________________
બુરી નજરથી જોશે નહીં. તેઓનાં માત્માને ત્રિકાળ વંદન.
વડાલ-સોરઠમાં રહેતા ગાંધીવાદી ભવાનભાઈ મહાત્મા ગાંધીજીને વાત કરવા જાય કે મારી બેનને દીક્ષાનાં ભાવ છે પણ અમે ના પાડીએ છીએ ત્યારે ગાંધીજીએ પોતે સમજાવે કે ‘ભાઈ, જૈનધર્મની દીક્ષા ખૂબ સારી હોય છે. ત્યાં ચારિત્રની વાડ ખૂબ મજબૂત હોય છે માટે ભલેને દીક્ષા લે. તમો ના ન પાડો.' આમ જેઓની દીક્ષાની રજા આપણા રાષ્ટ્રપિતાએ સ્વયં લઈ આપી હોય, તેવા પુછ્યું અમૃતબાઈ મહાસતીજીએ ૫૫ વર્ષનાં દીક્ષા પર્યાયમાં જૈનશાસનને ઉજ્જવળ કરી દેખાડયું.
સન્ ૧૯૫૨માં લીંબડી સંપ્રદાયની દિકરી ગોંડલ સંપ્રદાયમાં દીક્ષા લેવાની હિંમત કરી શકે? જી હા, એ હતા આદરપ્રાપ્ત પૂજ્ય લલિતાબાઈ મહાસતીજી, ‘બાપજી’ મહારાજ. મુંબઈમાં વૈયાવચ્ચ કેન્દ્ર, કન્યા શિબિરો, જ્ઞાનસત્રો, કલ્પતરુ સાધના કેન્દ્રની સ્થાપનાદિનાં મૂળ રૂપ એવા તેઓની કાર્યસંપદા પ્રશસ્તિ પામી છે. તેઓની સ્મૃતિમાં દેવલાલીમાં “અધ્યાત્મ તીર્થ નિર્માણ થાય, તે શ્રમણી જગત માટે નાની સૂની ઘટના ન જ કહેવાય!
ગોંડલગચ્છમાં શ્રી ભગવતી સૂત્ર આધારિત થોકડાઓ જે નામે પ્રકાશિત થયાં, તે 'ફૂલ-આય સ્તોકાલય' એટલે જ સ્વામી ફૂલકુંવરબાઈ તથા સ્વામી અંબાબાઈ મહાસતીજી, તેજોમૂર્તિ ફૂલકુંવરબાઈમાં તો અનાસક્તિ ગુણ એટલો પ્રબળ હતો કે તેમણે શિષ્યો ન કરવાની જ પ્રતિજ્ઞા લીધી હતી અને પૂજ્ય અંબાબાઈ મહાસતીજીનાં શિષ્યા ધારીનાં મંગલમૂર્તિ મુક્તાબાઈ મહાસતીજી એટલે મોટાસ્વામી, જેઓની ધર્મપ્રેરણાથી જ માણેકપુરમાં રહેતા મહાવીરભાઈનાં જીવનનો રાહ બદલાયો અને વૈરાગી બની સંયમ લેતા આજે રાષ્ટ્રસંત યુગદિવાકર પૂજ્ય ગુરુદેવ નમ્રમુનિ મહારાજ સાહેબ રૂપે તેઓ શોભી રહ્યાં છે. સંઘ ઉપર પૂજ્યવરાનું આ ૠણ સદાયે રહેશે જ. સંયમનાં ૫૬ વર્ષમાં અહંમ યુવા ગ્રુપ' ને ‘પારસધામ’ બંનેની શરૂઆતનાં સાક્ષી એવા મુક્તાબાઈને નમ્રમુનિએ પોતે મહાપ્રાણ ધ્વનિમાં માંગલિક સંભળાવી જાણે પોતાની માડીને અંતિમ વિદાય આપેલ.
સરસ્વતીસુતા પૂજ્ય લીલમબાઈ મહાસતીજી એટલે જ્ઞાન ને સમતારસનો રત્નાકર, ૧૧૯ શિષ્યા-પ્રશિષ્યાઓનાં ધારક. આઠમપાખીએ આયંબીલ, દર સોમવારે અહોરાત્રિનું મૌન, સાંજે ગરમ ગોચરી ન વાપરવી અને વિદ્યુતની જયણા કરીને જ ગુરુપ્રાસ જન્મશતાબ્દિ નિમિત્તે ૩૨ આગમસૂત્રોને અનુવાદિત કરી પ્રધાન સંપાદિકા બનવાનાં ૯ વર્ષ પસાર કર્યા, જેથી ‘અપૂર્વ શ્રુત આરાધિકા' પદવીથી વિભૂષિત પણ કરાયા. ૬૩ વર્ષનાં પ્રવજ્યાકાળમાં ભેદજ્ઞાનની તો કેવી તો સમતાની ઉપાસના કરી હશે કે અશાતાનાં તીવ્ર ઉદયમાં દેહની ગાંઠ અંદર જ ફૂટી જાય, ત્યારે ય તેની વેદનામાં વહેવાને બદલે કર્મગાંઠ છોડવામાં જ લીન દેખાય.
નાવલી નદીને તીરે ઉછરેલ દેવીબેન સાડા ૧૮ વર્ષની બાલી નવેમ્બર- ૨૦૧૮
વર્ય, તપસમ્રાટ ગુરુદેવ શ્રી રતિલાલજી મહારાજનાં શ્રીમુખે દીક્ષામંત્ર ગ્રહણ કરી બન્યા પુજ્ય ઉષાબાઈ મહાસતીજી, જેઓ કાળક્રમે ‘ગુરુપ્રાણ ફાઉન્ડેશન'નાં પ્રેરક બન્યા.
ગોંડલ સંપ્રદાયનાં ‘સૂર્ય-વિજય’ સાધક બેલડી તથા તેઓનાં ગુરુ પૂજ્ય પાર્વતીબાઈ મહાસતીજી, પારસમૈયાને કંઠસ્થ હતા ૧૬ શાસ્ત્રો અને ૫૧ થોકડાં ઉપરાંત તલસ્પર્શીશાન હતું ૩૨ આગમોનું. મઠીયો વૈરાગ્ય રંગ ધારણ કરનાર મહાસતીજી બહુસૂત્રી સંતોકબાઈ સ્વામી જ્યારે ૧૩ વર્ષનાં હતાં, ત્યારે ગોંડલ સંપ્રદાયમાં દીક્ષા લેવાની ભાવના પ્રબળ બની. જામનગરનાં જામ સાહેબે સ્વયં નાનકડી બાલિકા સંતોકને આમંત્રીને કહ્યું: “મારા હાથ નીચે રહો દિકરીબા. કદી દુઃખ ન આવે તેવું સાસરું શોધી દઈશ.’ તો ઉત્તર મળ્યોઃ ‘વડિલશ્રી, કદી વિધવા ન બનું તેવી બાહેંધરી આપો તો દીક્ષા ન લઉં. બાકી મારે તો આત્મકલ્યાણ જ કરવું છે.’ આ સુણી જામસાહેબે પોતાન તરફ્થી બાલિકાની દીક્ષા જાહેર કરી. દીક્ષા પૂર્વે ૧૩ વર્ષની આ બાલિકાનાં ૧૩ વરઘોડાં નીકળ્યાં એ તો ઠીક, પણ સંતોકબેનનાં વૈરાગ્યનાં પ્રભાવે જામ સાહેબ દંપતિએ યાવજીવન બ્રહ્મચર્ય વ્રત ધારણ કરી, યાવજ્જીવ માંસ-મદિરાનો પણ ત્યાગ કર્યો.
જ
તેવા જ હવે આવે છે ૧૩ વર્ષની નાની વયે કાળા દેવાંશી નાગને બચાવી જીવતદાન આપનાર અને રાણી લાખુબાનાં અતિથિઓને જે ઘેંટાઓનું માંસ પીરસવા તૈયાર કરાયેલ, તેને સૂંડલાભર બાજરા સામે જીવતા અને ગુપ્ત રીતે છોડાવી લઈ, મહાજનને સોંપી દઈને મેંદરડાનાં દરબારગઢમાં ખલબલી મચાવનાર પ્રભાવિકા મીઠીબાઈ મહાસતીજી. તેમનું જીવનચરિત્ર કચ્છના આઠ કોટિ મોટાપક્ષ સાહિત્યરત્ન પંડિતશ્રી રત્નચંદ્રજી મહારાજે પંચઢાળીયાં રૂપે ભૂજમાં રચેલું. ૪૦ વર્ષનાં દીક્ષાપર્યાયમાં તેમણે જૈનશાસન દિપાવ્યું.
હેમકુંવરબાઈથી શરૂ થતાં લીંબડી સંપ્રદાયનાં શ્રમણી કલ્પદ્રુમમાં ભરીએ વિશ્રાંતિનો વડલો શાસન પ્રભાવિકા શ્રમણી બા.બ્ર. સ્વામીબા લીલાવતીબાઈ મહાસતીજીને. જરા એક દ્રશ્યની કલ્પના કરીએ ગુરુન્રી પૂજ્ય દિવાળીબાઈ સમીપ સંઘાર્યા હોય ને રાત્ર સર્પ ડંખ દે ત્યારે અપૂર્વ નિડરતાથી કચચાવીને પાર્ટી બાંધીને નવકારનાં સ્મરણમાં નિરત થઈ જનાર શિષ્યાને સવારે ગુરુણી સર્પ અને પાટાનો વૃત્તાંત પૂછે, ત્યારે જવાબ મળેઃ “આત્મા આત્માથી શા માટે ડરે?'' આ એક જ વાક્ય જૈન શાસનને નિર્ભયતાનું પ્રદાન કરે તેમ છે! ૧૩ વર્ષની બાલીવયે રંગૂનમાં તેઓને વિચાર આવ્યો કે: ‘કેટલું ચાલીએ તો સંસારનો અંત આવે?' ઉત્તર મળ્યોઃ 'કેટલું એની તો કેવળજ્ઞાનીને જાણ, પણ અંત આણવા એકમાત્ર વિરતિની વાટ જ નિકટ છે.’ ને ૧૮મે વર્ષે તે વાટ પકડી... તે પછીના ૪૭ વર્ષ પર્યંત તેઓએ જૈનશાસનને દરેક ક્ષેત્રે સુચારુ પ્રદાન કર્યું.
શ્રી ખંભાત સંપ્રદાયનાં ઝળહળતા સિતારા, પ્રખર વ્યાખ્યતા
પ્રબુદ્ધ જીવન
૧૩
