________________
brings to light, the dullness and futility of all fake and artificial pebbles. Targeted towards believers of Jain canons, loves of its doctrines as well as truth seekers, not only is this book profoundly enlightening but is also indicative of the right procedure of discovarIng the truth.
Come, let us board this subma- 1. Sadhumargi Publication
(Shree Akhil Bhartlyn Sadhumargi Jain Sangh)
Samta Bhawan, Aacharya Shree Nanesh Marg, Infront of Shree Jain P.G. College, Nokha Road, Gangashahar, Bikaner - 334401 (Raj.) Ph : 0151-2270261,3292177 E-mail: absjsbkn@yahoo.co.in
ઓક્ટોબર અંક વિશેષ : કેલિડોસ્કોપીક નજરે : ગયા અંકની વાત
rine to dive into the depths of the ocean of canons and find the hidden wisdom pearls residing there, thus beautifying our sould with them.
For soft copy of this matter and other queries
email-smasvp@gmail.com
'પ્રબુદ્ધ જીવન'ના મૂળને મજબૂત રાખી શાખાઓને વિકસાવી ને વિસ્તારી રહેલાં યુવા તંત્રી ડૉ. સેજલ શાહને ઘણાં અભિનંદન. ગાંધી સાર્ધશતાબ્દી નિમિત્તે વિશેષ અંક તૈયાર કરવાની જવાબદારી એમણે બહુ સુયોગ્ય વ્યક્તિ - ડૉ. નરેશભાઇ વેદને સોંપી, જેના સુફળ સમાન પ્રબુદ્ધ જીવનનો ઑક્ટોબર ૨૦૧૮ ગાંધી વિશેષાંક અત્યારે મારા હાથમાં છે. તેનું મૂલ્યાંકન કરવાનું મને સોંપી બહેન સેજલે મારું માન વધાર્યું છે. આભાર માનું છું.
અંક વિશે વાત કરું : સૌથી પહેલી વિશેષતા અંકના મુખપૃષ્ઠ પર બાપુ ૧પ૦ સાથે બા-બાપુ બંનેનું ચિત્ર મૂક્યું છે. ખરેખર તો બા-બાપુ બંનેનું સાર્ધશતાબ્દી વર્ષ છે. બાપુ, બાપુ હતા એનું એક મોટું કારણ એ પણ છે કે બા, બા હતાં. એટલે ચિત્ર માટે ખુશાલી વ્યક્ત કરું છું. સાથે આ અંકમાં ચીલો તોડી થોડી તસવીરો પણ અપાઇ છે તેની સહજ અને સાનંદ નોંધ લઉં છું.
૪૮
હવે મૂળ વાત – અંકની સામગ્રી : ચાલીસેક લેખોમાં મહાત્મા ગાંધીના જીવન અને કાર્યને સમાવી લેવાનો અહીં ઉપક્રમ છે. ચાલીસેક પુસ્તકોમાં ને ચાર હજાર પાનાંમાં પણ ન સમાવી શકાય, એવાં વિષયને પૃષ્ઠો અને લેખોની સીમિત સંખ્યામાં સમાવવાનો અને તે પણ નિશ્ચિત સમયમર્યાદામાં - ગજું માગી લે તેવું કામ હતું. કેવું થયું છે આ કામ ? સંપાદક અધિકૃતતા અને પ્રમાણભૂતતા માટે અત્યંત ચોક્કસ છે, એ તેમની લેખકોની પસંદગી પરથી જ જણાઇ આવે છે. ઉપરાંત ક્યાંય પુનરુક્તિ ન થાય તેવી ચીવટ તેમણે રાખી છે અને જે તે વિષય માટે યોગ્ય એવા લેખકો શોધ્યા છે. ગાંધીજીવનનાં વિવિધ પાસાં, ગાંધીજીનું સાહિત્ય, વિવિધ વિષયો પર ગાંધીજીનું ચિંતન, એમનું નેતૃત્વ, એમના સત્યાગ્રહ, વ્રતો, રચનાત્મક કાર્યો જેવા પ્રયોગો અને આજના સંદર્ભમાં ગાંધીજીની પ્રસ્તુતતા – આમ શક્ય તેટલાં પાસાં અહીં આવરી લેવાયાં છે. લેખકોમાં ગાંધી પરિવારનાં બેત્રણ નામ ઉપરાંત ગાંધીવિકાનો અને ગાંધીને પચાવીને બેઠેલા અભ્યાસીઓ છે.
અંકમાંથી પસાર થતાં જઇએ તેમ ગાંધીજીનું કુટુંબજીવન, ગાંધીજીનું આર્થિક – સામાજિક – શૈક્ષણિક – આરોગ્ય અને દાર્શનિક
સોનલ પરીખ ચિંતન, વકીલાત - સાહિત્ય - પત્રકારત્વ જેવાં જુદાં જુદાં ક્ષેત્રોમાં એમણે કરેલી કામગીરી, રોજિંદા જીવનનું તેમનું વ્યાકરણ, મહાવ્રતો, વિજ્ઞાન તરફનો એમનો અભિગમ, ગાંધીજીએ લખેલાં ‘હિંદ સ્વરાજ', ‘સત્યના પ્રયોગો’, ‘દક્ષિણ આફ્રિકાના સત્યાગ્રહનો ઇતિહાસ’ અને ‘મંગળ પ્રભાત' જેવા પુસ્તકો અને ગાંધીજીના વ્યક્તિત્વ અને અધ્યાત્મચિંતન જેવાં વિશેષ લેખો આમ એક આખું વિશ્વ ઉઘડતું આવે છે. વિદ્વાનોએ માત્ર ગાંધીમાહાત્મ્ય ગાવાને બદલે મહામાનવ તરીકેની તેમની સાધનાના વિકાસ, વિસ્તાર અને ગહનતાને સમજવાની કોશિશ કરી છે તે પ્રશંસનીય છે. ગાંધીજીની ક્રાંતિ અને શાંતિ બંને સુંદર રીતે ઊપસ્યાં છે.
અત્યંત ટૂંકમાં જોઇએ તો ડૉ. નરેશ વેદે ગાંધીની વ્યક્તિમત્તા સાથે જોડાયેલાં સત્યનિષ્ઠા, જાગરૂકતા, નિત્ય વિચારશીલતા, અખિલાઇભર્યા વિચારો, સમદ્રષ્ટિ, સમભાવ, નિષ્કામ કર્મયોગ અને કડક આત્મપરીક્ષણનાં પાસાં ચર્ચ્યા છે તો અધ્યાત્મનિષ્ઠાની વાત કરતા ગાંધીજીએ જીવનના દરેક ક્ષેત્રમાં આપેલા મૌલિક પ્રદાનની અને એ તમામ પ્રવૃત્તિને જોડતી ધર્મભાવનાની વાત કરી છે. ગાંધીનું તો રાજકારણ પણ ધર્મઆધારિત હતું.
અરુણ ગાંધીએ બાના મૃત્યુ પ્રસંગને વર્ણવતાં બા-બાપુનાં અજર અમર સખ્યનું હૃદયસ્પર્શી આલેખન કર્યું છે. નીલમ પરીખે ગાંધીજીના ખોવાયેલા રત્ન હરિલાલની કરુણ કહાણી નિમિત્તે પિતાપુત્રના સંકુલ સંબંધોનું તટસ્થ આલેખન કરતાં સ્વામી આનંદનું વિધાન બહુ યોગ્ય રીતે ટાંક્યું છે કે ‘ફૂલ જેવા કોમળ પણ વજ્ર જેવા કઠોર લોકોત્તર મહાપુરુષના દિલનો તાગ કોણ પામી શકે ?'
ડૉ. વિદ્યુત જોશીએ ‘૨૧મી સદીમાં અંગ્રેજો સામે નહીં, આપણા જ ભ્રષ્ટ સત્તાધારીઓ સામે લડવાનું છે' તેમ કહી ગાંધીના માનવવાદની પ્રસ્તુતતા બતાવી કહ્યું છે કે જેમ હિંસા પર નહીં, તેમ હરીફાઇ પર, પણ સમાજ રચી ન શકાય. રોહિત શુક્લ સત્ય, અહિંસા અને સામાજિક ન્યાય પર રચાયેલી અર્થવ્યવસ્થા તરફ આંગળી ચીંધી અગિયાર મહવતોની તાર્કિક ગૂંથણીમાં પણ ગાંધીજીના આર્થિક વિચારો હતા, તે બતાવે છે.
પ્રબુદ્ધજીવન
નવેમ્બર- ૨૦૧૮
