________________
ગુરુ-શિષ્ય વચ્ચે ૨૩ દિવસ યુદ્ધ ચાલે છે. અંતે શિષ્ય ભીખનો અને અંબાલિકા. બંનેનું જીવન હતું ન હતું જેવું જ વીતે છે. વિજય થાય છે. ૨૧ વખત પૃથ્વીને નક્ષત્રી કરનાર મહાન તપસ્વી વિચિત્રવીર્યના મૃત્યુ પછી નિસંતાન આ બન્ને બહેનોને વેદ વ્યાસજી ને વિષ્ણુના ૧૦ અવતાર પૈકી એક અવતાર એવા મહાન ગુરુ સાથે નિયોગ સંબંધથી ગર્ભધારણ થાય છે. અહીં સત્યવતી અંબિકા, સવાયા શિષ્યના વિજયને વધાવે છે.
અંબાલિકાને વેદવ્યાસજી આવવાના છે એવી કોઈ પૂર્વ સૂચના અંબા ફરી યમુના કિનારે જઈ બાર વર્ષ સુધી ઘોર તપશ્ચર્યા આપી ન હતી. માનસિક રીતે બંનેને તૈયાર ન્હોતી કરી અને તેથી કરે છે. આ જોઈ માતા ગંગા, દેવવ્રતનાં જનની અંબાને વૈરાગ્નિનું જ વ્યાસજી ને જોઈ અંબિકાએ ગર્ભધારણ સમયે આંખો બંધ કરી શમન કરવા ક્રોધ-વેરઝેરથી પાછી વાળવા પ્રયત્ન કરે છે. અંબાએ દીધી. ગભરાયેલી અંબિકાની કુખેથી અંધ પુત્ર ધૃતરાષ્ટ્રનો જન્મ ગંગાની વિનંતીનું માન ન રાખ્યું. ગંગાએ એને શાપ આપ્યો. થાય છે. અંબાલિકાનો સમય આવતાં શયનગૃહમાં વ્યાસજીને જોઈ માતા ગમે ત્યાં વસે પણ પુત્રહિત હંમેશાં એની રગમાં વહેતું જ એ હેબતાઈ ગઈ, તદ્દન નૂર ઊડી ગયું, ફિક્કી પડી ગઈ અને તેની હોય. આખરે અંબાની તપશ્ચર્યાથી ભોળાનાથ શંકર પ્રસન્ન થાય કૂખેથી પાંડુનો જન્મ થયો. છે. અને ભીખવધ માટે “આગલા જન્મમાં ભીખનો વધ કરી ધૃતરાષ્ટ્ર અને પાંડુને જોઈ માતા સત્યવતીએ ફરી એક વાર શકીશ' એવું વરદાન આપ્યું. આ સાથે જ અંબા ચિતા રચી તેમાં વેદવ્યાસજીને નિયોગ સંબંધ માટે વિનંતી કરી ત્યારે અંબિકાએ સમાઈ ગઈ. કહેવાય છે કે બીજા જન્મમાં દ્રુપદ રાજાને ત્યાં પોતાની એક વિશ્વાસુ દાસીને શયનગૃહમાં મોકલી. આ દાસીએ ‘શિખંડી' રૂપે જન્મ લે છે.
પ્રસન્નતાપૂર્વક વ્યાસજીની સેવા કરી. પ્રસન્નતાથી ગર્ભધારણ થયું - કાલાનુક્રમ જ્યારે મહાભારતનું યુદ્ધ કુરુક્ષેત્રમાં થાય છે ત્યારે તો એના ઉત્તમ ફળ રૂપે માતા જેવા સેવાભાવી અને પિતા જેવા શિખંડી અર્જુનની આગળ ઊભો રહે છે અને પાછળથી અર્જુન જ્ઞાની વિદુરજીનો જન્મ થયો. પ્રસન્નતાપૂર્વક કરેલ દરેક કાર્યનું બાણોની વર્ષાથી ભીષ્મ પિતામહને પરાસ્ત કરે છે. અંબાનું વેર પરિણામ ઉત્તમ હોય એ તરફ તો વ્યાસજીએ સંકેત આપ્યો છે. અહીં પૂર્ણ થાય છે. ભીખવધ માટે તે અર્જુનને સહાયરૂપ થાય છે. પ્રસન્ન રહેવું એ પણ ધર્મ છે. અંબાના જીવનમાં ઘટિત ઘટનાઓને જોઈએ ત્યારે આધુનિક યુગમાં આ વિશાળ કથાનકમાં વિચિત્રવીર્યના મૃત્યુ સાથે કુરુવંશ સમાપ્ત આપણા મનમાં અનેક પ્રશ્નો ઊઠે. કાશીનરેશે જ્યારે કોઈ પણ શર્ત થઈ ગયો. શાંતનુરાજ અને સત્યવતીનાં સંતાનો જ ન રહ્યાં રાજગાદી મૂક્યા વિના ત્રણે દીકરીઓના સ્વયંવરનું આયોજન કર્યું ત્યારે માટે, ભીખે લીધેલી પ્રતિજ્ઞા પણ અહીં પૂર્ણ થઈ જાય, પણ એવું અંબાએ પોતાના પિતા પાસે મનની વાત શા માટે ન કરી? શા માટે બનતું નથી. માતા સત્યવતી હયાત છે અને રાજમાં અંધાધૂધી ન મૌન રહી? એ સ્વયંવરમાં શાલ્વરાજ પણ ઉપસ્થિત હતા. એમણે ફેલાય માટે જ ધૃતરાષ્ટ્ર અને પાંડુને માન્યતા મળી હશે. ધૃતરાષ્ટ્રના પણ અંબા પ્રતિના પોતાના મનોભાવને વાચા કેમ ન આપી? પુત્રો કૌરવ અને પાંડુપુત્રો પાંડવ નામે પ્રચલિત છે. અહીં વ્યાસજી શાલ્વરાજના અસ્વીકાર પછી પાછી આવી ત્યારે વિચિત્રવીર્ય સાથે દ્વારા સમાજના હિત માટે - સમષ્ટિ માટે વ્યક્તિગત હિતનો વિવાહ કરી પટરાણી થઈ શકી હોત? કે પછી અંબા પોતાનું ભોગ અપાયો હશે? સ્વતંત્ર વ્યક્તિત્વ અકબંધ રાખવા ચાહે છે? સાથે સાથે સ્વભાવગત મહાભારતનો કેન્દ્રમાં યુદ્ધ છે તો “યતો ધર્મસ્તતો ગય; જ્યાં અભિમાન, અવિચારી વ્યવહાર, અકડાઈ, હઠ, ક્રોધ, પરિસ્થિતિ ધર્મ છે ત્યાં જ વિજય છે.' આ વાત એની ધ્રુવપંક્તિ સમાન છે. સામે બિલકુલ સમાધાન સાધવા તૈયાર નહીં એવું વ્યક્તિત્વ લાગે. ધર્મ, સંસ્કૃતિને પ્રસ્થાપિત કરવા, જગતમાં ચિરંતન મૂલ્યોને અડીખમ માનવજીવન રહસ્યોથી ભરપૂર છે. મહર્ષિ વેદ વ્યાસે આ રાખવા વ્યાસજી શ્રીકૃષ્ણ પૂર્ણ રીતે Flexible છે એ સદ્ગુણની જગતવિસ્તૃત, મહાકાય ગ્રંથમાં સમસ્યાનો ઉકેલ પણ મૂક્યો છે. મહત્તા સ્થાપિત કરી છે. મહાભારતના યુદ્ધ-ધર્મયુદ્ધમાં પાંડવોની જીત છે. તેમાં ભીખવધની
(વધુ આવતા અંકે) અનિવાર્ય ઘટનામાં મહત્વની કડી બને છે અંબા-શિખંડી-અંબિકા
સંપર્ક : ૯૮૨૧૩૪૨૬૦૩ પરદેશ માટેના લવાજમના દર નીચે પ્રમાણે રહેશે છે.
૧ વર્ષના લવાજમના $30
૦ ૩ વર્ષના લવાજમના $ 80 ૦ ૫ વર્ષના લવાજમના $100 ૧૦ વર્ષના લવાજમના $ 200/વાર્ષિક લવાજમ આપશ્રી $ (ડોલર) માં મોકલાવો તો હું પાંચ બેંક ચાર્જિસ ઉમેરીને મોકલશો. ભારતમાં વાર્ષિક લવાજમ રૂ. ૩૦૦૦ ત્રણ વર્ષનું લવાજમ રૂ. ૭૫૦૦ પાંચ વર્ષનું લવાજમ રૂ. ૧૨૫૦ ૦ દસ વર્ષનું લવાજમ રૂ. ૨૫૦૦ શ્રી મુંબઈ જૈન યુવક સંઘનો બૅન્ક A/c No. : બેન્ક ઓફ ઈન્ડિયા CD A/c No. 003920100020260, IFSC:BKID0000039
પ્રબુદ્ધ જીવન
નવેમ્બર- ૨૦૧૮
