વિશેષ કરીને કર્મોને ક્ષય કરે તે ‘વીર’
विदारयति यत्कर्म, तपसा च विराजते ।
तपोवीर्येण युक्तश्च तस्माद्वीर इति स्मृतः ॥१॥ અથવા જે કર્મોને વિદ્યારે છે મહાન તપસ્યાથી શોભે છે. તપ વીવડે યુકત હોવાથી વિર નામથી જેનું સ્મરણ કરાય છે. આ રીતે વીર શબ્દને લક્ષણ અને વ્યુત્પત્તિ અર્થ છે.
તેમજ જગતમાં દાનવીર, યુદ્ધવીર, કર્મવીર અને ધર્મવીર આ ચાર પ્રકારે પણ વીર પુરૂષની ગણના થાય છે. કર્ણ વિગેરે પુરૂષે દાનવીરની ઉપમાને પામેલા છે તે એટલા માટે કે તેમની પાસે આવનાર યાચક માગતાં ભૂલે. જે માગ્યું તે સર્વસ્વ આપવામાં તેમને હાથ અચકા નથી તેથી દાનવીર તરીકે ગણાયા છે. લક્ષમણ અર્જુન હનુમાન વિગેરે યુદ્ધવીર પુરૂ તરીકે ગણના પામેલા છે. કારણકે હજારો માણસની સામે પણ એકાકીપણે ઝઝુમતા તે કદાપિ અચકાયા નથી કૃષ્ણ ભીષ્મ વિગેરે પુરૂષે કર્મવીર પુરૂષે છે કે જેઓ કર્તવ્યપરાયણ રહી ઇચ્છિત વસ્તુને પાર પાડનારા હતા. ગજસુકુમાળ વિગેરે મહાપુરૂષે તે ધર્મવીર પુરૂષે છે.
ચરમ તીર્થંકરભગવાન મહાવીરે પરમાત્મા દાનવીર, યુદ્ધવીર કર્મવીર અને ધર્મવીર એમ ચારે પ્રકારના વીર હોવાથી મહાવીર છે. વરસીદાન વખતે સેંકડે સેનૈયાનું દાન છૂટે હાથે આપેલ હવાથી ભગવાન દાનવીર હતા. રાગદ્વેષરૂપ મેહના શત્રુઓને ઉખેડી નાંખવાથી તે યુદ્ધવીર હતા. અને કેવળજ્ઞાનની પ્રાપ્તિના કારણરૂપ આશંસા રહિત દુસ્તપ તપ કરવાથી ભગવાન ધર્મવીર હતા. તેમજ કર્મોને નાશ કરવાથી ભગવાન કર્મવીર પણ હતા આમ ચાર પ્રકારની ભગવાનમાં વીરતા દેખી દેએ ચરમ તીર્થપતિ વર્ધમાનસ્વામીનું સગુણ મહાવીર નામ પાડ્યું છે.
આ મહાવીર પરમાત્માને મસ્તક, બે હાથ, બે ઢીંચણ એમ પંચાગપૂર્વક કાયશુદ્ધિથી સ્વર વ્યંજનના ભેદોના સ્પષ્ટ ઉચ્ચારણરૂપ વચનશુદ્ધિથી અને રાગદ્વેષને ત્યજીનિર્મલ ભકિતપૂર્વક ભગવંતના ગુણોના સ્મરણરૂપ ભાવ મનશુદ્ધિથી પ્રણામ કરીને તીર્થકર ભગવંતે આપેલ ત્રિપદીને અનુસરી ગણધરભગવંતે ગુંથેલ દ્વાદશાંગીરૂપ શાસ્ત્રસમુહને અનુસરી આપણુ પરમપૂજ્ય પ્રાતઃ સ્મરણીય પૂર્વ જૈનાચાર્ય શ્રીમાન યશભદ્ર સૂરિપ્રવરે ભકિતયોગ નામનું પ્રકરણ રચતાં પ્રેમસ્વરૂપને જણાવનારૂં પ્રેમગ નામે પ્રકરણ રચીને આપણા ઉપર મહાન ઉપકાર કર્યો છે. આ ગ્રંથ આ દુષમકાળના ઝંઝાવાતમાં થયેલી ઉથલપાથલમાં નષ્ટપ્રાય: થયેલ હતું, તેને સમ્ય રીતે પુનરુદ્ધાર કરીને પ્રેમગીતા નામનું આ વાગમય વિસમી સદીના જીના હિતને ધ્યાનમાં રાખીને મેક્ષ માર્ગમાં પ્રવૃતિ થાય તેવા ભાવથી ગ્રંથકાર પરમગુરૂદેવ ગનિક શાસ્ત્રવિશારદ યોગદીવાકર બુદ્ધિસાગરસૂરીશ્વરજી મહારાજ કહે છે કે લેકેના હિત માટે શુદ્ધ પ્રેમના સ્વરૂપરૂપ બમગીતાને કંઈક સંક્ષેપથી વિવેક પૂર્વક કહીશ.'
For Private And Personal Use Only
