________________
અનુભવ તરફ દોરી ન જાય. એની જીજ્ઞાસા પણ ન જગાડે, જ્ઞાન પરમ સુખ હેત, જ્ઞાન વિના જગજીવડાં ન લહે તત્વસંકેત'' તે શાસ્ત્રઅધ્યયનથી જીવન કૃતાર્થ ન બને. ઉપાધ્યાય યશોવિજયજી આમ શાસ્ત્રમાં જ્યાં જ્યાં જ્ઞાન નો મહિમા ગાયો છે. જ્ઞાન શબ્દનો મહારાજ કહે છે કે,
ઉલ્લેખ છે તે આ “આત્મજ્ઞાન”ની “અનુભવ જ્ઞાન”ની વાત છે સંશય નવિ ભાંજે શ્રુતજ્ઞાને, અનુભવ નિશ્ચય જેઠોરે... શાસ્ત્ર-શબ્દ જ્ઞાનની વાત નથી તે ધ્યાનમાં રાખવું. અલ્પ પણ વાદવિવાદ અનિશ્ચિત કરતો, અનુભવ વિણ જાય છેઠો રે... અનુભવજ્ઞાન સાથે આવે છે, શાસ્ત્રજ્ઞાન નહિ. માટે શાશ્વતને
સમ્યક્રદૃષ્ટિ આત્માને સ્વઅનુભવજન્ય પ્રતીતિ હોવાના કારણે પામવાનો પુરૂષાર્થ કરવો એજ આ માનવ જીવનનું ધ્યેય છે. સમગ્ર ભવચેષ્ટાને નાટકના ખેલની જેમ કંઈક અલિપ્તભાવે જુએ શું કહું સમ્યક્દર્શનનો મહિમા? સાગરને ગાગરમાં કેવી રીતે છે. શ્રીઆનંદઘનજી મહારાજ, સુમતિનાથ જિન સ્તવનમાં કહે સમાવવું? એને કલમ લખી શકતી નથી કથન કહી શકતું નથી,
મન જેને મનન કરી શકતું નથી જેના આભે જીવની દૃષ્ટિ ફરી જાય. સમકિત દષ્ટિ જીવડો, કરે કુટુંબ પ્રતિપાળ... સમ્યક્દર્શન થયા પછી, ગમે તે વર્તન હો, પરંતુ તેને તીવ્ર બંધન અંતરથી ન્યારો રહે.. જિમ ધાવ ખીલાવત બાળ.” નથી. અનંત સંસાર નથી. મોક્ષ નક્કી છે, અંતરંગ મોહીની નથી.
જેમ ધાવમાતા બાળકને દૂધ આપે છે, રમાડે છે, પાળે છે સમકિત પામ્યાથી જીવન વધુમાં વધુ ૧૫ ભવે મોક્ષ થાય. જઘન્ય પણ અંતરથી જાણે છે કે આ મારું બાળક નથી તેથી તેને મમત્વ તે ભવે પણ મોક્ષ થાય ને જો સમકિત હમે તો વધારેમાં વધારે નથી. તેમ સમ્યક્દર્શન પામેલો જીવ કર્મકૃત કુટુંબનું પરિપાલન અર્ધપુદ્ગલ પરાવર્તનકાળ સુધી સંસાર પરિભ્રમણ કરીને પણ મોક્ષ કરે છે, વિષયોપભોગ કરે છે પણ તેમાં તેને રસ હોતો નથી. પામે. સમ્યક્દર્શન ગમે તે ગતિમાં સાથે જાય. ક્ષયોપશમ સમકિત અંતરથી ન્યારો રહે છે.
અથવા ઉપશમ સમકિત હોય તે જીવ રમી શકે પણ ક્ષાયિક સમકિત સવાલ એ થાય કે સમ્યક્દર્શનની પ્રાપ્તિ, આત્મ અનુભવની હોય તે વગાય નહિ. ક્ષાયિક સમકિત જીવ વધારેમાં વધારે ત્રણ પ્રાપ્તિ, આ ક્ષેત્રે વર્તમાનકાળમાં શક્ય છે ખરી? જવાબ છે હા, ભવ કરે. અને કોઈ એક જીવની અપેક્ષાએ કવચિત ચાર ભવ થાય. આપણા નિકટના કાળમાં થઈ ગયેલ ઉપાધ્યાય યશોવિજયજી સમ્યક્દર્શન થયાં પહેલાં કોઈપણ પુન્ય કાર્ય, ક્રિયા, વિધિ મહારાજ, ઉપાધ્યાય માનવિજયજી વાચક, યોગીશ્વર આનંદઘનજી કરો, બંધ ભલે પૂન્યનો પડશે પણ ૯૫% અનુબંધ પાપનો પડશે. અને ચિદાનંદજી મહારાજે પોતાને અનુભવ પ્રાપ્ત થયાના સ્પષ્ટ તે પાપાનુબંધી પુણ્ય બનશે જે ઉદયમાં આવશે ત્યારે નવું બંધને ઉલ્લેખો કર્યા છે.
અનુબંધ બંને પાપનું કરાવશે ને અંતે દુર્ગતીમાં પટકી દેશે. જ્યારે ઉપાધ્યાય યશોવિજયજી મહારાજને અનુભવની પ્રાપ્તિ શ્રીપાળ સમ્યક્દર્શન પામ્યા પછી બાજી આખી પલટી ખાઈ જશે. કાર્ય ભલે રાસની રચના કરતાં થઈ... જુઓ.
પુણ્યનું કરતાં હોય કે પાપનું પણ ૯૫% અનુબંધ તો પુણ્યનો જ માંહરેતો ગુરૂચરણ પસાયે, અનુભવ દિલમાંહિ પેઠો... પડશે. જે ઉદયમાં આવશે ત્યારે નવો બંધ અને અનુબંધ બંને ઋધ્ધિ વૃધ્ધિ પ્રગટી ઘટમાંહિ, આતમ રતિ હુઈ બેઠો રે . પુણ્યનોજ પડશે. નવું કર્મ કેવું કરાવવું તે તાકાત બંધમાં નહિ
શ્રીપાળરાસ ખંડ-૪, ઢાળ-૧૩. પણ અનુબંધમાં છે માટે અનુબંધથી ચેતો અત્યારે આપણે આ અવધુ અનુભવ કલિકા જાગી,
કાળમાં આ સંઘયણ દ્વારા કેવળજ્ઞાન તો પામી શકીએ તેમ નથી મતિ મેરી આતમ સમરન લાગી..
પરંતુ જો સમ્યક્દર્શન માટે સમ્યક્ પુરૂષાર્થ કરવામાં આવે તો તે આનંદઘનજી મહારાજ
ઝલક જરૂર પામી શકાય માટે હે જીવ તું બીજું બધું છોડીને અહનિશ ધ્યાન અભ્યાસથી, મન થિરતા જો હોય... સમ્યક્દર્શન માટે સમ્યક્ પુરૂષાર્થ કર. તો અનુભવ લવ આજપન, પાવે વિરલા કોય,
જો સ્વાધ્યાય-ધ્યાન-કાયોત્સર્ગ માં ઉતરી આર્ય મૌન ધારણ ચિદાનંદજી મહારાજ...
કરી કર્મની પ્રતિરોને નિર્જરવાનો પુરૂષાર્થ કરવામાં આવે તો આત્મા આથી એ સ્પષ્ટ થાય છે કે આત્મઅનુભવની પ્રાપ્તિ આ કાળે પર લાગેલ કર્મની કાળ ઓછી થશે. ને ઓછી થશે તો આત્માનો પણ સંભવિત છે. પણ તે માટે અખંડ પુરૂષાર્થ અને નિષ્ઠાપૂર્વકની પ્રકાશ, જ્ઞાનપ્રકાશની ઝલક મળી જશે. આત્માનું જ સ્વરૂપ છે તે સાધના જરૂરી છે ક્યારેક કોઈને અનાયાસ પ્રાપ્તિ થઈ જાય પણ સ્વરૂપના વિજળીના ઝલક ની જેમ દર્શન થઈ જશે. સમ્યક્દર્શન તેની પાછળ પણ અનેક જન્મના પુરૂષાર્થ અને સાધના રહેલા હોય થઈ જશે. અતિન્દ્રિય આનંદ રેલાસે, ભવભ્રમણ સિમિત થઈ જશે. છે. માટે અવિનાશી ને નજરે નિહાળવા માટે, પોતાના લક્ષ્યથી પહેલાના જમાનાના રાજા-મહારાજ-શ્રેષ્ઠીઓ પચાસ વર્ષ જરાયે આડાઅવળા થયા વિના, તીરની જેમ લક્ષ્યની દિશામાં આગળ સંસારમાં વિતાવ્યા પછી, કુટંબ પરિવારની જવાબદારી છોકરાઓ વધે તો આ જીવનમાંજ આત્મજ્ઞાનનો પ્રકાશ પામી શકે છે. આપણે ને સોંપી પોતે જંગલમાં ચાલ્યા જતા. તરત દિક્ષા નહોતાં લઈ પ્રદક્ષિણા ફરતાં દૂહો બોલીએ છીએ ને... “જ્ઞાન વડું સંસારમાં લેતા સંન્યાસ લેતા પહેલા વાનપ્રસ્થાન હતો જંગલમાં રહી, પ્રવ્રુદ્ધ જીવન
જૂન - ૨૦૧૮ |
