________________
વ ગુણાનુરૂપ નથી કરતા પણ લોક ઉપચારથી, કોઈ જોતા હોય હોવાથી તે દ્રવ્યો નિષ્ક્રિય પણ છે. જ્યારે એક માત્ર આત્મદ્રવ્ય જ તો, કોઈને દેખાડવા ખાતર તાસૂરતુ આચરણ સાફ કરી લેતા સક્રિય છે. પરંતુ સક્રિયતાનો અર્થ છે કે તે દ્રવ્ય પોતાના ગુણોને હોય છે. પરંતુ આવું બધું કરીને લોકસન્માન મેળવી લેતા હોય પ્રવૃત્ત કરવાની જ ક્રિયા કરે તેથી સક્રિય થાય તો પણ સ્વગુણોને છે. તેમને એ ખ્યાલ નથી હોતો કે આ બધુ દંભ સેવુ છું. માયા- જ પ્રવૃત્ત કરે. આકાશાદિ નિષ્ક્રિય દ્રવ્યો તો ક્રિયા જ નથી કરતા મૃષાવાદમાં માયા પક્ષનું સેવન કરી રહ્યો છું, અને ઉપરથી નવા માટે પોતાના ગુણોને પણ પ્રવૃત્ત ક્યારેય કરતા જ નથી. માટે કર્મ બાંધી રહ્યો છું.
આકાશાદિ દ્રવ્યોના ગુણો સદા-સર્વદા સ્થિર સ્થાયી એકસરખા જ શુદ્ધ-સાચી શ્રદ્ધા ન હોવા છતા એવો દંભ કરે છે અને એવુ રહે છે. તેમના ગુણો તેમના પોતાના જ ઉપયોગમાં નથી આવતા. બોલીને દેખાડે છે કે જેનાથી લોકોને લાગે કે ઓહો ! કેટલા શ્રદ્ધાળુ જ્યારે આત્મા આ આકાશાદિ સર્વ અજીવ દ્રવ્યોથી સાવ જુદો જ છે. છે? અરે! વાહ કેટલા સાચા અને સારા સમગ દ્રષ્ટિ મહાત્મા છે. સક્રિય દ્રવ્ય છે. સ્વ. ગુણોને અનુરૂપ જ તેણે ક્રિયા-પ્રવૃત્તિ કરવી એવી બીજા લોકોને પ્રતીતિ કરાવીને વાહવાહી લૂટાવી લે છે. બસ જોઈએ. જેથી ગુણોને પ્રગટ કરવા રૂપ ક્રિયા પ્રવૃત્તિ એ જ આત્મધર્મ પોતાને પ્રસિદ્ધી મળી ગઈ. કાર્ય-લક્ષ સાધી લેવાયું છે. હવે ફરી છે. અથવા એને જ બીજી ભાષામાં કહીએ તો આત્માના ગુણો પાછા વ્યક્તિગત પરિણતિમાં હતા એવા ને એવા થઈ જાય છે. ઉપર જે આવરણો આવી ગયા છે. આ આવરણીય કર્મ જ અરિરૂપે અંતર પરિણતિમાં નથી તો શ્રદ્ધા, નથી સાચી શ્રદ્ધા અને સાથે- છે તેને જ હનન (ક્ષય-નાશ) કરવાની ક્રિયા - પુરૂષાર્થરૂપે આત્મા સાથે નથી એવુ આત્માલંબન, નથી એવી આત્માનુભૂતિ, કરે તે જ આત્મધર્મ છે. આવી અનેક પ્રકારની ક્રિયા પ્રવૃત્તિમાં એક આત્મપ્રતીતિ કરી નથી હોતી. અને આત્મપ્રતીતિ વિના પણ પોતાને છે - “સ્વામી સેવા’ - તીર્થંકર પરમાત્મા જે સ્વામી રૂપે છે. તેમની સમ્યમ્ દર્શન ઘણું સારૂ શુદ્ધ થયેલુ છે - નો અહંભાવ ધરાવીને સેવા, તેમના જ તત્ત્વોની સેવા, તેમની જ પ્રતિમાની સેવા પૂજા - લોકવ્યવહારમાં તેનું સ્વરૂપ દેખાડતા હોય છે. લોકોપચાર ભક્તિ આરાધના આદિ અનેક રૂપે છે. એવા સ્વામીના દર્શન થાય, (લોકવ્યવહાર)થી આવશ્યક ક્રિયાદી પણ ક્યારેક સારી રીતે કરી લે દર્શન કરવાની ક્રિયા-પ્રવૃત્તિ એ બધી ક્લિાઓમાં સર્વ પ્રથમ ક્રમની છે. વળી પાછા હતા તેવા ને તેવા જ રહે છે. વિષ, ગરલ અને છે. એવા સ્વામી-પ્રભુના દર્શનનું નિર્મલ-પવિત્ર નિમિત્ત લઈને જે અન્યોન્યાનુષ્ઠાનોવાળી ક્રિયાઓ કરીને મેં ઘણી ક્રિયા કરી, ઘણી જીવ પોતાનું સાધી લે તો કલ્યાણ નિશ્ચિત થઈ જાય તેમ છે. આ સારી ક્રિયાઓ કરી - ના સંતોષમાં રાજી થઈ ને રહી જાય છે. બસ સ્વામીના દર્શનના બીજા પણ અર્થો છે. (૧) દેશભરમાં પ્રતિમા જ્ઞાનાવરણીય કર્મના ક્ષયોપશમે થોડો શાસ્ત્રાભ્યાસ પણ કરી લે દર્શન (૨) અને બીજો અર્થ છે સ્વામી જે સર્વજ્ઞ છે તેમનું સ્થાપેલું છે. અને વાકપટુતાથી જનસભાને આંજી પણ દે છે. પરંતુ શુદ્ધ દર્શનશાસ્ત્ર, સર્વ જે જોયું છે, જેવું જોયું છે, તે દર્શન, સત્તાગત આત્મધર્મની શુદ્ધરૂચિ (શ્રદ્ધા) વિના, અને આત્મગુણના આત્મદર્શન, સર્વ સ્થાપેલા નવતત્ત્વરૂપ દર્શન, પદાર્થ દર્શન - આલંબન વિના માત્ર બાહ્ય ક્રિયા વડે, અથવા આત્માના અનુભવ પદાર્થોનું સ્વરૂપ જે ત્રિપદીથી સર્વ કેવળી ભગવંતોએ સ્થાપ્યું વિનાના શાસ્ત્રાભ્યાસ વડે સમ્યગુ દર્શનની પ્રાપ્તિરૂપ કોઈ કાર્ય છે. સ્થિર તત્ત્વ દર્શન છે. એવા દર્શનનો અભ્યાસ કરીને તત્ત્વો ચિન થતું નથી.
સમજી લેવા વગેરે જે વિગત છે તે. સ્વામીદર્શનની ક્રિયા કરવા વડે સ્વામીના દર્શનથી જાગતુ ઉપાદાન -
પોતાનું દર્શન નિર્મળ થાય, શુદ્ધ થાય અને સર્વશના આવા દર્શન સ્વામી દરિસશ સમો નિમિત્ત લઈ નિર્મલું, જો ઉપાદાન એ શચિ ન થાશે! વડે જીવાદિ તત્ત્વો રૂપી દર્શન જે આત્માને શાન થાય. એવા સૌથી દોષ કો વતનો અહવા ઉદ્યમ તણો, સ્વામી સેવા સહી નિકટ લાશ જ પવિત્ર નિર્મળ લઈને ભૂતકાળમાં અનંતા આત્માઓ પોતાનું તથા
આત્મ દ્રવ્ય સર્વથા ગણ ભવ્યત્વ પરિપક્વ કરી શક્યા છે. અને એ જ માધ્યમ-આલંબનનો વિનાનો દ્રવ્ય જ નથી. અને માત્ર હું ઉપયોગ કરીને મારૂં ઉપાદાન પ્રગટ કેમ નથી કરી શકતો? આત્મા જ નહીં બીજો કોઈ પણ દ્રવ્ય અર્થાત્ શું અનંતા આત્માઓ જે પોતાનું મિથ્યાત્વ દૂર કરી શક્યા ગણા રહિત દ્રવ્ય નથી. આત્મા સિવાયના છે મિથ્યાત્વની ગ્રંથિ ભેદીને સમ્યકત્વ પામી શક્યા છે તો પછી હું બીજા ચારેય અજીવ દ્રવ્યોમાં કોઈના એ જ કેમ સાધી નથી શકતો.
પણ ગુણો ઉપર આવરણ આવતા જ એ જ ડોક્ટરના હાથે ઘણાંની રોગ-બિમારીઓ સારી થઈ નથી. એક માત્ર આત્મા દ્રવ્યના જ્ઞાન-દર્શનાદિ સર્વ ગુણો ઉપર ગઈ. ઘણાં સાજા થઈ ગયા છે અને હું પણ એ જ રોગથી ગ્રસ્ત છું. આવરણ આવી જાય છે. બસ તે આવરણાને જ કર્મ સંજ્ઞા અપાઈ સ્વામી રૂપે એના એ જ તીર્થકર ભગવાન મને પણ મળ્યા છે. એમનું છે. પુદ્ગલ-આકાશાદિ બીજા કોઈ અન્ય દ્રવ્યને કર્મ બંધાતા જ જ નિર્મલ નિમિત્ત મને પણ મળ્યું છે. તો પછી મારી ગ્રંથિ કેમ નથી નથી. એક માત્ર આત્માને જ કર્મો બંધાય છે. બીજા કોઈ પણ દ્રવ્યો મેદાની? મારૂ ઉપાદાન કેમ પ્રગટ નથી થતું? જે તીર્થંકર- સર્વાના સ્વગુણાથી વિપરીત વર્તન-વ્યવહાર કરતા જ નથી. કેમકે અજીવ નિર્મલ નિમિત્તની પ્રાપ્તિથી અનંતા ભવ્યાત્માઓનું ઉપાદાન પ્રગટ (એવિ - ૨૦૧૮) ‘ગદષ્ટિએ સવ-ભાવન’ વિરોષાંક - પબદ્ધ જીવન
Tiers
4
